Tíminn - 19.10.1972, Blaðsíða 9

8
TÍMINN
Fimmtudagur 19. október. 1972
Stefnuræða Ólafs Jóhannessonar forsætisróðherra:
Óbreytt stefna
aukningu aö ræða og neyzlustig
nú hærra en það hefur nokkru
sinni áður verið. Fjármuna-
myndun varð mjög mikil á árinu
1971. 1 ár er búizt við um 1%
aukningu frá fyrra ári. Ef frá er
talinn innflutningur skipa og flug-
véla, er reiknað með 7% magn-
aukningu fjármunamyndunar,
enda voru flugvélakaup óvenju-
lega mikil i fyrra. Raunar verður
aukning byggingarstarfsemi
innanlands mun meiri en þetta,
eða væntanlega 10-12%.
Samneyzla, þ.e. útgjöld hins opin-
bera til kaupa á vöru og þjónustu
vegna rekstrar, eykst væntanlega
um 6-7% að magni 1972.
Stefna stjórnarinnar er óbreytt.
Hún byggist að sjálfsögðu á mál-
efnasamningi þeirra þriggja
flokka, sem að stjórninni standa.
Það verður stefna stjórnarinnar á
þessu þingi að vinna að fram-
kvæmd máleínasamningsins á
þann hátt, sem ástæöur frekast
leyfa og að þvi leyti, sem hann er
ekki þegar kominn til fram-
kvæmda — vitaskuld með hlið-
sjón af þeim breytingum, sem
kunna að hafa orðið á forsendum.
En þegar litið er yfir starfsferil
núverandi stjórnar, má með
sanni segja, að hún hal'i verið
óvenjulega athafnasöm. Það má
segja, að ótrúlega margl af' þvi,
sem um er rætt i málefna-
samningnum sé komið til fram-
kvæmda eða sé á undirbúnings-
stigi, og er hann þó auðvitað
miðaður við kjörtimabilið allt,
svo sem margoft hef'ur verið sagt.
En það gildir nær einu hvert litið
er, hvort heldur til verklegra
lramkvæmda atvinnuupp-
byggingar á hvaða sviði sem er,
félagsmála, tryggingarmála,
heilbrigðismála, menntamála
eða skattamála. Alls staðar blasa
við framfarir, endurbætur i
löggjöf og breytingar af ýmsu
tagi, sem l'ólkið i landinu er vitni
að. En hæst hefur auðvitað land-
helgismálið borið. Það má segja,
að það hafi verið höfuðviðfangs-
efni stjórnarinnar allrar, þó að
það hai'i eðli málsins samkvæmt
iyrst og fremst komið i hlut utan-
rikisráðherra og sjávarútvegs-
ráðherra að sinna þvi.
En þessi ræða, sem samkvæmt
nýjum þingsköpum á að flytja i
þingsbyrjun, og nefnd er steinu-
ræða, á ekki, að jnér skilst, að
fjalla um hið liðna, heldur fyrst
og fremst um það, sem fram
undan er gera grein fyrir
meginverkefnum og markmiðum
á þvi alþingisári, sem i hönd fer.
Vitaskuld hlýtur þetla ol't að
blandast saman. m.a. þegar um
er að ra'ða mál, sem eru i fram-
kvæmd og unnið er að, án þess að
endanlegu marki sé náð.
Landhelgi
og utanríkismál
Enn sem fyrr verður land-
helgismálið efst á blaði á
málefnalista okkar. Fyrirheit
stjórnarsáttmálans er þar raunar
þegar komið til framkvæmda.
Útfærsla fiskveiðimarkanna átti
sér stað 1. september s.l. sam-
kvæmt áætlun og einróma fyrir-
mælum Alþingis. Það má segja,
að flestar þær þjóðir. sem hlut
eiga að máli, hafi viðurkennt hin
nýju fiskveiðimörk i verki. Við
tvær þjóðir, Færeyinga og Belga,
hafa verið gerðir sérstakir
samningar til bráðabirgða. En
við tvær voldugar nágranna-
þjóðir, Breta og Vestur-Þjóð-
verja, eigum við i harðri deilu,
sem enn sér ekki fyrir endann á.
