Atuagagdliutit - 25.02.1960, Blaðsíða 9

OKalugiautivne sujugdlerme 1925-
mit 40-mut pivfiungmat inerikiar-
tornerup nåmåinartumik ingerdlav-
fia, ingerdlaniarnerup kigåikalua-
mik sujumut ingerdlarussårfia i-
ma sujunertaKarfiussoK: kalåtdlit u-
veripilugtinavérsårdlugit, Kalåtdlit-
nunåt pigssarsiamigut ingminut napa-
tisinaussariaKartoK ilailo ilångutdlu-
git, ukiut sorssungnerssuaKarfiussut
tåssåuput eKilernerup ukiue. Kalåt-
dlit-nunåt igdlusInarmitoK ilisima-
ssagssarsiortunitdlo atausiékånit tai-
nxågdlåt soKutigineKartoK ukiune téu-
kunane tåssångåinartumik uitsatigi-
neKaleKaoK agdlåme sorssungneK kig-
dlingisa iluånut erKuneKardlune. Ke-
KertaK ungasigsumltoK sermerssualik
tåuna ukiune téukunane patdligssåu-
ngitsutut issigineKarungnaerdlune A-
■nerikap Europavdlo akornåne ikår-
tarfingmutdlusoK ikorfaulerpoK ting-
missartut taimanikut atortorineKartut
ungasigsuliarsinåungitsut akunivfigi-
ngitsorneK sapigåt, pingårtumik sor-
ssungnerup ukiuine sujugdlerne. ta-
månaio sornguname Kalåtdlit-nunå-
nut imunga malungnåsassumik suniu-
teKalersimavoK. uvagutdlo Kalåtdlit-
nunånitugut sivitsoriéngitsoK påsivar-
Put sorssungnerup kingornagut Kalåt-
dlit-nunåta nunasiatut ingerdlatitau-
nera silarssuarmilo atortuvdluångit-
sutut issigineKarnera avdlångortug-
ssaussut. påsivarput pisimassut Ka-
låtdlit-nunånut nagdliutitaussut nivi-
Ugkatut nunap åssingata Kånut mitu-
tut tagiardlugit tåssånga pérneKarsi-
naunaviångitsut. nalungilarput itisu-
nik tumiliorfigisagåt, taimailivordlo.
taimåitorme-åstt isumaKartoKaralu-
arpoK Kimugtuitsut Kamutait mana
avKutikut avdlåkut autdlaraluartut i-
loKissiordlune tumitoKåinut avKutito-
Kainutdlo kingumut ilerKingneKarsi-
naussut, tauvalo siggartariardlutik
Kangatut ingerdlandsassut.
iluamik pigåine Kalåtdlit-nunåta
sujulerssugaunera tigorKlnåsavdlugo
ajomangårunångikaluarpoK. måne i-
nugtaussunut ingerdlatitsinermutdlo
akerdliussoKångilaK, kisiåne taimåi-
ssutigå neriugkavta Kalåtdlit-nunåta
nunasiatut ingerdlatitaunera sujuler-
ssugauneralo pingitsornatik avdlå-
ngortitåusassut! avdlångortitsineritdle
nagdliutilertungitdlat. ilame avdlå-
PgortitsineKångivigpoK, imåipoK påsi-
ParsissoK avdlångortitsinerit nangmi-
nérdlutik nagdliunaviångitsut, taiméi-
tumik erninaK nalunarungnaerpoK
kommissioninik atautsimérssuartitsi-
nigssaK nutåmigdlo iternga tikitdlugo
årKigssuinigssaK pingitsornane tiki-
sagssaussoK.
avigsårtitaunerup ukiue
kisiåne tåuna tikikasuarpatdlåtsiar-
t>ara. tåuko pilersinagit atoratdlarta-
riaKarsimavavut ukiut ajortut tatdli-
Piat, Danmarkimime taima taissarpait.
