Tíminn - 19.03.1975, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 19. marz 1975.
TÍMINN
9
»nzkrar
^ning á Kjarvalsstöðum
id Einarsson frá AAiðda!
yfir mynd hans umálftirnar við
hreiður sitt.
Hrikaleg og sterk er mynd hans
frá Grimsvatnagosinu, og logandi
rennur hraunið fram á Heklu-
goss-mynd hans. Börnin sjá
tröllslegar kynjamyndir með dul-
úðgu ivafi i myndinni Margt býr i
þokunni. Sveitalifsmyndir Guð-
mundar eru minnisstæðar og
hrifandi, kindurnar við beitar-
híisin, smaladrengurinn i Laxár-
dal og hlóðamyndin frá 1957.
Hugstæðar eru vatnslitamyndir
tvær, sem Guðmundur gerði á
sinum tima fyrir kvikmynda -
töku Osvalds Knudsen, er Osvald
vann að mynd sinni um Höllu og
Eyvind. Þessar myndir fjalla um
eftirreiðina, — sú fyrri er leiðang-
urinn leggur upp, og hin siðari er
Eyvindur og Halla bjargast á
Arnarfell. Myndirnar voru fleiri,
og munu varðveittar.
Það liggur mikið verk i þvi að
setja upp sýningu eins og þessa,
sem er fyrst og fremst minning-
arsýning. Verkin á henni eru alls
133 talsins, en um fjölda verka
Guðmundar er erfitt að segja,
jafn mikilvirkur og hann var, og
skal þvi ekki reynt að slá á þau
tölu. Hinsvegar mun hann hafa
látið þau orð falla, að myhdir
hans væru orðnar um 600 talsins
áriö 1940.
Ekkja hans og synir hafa unnið
að uppsetningu sýningarinnar.
Þau eiga þakkir skildar fyrir vel
unnið verk — að veita hinum al-
menna áhorfanda innsýn i þann
fagra heim listaverka, sem Guð-
mundur frá Miðdal skóp á ferli
slnum.
Baldur Hólmgeirsson.
Vatnslitamynd I sambandi við kvikmyndagerð. Lagt upp i eftirför.
Hákariaveiðar, stórbrotið og áhrifamikið oliuverk.
mmm
i
Viðskiptaráðuneytið,
17. mars 1975.
Auglýsing frá vidskiptaráðu-
neytinu um gjaldeyrismeð-
ferð o. fl.
Að gefnu tilefni vill ráðuneytið vekja at-
hygli á eftirfarandi reglum um gjald-
eyrismeðferð, sem byggjast á lögum nr.
30/1960 um skipan innflutnings- og
gjaldeyrismála o.fl., reglugerðum og
auglýsingum settum samkvæmt þeim
lögum.
1. Gjaldeyrisskil
Samkvæmt 4. gr. laga nr. 30/1960, sbr. 17. gr. reglu-
gerðar nr. 79/1960, eru hvers konar gjaldeyristekjur
svo og andvirði gjaldeyriseignar skilaskyld til innlends
gjaldeyrisbanka (Landsbanka eða útvegsbanka)
innan 20 daga frá þvi að gjaldeyririnn er kominn eða
gat komist I umráð eiganda eða umboðsmanns hans.
Óheimilt er að verja gjaldeyri til annars en ákveðið
var við kaup hans, nema að fenginni heimild Gjald-
eyrisdeildar bankanna, Laugavegi 77, Reykjavik.
Erlendum umboðslaunum skal skilað til gjaldeyris-
banka eigi sjaldnar en ársfjórðungslega. Innflytj-
endum er þó heimilt að ráðstafa slikum umboðs-
launum til kaupa og innflutnings á frilistavörum, enda
sé það gert án óeölilegs dráttar og gjaldeyriseftirliti
Seðlabankans sé gerð grein fyrir slikri ráðstöfun.