Málið er þvi enn ekki komið heilt i
höfn. Að þeirri deilu tel ég óþarft
að eyða orðum, þar sem hún er
öllum það kunn, svo og allur
gangur þess máls.
Ég endurtek aðeins það, sem
reyndar er áður margsagt, að frá
markaðri stefnu i þessu stærsta
lifshagsmunamáli þjóðarinnar
veröur ekki hvikað. En við höfum
viljað og viljum enn, sýna öðrum,
sem hér eiga sérstakra hags-
muna að gæta, fulla sanngirni.
Þess vegna lokum við ekki sam-
kom ulagsleið, svo lengi sem
nokkur von er á sanngjarnri lausn
við samningaborðið. Að öðru leyti
verður kynningu á málstað okkar
haldiðáfram með svipuðum hætti
og að undanförnu og unnið að þvi
að afla stefnu okkar stuðnings og
viðurkenningar, bæöi hjá einstök-
um þjóðum og á alþjóðavett-
vangi, þar á meðal á hinni
fyrirhuguðu hafréttarráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna. Það er ekki
vafi á þvi, að þróun þjóða-
réttarins er okkur hagstæð, en
enginn getur þó fullyrt um það á
þessu stigi, hver úrslit hafréttar-
ráðstefnunnar verða, eða hvenær
hún muni ljúka starfi. Ég hygg,
að það sé öllum ljóst nú, að eítir
henni gátum við ekki beðið. Hitt
er sönnu nær, að útfærslan hefði
þurft að eiga sér stað fyrr. Þar
tala skýrslur visindamannanna
um ástand fiskstofnanna sinu
skýra máli.
Jafnframt þvi sem fiskveiði-
landhelgin hefur verið stækkuð,
er það stefna rikisstjórnarinnar,
að tekið verði upp stóraukið eftir-
lit með ýmsum veiðum innan
hinna nýju fiskveiðimarka og
settar verði nýjar reglur um hag-
nýtingu fiskveiðilandhelginnar og
eru þær nú i undirbúningi.
Það er stefna stjórnarinnar að
efla landhelgisgæzluna svo, að
hún geti gegnt sinu margvislega
hlutverki á stækkuðu umsjónar-
svæði á fullnægjandi hátt og með
sóma. Það er trú min, að enginn
muni telja eftir útgjöld i þvi
skyni.
Gera má ráð fyrir, að land-
helgismálið verði áfram næsta ár
umfangsmesti þáttur utanrikis-
þjónustunnar, þvi að eins og ég
hefi áður sagt, þá er þar enn langt
til lands jafnvel þótt unnt reynist
að komast að bráðabirgðasam-
komulagi. Auk þess mun utan-
rikisþjónustan svo eins og endra-
nær sinna margvislegum öðrum
mikilvægum störfum, bæði á sviði
stjórnmála, viðskipta og upp-
lýsingamála, sem hér er eigi
kostur að fara nánar út i. Ég vil
aðeins taka það fram, að stefnan i
utanrikismálum almennt og i
öryggismálum verður áfram
byggð á þeim grundvelli, sem
lagður er i málefnasamningnum
og starfað i þeim anda, sem hann
gerir ráð fyrir: að mynda sér
sjálfstæða skoðun á þvi, sem að
höndum ber og ráða fram úr þvi á
þann hátt. er samrýmist sjálf-
stæðu en vopnlausu smáriki.
