Tíminn - 28.05.1975, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 28. mai 1975
TÍMINN
7
tJtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri: Helgi H.
Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason. Rit-
stjórnarskrifstofur I Edduhúsinu við Lindargötu, slmar
Í8300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, slmi 26500 — af-
greiðslusími 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð I lausa-
söiu kr. 40.00. Áskriftargjald kr. 600.0Ó á mánuöi.
Blaðaprenth.f.
_____________________________________________I________________J
Ihaldsstefna verka-
lýðshreyfingarinnar
Það er bersýnilegt, að eigi að skapa þjóðfélag
velfarnaðar og jafnaðar á Islandi, verður hin
svokallaða samneyzla að aukast, þ.e. að riki og
sveitarfélög fái aukið fjármagn til að fullnægja
ýmsum sameiginlegum þörfum þegnanna og
tryggja á þann hátt meiri jöfnuð og útrýmingu á
fátækt. Allir eru sammála um, að tekjutrygging
efnalitilla gamalmenna og öryrkja þurfi að
aukast. Allir eru sammála um að taka upp al-
mennt fæðingarorlof, án tillits til þess hvort
konur vinna utan eða innan heimilis. Allir eru
sammála um, að barnaheimilum þurfi að fjölga.
Allir eru sammála um, að ellliheimilum þurfi að
fjölga. Allir eru sammála um, að bæta þurfi
sjúkraþjónustuna á ýmsan hátt. Ekkert af þessu
verður hins vegar gert, nema hið opinbera, riki
og sveitarfélög, fái aukið fjármagn til umráða i
þvi skyni að framkvæma þær umbætur og tekju-
jöfnun, sem hér ræðir um.
Af öllum þeim aðilum, sem um þessi mál fjalla,
ætti enginn að hafa meiri áhuga á aðgerðum i
þessa átt en verkalýðshreyfingin. Hún telur sig
umbótahreyfingu. Hún telur sig jafnaðar-
hreyfingu. Hún ætti þvi að telja það eitt höfuð-
hlutverk sitt að auka samhjálpina.
Þess vegna kemur sú krafa verkalýðs-
hreyfingarinnar nú meira en á óvart, að hún
krefst þess i sambandi við væntanlega kjara-
samninga, að ekki aðeins óbeinir skattar, heldur
einnig beinir skattar, séu teknir inn i kaupgjalds-
visitöluna. Þetta þýðir, að afli hið opinbera sér
aukins fjármagns með skattaálagningu til þess
að stuðla að meiri félagslegum umbótum og
tekjujöfnun i þjóðfélaginu, þá skuii það óðara
hafa áhrif til kauphækkunar, jafnt hjá þeim
tekjuhæstu sem hinum tekjulægstu. Afleiðing
þess, að skattarnir verða þannig látnir koma-»
allir inn i kaupgjaldsvisitöluna, verður vitanlega
sú, að hið opinbera verður miklu tregara en ella
til að auka samneyzluna, þar sem það mun hafa
tafarlausa vixlhækkun kaupgjalds og verðlags i
för með sér og gera þannig fljótlega að engu þann
ávinning, sem t.d. aukin samneyzla ætti að færa
tryggingaþegum. Hér er þvi fullkomin ihalds-
stefna á ferðinni.
Hingað til hefur þetta verið framkvæmt
þannig, að aðeins óbeinir skattar hafa komið inn i
kaupgjaldsvisitöluna. Beinum sköttum, sem eiga
fyrst og fremst að leggjast á breiðu bökin, hefur
verið haldið utan við. Nú eiga þeir tekjuhærri
sem greiða mest af beinum sköttum, að fá
hækkun þeirra tafarlaust endurgreidda i kaupi.
Hér er vissulega annað á ferðinni en að verið sé
að hugsa um láglaunafólkið. Hið rétta i þessum
efnum er vitanlega það, ef menn vilja stuðla að
aukinni samneyzlu og jöfnuði milli fátækra og
rikra með auknum tryggingum og samhjálp, að
láta enga skatta ganga inn i visitöluna. Aukin
samneyzla á ekki að verða til þess að auka vixl-
hækkanir kaupgjalds og verðlags og auka þannig
verðbólguna.
Það fer verkalýðshreyfingunni meira en illa,
að berjast fyrir ihaldsaðgerðum, sem bersýni-
lega munu hamla gegn aukinni samneyzlu og
tekjujöfnun i þjóðfélaginu.
-Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Helmut Kohl gegn
Helmut Schmidt
Þjóðverjar vilja trausta og óbyrga stjórn
ÞAÐ ER nú augljóst orðið,
að Helmut Kohl og Helmut
Schmidt munu keppa um
kanslaraembattið í þingkosn-
ingunum, sem fara fram I
Vestur-Þýzkalandi i septem-
ber 1976. Miðstjórn Kristilega
flokksins ákvað einróma á
fundi sinum 12. þ.m., að mæla
með Kohl sem kanslaraefni
flokksins og þykir vist, að það
verði staðfest á sérstökum
fundi, sem haldinn verður i
næsta mánuði til að ganga
endanlega frá vali kanslara
efnisins.
Kohl hefur þannig hægt og
bftandi náð þvi marki, sem
hann setti sér eftir að Rainer
Barzel lagði niður flokksfor-
mennskuna eftir ósigur kristi-
legra demokrata í þingkosn-
ingunum 1972. Sú hefur verið
venjan, að sami maður væri
bæði formaður og kanslara-
efni flokksins. Frá þessari
venju var breytt á flokksþing-
inu 1973. Þá varð Kohl að
sætta sig við aðvera aðeins
kjörinn formaður flokksins, en
þvi frestað þangað til siðar að
ákveða, hver ætti að vera
kanslaraefnið í næstu kosning-
um. M.a. var talið ráðlegt að
blða eftir úrslitum allra
fylkiskosninga,sem færu fram
á kjörtímabilinu, en þeim
slðustu lauk 4. þ.m., þegar
kosning fór fram i langfjöl-
mennasta fylkinu, Nordrhein-
Westfalen.
Kohlkemurog Barzel vlkur — Þessi mynd var tekin á flokksbineinu
1973.
SIÐAN á flokksþinginu 1973
hafa átt sér stað hörð átök að
tjaldabaki innan kristilega
flokksins um kanslaraefnið.
Þessi átök hörðnuðu við það,
að úrslit fylkiskosninganna
bentu til þess, að kristilegir
demókratar væru að vinna
fylgi og væru þvl liklegir til
sigurs I þingkosningunum
1976. Um skeið var vegur
Frans Josef Strauss mikill og
þó einkum eftir mikinn kosn-
ingasigur flokks hans I fylkis-
kosningunum I Bayern,
heimafylki hans, á slðastl.
hausti. En það sannaðist enn á
ný varðandi Strauss, að eng-
inn getur fellt hann, nema
hann sjálfur. Strauss flutti
ógætilega ræðu á lokuðum
fundi flokksmanna sinna og
hafa bersýnilega ekki allir
verið vinir hans þar, því að
andstæðingablöð hans fengu
útdrátt úr ræðunni og notuðu
það mjög gegn honum. Þessi
ræöa hans þótti staðfesta það,
aö hann væri i senn ófyrirleit-
inn, óábyrgur og einræðis-
sinnaður. Það komst þá á dag-
skrá, að velja Gerhard
Stoltenberg, forsætisráðherra
I Schleswig-Holstein, sem
kanslaraefni flokksins, ef ekki
næöist samkomulag um annan
hvorn þeirra Kohls eða
Strauss. Stoltenberg varð hins
vegar fyrir þvi áfalli i fylkis-
kosningunni, sem fór fram i
Schleswig-Holstein i apríl
slðastl., að fylgi kristilegra
demókrata hélzt nokkurn veg-
inn óbreytt i stað þess að þeir
höföu unnið verulega á i næstu
fylkiskosningum á undan,
m.a. verulega i heimafylki
Kohls, Rheinland-Pfalz. Þar
með var Stoltenberg úr sög-
unni. Úrslitin í Rheinland-
Westfalen urðu svo einnig þau,
aö kristilegir demókratar
gerðu ekki betur en að standa i
stað og sósialdemókratar og
frjálslyndi flokkurinn héldu
þvi áfram meirihluta sinum.
Þar hafði Strauss verið teflt
mjög fram og urðu þessi úrslit
þvi óbeint áfall fyrir hann.
Eftir þetta þótti forustumönn-
um kristilegra demókrata
sýnt, að þeim væri hggilegast,
að fylgja þeirri venju aðtefla
formanni flokksins fram sem
kanslaraefni, þvi að annað
myndi aðeins vekja deilur i
flokknum og þykja veikleika-
merki. Það má þvi heita ráðið,
að Helmut Kohl verður
kanslaraefni flokksins i
kosningunum 1976.