Kalåtdlit-nunånile ajortungitdlat uva-
gutdlo nåmagårput tåisavdlugit avig-
sårtitaunerup ukiuinik. ukiut tåuko
Kalåtdlit-nunåne atugardliorfiungit-
dlat — agdlåt pårdlagtuanik OKarsi-
nauvugut. sorssungnerssuaK misigi-
ngångilarput, Danmarkimitdle avig-
sårtitaunerup isumakulungnartua mi-
sigeKårput. ilaisa ilaKutait Danmark-
imiput, sordlo umiartortut, tåssa u-
Piiarssuavut pingasut KujanaKissumik
Pprilip Kulingiluåta sujornagutdle
Ptaunga apusimangmata. ilåtigut Ki-
tornamingnik DanmarkimititsissoKar-
P°K, sivitsoriångitsordlo åma avdlanik
Kitornamingnik AmerikamititsissoKa-
lerpoK, ilåtigutdlo, sordlo uvagut Ki-
tornavtinik Danmarkimilo Amerika-
*Pilo uningassoKartugut kiserdliordlu-
ta månxpugut.
méssale maKaissineK mikingikalua-
kissoK taimalo ungasigtigissumitunik
lsumagssaineK sualugkaluaKissoK ta-
k'åna namaginiåsavdlugo pissutigssa-
karpugut taortausinåungikaluamik,
tåssa nalunginavtigo tamavta åssigig-
sunik atuagaKartugut, taimalo misigi-
SinaaneK Kalåtdlit-nunåne såkorto-
kaoK, tugpatdlernartumigdlo misigitit-
sissarpoK. Kavdlunåt Kalåtdlit-nunå-
nltut atausiussutut misigissatik ator-
Piarpait, erninardlo kalåtdlitaoK kå-
tuvfigåtigut. åmame kalålerpåluit a-
valagsimas-sut nunamingnit ilaKuta-
k^ingnitdlo avigsårsimangmata.
ukiune tåukunane Kavdlunåt kalåt-
ulitdlo kåtunerujartulertorput pissuti-
Salugo uvagut Kavdlunåt ukiorpag-
ssuarne månisimagavta avalagfigssau-
galuavtigut autdlariarsinaunata nutå-
nigdlo taorsersorneKarsinaunata. tai-
måikavta Kanga pissarnermit sualung-
nerussumik ingmivtinut ilisarisima-
Katigilersimavugut.
Kavdlunåt iliniartitsissut Kulinaif
KujanaKissoK iluaKutaussordlo u-
nauvoK atorfilingnik Danmarkime a-
valagsimassoKéngingajagtoK Dan-
markimit avigsårsimagavta. sorssug-
ssamårnerssup årdlerinarsiartortup
nangålersitsineragut avalagtugssar-
pagssugaluit autdlarniångikatdlarsi-
måput, taimailivdlunilo Kavdlunåt a-
torfigdlit tamangajagdluinarmik sulia-
mingne uningavdlutik, ilåssutigalugit-
dlo Kavdlunåt ilisimassagssarsiordlu-
tik angalassut ardlaKångikaluit, suli-
ssartorpålunguitdlo Tunumutdlo pini-
ariat angerdlariarneK ajulersortut. su-
livfingme atausinarme sulissugssaile-
KinaKaoK, tåssa atuarfingne. taimani-
kut Kalåtdlit-nunåta atuarfine aula-
jangersumik atuartitsissussut Kavdlu-
nåt Kulit sivneKångitdlat, Nungme
K’aKortume Ausiangnilo kisalo atuar-
titsissoK amaK atauseK Manitsume. å-
ma privatimik arnanik atuartitsissua-
lunguaKarpoK taimane igdlune ator-
neKartunik sule atuarfeKångikatdlar-
mat KavdlunårKat omigsinaussåinik.
tåuko atuarfingnut nugtitåuput ilait-
dlo Amerikamut autdlardlutik. åma i-
lisimatutut atorfigssamingnut sorae-
rumérKamersut ilisimassagssarsiortu-
nut ilaussut mardlugsuit iliniartitsi-
ssunut ilångukiput.