Efnahagsmál
Ég hygg, að efnahagsmál i við-
tækri merkingu verði meginverk-
efni þings og stjórnar á komandi
vetri og á næsta ári. A þvi sviði
hei'ur stjórnin það meginmark,
svo sem málefnasamningurinn
ber með sér. að efla og örva at-
vinnulifið. þannig að atvinnu-
öryggi sé tryggt, halda verð-
hækkunum innanlands i skefjum.
svo sem kostur er og tryggja
kjarabætur vinnandi fólks eftir
þvi sem þjóðartekjur framast
leyfa. Jafnframt skal með starf-
semi Framkvæmdastofnunarinn-
ar stefnt að skipulegum
áætlunarbúskap. 1 þessa stefnu
hefur verið unnið á stjórnartima-
bilinu. svo sem verkin bera vitni
um. Er eigi unnt að rekja það hér
ieinstökum atriðum, en þó kemur
sumt af þvi fram i þvi, sem siðar
verður sagt um atvinnuvegi,
tryggingar og félagsmál. En hér
ætla ég að fara örfáum orðum um
ástand og horfur i efnahagsmál-
um almennt. Þvi að þar er um að
ræða verulegar forsendur fyrir
þvi hversu vel tekst að ná
framangreindum markmiðum.
Það skal þó strax tekið fram, að
ég mun algerlega sneiða hjá fjár-
málum rikisins og þar á meðal
skattamálum, þar sem fjárlaga-
ræðan er á næsta leiti, og væri það
þvi óhagkvæm tvitekning að ræða
þau einnig hér. Ég vil aðeins
segja það, að það er ófrávikjanleg
stefna stjórnarinnar að afgreiða
greiðsluhallalaus fjárlög.
Ég ætla þá fyrst að vikja að
nokkrum atriðum um þróun efna-
hagsmála á þessu ári.
Þjóðarframleiðsla
og þjóðartekjur
Fram yfir mitt ár var við þvi
búizt, að þjóðarframleiðslan gæti
aukizt um rúmlega 7% á þessu
ári. Léleg aflabrögð á vor- og
sumarvertið valda þvi m.a., að nú
virðist ástæða til að endurskoða
þessar spár til lækkunar, þannig
að aukning þjóðarframleiðslunn-
ar á árinu verði nálægt 6% að
raunverulegu verðgildi. Aukning
raunverulegra þjóðartekna
verður væntanlega nokkru minni
eða 4 til 5%. Hér valda óhag-
stæðar breytingar viðskipta-
kjara, þar sem við þvi er búizt, að
innflutningsverðlag hækki nokkru
meira en útflutningsverðlag.
Þessi aukning þjóðarframleiðslu
og tekna er mun minni en i fyrra,
enda var þá hagvöxtur með ein-
dæmum mikill hér á landi.
Aukning þjóðarframleiðslunnar i
ár virðist þó mun meiri hér en
nemur meðaltali aðildarlanda
OECD og nokkuð yfir meðalvexti
á ári siðustu tvo áratugi
Sjávarútvegur
Einkum vegna aflatregðu á
þorskveiðum er nú við þvi að
búast. að framleiðslumagn
sjávarútvegsins minnki á árinu
um 7-8%. Reiknað er þó með að
útflutningur sjávarafuröa aukist
nokkuð að magni vegna birgða-
minnkunar. Verðhækkun á út-
fluttum sjávarafurðum er áætluð
að meðaltali rúmlega 7% á árinu.
Aflaminnkunin til viðbótar veru-
legri tilkostnaðarhækkun i
landinu hefur þrengt mjög hag
sjávarútvegs á siðustu mánuðum.
Landbúnaður
Árið virðist ætla að verða
landbúnaðinum hagstætt. Gera
má ráð fyrir, að bæði nautgripa-
og sauðfjárafurðaframleiðsla
vexi um 5%, en vegna lélegrar
uppskeru jarðávaxta verður
aukning heildarframleiðslu land-
búnaðarafurða varla meiri en 3-
4%.
