Tíminn - 19.10.1972, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 1!). október. 1972
TÍMINN
3
28 þúsund börnum kennd
skák í Svíþjóð
ÞÓ—Reykjavik.
,,Við dettum fljótlega út af
skáksviðinu, ef við gerum ekki
eitthvað róttækt'' sagði Guð-
mundur G. Þórarinsson i samtali
við Timann i gær, en Guðmundur
ernú nýkominn heim af Olympiu-
mótinu i skák, þar sem hann sat
þing Alþjóða skáksambandsins,
og á heimleiðinni sat hann einnig
þing Norræna skáksambandsins,
sem haldið var i Kaupmanna-
höfn.
Guðmundur sagði, að hinar
Norðurlanda þjóðirnar legðu nú
mikla áherzlu á að fá börnin til að
tefla i skólunum, og til þess legðu
þau fram mikla fjármuni. —
Guðmundur, sagði ,,bað sem
Landvernd hefur gefið út tvö
mjög snotur rit, sem eiga að
stuðla að aukinni þekkingu á
gróðurvernd og umhverfis-
málum. Þessi rit eru Mengun,
sem raunar kom út siðast liðið
vor, safn ritgerða eftir tuttugu og
tvo menn, nær allt tslendinga, og
Gróðurvernd, ný bók eftir Ingva
vakti mesta athygli hjá mér. er
hversu hinar Norðurlanda-
þjóðirnar virðast taka það alvar-
lega að kenna skák i skólum.
Rikisvaldið i Noregi, Sviþjóð og
einnig i Danmörku, veitir mikið
fé til skákkennslu i skólum. Er
þetta m.a. gert i þeim tilgangi að
fá börnin til að vinna i skólunum
og gera eitthvað, sem gaman er
að. Til þessarar kennslu hafa
verið ráðnir sérstakir kennarar i
samráði við skáksambönd land-
anna. i skólunum hefur verið
byggt upp sérstakt kerfi, sem
svipar til þess, sem hefur verið
haft i knattspyrnunni hér á landi.
Fá krakkarnir, brons-, silfur —
og gullmerki eftirárangrinum, og
er þetta talið hafa mikil uppeldis-
Þorsteinsson magister.
Bók Ingva fjallar um gróðurfar
á íslandi, eyðingu gróðurs og
verndun. Þar er rakin gróður-
saga landsins, orsakir gróður-
eyðingar og aðferðir við land-
græðslu, birtar niðurstöður rann-
sókna á beitarþoli og landnýtingu
áhrif á unglinga. Nú er dæmið
orðið þannig, að Sviar eru með 28
þúsund nemendur i skáktimum i
skólunum og i Noregi eru nem-
endur niu þúsund, svo að ljóst er
að við munum fljótlega detta
aftur úr á skáksviðinu, þó að við
séum framarlega eins og er, ef
við gerum ekki eitthvað”.
Guðmundur sagði, að á þessu
sviði ættu tslendingar gifurlegt
verkefni framundan. Fyrir utan
kennsluna eru Norðurlanda-
þjóðirnar með norræn mót fyrir
börnin, og við getum vel séð, hvar
við stöndum að vigi, ef við ættum
að keppa við Svia um þessar
mundir, þó svo, að við höfum
alveg haft i fullu tré við þá fram
til þessa i skák. Þvi að nú eru
og fjallað um tilraunir, sem
gerðar hafa verið til þess að auka
og bæta gróðurinn.
Ingvi Þorsteinsson hefur haft
með höndum gróðurrannsóknir
og kortagerð i meira en tug ára á
vegum rannsóknarstofnunar
landbúnaðarins, og er bókin rituð,
skáksamböndin i Sviþjóð orðin
450 talsins, en siðan eru þau
aðilar að Skáksambandi Svi-
þjóðar. Þetta þýðir, að skáksam-
böndin i Sviþjóð eru orðin fleiri en
virkir skákmenn á tslandi.
Á fundi Norræna skáksam-
bandsins i Kaupmannahöfn var
ákveðið að haida næsta Norður-
landamót i skák i borginni Grená
á Jótlandi, en sú borg er skammt
frá Árósum. Nokkrar breytingar
voru ákveðnar á framkvæmd
mósins, meðal annars verða
gerðar grundvallarbreytingar á
flokkaskiptingu, og reynt verður
að hækka verðlaunin til þess að
gera Norðurlandamótið að veiga-
meira móti.
er hann fékk styrk úr minningar-
sjóði Ármanns Sveinssonar árið
1971 til þess að semja greinargerð
um gróðurvernd og samskipti
manns og náttúru.
