Atuagagdliutit - 28.07.1960, Side 7

sikunik alapernaerssuineK:
sikunik alapernaerssuinikut sikut summere
umiarssuarnut ilisimatineKarsmaulerput
„Hans Hedtoff'ip ajunårneratut ilunik pissoKarKinginigsså anguniardlugo
sikuf KanoK avasigliginerinik fingmissartut alapernaerssuilerpuf — sapåtip
akuneranut mardloriardlune tingmissartornertigut påsissaf umiarssuarnut
nalunaerutigineKartarpuf — NarssarssuaK ånaussiniartarfiuvorfaoK ujar-
dlerfarfiuvdlunilo
(Narssarssuarme junime).
Kalatdlit-nunåt umiarssuarnik orningneKartalermatdle Nunap-isuata
kujatane ilulissat sikorssuitdlo umiarssuit nålagåinit ånilangatigineKar-
nerpånut ilaussarsimåput, agdlåt imaa tamånitOK silarssuarme navianar-
nerpånut ilaussutut issigineKalerdlune. matuma sujornagut sujumut ili-
simarérneK ajornaKaoK sikorssuit ilulissatdlunit KanoK avasigtiginersut,
umiartortut nangmingnérdlutik Kinertuarnermikut påsiniartardlugit.
anorerssuardlune nivtailartitdlugo radare ilulissanut apornigssame ig-
dlersutigssatut nutåliaunerpåtut
ajornaKaoK
umiarssuit nålagait ånilångavat-
dlårfariaeruput
månale umiarssuit nålagaisa Kalåt-
dlit-nunåliartitdlutik Nunap-isuata
kujatåne sikorssuit ilulissatdlunit åni-
långatigivatdlårtariaerupait. sikunik
alapernaerssuineK Narssarssuarmit
ingerdlåneKartoK pilersineKarmatdle
erKordluinangajagtumik umiarssuit
ilisimatineKartuarsinaulerput sikut
ilulissatdlunit summerinik.
sikunik alapernaerssuineK Kåumatit
arfineK-mardluk migssiliordlugit
ingerdlåneKarérsimalerpoK. aKUgtoK
angneK A. Starcke, handelip umiar-
ssuåine aKUgtussoK, sikunik alaper-
naerssuinerme pissortaussoK OKalug-
tuarpoK ukioK novemberip autdlar-
Kautåne autdlartitugssaugaluardlutilc
naggatåne aitsåt akugtoKatigikåner-
mik tingmissartumit alapernaerssui-
ssarnitik autdlarnersimavdlugit. ta-
matuma kingorna sila akornutigingi-
kångamiko sapåtip akuneranut mar-
dloriardlutik tingmissartortarput.
ilifsersuinerinauvoK
naluneKéngilaK „Hans Hedtoft“ip
umiunera pissutigalugo sikunik ala-
pernaerssuissarneK pilersineKartOK.
aKUgtoK angneK Starcke OKarpoK: —
taimatut ajunårnerujugssuarmik pi-
ssoKarKinginigsså anguniardlugo umi-
arssuarnut sikup sumissusianik nalu-
naeruteKartarpugut. ilitsersuissuinau-
vugut, umiarssuit nålagåinut ikiorsi-
ssardluta. tingmissartoK sikunik ala-
pernaerssuerérdlune uterångat nunap
assinganut sikut ilulissatdlo nalunaer-
ssorneKartarput — sujugdlermik oKå-
tårutåinaK titartarneKariardlune mar-
dlungordlugo suliarineKartardlune,
atauseK Meteorologisk Institutimut,
Københavnimut, nagsiuneKartarpoK
åipålo Narssarssuarme sikunik alaper-
naerssuivfingmut unigtineKartardlu-
ne. erKarsautigineKarpoK Meteorolo-
gisk Institutip måna suliarineKartut
tungavigalugit kingusingnerussukut
sikut ingerdlaornerat sujumut naut-
sorssorsinaulerumårå — sordlume si-
lap KanoK issusigsså måna sujumut
nautsorssorneKarértartoK. taménale
sujunigssame aitsåt anguneKartug-
ssaujumårpoK.