Iðnaður
Samkvæmt athugun samtaka
iðnrekenda má áætla, að aukning-
framleiðslumagns hins almenna
iðnaðar hafi numið 10% á fyrra
árshelmingi, og má gera ráð
fyrir, að sú framleiðsluaukning
gildi fyrir árið i heild. Álfram-
leiðslan mun aukast á árinu um
15%.
Aðrar greinar
Byggingarstarfsemi mun lik-
lega aukast um 10-12% á árinu, og
reikna má með, að umsvif i öðr-
um greinum, sem einkum eru
háðar innlendri eftirspurn, þ.e.
verzlun og þjónustu ýmiss konar,
muni aukast um nálægt 9%. Opin-
ber starfsemi eykst væntanlega
að magni til um 5-6%. Af þvi, sem
hér hefur verið rakið, kemur
fram, að aukning þjóðarfram-
leiðslunnar er nær öll i greinum,
sem vinna fyrir innlendan
markað.
Verðmætaráðstöfun
1 kjölfar kjarasamninganna i
árslok i fyrra fylgdi mikil
aukning tekna almennings.
Áætlað er, að einkaneyzla muni
aukast að magni um 14 til 15% á
árinu eða svipað og árið áður. Hér
er að sjálfsögðu um afar mikla
Atvinnuástandið
Atvinna hefur verið mikil á
þessu ári. Eftirspurn eftir vinnu-
afli hefur i raun verið meiri en
hægt var að fullnægja. Gera má
ráð fyrir, að meðalfjöldi skráðra
atvinnulausra verði um 450
manns, sem er rúmlega 100 lægra
en 1971. Þessi skráning atvinnu-
lausra manna er bæði stað- og
timabundin og á ekkert skylt við
almennt atvinnuleysi.
Kauptaxtar, tekjur og
verðlag: Kaupmáttur
Kjarasamningarnir i desember
s.l. hafa ráðið mestu um þróun
tekna launþega á árinu, en allur
þorri launþega fékk verulega
kauphækkun þegar i desember
eða um áramót. Um áramót tóku
einnig gildi lög um styttingu
vinnuviku. Vegna þess atvinnu-
ástands, sem rikt hefur á árinu er
óliklegt, að stytting vinnu-
vikunnar komi að fullu fram i
raunverulegri styttingu vinnu-
timans, heldur gæti hennar að
verulegu leyti i aukinni yfirvinnu
og þar með hærri tekjum. 1 júni
fylgdi siðan almenn kauphækkun,
þegar grunnkaup hækkaði sam-
kvæmt samningum, og verðlags-
uppbót fylgdi hækkun frarh-
færslukostnaðar. Verðlagsþróun
einkenndist af öðrum verð-
hækkunum framan af árinu, en
um s.l. áramót gengu verð-
stöðvunarlögin frá nóvember 1970
formlega úr gildi. Eftir mitt ár
þótti óhjákvæmilegt, að gerðar
væru ráðstafanir til þess að draga
úr verðhækkunum og stöðva
frekari vixlgang verðlags og
kauplags á árinu. Voru þá sett
bráðabirgðalög um timabundnar
efnahagsráðstafanir, og fólst i
þeim verðstöðvun til áramóta og
binding kaupgreiðsluvisitölu við
117 stig með niðurgreiðslum úr
rikissjóði. Til að mæta niður-
greiöslum var dregið úr öðrum
útgjöldum, en ekki lagðar á nýjar
álögur. Þessi bráðabirgðalög
Ólafur Jóhannesson, forsætisráðherra, flytur stefnuræðu sina.
Fimmtudagur 19. október. 1972
TÍMINN
9
voru sett að höfðu samráði við
aðila vinnumarkaðarins. Verður
gerð nánari grein fyrir þessum
bráðabirgðalögum, er þau verða
tekin hér til umræðu innan
skamms. En hér var aðeins um
bráðabirgðalausn að ræða. Þess
vegna var skipuð nefnd sér-
fræðinga til að kanna efnahags-
ástandið og benda á leiðir og val-
kosti til lausnar á aðsteðjandi
efnahagsvanda. Er þess að
vænta, að álit þessarar nefndar
geti legið fyrir innan skamms.
