Atuagagdliutit - 31.05.1956, Qupperneq 13

ERHVERVEREN
Kalåtdlit=nunåne aulisartut piniartutdlo peicatigit atuagagssfåt
Organ for landsforeningen for fiskere og fangere i Grønland
maj 1956
tunissagssiorneK pivdlugo Kalåtdlit-nunåne
niuverneK ersserKigsunik onauseKarpoK
matuma kinguline agdlagkame
„1956-ime tunissagssiornerme angu-
niagarput" vicedirektør M. A. Jcnsen-
ip takutipå kalåtdlit tunissagssiorne-
rat niuvernerup tungånit KanoK soku-
tigingnigtigissumik ingerdlåniarne-
KartoK. vicedirektørip tåssuna aulaja-
ngersumik oKautiga tunissaKarneK, tu-
nissat sulissutigerKingnere avémutdlo
niorKutigendgtarnere tåssaussut su-
livfit Handelip kalåtdlit inutigssar-
siortut sivnerdlugit ingerdlatai, Ka-
nordlo pingårtigissoK Kalåtdlit-nunå-
ne inutigssarsiortut tamåkerdlutik su-
liaK tåuna tamåkiutdlugo katiguvfigi-
sagpåssuk anguniagkap anguniarnig-
ssånut inutigssarsiortut nangmingncK
iluaKutigssanik. agdlagaK tåuna måna-
mut ersserKingnerpåmik navsuiautig-
ssanarpoK aulisartut, piniartut, eKa-
lugssuarniartut, teriangniarniartut,
savautigdlit tingmiarniartartutdlo ta-
marmik Handelivdlo tunissagssiorni-
kut ingmingnut pissusiånik.
ssa kalåtdlit inutigssarsiortut pigait.
kalåtdlit tunissaisa pisiarinere sulia-
rinerilo tamåkualo niorKutigissagsså-
ngordlugit piuminarsagaunere niorKU-
tiginerilo sulivfiuput Handelip kalåt-
dlit inutigssarsiortut sivnerdlugit
ingerdlatai, tåssarpiardlo måna ag-
dlagkavko pissutigissara.
autdlarKautåne sujumut nautsorssu-
siarissartagkavut erKartorpåka soru-
name åma tunissagssiornerme 1956-
imut pilerssårutivtinik imaKartut, tai-
mailiorpungalo inutigssarsiortut ta-
mavingmik suliavtinut tåssunga kati-
gunigssåt sujunertaralugo peKatigig-
dluta ilungersuteKarnivtigut 1956-ime
tunissagssiornerup inernigsså angusi-
naujumavdlugo neriutigissavtinut
nautsorssusiavtine erssersineKartumut
nåmagtitdlugo. tåssuname Kanigdlui-
nartumik sulenatigingneK pingårtoru-
jllgSSUVOK.
nautsorssusiavtine pingårtumik tu-
nissagssiorneK pivdlugo angnertoni-
ssumik anguniaganarpugut. taima ag-
tigissumik anguniagaKångikåine isu-
maKångilagut angussaKangåsavdluta,
månalo kalåtdlit inutigssarsiortut, au-
lisartut piniartutdlo, sågfigåvut peKa-
tigigdluse atautsimutdlo kåtutdluse
ilånguvfigerKuvdluta sujumut naut-
sorssusiavta nautsorssutivitdlo ing-
mingnut angumånigssåt angusinauju-
mavdlugo tamavta suliavtigut ikiuniy-
tigut anguniagkat tåuko 1956-imut pi-
lerssårusiussavut angutiniardlutigik.
supåme tåuko anguniagkat?
tugdline navsuiåsavåka.
tunissagssiaic pingårnerpåK Kalåt-
dlit-nunåne pigissarput tåssa sårug-
dlik, taimåitumigdlo erKumitsungilaK
tåuna autdlarniutigisaguvtigo. 1953-
ime 1954-imilo sårugdlérutit tungavi-
galugit aulisagkanitdlo tunissat 1.
april 1955 akitsornerat erKarsautiga-
lugo ilimagisinausorårput sårugdlit
1956-ime sujornatigornit tunissauneru-
ngåtsiåsaKissut. sårugdlit 14.900 ton-
sinit ikingnerungitsut nautsorssfitigå-
vut tunissåusassut tarajugagssatut,
nerpiagagssatut kugssartitagssatutdlo,
tåssa 1956-ime. distriktine åssigingit-
sune tunissaKarnigssamut nalunaer-
ssusiarput kinguline tabel 1-ime ag-
dlangneKarpoK. tabelime tåssane åina
agdlangneKarput tunissat 1953-ime,
1954-ime 1955-imilo amerdlåssusé.
anguniagaK tåuna anguneKarsinauvoK
aulisartut lamarmik ingmikut 1500
kg-nik 1955-imingarnit tunissaKarne-
ruinarpata. misileriarsiuk taimailior-
niardluse, takusavarsilo suliagssaK
Kaumanilingmik inerumårtoK.