umiarssuit suleKatigineKarput
sikorssuit angnermik alaitsinéine-
Karput. ilulissat sumissusé nalunaeru-
tigineKarneK ajorput amerdlavatdlår-
nere pissutauvdlutik, taineKåinartar-
dlune amerdlanersut, siamasingnersut,
ikigtungunersut iluliaKånginersordlu-
nit. umiarssuit Kalåtdlit-nunåliartar-
tut sikunigdlo alapernaerssuivfik su-
leKatigigput. umiarssuit Nunap-isua-
nik kujamutsissut tamarmik sikunik
ilulissanigdlunit takussaKarnertik na-
lunaerutigissagssaråt, åmalo Canada
USAvdlo suleKatiginerat autdlartiler-
nikuvoK. Narssarssuarme sikunik ala-
pernaerssuivfingmit Canada USAlo
påsissanik nalunaerasuarfigineKartar-
put, suleKatigingnerdle autdlartitdluå-
savdlune aitsåt nunap åssingisa sikut
sumissusinik titartaivigisimassut ra-
diokut nagsiuneKartarfé — faksimile-
isumavdlutigssaraluaK tatiginerdlunit
senderinik taineKartartut — pigineKa-
lerpata kisalo canadamiut amerika-
miutdlo taimatut nagsitsissutigissarta-
gåinut atåssuteKaleråine. tamåna pi-
lerpat umiarssuit Kalåtdlit-nunåliar-
tautit NarssarssuaK Kinuviginartalisa-
galuarpåt nunap éssinganik sikut ilu-
lissatdlo sumissusinik titartaivigisi-
massumik radiokut nagserKuvdlutik.
sordlulo mana umiarssuit ardlaKångi-
kaluartut silap KanoK issusianik tai-
matut nalunaerutisissartut, nalunae-
rutisiartigdlo maligdlugo silardlugfiu-
ssumik uiarterismaulersut taimatu-
taoK matuma kingorna sume sikoKar-
neranik titartagkanik radiokut nalu-
naerutisineK ajornarungnåisaoK sikut-
dlo uiarterneKarsinaulisavdlutik.
amerikamiut sulexatéuput
tingmissartoK sikunik alapernaer-
ssuivdlune nalunaeKutap akunere ar-
fineK-mardluk — arfineK-pingasut
tingmerérdlune mikångat aKUgtoK
tingmissartoKatausimassoK KanoK si-
koKartigineranik nalunaeruteKartar-
poK, nalunaerut sinerissame radioKar-
fingnut Angmagssalingmutdlo nag-
siuneKartardlune. radioKarfingnit tåu-
kunånga umiarssuit nalunaerfigine-
Karsinåuput sikut sumut kigdligsima-
nerénik, umiarssuvdlo nålagåta aula-
jangersinaulertardlugo Nunap-isuanit
KanoK avasigtigissukordlune ingerdlå-
sanerdlune.
aKUgtoK angneK A. Starcke OKalug-
tuarpoK amerikamiutaoK sikunik ala-
pernaerssuissartut Islandimit, agdlåt
ilåne tingmissartuisa Nunap-isua ku-
jatågut kimut Kångertardlugo. ameri-
kamiut sikunik nalunaerutait Ang-
magssalingmitaoK autdlakåtineKartar-
put. uvdlormut atausiardlune Ang-
magssagdlup radioa sikunik nalunae-
ruteKartardlune. Narssarssuarme si-
kunik alapernaerssuinerme angnermik
handelip umiarssuautai handelivdlo
åtartugai ikiorsemiarneKarput. kili-
sautitdle Kalåtdlit-nunåta erKåne au-
lisartut amerdliartuinartut sikunik
nalunaeruteKartarneK Kujéssutigissar-
simavåt.
atortut pisoKauvatdlåt
sikunik alapernaerssuineK autdlar-
nerneKarmat atorfeKarfik nutårdlui-
naK pilersineKarpoK. tamåna tuping-
nångilaK autdlarnerdlåjuneK pissuti-
galugo ajornartorsiutigssaKartarneK —
nauk ukioK måna silarKigtardlune si-
kOKånginga j agdlunilo sulivf igiumina-
suliagssat taimåitut nåmagsisinau-
jumavdlugit NarssarssuaK ukiut mar-
dlugsuit matuma sujornagut amerika-
miunit KimavingneKartoK najorneKar-
poK. mitarfigigsuvoK, tingmissartut
uningatitdlugit inipilorujugssuarme
isersimatineitarsinauvdlutik kisalo si-
kunik alapernaerssuinermut ukiuvdlo
ilåne tingmissartut ilaussunik angat-
dléssineråne atugagssatut piukunartu-
nik igdloKardlune. igdlutdle atorneKa-
lerKigtinagit angnertumik iluarsåuta-
riaKardlutik. NarssarssuaK sikunik
raluartoK. sila ajortinago sapåtip aku-
neranut mardloriardlune sikunik ala-
pernaerssuissarnerup saniatigut umi-
arssuit sikorssuit avKUsårdlugit igdlo-
Karfingnut pissugssat avKutigssåinik
ilitsersuneKartarput. oKautigineKarér-
sututdle ukioK måna sikorssualigssu-
ngingmat ardlaKångitsunguåinarnik
tingmissartut taimatut sulissariaKarsi-
mavdlutik.
