Tíminn - 12.07.1975, Blaðsíða 7

Laugardagur 12. júli 1975.
TÍMINN
7
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Heigason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindargötu,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, simi 26500
— afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð I
lausasölu kr. 40.00. Áskriftargjald kr. 700.00 á mánuði.
Blaðaprent h.f.
Ræktun lands
og lýðs
Um þessa helgi, þegar þúsundir ungmenna viðs
vegar að af landinu hafa safnazt saman á Akranesi
til leiks og starfs i 15. landsmóti UMFÍ, er vert að
minna á hlutverk ungmennafélagshreyfingarinn-
ar, en tæp 70 ár eru liðin frá stofnun UMFl. Á
þessu timabili hafa orðið stórfelldar breytingar á
islenzku þjóðfélagi. Islendingar hafa öðlazt sjálf-
stæði, bylting hefur orðið i atvinnuháttum og
miklir flutningar átt sér stað úr dreifbýli I þéttbýli.
Þessar breytingar hafa þó ekki dregið úr hlut-
verki ungmennafélaganna. Með nýjum verkefnum
hefur hreyfingin eflzt og dafnað, og stöðugt fleiri
taka þátt i starfi hennar. Þannig hafa 7 þúsund ný-
ir virkir félagar bætzt i tölu félagsmanna s.l. 5 ár,
og eru félagsmenn þá orðnir 17 þúsund talsins.
Þetta er ánægjuleg þróun, sem sannar það, að
ungmennafélagshreyfingin höfðar til unga fólksins
nú engu siður en i byrjun þessarar aldar, þegar
ungmennafélagar voru i fararbroddi i sjálfstæðis-
baráttunni. Og stefnuskrá UMFÍ, að vinna að
ræktun lands og lýðs, sem kemur fram i eftirfar-
andi tiu punktum, er sigild:
• Að hafa bindindi um nautn áfengra drykkja,
vernda æskulýðinn gegn neyzlu þeirra og vinna að
útrýmingu skaðnautna úr landinu.
• Að vinna að þvi að klæða landið skógi og
öðrum gróðri.
• Að efla Éhuga æskulýðsins á að vernda og
fegra móðurmálið og sinna sögu og bókmenntum
þjóðarinnar að fornu og nýju.
• Að efla heimilisiðnað og gæða með æskulýðfi>
um tryggð og rækt við heimili sin, átthaga og ætt-
jörð.
• Að stunda iþróttir og halda landsmót, þar
sem keppt er I iþróttum, og störf og áhugamál fé-
laganna kynnt.
• Að efla i hvivetna fræðslu og uppeldisstarf
meðal æskulýðsins. Stuðla að þvi, að unglingar
geti notið framhaldsmenntunar, hver við sitt hæfi,
og að þeirra biði lifvænleg atvinna að loknu námi.
Af efla með æskulýðnum sparsemi, skyldurækni,
vinnusemi og fórnarlund.
• Að efla þjóðlegt skemmtanalif með menn-
ingarsniði. Halda uppi málfundastarfsemi og
hjálpa æskulýðnum til þegnlegs þroska með þvi að
æfa hann við að rökhugsa þjóðnytjaiaál og vinna
að framgangi þeirra.
• Að vinna i anda friðar-, manngildis-, og
menningarhugsjónar kristindómsins.
• Að styðja jafnrétti karla og kvenna.
• Að vinna að náinni samvinnu við ungmenna-
félög hinna Norðurlandanna og við æskulýð allra
þjóða á grundvelli jafnréttis og sjálfstæðis.
I anda þessara orða hefur ungmennafélags-
hreyfingin starfað á undanförnum áratugum.
Enginn vafi er á þvi, að henni hefur orðið vel
ágengt i starfi sinu. Sömu sögu er að segja um
iþróttahreyfinguna, skátahreyfinguna og aðra þá
aðila, sem lagt hafa fram fórnfúst starf á sviði
uppeldis- og æskulýðsmála. í þvi sambandi er
ástæða til að vekja athygli á ummælumHafsteins
Þorvaldssonar, formanns UMFÍ, þess efnis, að
með enn frekari stuðningi af hálfu hins opinbera
við hina frjálsu æskulýðshreyfingu á Islandi,
mætti leysa úr læðingi gifurlegt afl.
Timinnsendir 15. landsmóti UMFI árnaðaróskir
sinar. —a.þ.