1956-ime tunissagssiornerme
anguniagarput
niuvernermik ingerdlatalingne år-
Kigssutdluagaussune tamane pissusiu-
ssarpoK ukiut tamaisa sujumut naut-
sorssusiorneKartardlune, imåipoK:
niuvernerup tåussuma pissortaisa
ukiumut nautsorssuivingmut tugdlig-
ssamut nalunaerssusiorisavait pig-
ssarsiagssat atortitagssatdlo ukiume
tugdlingfitume taimåitugssausorissa-
tik.
nålagauvfiup sulivfine åma taima-
tordluinaK ipoK. nålagauvfiup iluane
ingmikortortaKarfit åssigingitsut per-
Kussåuput tamarmik ingmikut ing-
mingnut tungassunik sujumut naut-
sorssusiagssanut sujunersumik finans-
ministeriemut nagsiussissåsassut. tå-
ssane nagsiussugkat tamåko atautsi-
mut katiterneKartarput nålagauvfiup
suliyfinut tamanut atautsimut sujumut
nautsorssusiångordlugit, atautsimut-
dlo katitigaK tåuna folketingimut sar-
KumiuneKåsaoK inatsisingortitagssa-
ngordlugo. taimailiornigssaK pissaria-
KarpoK nålagauvfiup ingmikortue
atausiåkåt ingerdlatsinermingnut atu-
gagssamingnik akuerssivfigineKarsi-
naorKuvdlugit taimatutdlo sulivfiup
pigssarsiagssainik isertiterisinaorKUV-
dlugit.
sujumut nautsorssusiaK suliarineKå-
saoK pivfigssauvdluarnerane ukiortåp
sujornatigut. taimailivdlune uvagut
1956-imut nautsorssusiarput finansmi-
nisteriemut tuniunenarpoK auguste
Kåumat 1955. ingmikortortanut ang-
nernut tatdlimanut avgorneKarpoK su-
livfingnut måkununga pigssarsiagssa-
nik atortitagssanigdlo nalunaerssusiu-
gauvdlutik:
1. Kalåtdlit-nunåne niorKutigssaer-
niarneK.
2. tunissagssiat (aulisagkat, orssut,
åmit il. il.) pisiaarinere suliari-
nerilo.
3. tunissagssiat suliarerigkat Dan-
markimutdlo avalagtitat niorKU-
tiginere.
4. umiartorneK — AtlantikortarneK
Kalåtdlit-nunånilo sinerssuteKar-
neK.
5. sulivfit åssigingitsut, tåukunanl-
put agdlagkerineK, aningausseri-
veKarneK sparekasseKarnerdlo,
arfangniarneK Kalåtdlit-nunånilo
akunigtarfeKarneK.
sulivfit tamåko naitsumik OKautigit-
siåsavåka:
atortitat pigssarsiatdlo ingm. 1-ime
taineKartup, Kalåtdlit-nunåne nioriai-
tigssaerniarnerup, tungåssuteKarfisa
ingerdlatitsinerme inernere, åma
ingm. 5-ime, sulivfingne åssiglngitsu-
ne, statskasserpiamut isertarput.
erKartorneKartutdle tåuko amigar-
torutaussaratdlarput, tåssame Kalåt-
dlit-nunåne niorKutigssaerniarneK u-
kiune Handelip ingmikut tåukununga
nautsorssuteKarlitsilernerane ukiumut
7—8 mili. kr. migss. amigartorutau-
ssarmat danskit statskasseånit akilcr-
neKartartunik. pissuserdle tåuna mau-
na erKartorneKarnerusångilaK.
umiartorneK ikiortaussutut isuma-
KartineKarpoK niorKutigssaerniarner-
mut tunissagssiornermutdlo ikiutung-
inat. umiartornerup pigssarsiai atorti-
tainut iluarsåussåuput nautsorssutit
0-imik inertartugssångordlugit. pissu-
seK tåuna månainut erKortineKartar-
Pok.
ingm. 2-mut, kalåtdlit tunissagssiai-
sa pisiarinere suliarinerilo, åma 3-mut,
tunissagssiat tamåkua nioi'Kutiginere,
tåukununga tungassut pivdlugit aula-
jangerneKarpoK sulivfit tåukua sivni-
siariumågait amigartorutigiumågait-
dlunit tunissat akinut isumavdluteKar-
fingmut (konjunkturudligningsfondi-
mut) isertineKartåsassut. aningaussau-
tit tåuko pilersineKarput kalåtdlit tu-
nissaisa silarssuarme niuvernerme tå-
ssångåinaK akikitdleriatårnigssåt aki-
ojsinaujumavdlugo, tåssunåkutdlo ka-
låtdlit inutigssarsiortut aningaussar-
siornerånut OKilisautigssauvoK uvgu-
na, aningaussautit tåuko ukiune aki-
gigsårfiussune tunitsivigigsårfiussu-
nilo (tåssa silarssuarme) pigssarsiag-
ssaKartåsangmata, ukiunile akilugtor-
fiussune tunitsivigssardliorfiussunilo
iluaKutausinaussugssauvdlutik tuni-
ssat akisa avdlångortineKarnatik ata-
tlnarnigssånut nagdlerigsautauvdlu-
tigdlunit amigartorutigssaugaluit aki-
lernerisigut. aningaussautit tåuko tå-
TABEL 1.
sårugdlit: tissåt tonsit
distrikte tunissat 1953 tunissat 1954 tunissat. 1955 1956-ime tunissåu- sangatitat
t. t. t. t.