atortut ukioK ukiunerane aitsåt
oKåtårneKarput påsineKardlunilo ting-
missartut pitsaunerussunik radaraKar-
titariaKartut. radarit mana atorneKar-
tut sorssungnerssup kingugdliup aut-
dlartilårneranit pissuput. pujortitdlu-
go sikunik alapernaerssuissut tingmi-
ssartumit radare iluaKUtigalugo sikut
avåmut kigdlingat påsisinaussarpåt,
radaritdlo mana atorneKartut piso-
Kauvatdlårdlutik. pujortitdlugo taima-
tut sikunik alapernaerssuinerme suli-
ssut OKautigineK sapertarpåt sikut Ka-
noK eKimatiginersut siamasigtiginer-
sutdlunit, avåmutdle sinåvat kisime
påsineKarsinaussardlune. åmåtaoK so-
runame umiarssuit ilisimatineKarsi-
naussångitdlat sikut akunisiorsinau-
nerait.
umiarssuit maligtarineKartuarput
sikunik alapernaerssuineK kisime
Narssarssuarme suliarineKångilait,
åmale ånåussiniartarneK ujardlertar-
nerdlo suliarineKardlutik. sila tingmi-
ssartorfigssautitdlugo ujardlernigssaic
piarérsimavfigineKartuarpoK, taimatut
suliaKarnerme canadamiut amerika-
miutdlo suleriausiat malikénerdlu-
go pissoKartardlune. sikunik alaper-
naerssuivfingmit umiarssuit sumissu-
sé maligtarineKartuarput, umiarssuit
uvdlup unuavdlo ingerdlanerane
mardloriardlutik sumissusertik nalu-
naerutigissardlugo. umiarssup sumi-
ssutsine nalunaerutigingitsusagaluar-
pago sikunik alapernaerssuivfmgmit
sinerissame rådioKarfit aperineKåsåput
umiarssuaK tusarfigineKarsimånginer-
sok. radioKarfit tusarsimångigpata si-
kunik alapernaerssuivfmgmit Kalåt-
dlit-nunåne såkutut pissortaKarfiat
nalunaerfigineKåsaoK, Kangilinguanilo
aula j angerneKartarpoK uj ardlersoKå-
sanersoK ujardlersoKåsånginersordlu-
nit. Narssarssuarme uvdloK unuardlo
pigårtoKartuarpoK, upernårdlo „Hanne
S“ umiarmat uvdlut unuatdlo arfinig-
dlit ujardlersoKardlune catalinat ator-
dlugit.
Avangnåne OKétårineK
upernåK Avangnåne åma sikunik
alapernaerssuissoKarpoK, angussaicar-
toKarpatdlåranile sujugdlermik „Han-
ne S“ip ujarneKarnera kinguartortit-
sivoK åmalo tåvane silardlugpatdlår-
nera nåmagsissaKångitsunga j angner-
mut pissutaussunut ilauvdlune. tai-
male sulineK oKåtårineruvoK taku-
niardlugo umiarssuit Avangnåne
angalaornigssåt sujumut årKigssute-
rérneK ajornånginersoK.
igdloKarfit umiarssuarnit tikikula-
neKångitsut sikunik alapernaerssui-
ssoKalernera iluaKutigataoK agdlaga-
Kartitdlugo tingmissartut igdloKar-
fingnut Kulåussagssamingnut nékarti-
tagssamingnik tigusissarmata. Avang-
nåne tJmånaK Upernavigdlo upernåK
agdlagkanik nåkartitsivigineKarsimå-
put, Nanortalik Tingmiarmiutdlo
ukiunera nåvdlugo agdlagkanik isu-
magineKardlutik.
alapernaerssuivfigssatut atorsinauler-
siniardlugo aningaussanik nålagauv-
fiup atugagssainik akuerssissartut
ukiarme 2,5 miil. kr. akuerssissutigait.
tingmissartut angalaornigssåne atu-
gagssatut 3 mili. kr. akuerssissutigine-
Karput, ukiordlo måna 4,5 mili. kr.
atugagssissutigineKardlutik kisalo ta-
matuma saniatigut millionit ardlag-
dlit uvdluinarne ingerdlatsinermut
atortugssanigdlo nutånik — radioicar-
fiup, ingnåtdlagialiorfiup il. il. ator-
tuinik — pisinermut atorneKardlutik.
bilinarnut 1 miil. kr. sivnerdlugit pi-
sissutigineKarsimåput. nautsorssutigi-
neKarpoK katitdlugit 16 miil. kr. mig-
ssiliordlugit Narssarssuarmut ani-
ngaussartutigineKåsassut.
catalinat pingasut ingmikortunik
mardlungnik inugtagdlit
NarssarssuarmitineKarput catalinat
pingasut, inugtait ingmikortut mar-
dluvdlutik. sikunik alapernaerssuiv-
fingme aKUgtut pingasut handelimér-
sut atorfeKarput. aKUgtoK angneK
Starcke OKarpoK aKUgtut sungiussiv-
dluariarpata ukioK tamåt pingasu-
juarnigssartik pissariaerutisassoK.