Rekstrargrundvöllur
atvinnuveganna
Skömmu eftir gerð kjara-
samninganna i desember s.l. lét
ég þau orð falla hér á Alþingi, að
með þeim væri gengið á yztu nöf,
hvað greiðsluþol atvinnuveganna
snerti. Það er þó trú min, að ef
þróun efnahagsmálanna hefði
orðið sú, sem hún var á siðasta
ári og eins og reiknað var með,
þegar kjarasamningarnir voru
gerðir, þá hefði allt gengið áfalla-
laust. En eins og sést af þvi, sem
ég hefi rakið að framan, hefur
þróunin orðið önnur og lakari en
búizt var við. Ástæðurnar eru
óumdeilanlega fyrst og fremst
tvær: stórkostlegur aflabrestur
og tilkostnaðarhækkun af völdum
gengisbreytinga erlendis. Til-
finnanlegast er, að afla-
minnkunin kemur fram á mikil-
vægustu fisktegundinni, þorskin-
um. Fjóra sumarmánuði þessa
árs hefur þorskafli numið um
48.749 lestum á móti 81,741 lest á
sömu mánuðum i fyrra, eða hefur
þannig minnkað upp undir
helming þrátt fyrir aukna sókn.
Þetta er alvarleg staðreynd, og
svo mikil breyting frá þvi, sem
reiknað var með, að ekki verður
hjá þvi komizt að taka til hennar
fullt tillit. En það er engin ný
bóla, að vegna aflabrests eða
röskunar af völdum verð-
hreyfinga eða gengisbreytinga
erlendis þurfi að koma til
ihlutunar af opinberri hálfu hér á
landi. A þessu stigi er hins vegar
ekki timabært að taka ákvarðanir
um það, til hverra úrræða þurfi,
eða eigi, að gripa. Rétt er að biða
þess, að myndin skýrist og álit
efnahagssérfræðinga komi fram.
Aflavonir geta glæðzt, og auk
þess koma ný og betri skip i
gagnið á næsta ári. Við þau eru
miklar vonir bundnár. Það er þvi
engin ástæða til hrollvekjutals
eða kviða, eins og nú standa
sakir. Þegar litið er til efnahags
þjóðarinnar, atvinnuástandsins,
neyzlustigsins og lifsafkomu
fólksins, er enginn voði á ferð, þó
að við yrðum að lækka ofurlitið
seglin um stundarsakir. En
grundvallarboðorðið er og verð-
ur, að hvað, sem á dynur, verður
að halda atvinnutækjunum i full-
um gangi og tryggja atvinnu-
öryggi um allt land. Ef það á eftir
að sýna sig, að fiskimið okkar séu
þegar að verulegu leyti eyðilögð,
þá fyrst er útlitið alvarlegt, en við
skulum i lengstu lög vona, að ekki
sé svo illa komið.
Einstakir
málefnaflokkar
Ég ætla þessu næst að vikja að
einstökum málaflokkum, fyrir-
huguðum framkvæmdum i þeim
og að hverju þar er sérstaklega
unnið og i einstaka tilfellum að
þvi, sem þegar hefur verið gert.
Sú greinargerð er þó að sjálf-
sögðu viðs fjarri þvi að vera
tæmandi.
Landbúnaður
Stefnan i landbúnaðarmálunum
verður að sjálfsögðu byggð á fyrir
heitum málefnasamningsins, auk
þess sem ný mál koma til
sögunnar vegna breyttra að-
stæðna og nýrrar þekkingar.
Af landbúnaðarmálum, sem
fyrirhugað er að flytja á þessu
þingi má nefna:
1. Frumvarp til framleiðslu-
ráðslaga. sem byggt verður á
þeim grundvelli, sem lagður er i
stjórnarsáttmálanum.
