Atuagagdliutit - 08.04.1954, Blaðsíða 8

164
ATUAGAGDLIUTIT — GRØNLANDSPOSTEN
nr. 7
kulture OKausiuvoK tamavta tusar-
tarsimassarput tamarmigdlo
amerdlas&rpagssuariardlutik atortar-
simassåt. taimåikaluardle amerdlane-
rit Kularnångitsumik perKusileKime-
rujugssuåsåput OKautsip isumå, kul-
turip sunera, navsuiarniåsaguniko.
atautsip kulture tåssausorisavå atuag-
kanik atuarneK, Kalipagkanik saruu-
mersitanik takuniaissarnelv nipiler-
ssornermigdlo tusarnårtitsinermik
tusarnåriartarneK —- avdlap erKåisa-
vai Kagdlikut pissuserissat, atissat,
savingtnik kuvkaiauteKånginigssaK
kulture sunauva?
agdl. professor dr. theol Hal Koch („Vor Viden“imil tigussait)
nerisitdlune, kukitdlo ataisa ipeKå-
nginigssåt. pingajuat isumaKarneru-
saoiv kulture tåssaussoK atortorigsår-
ncK sujuariartornerdlo, maskmat
inuneruvdlo ajungitsutai maskinati-
gut atortorigsårnerup tamavtinut
pilersitai. tamånalume tupingnångi-
laK, ukiune inuvfigissavtine atorto-
rigsårnikut kulturip nagsatai sujua-
riarnerit pivdluarKussutitdlo
isumavdluarfigineitartorujug-
ssungmata.
akissutigssat amerdlaneru-
jugssuit ingmingne åssigingeiii-
ssut sule akissutisiarisinaugaluarpa-
vut, iinanalo naggatågut åssigilisaga-
luarpa itsaii latlnerisut iliniartitsi-
nerme OKautsip „ratio“ oKautigine-
icartarnera, oKautigineKartarmat sut
tamaisa isumagisinaugai kamigdlaut
(kamigdlarniarnermut atortoit) ki-
siat pinago. atagule oKauseic kultur
kisiat misigssornerulårneroriartigo
suinit nagguveitartoK itanordlo
isumaKarsimassoK. Cullura latinerit
OKauseråt oicalutip colere nagguvia-
nit pingortoK. colere tåssa sumigdlu-
nit sangmissaicarneic (iliniarncK, su-
liaKarneK il. il.), taimailivdlunilo
kulture ima isumaicarpoK: sulinikut
pilersitsineK ■—■ pingortitame nang-
minerme piorérsumut akerdliussoK.
kulturip oKausiussutsimine isuina-
gisså lamåna ama danskit oKausine
modérniussune nalungilarput, s. i.
bakteriekulturimik oKarångavta.
oivåtårsinauvarputdle sule Kangau-
nerussumut uterdluta. kikut tamar-
mik oKauseitatigit uko nalungilait:
Europame kulturerput Grækenlandi-
mc pilersimassoK. isumå sunaussoK
unigtikatdlåsavarput. kisiåne Græ-
kenlandip europamiut kulturiånut
peroriartulerfiunerata ag-
dlåt pingitsailissutut ipåti-
gut Romamingånit Græken-
landimut sårKuvdluta, ape-
reriiuvdluta oitauseK suna grikerit
atortaråt romamiut OKausiånut cullu-
rcmut nalerKtitoiv. tamatumanile uiv-
ssuminartumik påsinarsivoit ajorna-
kusortorujugssussoK grikerit oitau-
siånik „kulture" pivdlugo atugånik
navssåsavdlune. oicausiat paideia ta-
matumunga KaningneruvoK, pasit-
sagssaringnerussutdlo tusåsinauvåt
danskit oKausiat pædagogik (peror-
saineii) tåssånga pingortussoK, oiiau-
serdlume paideia isumaKarpoii: pe-
rorsaineK. tamatumane takutineKar-
poK kulture grikerit påsingningnerat
inaligdlugo tåssaussoK perorsaineK,
tamatumalo takutipå grikerit tåssau-
tingikåt Kagdlikut atortutigut su-
juariartorneK, kisiåne tåssautikåt
inup nangmineit Kitiuvfigisså; pai-
deia-me, perorsaineK, inungninaK
atorsinaungmat.
taimåitumik oKautsime kulturime
nangminerme inunermik idmerdlui-
neK ipoK. sujugdlermik taerigarpul
inup pingårnerssaunera (icitiunera),
åipagssånigdle åma avdla taimatu-
taoit pingårtigissoit: inuk tåssåungit-
sok ujaricatut naussututdlunit iliv-
dlune pingortitamitoK, kisiåne tå-
ssaussoK inerikiartorlugssaic paideia
— perorsaineK — avicutigalugo... ta-
matumanilo grikerit inuiåussutsi-
mingne pissuserissat Kularnångitsu-
mik tunuleKutauvoic: inuk tåunau-
ginångitsoK kisiånile tåssaussoK su-
liagssaK uvavtinut suliagssissutausi-
massoic kulture, paideia, avKutigalu-
go inugtut inussusiane piviussungor-
tiniagagssarput. inuit inunerånik på-
singningneic tamåna lmaita påsiumi-
nåikaluarpoit, tamånauvordle uvagut
Europame kingorna kisa kulture piv-
dlugo påsingningnerilersimassarput.
tamånauvoK Europainik Afrikamit
Asiamitdlo avdlaunerussusia ersser-
Kigsumik pilersitsisimassoK. atorto-
rigsarneK maskinatdlo, pingortilap
nukinik avdlanigdlo tamåkununga
atassunik tamanik atortoKarnerit tå-
ssåinåuput kulturip inup Kitiuvfigi-
ssåta, inunermik påsingningnerup,
Kitornai...
EgivtinitorKame Råbalitornamilo