Tíminn - 05.11.1974, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Þrtftjudagiir 5. nóvembcr 1974.
Þriðjudagur 5. névember 1874.
TÍMINN
11
Hér eru Kasper, Jesper og Jónatan aft leggja á ráftin um hvernig þeir elgi aft losna vift Sofflu frenku.
Sofffa frcnka vill alls ekki láta bjarga sér frá rsningjunum. Bastian bsjarfógeti og vinir hans eru aft
vonum steinhissa á þessu.
Hinir alkunnu heiftursmenn Kasper, Jesper og Jónatan eru eitthvað að bralla. Ætli þeir séu ekkl aft Isft-
ast af staft til aft stela einhverju. Tfmamyndir Róbert.
Tobfas gamli er mjög ánsgftur meft
páfagaukinn, sem hann fékk f
afmælisgjöf, og þakkar fbúunum f
Kardemommubæ vel fyrir.
Þjóðleikhúsið:
Hún Sofffa frænka er myndarleg og
ákveftin kona, og sennilega eru flestir
í Kardemommubæ hálfsmeykir vift
hana.
Kardemommubærinn
sýndur aftur
gébé—Reykjavik — óhætt er aö
fullyrfta, aft ekkert leikrit sem
ætlað er yngri kynslóftinni, hafi
náö eins miklum vinsældum og
Kardemommubærinn eftir
Thorbjörn Egner. Allir krakkar
þekkja Kasper, Jesper og Jóna-
tan og blessaða kerlinguna, hana
Sofffu frænku.
Þjóöleikhúsið tekur
Kaidemommubæinn nú aftur til
sýninga, og er enginn efi á að
vinsældir hans verða ekki
minni nú en áður. Leikurinn var
fyrst sýndur hjá Þjóðleikhúsinu
árið 1960. og var sýningum þá
haldið áfram i tvö leikár.
Aftur var leikurinn tekinn upp
siðar, og urðu sýningar alls 94,
sem er algjört met á Islandi,
þegar barnaleikrit eiga i hlut. Um
57 þúsund áhorfendur munu hafa
séö sýninguna.
Leikstjóri Kardemommubæj-
arins nú er Klemenz Jónsson, en
hann stjórnaði einnig sýningu á
leiknum árið 1960. Aðstoðarleik-
stjóri er Jón Gunnarsson.
Leikmyndir og búninga-
teikningar eru gerðar af höfundi
leiksins, Thorbjörn Egner. Nanna
ólafsdóttir hefur samið dansana i
leiknum og verið leikstjóra til að-
stoðar i söng- og dansatriðum.
Niu manna hljómsveit leikur
undir stjórn Carls Billich.
Hlutverkaskipan er aö
sjálfsögðu mikið breytt frá þvi
sem var á fyrri sýningum. Þrir
leikarar leika þó núna, sem voru
með áður. Það eru þeir Bessi
Bjarnason, Jón Aðils og Klemenz
Jónsson.
Helztu hlutverkin nú eru I
höndum Bessa Bjarnasonar,
Randvers Þorlákssonar og
Þórhalls Sigurðssonar. Soffia
frænka er leikin af Guðrúnu
Stephensen. Arni Tryggvason
leikur Bastian bæjarfógeta og
Herdis Þorvaldsdóttir frú
Bastian. Sigmundur örn
Arngrimsson leikur Sörensen
rakara, en i minni hlutverkum
eru: Flosi Ólafsson, Hákon
Waage, Jón Gunnarsson,
Þorgrimur Einarsson, Anna
Kristin Arngrimsdóttir, Einar
Sveinn Þórðarson, Hanna Valdis
Guðmundsdóttir, Þórður Þórðar-
son, Jón Aðils, Klemenz Jónsson
og fleiri.
Auk þess koma mörg börn fram
I sýningunni, en alls eru leikarar
og aukaleikarar um fimmtiu tals-
ins.
Kardemommubærinn verður
frumsýndur I Þjóðleikhúsinu 6.
nóvember kl. 17:00. Höfundur
leiksins tekur fram, að leikurinn
sé ekki siöur fyrir fullorðna en
börn, og óhætt er að fullyrða, að
foreldrar skemmta sér ekki siður
en börnin. Þetta er leikur fyrir
alla fjölskylduna.