Eske Brun tatigineKardluarfoK
pivfik 1940 tikitdlugo atortoK piv-
dlugo oKarpunga sagdlåikaluamik pi-
ngitsailinikut nålagkersugauvfiussoK.
taima pingitsailinikut ingerdlatsineK
diktatur sorssungnerssup nalåne i-
ngerdlaterKigparput, kisiåne issertu-
arneKångitsumik, avdlatut ilioriarsi-
nåunginermik patsiseKartumik. sag-
dlaitsusimanersoK KularnaraluarpoK,
kisiåne nalungilara någdliugtitsinerta-
KångitsoK. angut ukiune sorssungner-
ssuaKarfiussune ajutornavérsårtitsiv-
dlune Kalåtdlit-nunånik sujulerssui-
ssok tamavta Kumut issigårput. aut-
dlarKautånitdle tåpssuma sujunertarå
pissutsit atutut avdlångornatik atuti-
narnigssåt, aj orssauteKånginigssarput-
dlo, ajorssalingilagume — ila, ilångi-
lagut. taimailivdlune Kalåtdlit-nunå-
ne sujulerssorneKarpugut Kalåtdlit-
nunåne sungiusimassavut ilitsorKu-
ssavutdlo erdligalugit atarKivdlugit-
dlo ingerdlatsiniartumik, Grønlands
StyrelsivtaoK Danmarkivdlo isumagi-
ssait uniornavérsårdlugit atarKivdlu-
gitdlo sulivoK. taimåisimanerale ajo-
raluartumik taima påsineKarnane ki-
ngornatigut avdlatut issiginiameKar-
tarpoK. tamånalo Danmarkimut avKU-
tå angmarKingmat nuåningitsunik ku-
ssåkérnermigdlo pilersitsigaluarpoK.
sordlulo sorssungnerssup sujorna-
gut Daugård-Jensen malingniarsima-
gigput, taimåitaoK Eske Brun taima-
tordluinaK nersugaritigalugo Kujagiti-
galugulo tapersersordluartigalugulo i-
lumorfigalugo malingnialerparput.
taimale malingningnerput Kangarnit
avdlauneroKissumik pissuseKarpoK. i-
sumaKartingilara sorssungnerssup na-
låne ingerdlatitauneK tåssausoralugo
Kalåtdlit-nunåne ingerdlatitsinerup
avdlångortariaKarneranut pissuneru-
ssutut. tamatumungame pissungmata
pisimassut nangmingneK, avigsårti-
tauneK nangminerssordlune napasi-
nausimaneK silarssuarmigdlo avativti-
nitumik atåssuteKarfeKarsimaneK,
tåukume sujunigssame ingerdlatitau-
nigssarput pivdlugo avdlaussumik i-
sumaKalersitsissuput. sujumut ilisima-
rigkamik taimailiorniartoKångilaK, av-
dlångornerme tamåna nangminérdlu-
ne pilersuvoK.
atugarigsåKauguf
sorssungnerssup nalåne timikut itu-
tigut ajungilagut — atugarigsåKaugut,
erninardlo amerikamiut atissait neri-
ssagssautaitdlo sungiutilertorpavut.
„naussorigsaissut bibiliat“ Sears &
Roeboeks katalog, Siarse, ivssusupilu-
neK sungiusimarpaloKalugo Kuperapi-
lortarparput. tåssanime sut tamarmik
pineKarsinåuput nutsanut ilingarsau-
tinit igdlorssuarnut inerigkanut ag-
dlåt. erKaimavara iliniartitsissup ig-
dlorssuagsså Ausiangnut tikisikavtigo.
tikipoK regningertaKardlune sungår-
tunguamik, suame tåssa, sordlo ka-
migpaliortup regningingua: kamigpait
atautsit alulernerat — taimågdlåt ag-
dlagsimagame: 1 stk. igdlorssuaK tai-
måna tusintigdlit dollarsit, tåss’ kisi-
me!
kingorna oKartoKartaleraluarame a-
merikamut atåssuteKameK atajuåina-
rune ajunginerusassoroK tamåna sivit-
sungitsoK nipangiussauvoK påsinar-
singmat niorKutigssanik nåmagtunik
Danmarkimit nunalisitsissoKarsinau-
ssok. danskime niorKusiåinik ukior-
pagssuarne atortorissavtinik Kavdlu-
nåtdlo kalåtdlitdlo sungiusimassaKar-
dluamerput tåssunga pissusimajung-
narsivoK.