Spartak Béglof, APN:
Sovézk-bandarísksam
skipti fara batnandi
Samkomulagið, sem náðist í Vladivostok, er
mjög mikilvægt í þessu sambandi
Hópur bandariskra
öldungadeildarþingmanna
hefur verið i heimsókn i Sovét-
rlkjunum og gefur það tilefni
til þess að athuga rækilega nú-
verandi ástand i samskiptum
SSSR og Bandarikjanna,
framtiðarhorfur þeirra, já-
kvæða þætti og stærstu vanda-
málin. Skoðanaskiptin I
Moskvu hafa einnig varpað-
ljósi á þau umræðuefni, sem
áreiðanlega verða rædd á til-
vonandi fundi Andrei
Gromyko utanrikisráðherra
SSSR og hins bandariska
starfsbróður hans, Henry
Kissinger, dagana 10. og 11.
júli I Genf. Ef við þetta er bætt
hinni sameiginlegu sovézk-
bandarisku geimferð, sem
farinverður um miðjan þenn-
an mánuð, virðast nægar
ástæður til þess að fjalla al-
mennt um það, sem gert hefur
verið og gera þarf á margvis-
legum sviðum i samskiptum
þessara ljóða.
Þegar L. Brézjnéf, aðalrit-
ari tók á móti bandarisku öld-^
ungadeildarmönnunum i’
Kreml taldi hann nauðsynlegt
að leggja enn áherzlu á mikil-
vægi þeirra breytinga til
batnaðar, sem rikin tvö hafa
komið á i samskiptum sinum,
og með þvi að styrkja
árangursrika samvinnu, ekki
aðeins til hagsbóta fyrir báðar
þjóðir, heldur einnig i þágu al-
menns friðar og alþjóða-
öryggis.
Lykilhugmyndin, sem
spvézku aðilarnir að
viðræðunum leituðust við að
setja fram á öllum fundum
með bandarisku öldunga-
deildarmönnunum, er sú, að
tilgangur og markmið Sovét-
rikjanna, bæði varðandi
friðsamlega framþóun sovézk-
bandariskra samskipta og
slökun spennu i alþjóðamál-
um, séu óbreytt.
Margir bandariskir stjórn-
málamenn i æðstu stöðum,
bæöi á þingi og i rikisstjórn,
eiga lof skilið fyrir að halda
þvi fram I fullri alvöru og af
áby rgðartilfinningu, að
Bandarikin eigi að stefna að
þvi að draga úr spennu á al-
þjóðavettvangi og bæta sam-
skipti sin við Sovétrikin og
önnur sósialisk riki. Ford for-
seti hefur hvað eftir annað
viðhaft ummæli, Sem að þessu
lúta, og sömu hugmynd
itrekuðu þeir i Moskvu af jafn-
mikilli sannfæringu, bæði
repúblikaninn Hugh Scott og
demókratinn Hubert
Humphrey, en hann var for-
maður sendinefndar öldunga-
deildarinnar.
En það eru einnig aðrar
hliðar á stjórnmálalifi i
Bandarikjunum, sem sovézku
þingmennirnir höfðu i huga,
þegar þeir ræddu um nauðsyn
þess, að einlæglega og stað-
fastlega verði stefnt að þvi að
draga úr viðsjám á alþjóða-
vettvangi.
Hér er um það að ræða, að
upp á siðkastið hafa andstæð-
ingar friðarstefnu i Banda-
rikjunum færzt nokkuð i auk-
ana og látið að sér kveða. Þeir
halda þvi fram, að slökun
spennu sé „einhliða til hags-
bóta og ávinnings” fyrir
Sovétrikin. Ekkert getur rétt-
lætt þetta lýðskrum, ekki einu
sinni skirskotun til þeirra að-
ferða, sem beitt er á heima-
velli I bandariskum stjórn-
málum. Ráðamenn i Moskvu
itreka enn og aftur við alla þá,
sem stefna vilja að þvi að
draga úr viðsjám, að efling
friðar er of alvarlegt mál bæði
fyrir núlifandi kynslóð og
komandi kynslóðir til þess að

Henry Kissinger
Andrei Gromyko
hægt sé að fórna slikri stefnu
fyrir timabundin markmið og
skammvinna pólitiska ávinn-
inga. Það er einnig óréttlætan-
leg og hættuleg stefna að auka
vigbúnað og útgjöld til her-
mála, en það er einmitt það,
sem nokkur vestræn riki og
þar á meðal Bandarikin eru að
gera.