Jónatan er mesti æringi, og eftir svipnum á honum aft dæma,
er það ekkert fallegt sem hann hefur I huga.
Jesper er meinilla vift aft þvo sér, en þorir ekki
annaft en aft gera eins og Soffia frænka skipar fyrir.
Tóbias á afmæli, og allir Kardemommubæjarbúar syngja honum afmælissöng, eins og vera ber, og gefa honum talandi páfagauk f
afmælisgjöf. Toblas gamli er f vitanum.
Eitthvaft eru þeir bræftur aft bralla núna. Litla Ijónift fylgist með þeim steinhissa. Ekki er beint þrifalegt heima hjá þeim
: « h, \ .
f '■ ■ ''■Jbv W' i/m jk
Kristinn
Snæland:
UTVARPSTRUFLANIR
Lög brotin á
Vestfirðingum
1 mörg ár hafa Vestfirðingar búið
við hvimleiðar truflanir á útsend-
ingum Rikisútvarpsins, en þær
stafa frá ióranstööinni á Snæfells-
nesi. Þegar truflanir þessar eru
magnaðastar, verður mælt mál
með öllu óskiljanlegt og hljómlist
eins og ný útgáfa af elektrónfsku
tónverki. Enn eru islenzkir
áheyrendur þó ekki það hug-
fangnir af framúrstefnum i bók-
menntum eða hljómlist, að þeir
hlusti á óskiljanlegt þrugl eöa
elektróniskar truflanir sér til
ánægju. Vera má að þeir timar
komi, en þar til svo verður, munu
truflanir á borð við þær, er loran-
stöðin veldur, þykja hinn mesti
ófögnuður. Að undanförnu hefur
Rikisútvarpið boðið landsmönn-
um vandaða dagskrá — enda
þjóðhátið. Meöal efnis þessarar
dagskrár hafa veriö mörg ágæt
leikrit, en þvi miður hefur lóran-
stöðin leikið verulegt hlutverk i
öllum þessum leikritum, og þá á
þann veg, að bæði hefur verið um
ofleik og rangtúlkun að ræða.
Óhætt er að fullyrða, að ef við-
komandi leikstjórar heföu hlýtt á
flutninginn i Rikisútvarpinu á
Vestfjörðum, þá væru þeir þegar
búnir að dæma sjálfa sig óhæfa til
leikstjórnar, eða þá hitt, að þeir
sameinuðust Vestfirðingum i
þeirri viðleitni að fá lóranstöðina
tekna út af dagskrá Rikisútvarps-
ins. Vitanlega er lika til sá mögu-
leiki, að starfsmenn Rikisút-
varpsins sæju um aö viðkomandi
lögbrjótur færi að lögum, ella
hlyti hann refsingu.
Laganna bóksíafur
1 lögum um útvarpsrekstur
rikisins nr. 68, frá 28. des. 1934
segir svo i 9. gr.: ,,Nú hafa
einstakir menn, sveitarfélög eða
bæjarfélög raflagnir, vélar eða
tæki, hvers kyns sem eru, sem
geta valdið truflunum á starf-
rækslu Rikisútvarpsins, og er
Rikisútvarpinu þá heimilt að gera
á kostnað eiganda, nauðsynlegar
ráðstafanir um þau tæki eða
lagnir til þess að hindra truflanir,
sem af þeim geta hlotizt.”
Lóranstöðin
Eins og áður er getið, er það
lóranstöðin að Gufuskálum á
Snæfellsnesi, sem veldur þeim
truflunum, er vekja mesta
gremju á Vestfjörðum. Stöð þessi
mun hafa verið sett upp af
varnarliðinu. (Athyglisvert er,
þótt annað mál sé, hve varnarlið-
ið hefur á margvislegan hátt
brotið lög um útvarpsrekstur
rikisins átölulaust) en nú annast
Islendingar starfrækslu stöðvar-
innar og munu þeir vera rikis-
starfsmenn. (Ekki lagast lögbrot-
ið við það, nema siður sé.) Lóran-
stöðin mun þjóna flugi varnar-
liðsins og almennu flugi um
Atlantshaf.