2. Frumvarp til laga um orlof
bænda.
3. Frumvarp til búfjárræktar-
laga.
4. Frumvarp til laga um Stofn-
lánadeild landbúnaðarins, land-
nám, ræktun og byggingar i sveit-
um. Verður þar um að ræða
endurskoðun og breytingar á
eldri löggjöf.
5. Frumvarp til jarðalaga, en
það verður lagabálkur um kaup-
rétt og ábúðarrétt jarða og e.t.v.
fleira.
Eitt af höfuðatriðum í stefnu
stjórnarinnar er stóraukin land-
græðsla og skipuleg nýting lands-
gæða. Þetta er i minum huga eitt
allra stærsta málið. Það er i
rauninni hliðstætt stækkun land-
helginnar. Hvort tveggja eru líf-
tryggingarmál framtiðarinnar.
Hinn 30. nóv. s.l. var skipuð 7
manna nefnd til þess að vinna að
heildaráætlun um landgræðslu og
gróðurvernd og alhliða skipu-
lagningu á notkun landsgæða.
Stefnt er að þvi að minnast ellefu
alda byggðar á Islandi með stór-
átaki á þessu sviði.
t stjórnarsamningnum segir,
að stuðlað skuli að aukinni fjöl-
breytni landbúnaðar m.a. með yl-
rækt, fiskirækt og eflingu
innlendrar fóðurframleiðslu.
Að þessu hefur verið unnið og er
unnið. Má m.a. nefna það, að
nefnd hefur verið skipuð til að at-
huga möguleika á útflutningi
gróðurhúsaafurða. Að þeim mál-
um er einnig unnið af starfs-
mönnum Rannsóknaráðs rikisins.
Landbúnaðarráðherra hefur
fallizt á áætlun um byggingu
þriggja nýrra grænfóðurverk-
smiðja á næstu árum.
i nýjum jarðræktarlögum má
nefna stuðning við félagsræktun,
hagaræktun, hagagirðingar,
vatnsveitur til einstakra bænda,
kölkun túna o.fl.
Varðandi lánamál land-
búnaðarins vil ég 'aðeins geta
þessa: Jarðakaupalán hafa verið
hækkuð úr 200 þúsundum í 400
þúsund að viðbættu 100 þúsund
króna bankaskuldabréfi. tbúðar-
húsalán hafa verið hækkuð úr 450
þúsundum i 600 þúsund. Framlög
til ibúðarhúsa i sveitum hækkuðu
úr 60 þúsundum i 120 þúsund.
Rekstrarlán til landbúnaðar —
sauðfjárframleiöslu - voru aukin
verulega á s.l. vori. Fjárveiting til
Framleiðnisjóðs landbúnaðarins
er 22 milljónir i gildandi fjárlög-
um en var engin árið 1971. Ýmsir
þættir þessara lánamála land-
búnaðarins eru i frekari athugun.
Sjávarútvegsmál
Mikilvægustu málin, sem unnið
verður að i sjávarútvegi eru:
1. Stórfelld endurnýjun fiski-
skipaflotans og dreifing nýtizku
skipa til allra landshluta og
skapa þar með grundvöll að
hráefnisöflun frystihúsa og
aukinni atvinnu. Hefur rikis-
stjórnin beitt sér fyrir marg-
vislegri fyrirgreiðslu um skipa-
kaup. Lán út á innanlandssmiði
hafa m.a. verið hækkuð úr 85% i
90%. Kaupendum skuttogara
hefur verið tryggð lánsfyrir-
greiðsla, sem nemur 85% kaup-
verðs. Auk þess hefur verið
veitt viðbótarfyrirgreiðsla til
nokkurra staða á landinu vegna
atvinnuástands og fjárskorts
heima fyrir. Þessi fyrirgreiðsla
rikisins hefur orðið til þess, að i
tið núverandi rikisstjórnar hafa
verið keyptir, eða gerðir smiða-
samningar, um 29 nýja skut-
togara, þar af einn innanlands.