önnur ráðstöfun umboðslauna er óheimil. Innflytj-
endum ber að skila skýrslum um erlend umboöslaun iTgj;
reglulega til gjaldeyriseftirlitsins.
2. Fjárfestingar erlendis
Aðilum búsettum hér á landi er óheimilt að kaupa fast-
eignir erlendis eða erlend verðbréf nema að fenginni
heimild Gjaldeyrisdeildar bankanna. Aðili búsettur
hér á landi, sem nú á fasteign erlendis eða erlend verð-
bréf, skal tilkynna það skriflega gjaldeyriseftirliti
Seðlabankans, til skráningar, ekki siðar en 1. ágúst
n.k.
3. Erlendar lántökur
Samkvæmt 7. gr. laga nr. 30/1960 og auglýsingu ráðu-
neytisins frá 3. febrúar 1972 er óheimilt að stofna til
hvers konar lána, greiðslufrests eða skuldbindinga
erlendis nema að fenginni heimild gjaldeyrisyfirvalda.
Umsóknir um lántökur eða greiðslufrest: erlendis til
lengri tima en 12 mánaða ber að senda viðskiptaráöu-
neytinu, en umsóknir um lántökur eða greiðslufrest
erlendis til 12 mánaða eða skemmri tima ber að senda
til Gjaldeyrisdeildar bankanna.
4. Erlendir innstæðureikningar
Samkvæmt 4. gr. laga nr. 30/1960 er óheimilt að eiga
banka- eða innstæðureikning erlendis nema að feng-
inni heimild gjaldeyriseftirlits Seðlabankans.
5. Inn- og útflutningur seðla- og skiptimyntar og
skuldaskjala
Samkvæmt 5. gr. laga nr. 30/1960, 22. gr. reglugerðar
nr. 79/1960, sbr. 1. gr. reglugerðar nr. 123/1962 og 1. gr.
reglugerðar nr. 133/1967, er bannað að flytja úr landi
eða til íslands Islenska peningaseðla, skiptimynt og
ennfremur Islensk skuldabréf og hvers konar skuld-
bindingar, sem hljóða um greiðslu i Islenskum gjald-
miðli. Gjaldeyriseftirlit Seðlabankans getur, ef sér-
staklega stendur á, veitt undanþágu frá banninu.
Þó er ferðamönnum heimilt að flytja inn og út úr
landinu islenska peninga allt að fimmtán hundruð
krónur. óheimilt er að flytja úr landi stærri islenska
seðla en eitt hundrað krónur.
Kristinn Snæland:
Staðgreiðsla skatta o. fl.
Um þessar mundir standa yfir
viðræður aðila vinnumarkaðar-
ins um kaup og kjör, rikisstjórn-
in blandast þar mjög inn I og
heyrast hinar margvfslegustu
tillögur um lausn yfirstandandi
kjaradeilna.
1 samræmi við heiti þessa
spjalls mun ég einkum fjalla um
opinber gjöld og innheimtu
þeirra. Þeim mögu nefndum
sem rikisstjórnin hefur falið að
fjalla um staðgreiðslu skatta vil
ég hjálpa nokkuð, ef þaö má þá
verða til þess að brjóta niður
nýlega niðurstöðu fjármála-
ráðuneytisins. í tið viðreisnar-
stjórnar og I framhaldi af henni
i tið siðustu stjórnar lét fjár-
málaráðuneytið framkvæma
könnun á þvi hvort henta myndi
að koma á staðgreiðslu skatta á
Islandi. Embættismennirnir
skiluðu skýrslu um málið og sú
skýrsla var nægjanleg til að
kæfa máliö unz núverandi
stjórnarsamstarf hófst, en
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
lengi lagt áherzlu á að tekin
verði upp staðgreiðsla skatta.
Sú óheillaskýrsla sem embætt-
ismenn fjármálaráöuneytisins
sömdu og hefur enn komið i veg
fyrir að staðgreiðsla væri tekin
upp hér, leiddi eftirfarandi i
ljós:
1. Danir hafa tekiö upp stað-
greiöslu og hún hefur gersam-
lega misheppnazt.