Bókstafurinn enn
í fyrrnefndum lögum segir svo i
1. gr.: „Rikisst jórnin hefur
einkarétt til að reka útvarp á Is-
landi. Hún lætur starfrækja út-
varpsstöð i Reykjavik og má
auka orku hennar, eftir þvi sem
þörf krefur. Rikisstjórnin lætur
reisa endurvarpsstöðvar annars
staðar á landinu, eftir þvi sem
ástæður krefjast.”
Endurvarpsstöðvar
Rétt er að geta þess, að um ein-
hverjar endurvarpsstöðvar mun
að ræða á Vestfjörðum (FM), en
t.d. önfirðingum þjóna þær ekki,
þeir hafa aðeins langbylgjuna
með lórantillegginu. Bygging
endurvarpsstöðva er sjálfsagt
kostnaðarsöm, en i þessu tilviki
er málið mjög auðvelt
viðureignar. Rikisstjórnin hlýðir
bókstaf laganna, byggir endur-
varpsstöðvar á Vestfjörðum,”
eftir þvi sem ástæður krefjast”,
og beitir siðan bóksafnum enn ,,á
kostnað eiganda” og færir lóran-
stöðinni reikninginn. Þær
nauðsynlegu ráðstafanir, sem
gera þarf til að hindra truflanir
lóranstöðvarinnar, eru einungis
framkvæmanlegar með byggingu
endurvarpsstöðva. Þar sem
eigendur lóranstöðvarinnar eru
a.m.k. að stórum hluta erlendir
aðilar, þá mun mál þetta jafnvel
afla okkur dýrmæts erlends
gjaldeyris.
Lögbrot kært
Ljóst má vera af framanrituðu,
að Vestfirðingar eru óánægðir
með hlustunarskilyrðin, en
jafnframt má benda á að tal-
stöðvar (þ.e.a.s. samtöl milli
báta og lands) koma gjarna það
sterkt inn á sjónvarp, að talað
mál i þvi heyrist ekki. Það sem
hér hefur verið ritað um lóran-
stöðina og talstöðvarnar, er brot
á lögum rikisins. Grein þessi er
kæra til gæzlumanna islenzkra
laga vegna lögbrots, sem hefur
verið framið og stöðugt er veriö
að fremja. Lögbrotið er framiö á
Snæfellsnesi en bitnar á
fjölmörgum ibúum á Vest-
fjörðum. Hverjir eiga að
framfylgja lögum I þessu máli?
Sýslumenn
1 almennum hegningarlögum
segir svo um ákærureglur:
„Sérhver refsiverður verknaður
skal sæta opinberri ákæru nema
annað sé sérstaklega ákveðið i
lögum.” 1 lögum um útvarps-
rekstur segir: ,,Brot gegn lögum
þessum skal farið með sem
almenn lögreglumál”
Sýslumönnum á þvi svæði, sem
lóranstöðvartruflanirnar koma
fram á, ber væntanlega að hlutast
til um rannsókn á máli þessu, en
þeir eru yfirmenn lögreglumanna
á svæðinu. 1 lögum um meðferð
opinberra mála segir i 35. gr.:
,,Nú fá lögreglumenn vitneskju
eða rökstuddan grun um að refsi-
verð háttsemi, er beri undir opin-
bera ákæruvaldið, hafi drýgð
verið i umdæmi þeirra”, og siðan
segir ,,og ber þeim þá að hefja af
sjálfsdáðum rannsókn málsins.”
Nú vænti ég þess, að lögreglu-
menn fái með grein þessari vit-
neskju eða rökstuddan grun um
stórfellt lögbrot lóranstöðvarinn-
ar og smábrot talstöðvanna.
Væntanlega taka islenzkir lög-
gæzlumenn nú þegar á sig rögg og
hefjast þegar handa um að koma i
veg fyrir þessi stórfelldu lögbrot,
til mikillar ánægju vestfirzkum
hlustendum rikisútvarpsins
okkar.