Það var með réttu ofarlega
á blaði i sovézk-bandarisku
viðræðunum i Moskvu,
hvernig hægt sé að fram-
kvæma samninga, sem miða
að þvi að koma I veg fyrir
kjarnorkustrið með eldflaug-
um og setja hemla á vig-
búnaðarkapphlaupið um hin
svonefndu „strategisku
vopn”. 1 þessu sambandi töldu
bæði bandarisku öldunga-
deildarþingmennirnir og
sovézku viðmælendur þeirra
samkomulagið, sem náðist i
Vladivostok, mjög mikilvægt,
— en það er einkar markvert,
þar sem þar voru settar fram
stefnumótandi linur um tak-
markanir á fjölda
„strategiskra” vopna, og I
fyrsta sinn i sögunni rætt um
ráðstafanir til þess að stöðva
framfarir i tæknibúnaði her-
gagna. Ekki er siður merki-
legur hinn sameiginlegi ásetn-
ingur, sem lýst var i Vladi-
vostok, að halda áfram að
stefna I þessa átt og leitast við
að setja fram og gera nýja
samninga áður en fyrri
samningar falla úr gildi.
Sovézkir þingmenn minntu
bandariska starfsbræður sina
á fjölmargar sovézkar tillögur
varðandi afvopnun og skoruðu
á þá að taka upp samvinnu til
að flýta fyrir þvi, að alheims-
afvopnunarráðstefna verði
haldin, útgjöld til hernaðar-
mála verði skorin niður, rót-
tækar ráðstafanir verði
gerðar til þess að banna allar
tilraunir með kjarnorkuvopn,
og siðast en ekki sizt, að
fengizt verði við það mál, sem
verður i sifellu meira að-
kallandi, sem sé að banna
framleiðslu nýrra tegunda af
gjöreyðingarvopnum.
Meðal annarra alþjóða-
mála, sem rædd voru, var
mikil áherzla lögð á mikilvægi
þess, að Sovétrikin og Banda-
rikin gripu til samræmdra að-
gerða sem stefndu i rétta átt.
í viðræðunum fór mikið fyr-
ir málefnum varðandi raun-
hæfa samvinnu rikjanna
tveggja á sviði efnahagsmála,
visinda og tækni og
menningarmála. Það er mjög
eðlilegt, þar sem efling slikrar
samvinnu — sem Sojús-
Apollon geimferðin verður
lýsandi dæmi um— stuðlar að
þvi að draga úr viðsjám á al-
þjóðavettvangi og hefur þegar
leitt til sýnilegra hagsbóta
fyrir þjóðirnar báðar.
Ekki verður þó hjá þvi
komizt að minna enn einu
sinni á þá þætti, sem hamla á
móti aukinni verzlun og Qð-
skiptum þessara þjóða, sér-
staklega þærsamþykktir, sem
gerðar hafa verið á banda-
riska þinginu og hafa i för með
sér mismunun gagnvart
Sovétrikjunum og öðrum
sósialiskum rikjum. Sovézku
aðilarnir létu i ljós ánægju yfir
þvi, að sjónarmið þeirra i
þessu máli reyndist vera i
samræmi Við sjónarmið
bandarisku gestanna og i bréfi
frá Ford forseta, sem lesið var
upp i viðræðunum sagðist
hann vilja beita sér fyrir þvi,
aö þessar ákvarðarnir væru
dregnar til baka, þar sem þær
stönguðust á við hagsmuni
Bandarikjanna. Hugh Scott og
aðrir nefndarmenn töluðu i
sama anda, og sagist hann
sannfærður um, að Banda-
rikjaþing mundi gera ráð-
stafanir til þess að endurskoða
þessa mismunun I viðskipta-
kjörum.
1 almennri yfirlýsingu um
viðræðurnar i heild sagði Scott
að nefndin hefði komizt að
raun um góðan vilja ráða-
manna Sovétrikjanna. Þótt
aðilar hefðu ekki náð sam-
komulagi um öll umræðuefni
skipti það meginmáli, að þeir
hefðu sýnt mikinn vilja til þess
að auka og efla sovézk-banda-
riska samvinnu.
Sovézku aðilarnir lögðu sig
fram um að gera grein fyrir
raunverulegri afstöðu Sovét-
rikjanna i öllum þeim málum,
sem til umræðu voru.og gengu
ekki aðeins út frá hagsmunum
rikjanna tveggja, heldur
einnig þeirri vissu, að raun-
hæfur árangur i jákvæðri
endurskipulagningu i alþjóða-
samskiptum kæmi öllum rikj-
um og þjóðum til góða og sú.
stefna, að draga úr viðsjám,
ætti að verða óaftursnúanleg
og æ almennari eftir þvi, sem
hún breiddist um allan heim.