Auk þess hafa veriö keyptir til
landsins 3 skuttogarar 3 - 6 ára
gamlir, eða þá samtals 32 skip.
Auk þessara skipa eru svo 8
skuttogarar, sem samið var um
i tið fyrrverandi rikisstjórnar.
Þessi skip munu fara að koma
smám saman til landsins á
næsta ári. Ég held, að þau muni
hafa i för með sér hreina
byltingu i atvinnulifi ýmissa
staða út á landsbyggðinni. Þess
má og geta, að rikisstjórnin
hefur samþykkt að beita sér
fyrir raðsmiði meðalstórra
skuttogara hjá islenzkum
skipasmiðastöðvum.
2. Stórfelldar framkvæmdir i
frystihúsarekstri landsmanna,
bygging nýrra frystihúsa i stað
gamalla og miklar endurbætur,
m.a. til að fullnægja ströngustu
hreinlætiskröfum. Hefur lánsfé
Fiskveiðisjóðs verið stóraukið,
m.a. til aukinna lána til umbóta
i frystihúsum. Lán vegna
hollustuháttaframkvæmda i
fiskiðnaöi hafa verið hækkuð úr
60% - 70%.
t sambandi við sjávarútvegs-
málin má geta þess, að i stofn-
lánum til sjávarútvegs, hefur
lánstimi veriðlengdur og vextir
lækkaðir. Afuröalánin hafa
einnig verið hækkuð og vextir
lækkaðir á endurkaupalánum
Seðlabankans.
Varðandi launakjör sjómanna
skal þetta tekið fram: 1 ágúst
1971 var skiptaverði breytt með
lögum og ráðstafanir gerðar til
að hækka fiskverð um 18-19%
og kaup sjómanna þar með
hækkað um sömu prósentu. Um
siðustu áramót var fiskverð
hækkað um 10-12%. Þá var og
lágmarkskauptrygging hækkuð
i um 30 þús. kr. á mánuði fyrir
háseta.
Af málum á vegum Sjávarút-
vegsráðuneytisins, sem væntan-
lega koma til kasta þessa
Alþingis, má nefna:
1. Frumvarp um hagnýtingu'
fiskimiðanna við landiö.
2. Auknar fiskirannsóknir og
fiskimiðaleit.
3. Vátryggingarmál fiskiskipa.
4. Tæknistofnun sjávar-
útvegsins.
Iðnaðar- og orkumál
Á sviði iðnaðar- og orkumála
má af málum þeim, sem unnið er
að, efna:
Gerð iðnþróunaráætlunar, sem
ætlað er að ná fram til 1980. Er
haft samráð við samtök
iðnaðarins og ýmsa fleiri aðila
um undirbúning hennar.
Með gerð slikrar iðnþróunar-
áætlunar til lengri tima mun ein-
stökum iðnfyrirtækjum, samtök-
um iðnaöarins og stjórnvöldum
ljósara en áður, hverjar ráð-
stafanir þarf að gera á næstu ár-
um til eflingar islenzkum iðnaði.
Áætlunin hefur þann tilgang að
stuðla að skipulegri uppbyggingu
og eflingu iðnaðarins i landinu, og
er þess vænzt, að um áfram-
haldandi aðstoð af hálfu Sam-
einuðu þjóðanna geti oröið að
ræða á næstu árum um fram-
kvæmd þeirra stefnumiða, sem af
iðnþróunaráætluninni leiða. Gera
má ráð fyrir, að iönþróunar-
áætlunin kalli á ýmiss konar lög-
gjöf, en óvist að hún komi til
kasta þessa þings.