Nanortalik 672 514 554 740
K’aKortoK 1.947 1.596 1.687 2.100
Påmiut 1.712 1.094 1.712 2.100
Nuk 2.168 2.021 2.507 3.100
ManitsoK 2.257 1.925 1.991 2.200
Sisimiut 1.331 1.772 1.530 2.100
Ausiait 1.885 2.032 1.879 2.100
K’asigiånguit 182 280 134 1.500
Ilulissat 354 113 87 100
K’utdligssat 51 74 53 80
K’eKertarssuaK 90 105/ 88 120
UmånaK 3 9 3 10
katitdlugit 12.652 11.535 12.225 14.900
sårugdlingniarneK Kimagtinago pi-
ngårtitdlugo taissariaKartipara — Ka-
låtdlit-nunånime inutigssarsiut napa-
titsissussoK pineKarångat taimåitug-
ssaunginat — aningaussarpagssuit su-
livfilianut atortariaKartartut sårugdlit
tunissat piliagssiarinigssånul tarajor-
terivigssanut, Panertiterivigssanut,
fabrikinut nerpiliorfingnut taimatut-
dlo sårugdlit nerpisa Kerinasuartitag-
ssat Kerititsiviliornigssåinut.
aningaussat sulivfiliat tamåkua sa-
naortornerine akiussunut akilersutig-
ssat aningaussatdlo sule utertineKå-
ngitsut erniåinut akiussartut sulivfili-
atdlo aserfatdlagtailineKarnere ukiu-
mut aningaussarpagssuarnik naleKar-
tarput. aningaussarpagssuit tamåko
akilerneKåsåput aulisagkat suliaussug-
ssat amerdlåssusé ikissusilunit erKar-
sautiginagit, taimåitumigdlo pingår-
toK tåssa tunissagssat sapingisamik
amerdlanårniagaunigssåt. tamatumu-
na aningaussarpagssuit taineKartut
tåuko aulisagkat kilot amerdleriarne-
rujugssuinut aVguåuneKartugssångor-
tarput. sivnisiagssat taimailivdlutik
amerdlanerulisåput, tauvalo tunissat
aké agdlisisinångortarpavut sivnisiat-
dlunit akinut isumavdlusersuivfing-
mut ilisinångortardlugit kalåtdlit inu-
tigissarsiortut sujunigssame napanig-
ssånut isumavdliitigssångordlugit.
isumaKarpugut sårugdlit suliarinig-
ssånut måna aulisagkeriviussut aulisa-
garparujugssuarnik tigusisinaussut
aulisartumik aulisarnerminik unigtit-
sissoKartariaKarnane aulisagaersinåu-
nginine pissutigalugo pissat sujumut
nautsorssusiugkanit amerdlanerusaga-
luarpatalunit, Kularingilarputdlo niu-
vertorutsivut pikorigsut tarajorteri-
sitsissutdlo ikiortaussutdlo avdlat ta-
marmik — aulisagaerneK angnertuse-
rujugssuåsagaluarpat sapingisaming-
nik iliorniarumårtut aulisagkat lara-
jorteriving'ne suliaritinigssånut, por-
tornigssånut usilersuteriåinångornig-
ssånutdlo nutånik tunisserKilernig-
ssaK ajornaKutigssaerutdlugo.
1956-ime Kerititsivik „Greenland"
sujornatut Kalåtdlit-nunånitineKåsaoK,
Handelilo aulajangersimavoK „Sværd-
fisken" Kalåtdlit-nunåliartiniardlugo
Nup kangerdluane tunissat sule amer-
dlanerussungortiniardlugit tusaravtå-
rne ukioK måna Nup-kangerdluane
bundgarnit nutånik arfinilingnik iln-
niartut. tamåna pissutigalugo upernå-
kut aulisarnerme aulisagarpagssuar-
nik pissaKarnigssaK ilimagårput, tå-
ssunale ilisimaneKartariaKarpoK
„Sværdfisken“ip piarérsarnera Nup-
kangerdluanitineralo akikitsungeKing-
mata, taimåitumigdlo kigsautigina-
KaoK, akinut isumavdlusersuivfik —
tamavta igdlersortariaKagarput — er-
Kaimavdlugo, inutigssarsiortut lamar-
mik katigunigssåt umiarssuit taine-
Kartut mardluk tåuko nunamilo auli-
sagkerivit K’ornume Kapisilingnilo
aulisagkanik pilersordluarneKarnig-
U