HELMUT KOHL er yngsti
maður, sem kristilegir demó-
kratar hafa teflt fram sem
kanslaraefni, 45 ára gamall.
Hann hefur unnið sér mikið
álit í heimafylki sinu, þar sem
hann hóf ungur þátttöku i
stjórnmálum og náði skjótt
miklum frama. Hefur verið
forsætisráðherra i fylkinu um
nokkurt skeið og þótt ágætlega
röggsamur. Almennt virðist
álitiö, að fylkisstjórn hafi
óviða eða hvergi farið betur úr
hendi en hjá Kohl. Hann hefur
hins vegar ekki haft nein sér-
stök afskipti af landsmálum,
þegar fylkismálunum sleppir,
fyrr en hann var kosinn for-
maður kristilega flokksins
fyrir tæpum tveimur árum.
Hann er þvi ekki verulega
þekktur i Vestur-Þýzkalandi
og enn minna þekktur utan-
lands, enda þótt hann hafi sið-
an hann var kjörinn flokksfor-
maður heimsótt bæði
Washington og Peking og ver-
iðvel tekið þar. Afstaða hans
til þjóðmála er ekki verulega
kunn, en fylkisstjórn hans
bendir til, að hann sé i innan-
landsmálum fylgjandi hóf-
legri framfarastefnu og var-
færni I fjármálum. I utanríkis-
málum hefur hann hvatt til
þess, að kommúnistarikjunum
sé ekki sýnd undanlátssemi,
en jafnframt hefur hann lýst
yfir þvi, að virða beri alla
samninga, sem núv. stjórn
hefur gert við þau. Kohl hefur
yfirleitt ekki verið flokkaður
til vinstri eða hægri í kristi-
lega flokknum, heldur virðist
fara bil beggja, og á það sinn
þátt i þvi, að flokkurinn hefur
getað sameinazt um hann.
Kohl hefur nýlega komizt
svo að orði, að um 25% þýzkra
kjósenda séu flokksleysingjar,
sem færi sig milli flokka, og
ráði raunverulega úrslitum.
Þessir kjósendur vilji ekki
miklar breytingar, og þeir séu
á móti einræði og ofstjórn.
Hins vegar vilji þeir hafa
trausta og ábyrga stjórn.
Sennilega verður það eitt
höfuðatriðið i áróðri hans, að
hann muni stefna að þvi, að
tryggja trausta og ábyrga
stjórn, likt og honum hefur
tekizt I heimafylki sinu.
Kohl er maður mikill vexti,
sex álnir og þrir þumlungar á
hæð. Það er þvi tekið eftir hon-
um, þar sem hann fer. Hann er
allgóður ræðumaður, en þó
ekki neinn sérstakur, og vant-
ar mikið á, að hann sé jafnoki
Helmut Schmidts i þeim efn-
um, en hapn er nú talinn einn
helzti ræðuskörungur Vestur-
Þjóðverja.
ÚRSLIT fylkiskosninganná i
Rheinland-Westfalen benda til
þess.að Kohl eigi stranga bar-
áttu fyrir höndum. Stjórnar-
flokkarnir i Bonn eru bersýni-
lega að ná sér á strik aftur.
Efnahagsástandið virðist vera
á batavegi og Helmut Schmidt
herðir baráttuna gegn stjórn-
leysingjum, en stjórnin var
gagnrýnd fyrir það um skeið,
að vera of undanlátssöm við
öfgamenn. M.a. virðist það
hafa styrkt stöðu Schmidts, að
hann neitaði að verða við kröf-
um öfgamanna, sem réðust á
þýzka sendiráðið i Stokk-
hólmi. Helmut Schmidt er
ekki eins vinsæll meðal vinstri
manna og Willy Brandt, en
hann höfðar enn betur en
Brandt til flokksleysingjanna,
sem leggja megináherzlu á
trausta og ábyrga stjórn.
Sennilega velta úrslit þing-
kosninganna á þvi, hvorum
þeirra Kohl eða Schmidt Þjóð-
verjar treysta betur til
öruggrar og ábyrgrar
stjórnarforustu. Báðir virðast
þeir hafa góða hæfileika i þá
átt, en það getur gert gæfu-
muninn, að Schmidt er reynd-
ari og þekktari.
Þ.Þ.