pingårtumik sikorssuaKarnerata na-
låne ulapårtarput.
sikunik alapernaerssuineK tamati-
gut pitsaussumik ingerdlåneKåsagpat
imaK iluliaKarfiussoK sikorssuaKarfiu-
ssordlo sapåtip akuneranut mardlo-
riardlune alapernaerssuivfigineKarta-
riaKarpoK. tingmissartutdle sapåtip
akuneranut tamatigut mardloriardlu-
tik angalaorneK ajorput. ukioK kaujat-
dlagdlugo tingmissartut Kåmikut ser-
mertorsinaunerat ånilångatigissaria-
KarpoK. nuissat nigdlingårmata sivi-
kitsuinarmik putdlavigisimassariaKar-
tarput, silardlugtarneralo pissutiga-
lugo tingmissartut sivisumik autdlar-
sinaussaratik. NarssarssuaK KéKanit
portusunit ungaluneKarsimagame mi-
tarfigtut atoruminaitsuvoK. tingmi-
ssartut autdlarnigssait tamaisa inug-
taisa misigssorKårtariaKartarpait Nar-
ssarssuaK mivfigineK ajornarseriatå-
sagaluarpat mitarfit Kaningnerit ar-
dlåt sordleK tutsuinarnerussumik sila-
KarnersoK. tingmissartunut mitarfit
Kaningnerussut tåssåuput Goose Bay,
KangerdlugssuaK Reykjavikilo.
akunerit 7—8 silåinarme
Kalåtdlit-nunane såkutut pissorta-
Karfiata inugsiarnersårnera pissu-
tauvdlune sikunik alapernaerssuiner-
me angnertungikaluartume silarKeKi-
gå ilauvugut. „Julius Thomsen“ip nå-
lagåta Grønlandsudvalgimut ilaussor-
tanik ilaussoKardlune sikorssualik ti-
kingajaleramiuk ingerdlavigssame Ka-
noK sikoKartigissusia påsiumasimang-
mago alapernaerssuissoKarnerane
ilauvugut. nalunaeKutap akunerisa
pingajuata KerKa sivnilårdlugo ting-
mivugut — sikunik alapernaerssuiner-
me akunerit arfineK-mardluk — arfi-
neK-pingasut tingmissartortoKartara-
luartOK. aKUgtut tingmissartup inger-
dlavigsså aulajangertarpåt, tingmi-
ssartuvdlo sumissusianik nautsorssui-
ssartup atåssuteKarfigiuarneragut Ka-
noK sikoKartigineranik nalunaerutig-
ssamingne nunap åssinga titartarat-
dlagartik suliarissardlugo. tingmissar-
tup kingorna’tungikåniane Kårajunga-
jagtumik igalågdlip iluanit sumoru-
jugssuaK issikiveKarpoK. sikunik ala-
pernaerssuinerme tingmissartoK isig-
katut 6000-sut portutigissukorajugpoir,
atdlårKigtitdlugulo igdlugtut sømilit
60 tagpavångånit issigineKarsinaussar-
dlutik — Kinguserdlune. sikunik ala-
pernaerssuinerme sikut avåmut kig-
dlingat naniniarneKartarpoK, sikut
„sinåvat" Kanordlo eKimatiginere nu-
nap åssinganut nalunaerssorneKartar-
dlutik. suliaK åssigiåginarame ardlale-
riåsavdlugo KasunartusaoK. taimatut
angalaornerme KianartoKissoK OKauti-
gineKardlune. aKUgtup angnerup
Starckip OKautigå ukiunerane ilåne
issingårångat kavfisugagssartik ting-
missartup mekanikeriata åipåta ki-
ssårKik tuniusså kissarnerane imipat-
dlåniaraluardlugo titorfik sule imaer-
nago narKa sikungukångat sikutorta-
riaKartardlutik.
matuma kingorna puigorneKarsimå-
ngilartaoK. nunap åssinganik sikut su-
missusinik titartaivigisimassumik ra-
diokut nagsitsissutausinaussoK kig-
sautigissamik angnerssarigåt oKau-
tigå. taimåitumik peKalerunik sikunik
alapernaerssuinermik kinguningua
umiarssuarnut nagsitsisinaulisagaluar-
put — imalunit umiarssuit påsiuma-
ssaKarångata nagsitsiviginarsinaulisa-
galuardlugit.
suliaK atortorigsårpatdlårane inger-
dlåneKarpoK, aningaussarpagssuitdlo
atorneKarput „Hans Hedtoft“ip aju-
nårujugssuarneratut itunik pissoKar-
Kigsinaunigsså pingitsorniaraluardlu-
go.
Hans Janussen.
Narssarssup sanarKingneKarnera 16 miil. kr,
migss. akeKarpoK
7