Þess má geta að i marz eða
april i vetur boðar Landvernd til
landsráðstefnu, ásamt fleiri
aðilum, þar sem rætt verður um
nýtingu landsins, meðal annars
með landbúnað, skógrækt,
virkjanir og útilif i huga. Gæti
næsta rit Landverndar orðið safn
erinda frá þessari ráðstefnu.
19. nóvember verður haldinn
fulltrúafundur Landverndar, þar
sem samtökin gera grein fyrir
starfi sinu á liðnu ári og marka
framtiðarstefnu.
Ólöf Þálsdóttir myndhöggvari.
Hlýtur lof
erlendis
Ólöf Pálsdóttir myndhöggvari
tók á siðastliðnu sumri þátt i
tveimur stórum listsýningum i
Danmörku. Var önnur sýningin
haldin i Ripum i Jótlandi á vegum
borgarstjórnarinnar þar. Ólöf var
eini islendingurinn.sem þátt tók i
sýningunni, en margir af þekkt-
ustu listamönnum Dana sýndu
þar og nokkrir fulltrúar annarra
þjóða. Hin sýningin var i
Charlottanborg i Kaupmanna-
höfn og stóðu að henni lista-
mannasamtök, sem nefnast Den
Nordiske Udstilling (Norræna
sýningin). Þátttakendur voru frá
öllum Norðurlöndunum og auk
Ólafar sýndu þar islendingarnir
Tryggvi ólafsson og Sigurjón Jó-
hannsson.
i ummælum gagnrýnenda gætir
mikillar hrifningar á verkum
Ólafar, einkum vakti athygli
brjóstmynd hennar af Halldóri
Laxness, sem gagnrýnandí
Berlinske Tidende segir að sé eins
og samþjappað ljóð um hið
hvelfda höfuðlag riihöfundarins.
Listgagnrýnandi Fredriksborg
Amts Avis segir m.a., að á
norrænu sýningunni megi sjá list
er túlki allar listastefnur samtim-
ans og að inni á milli sé góð og vel
unnin list, eins og til dæmis
brjóstmynd Ólafar Pálsdóttur af
Halldóri Laxness, sem samtimis
geislar frá sér mildi og myndug-
leika. Það er sérstætt og vilja-
sterkt verk.
ólöf Pálsdóttir hefur á undan-
förnum árum tekið þátt i mörgum
erlendum samsýningum og jafn-
an hlotið mjög lofsamlega dóma.
Laxinn fer fljúgandi
Unex hefur flutt út 30 tonn
ÞÓ—Reykjavik
Fyrirtækið Unex hefur i
sumar flutt út ferskan lax
fyrir erlendan markað. Hefur
laxinn verið sendur flugleiðis
til Osló, og þar hefur stórt
dreifingarfyrirtæki séð um
áframhaldandi dreifingu á
laxinum og hefur iaxinn farið
alla leið tii Italiu, svo eitthvað
sé nefnt.
Ólafur Jónsson, fram-
kvæmdastj- Unex, sagði að
þeir hefðu flutt út 30 tonn af
laxi i sumar, og væri laxinn
svo til allur fenginn af ölfus-
ársvæðinu, en einnig hefði
verið keyptur lax úr Borgar-
firði.-
Hátt verð hefur fengizt fyrir
laxinn erlendis en Ólafur
sagði, að ekkert mætti útaf
bera ef þessir flutningar ættu
að vera arðsamir. Annars hef
ég áhuga á að vinna laxinn
meira innanlands, en sá galli
er á gjöf Njarðar, að kaup-
endur eru margir og hver
kaupandi vill fá sér verkun. Ef
ætti að sérverka allan laxinn,
þá yrði það alltof dýrt, þar
sem magnið af útflutta
laxinum er ekki það mikið enn
sem komið er.