Kavdlunåt kalåtdlitdlo nuånårfiat
oKarsinauvugut Kavdlunånik sor-
ssungnerup nalåne pakatsisitsissoKå-
ngitsoK. sorssungnerssup nalåne ta-
månitut danskiviuput, danskisut mi-
sigissusigdlit dankisutdlo isumalior-
tausigdlit. imaKa ilimagineKarsinau-
galuartoK kalåtdlit åtavitsuniat sar-
Kumersimåsagaluarunik ukiune tåu-
kunane sujumukardluarsinåusagalu-
artut, tamåkuningale misigdlingivig-
pugut. imaKa Kalåtdlit-nunåta pissor-
ssuit nalåne ilaussutut misigisimane-
rata kalåtdlitdlo uvdlut nungutdlugit
soKutigingneKalutik pisimassunik ma-
lingnainiarnerata taimailissoKatsaili-
simanerpå? pisimassut malingnauv-
dluarfigineKarput, taimane tåssane a-
jorssarmata, kingornalo tåssane ajor-
ssardlutik, kingornagutdlo ajugaoKå-
tålermata ilå soKutigingårdlugit ma-
lingneKartarput, kingugdlerpårdlo nu-
ånångårdlune ilagsineKartOK pisima-
vok uvdloK neriugissaK Kaungmat a-
prilip tatdlimåne 1933-me Haagime
erKartussinerup inerfiane nuånårner-
mik akimuingårtoK. tåssauvordlo må-
jip sisamåt 1945, taimane uvalikut na-
lunaeKutaK sisamanut nalunaerut må-
na ilisimassaungårtOK tutsiungmat. u-
vagutdlo taimane Danmarkip anigui-
sitaunera pivdlugo kalåtdlit Kujama-
sungnerånik misigissuseKarpalugtu-
mik misigissaKarsimassugut tamåna
puigornaviångilarput. tåssuname ata-
Katigigsutut misigineK nagdliutorsior-
nartumik taimane sancumersitauvoK,
tamånåtaordlo Ausiangne igdlut ta-
marmik såvine augpalårtuararpagssuit
pitdlatsiåinaK sarKumemeratigut ma-
lugårput, ilame sordlume naussorpag-
ssuit sivkertut, imalunit sordlo Kåu-
marKuterpagssuit ikitertut. tåssalo
uvdlup téussuma nagdliunigssånut
torKortausimassut.
tåssalo uvdloK nuånårnerup piviu-
ssup sarKumersitauvfia!
nuånerujortaoK takuvdlugo kalåt-
dlit nuimanerussut Kavdlunåt ilåinit
ilåne avångusugdlune ajortitsiniarpa-
lugtumik Kavdlunånik nuånarissaKå-
ngitsunik tainiarneKartaraluartut tå-
ssausimassut ilumortumik ataniarner-
me sujulerssortusimassut Danmarki-
mutdlo taima ajungitsumik pissuse-
Karssutsimingnik uvdloK tåuna taku-
titsissut. ingmikut inuiåussutsimik
sagdliutitsiniartoKångilaK, uvdloK
tåuna sarKumersOK Danmarkimut ta-
tigingningnermit atajuarsimassututdlo
misiginermit pivoK — tamatumåtaoK
påsinarsitipå tamåna kalåtdline sor-
dlanigsimavigsussoK Kalåtdlit-nunå-
talo ivssortåne sordlak tåuna inussu-
tigssaKartoK. tamåname nunap anå-
nagissavta avigsårsimanerane misigiv-
dluarsimagavtigo.
kalåtdlit amerikamiutdlo
Danmarkimit avigsårsimanerup na-
låne nålagauvferujugssuaK pissaune-
KangårtOK pisussordlo Amerika atå-
ssuteKarfigititdlugo tupingnåsångika-
luarpoK kalåtdlit ilåinik isumaKaler-
soKartugpat tåssunga atåssuteKameK
pitsaunerusassoK. — Amerikamiunut-
dlo atanerput taimane Kavdlunånit
kalåtdlinitdlo ajorineKångivigpoK nå-
peKatigivdluartaravtigik, kalåtdlitdlo
misigssujassaKissut nangminérdlutik
(Kup. 15-me nangisaoK)
Nakuångorusugkuvit
SOL GRYN-tortarniarit
Sol-Grynit ivsingigagssat
mamarnerssaråt
sikatarsungnialåramingme
proteinimik, kalkimik,
saviminermik, fosforimik,
B vitamininigdlo akoKarput
SPIS SOL GRYN OG BLIV STÆRK
Kalåtdlit-nunåt atausiardlune
— Kalåtdlit-nunåt tamatigut
skoledirektør M. Gam OKalugpalartoK 1940-mit
1950-mut pissutsinik
9