Á siðasta Alþingi voru afgreidd
tvenn lög um niðursuðu og niður-
lagningariðnaðinn, þ.e. um lag-
metisiðju rikisins á Siglufirði og
um sölustofnun lagmetis-
iðnaðarins. Hefur sölustofnunin
nýlega tekið til starfa, og eru vel-
flest fyrirtæki á þvi sviði aðilar að
henni. Standa vonir til, að fyrir-
hugaðar framkvæmdir á þessu
sviði geti jafnvel valdið stökk-
breytingum á skömmum tima,
enda verulegu fjármagni verið
beint inn á þessar brautir.
Unnið er að framkvæmd lag-
anna um veðtryggingu iðn-
rekstrarlána, sem sett voru á sið-
asta þingi. Er með þvi mörkuð sú
stefna, að iðnaðurinn skuli njóta
jafnréttis við aðrar aðalatvinnu-
greinar á þessu sviði.
Á næstunni mun verða lögð sér-
stök áherzla á rannsóknir, sem
hafa staðið yfir um skeið, á is-
lenzkri framleiðslu, sem byggist
á gosefnum, svo sem perlusteini
og vikri. Ennfremur fer fram at-
hugun á möguleikum á orku-
frekum iðnaði með það fyrir
augum að nýta sem bezt orku-
framleiðslu stórvirkjana.
Með fjárhagslegri tilstuðlan
hins opinbera hefur Útflutnings-
miðstöð iðnaðarins nú starfað i
rúmt ár. Fyrstu tólf mánuði
starfseminnar jókst útflutningur
iðnaðarvara um 48%), að áli
undanskildu. Mesta gróskan
hefur verið i útflutningi á fullunn-
um skinna- og iðnaðarvörum.
Verður stefnt að þvi, að auknar
verði fjárveitingar til að efla út-
flutningsstarfsemi iðnaðarins.
Stefnumörkun rikisstjórnarinn-
ar i raforkumálum kom fram i
stórum dráttum i þingsálykt-
unartillögu á siðasta Alþingi. Get
ég visað til hennar, en segja má,
að meginstefnan sé samtenging
orkuveitusvæða, aðkomið sé á fót
landshlutafyrirtækjum með aðild
rikissjóðs og sýslu- og sveitafél-
aga i viðkomandi landshlutum og
með samruna þeirra orkuvera,
sem fyrir hendi eru, þó aðeins
með samningum en ekki vald-
boði. Aðalatriðið er nægileg raf-
orka á hverjum stað á sama verði
og annars staðar. Hitt skiptir
minna máli, hvar sjálft orkuverið
er byggt. Um meginstefnuna i
raforkumálum og framkvæmdir
þær, sem eru á döfinni, þ.á.m.
stórvirkjun við Sigöldu, Lagar-
fossvirkjun og fleira, læt ég nægja
að visa til þess, sem þar um hefur
áöur komið fram á Alþingi.
Um sveitarafvæðinguna vil ég
segja þetta:
f ágústmánuði 1971 samþykkti
rikisstjórnin áætlun um lúkningu
sveitarafvæðingar á næstu þrem-
ur árum. Nær sú áætlun til 765
býla, en eftir verða þá utan sam-
veitna 158 býli. Þá er i greinar-
gerðinni gert ráð fyrir að veita
bændum á afskekktum jörðum
betri lánakjör til kaupa á mótor-
rafstöðvum, en hingað til hafa
gilt. Lýkur á þessu ári fyrsta
áfanga þessarar rafvæðingar.
Samgöngumál
Að samgöngumálum verður
unnið i samræmi við málefna-
samninginn. Vegaframkvæmdir
hafa verið meiri á þessu ári en
nokkru sinni fyrr. Samkvæmt
vegaáætlun er stefnt i sömu átt
næstu árin. Ég vil sérstaklega
minna á fyrirheitið um að ljúka
skuli hringvegi um landið. Þar er
vegur og brúargerð á Skeiðarár-
sandi erfiðasti áfanginn. Hinn 4.
febrúar 1972 ákvað ráöuneytið á
grundvelli frumáætlana þeirra.