Barnavöllur borgarinnar \ 20 ár
Undanfarin 20 ár hefur þetta drullusvað verið einn af barnavöllum borgarinnar. Varla er þó hægt að
kalla þetta barnavöll, því þar eru nær engin leiktæki nema tvær rólur, tvær spitur til að vega salt á og
körfuboltastaur, sem er bæði skakkur og brotinn, auk þess sem börnin verða að vaða aur i ökla til að
geta komizt að honum. Fyrir nokkrum árum var komið með jarðýtu yfir allt svæðiö, sem er við
Stangarholt og er bæði opið og stórt. Slðan hafa aðrar „framkvæmdir” ekki farið þarna fram og engin
veit eða getur svarað hvað eigi að gera við þetta svæði. Eins og gefur að skilja er þarna hinn mesti
ófögnuður þvi það er allt undirlagt i aur og vatni, og börnin neyðast til aö leika sér I þvi. Þrátt fyrir
itrekuð tilmæli ibúa hverfisins um að þetta veröi lagfært, hefur ekkert verið gert, og því eingöngu svar-
að með útúrsnúningum. Sjálfsagt verður að bíða fram að næstu borgarstjórnarkosningum eftir svari, og
ætti þvi meirihluti borgarstjórnar að hafa góðan tima til að kynna sér aðstæðurnar á þessum „glæsilega
barnavelli sinum”
Landvernd færist i auka:
Bókaútgáfa komin á rekspöl
— landráðstefna í vetur
Útvarpsumræðurnar
Með þeim breytingum, sem
gerðar voru á þingsköpum
Alþingis í sambandi við út-
varp frá umræðum I þinginu,
voru felldar niður umræður i
útvarpi við 1. umræðu fjár-
lagafrumvarpsins en teknar
upp i staðinn styttri umræður
um stefnuræðu forsætisráð-
herra.
Þetta er eðlileg breyting
eftir að sá siður hefur komizt
á, að forsætisráðherra geri i
upphafi hvers þings grein
fyrir stefnu ráðuneytis sins.
Jafnframt ólu þeir, sem fyrir
þessari breytingu stóðu, þá
von i brjósti, að þessar út-
varpsumræður gætu með
þessum hætti orðið málefna-
legri og meira upplýsandi
fyrir útvarpshlustendur um
það, sem á döfinni er hjá
stjórnvöldum og stjórnarand-
stöðu á þvi þingi, sem i hönd
fer.
Ráðherrarnir, sem tóku þátt
i þessum útvarpsumræðum i
fyrrakvöld notuðu yfirleitt
nær allan ræðutima sinn til
þess fyrst og fremst aö skýra
frá þvi, hvað hefði verið að
gerast i þeim ráðuneytum og
málaflokkum, sem undir þá
lieyra, en létu hnútukast nær
alveg lönd og leið. Ræður
þcirra voru þvi mjög upp-
lýsandi fyrir almenning um
stöðu hinna einstöku mála og
málaflokka sem undir við-
komandi ráðherra heyra.
Ekki fylgdu þó allir ráð-
herrarnir, sem þátt tóku i um-
ræöunum þessari reglu jafn
vel.
Ilvað málflutning rikis-
stjórnarinnar áhrærði voru
þessar útvarpsumræður þvi
með nýju sniði og menningar-
legra cn verið hefur og af
rikisstjórnarinnar hálfu voru
þcssar útvarpsumræður þvi
ekki i stil eldhúsdagsins.
Málflutningur
stjórnarandstöðunnar
Um málflutning stjórnar-
andstöðunnar i þcssum um-
ræðum verður hins vegar ekki
hið sama sagt. Einkum ber
þar að nefna ræður leiðtoga
stjórnarandstöðunnar þeirra
Jóhanns llafsteins og Gylfa Þ.
Gislasonar. Ræður þeirra
voru ekkert annað en safn
köpuryrða og glósa með ivafi
sjálfshóls um þá gömlu góðu
daga, þegar Jóhann Hafstein
og Gylfi Þ. Gíslason unnu af-
rek i ráðherrastólum landi og
lýð til velfarnaðar.
Jnhann Hafstein kom nú
fram sem hinn eldheiti and-
stæðingur gengislækkana.
Deildi hann á stjórnina fyrir
að hafa fylgt Bandarikjadollar
i þeim gjaldeyrissviptingum,
sem verið hafa i heiminum á
undanförnum misserum og
ávitaði hana fyrir að hafa fellt
gengi islenzku krónunnar i
þessu sainbandi meira en þörf
hefði verið á. Átti þctta að
vera eitt dæmiö um ráðleysi
rikisstjórnarinnar. Við-
reisnarstjórnin var hins vegar
aldrei niölaus enda átti hún
sinn Kinalifselexir i efnahags-
málum. Hún átti ætið eitt úr-
ræði i hvert skipti, sem móti
blés. Það var gengislækkun,
enda felldi hún gengi islenzku
krónunnar fjórum sinnum.
Gylfi Þ. Gislason varð að
visu að játa það að talsverö
kaupmáttaraukning hafði
orðið hjá launþegum einkum
hinum lægst launuðu á þvi
eina ári, sem rikisstjórnin
hefur setið, enda varð hann að
éta Alþýðublaöið og kyngja
margföldum fullyrðingum um
versnandi hag launþega i
sjónvarpi frammi fyrir alþjóð
eins og frægt er orðið. Hins
vegar taldi Gylfi að þessi
kaupmáttaraukning væri ekki
þakkarverð og taldi viö-
Framhald á bls. 13