2. Dánskir embættismenn
réðu Islenzkum starfsbræðrum
eindregið frá þvi að taka upp
staðgreiöslukerfi.
3. Ályktun islenzku embættis-
mannanna var auk þess sú, að I
landi þar sem tekjusveiflur eru
miklar væri staðgreiöslukerfi
mjög óheppilegt.
Rétt er aö svara fyrst 3. lið, en
I skýrslu efnahagsstofnunar
Sameinuðu þjóðanna OECD
segir svo varðandi íslendinga
(ekki orðrétt): áriðandi er aö
tekið sé upp staðgreiðslukerfi
skatta á Islandi, enda afar þýö-
ingarmikið vegna þess hve
tekjusveiflur eru miklar. Þetta
er álit Sameiriuðu þjóöanna.
Varöandi lið 1 og 2 er þvi til að
svara að árið 1971 tóku Danir
upp staðgreiðslukerfi. Þetta
kerfi misheppnaðist algerlega i
fyrstu hjá Dönum vegna frá-
dráttarkvóta, sem þeim tókst að
misnota. Um þær mundir voru
einmitt okkar Islenzku embætt-
ismenn að kanna staðgreiðslu-
málin og komust ekki lengra en
til Danmörku.
Af þessum ástæðum var
eðlilegt að Danir réðu okkur frá
þvi að taka upp staðgreiöslu.
Vegna minnimáttarkenndar
þeirra gagnvart Svium höfðu
þeir ekki tekið upp hið sænska
staðgreiðslukerfi en það höfðu
Sviar notað I rúm 10 ár með
mjög góðum árangri.
Óskiljanlegt er hins vegar
með öllu hvers vegna okkar
embættismenn kynntu sér ekki
sænska kerfið.
Liklegt má telja að skynsam-
legasta niðurstaða nefndanna
mörgu, sem eiga að láta i ljós á-
lit um staðgreiðslu skatta væri
sú, að viö tækjum upp hið
sænska kerfi að mestu óbreytt.
Þaö yrði þó mörgum tslend-
ingum þung raun að taka upp
sænskt kerfi óbreytt. Vonandi
tekst þeim þó að kyngja þeim
beiska bita.
Þó svo að þetta komi fram i
sambandi við núverandi kjara-
deilu má ljóst vera, að launþeg-
ar eiga ekki að þurfa að kaupa
sér réttlátara greiöslukerfi með
þvi að slaka eitthvað á réttmæt-
um kröfum sinum.
Sýndarmennskan veður viða
uppi en fá dæmi hafa verið um
jafn augljósa sýndarmennsku
og eitt atriði i tilboði rikisst jórn-
ar vegna kiaradeilnanna Þetta
tilboð rikisstjórnarinnar orðist
svo:
,,Þá mun rikisstjórnin hlutast til
um að innheimta opinbera
gjalda 1975 fari fram á lengri
tima en ella hvað áhrærir þá
launþega, sem á þessu ári hafa
sömu peningatekjur og I fyrra
eða lægri”.
Hverjum manni hlýtur að
vera ljóst að þetta er ófram-
kvæmanlegt, en væri það hægt
er það samt óviturlegt og enginn
myndi i alvöru reyna að fram-
kvæma það. Talað er um að
miða innheimtuna viö „sömu
peningatekjur og i fyrra eða
lægri”. Fyrir hvaöa timabil?
Allt árið? A þá ekki að inn-
heimta nein opinber gjöld ársins
1975? A að greiöa gjöld ársins
1975 jafnframt gjöldum ársins
1976?
Þetta tilboð er rikisstjórninni
til vansæmdar og vonandi að
launþegar gleymi þvi sem fyrst.
Staðgreiðsla opinberra gjalda
leysir allan vanda launþega
vegna tekjusveiflna og þvi ætti
rikisstjórnin að hraða þvi máli
sérstaklega.