Atuagagdliutit - 01.04.1971, Qupperneq 11

frimærkit akornisigut angalaorneK
frimærkinik katerssuinerup silarssuåne angalaorneK fri-
mærkit sujugdlerpåt alåkalårnerat autdlarfigalugo
navssårssuaK suniutexaxissox, a-
teKartoK frimærke pisimavoK u-
kiut 130 matuma sujornagut, tå-
ssa uvdlorme 6. maj 1840-me fri-
mærke sujugdlit agdlagkerissar-
fingne tamane niorxutaulerxår-
mata tuluit kungexarfigssuåne
tamarme.
frimærkit OKalugtuarissaunerat
misigssorniaråine, tauva sujug-
dlermik misigssortariaKarpoK „su-
livfexarfik" frimærkiliorKårtoK,
agdlagkerissarfik.
sunauna agdlagkerissoKar-
nermut tungaviussoK?
tungaviussox téssauvoK avxuser-
nit, pingortitap avxutingorterér-
simassai sanåtdlo, imåkut avKutit
taimatutdlo nunåmaup avxuser-
ne, taimanikut inussut ingming-
nut atåssuteKarfigissait isumanik
siaruarterinermut, angatdlåner-
mut, niuvernermut tikeråxåtåu-
nermutdlo. avKusineKångikunik
nålagauvfigssuit atasinåungitdlat,
itsarssuardle avKUsiniat atåssu-
teKarnernut pingårtorujugssuå-
ngorérput, itsarssuardlo avxusi-
nertigut ingerdlaortarput „ag-
dlagkerinermut atorfigdlit", aut-
dlartitat, tuaviortumik agdlagki-
ssartitat ingmikut ingerdlatitat,
il. il. ilait pisuinait, ilait xamuti-
nik angatdlatigdlit, kisiåne amer-
dlanerssait hesterdlutik ximug-
sersut, taimane nalunaerutau-
ssartunik ingerdlatsissartut, nalu-
naerutit amerdlanertigut nålag-
kersuissut perxussutåinik ima-
Kartut, taimåitumigdlo itsarssuan
agdlagkissartut årxigssussamik
suliagssagdlit tåssaugajugtarput
nålagauvjiup agdlagkissartue. tai-
manikut inuxnait agdlagtarnerat
xaxutigoxaox, ilåtigut pissutiga-
lugo taimanikut inuit amerdlane-
rit agdlagsinaunatigdlo atuarsi-
nåungingmata, inuitdlo ilisarisi-
massat xanigtunguame najugaxa-
rajungmata, taimanikume piumé-
ssutsimingnik angalassoKarneK
ajorpoK, kulturivdlo pilerxårne-
rane agdlagkatigut ikingutigit i-
lisimaneKångitdlat. privatimik
agdlagkat pisoKaunerpåt ilisima-
nexartut assyriamiut kungiata
Assurbanibalip atuagkanut ka-
terssugausivigssuanit agssainikut
nanissaussumit piput. téuna ku-
ogiusimavoK 699-imit 633-p mig-
ssånut Kristusip inungornerata
sujornagut. ukiuvdle 700 migssåne
Ægyptenime agdlagkeriveKarpoK,
ukiuvdlo 1300 Kristusip sujorna-
gut migssiliordlugo atorfingmut
ilisarnautigalugo oxausex tusar-
talerparput: agdlagkissartartoK,
®gyptenimiutdlo agdlagkerivisa
uålagauvfiup nalunaerutai kisi-
sa angatdlånex ajorpait, kisiå-
ne ama privatit agdlagait. ki-
ngugdlit tainenartut nålagauv-
fingmit akuerineKardlutik nag-
sitsissarsimanersut imalunit ilu-
agtitårinartarsimanersut sule au-
lajangersumik påsissutigssarta-
xartinexångilax.
itsarssuaK rumamiut tamanut
avKusiniarpagssuaKarput 80.000
km patdligdlugo takissusilingnik,
pikorigsumik pivfigssardlo ereor-
dluardlugo isumagingnigtartunik
agdlagkei’ivexardlutik, kisiåne
nålaaauvfinarmut tunaassunik,
duagtitsivdlutik taimanikut ru-
mamiut agdlagkissartue privatit
nalunaerutåinik åtsigunik imåi-
nax pineKarneK ajorsimåput!
ukiune akugdlerne Europame
agdlagkanik angatdlåssineK anga-
lassunit åssigingitsorpagssuamit
■sumagineKartarpoK. umiarssuit
uålagaisa nunap ilånut nunanut-
dlunit avdlanut agdlagkat nag-
sartarpait, nunåkut måtutut ag-
dlagkissartitaussarput, måtuv-
fingmit avdlamut ingerdlaortit-
dlugit, ilåne Roma tikivigdlugo
angalagajugtut, årKigssussamigdle
agdlagkissartitsiniarKårtalerneK i-
liniarnertut atuarfigssuisa nang-
minerssortumik ingerdlatiniardlu-
go misilérKårsimåput. ukiup 1500
migssåne agdlagkissartarneK ima
årKigssutdluarsimatigilersima-
vok, agdlagkat saniatigut åma i-
nuit, portugkat aningaussatdlo a-
ngatdlåtitdlugitdlo nagsiuneKar-
sinångordlutik, lamarmik ima
isumangnaitsigissumik agdlåt uv-
dlume pissutsit angupajårdlugit.
„Kanigtumut" åtsinerne amer-
dlanertigut umassunik toKorai-
ssartut atorneKartarput, taimani-
kut igdlOKarfingne ericåinilo Ka-
mutinik hestilingnik angalaortar-
tut nerssussuit, savat savårKatdlo
pisiariniardlugit. igdloKarférångu-
amut tikinertik kalerriutarpåt
nagssungmik siggartausiamik sig-
gartardlutik. ilimagineKarpoK tai-
ma ilerKOKarneK agdlagkerissar-
fit siggartåumik ilisarnauteKarti-
taunerånut.
agdlagkerissarfeKarnerup mo-
derniussup atåtagai erKardlerit a-
kimassorssuit Thurn åma Taxis.
sujugdleK tåssa Franz v. Taxis,
1504-me Filip I-ånik (1478—1506)
isumaKatigissumik pisimassoK, a-
tåssuteKarfingnik åssiglngitsunik
pilersitsinigssamik ukiumut aula-
j angersimassumik akiliuteKartar-
dlune. 1608-me atorfik tyskit ag-
dlagkissartut Kutdlersaunerat (ge-
neralpostmester) akimassorssuar-
ne taukunane kingornutagångor-
titauvoK, taimalo atasimavdlune
1967-imut, prøjsit nålagauvfiata
pisinautitaunermut ugpernarsau-
tit pisiaringmatigit 3 millioner
thaler-inik akilerdlugit.
akimassorssuit Thrun åma Ta-
xisip periautsit, åmalo agdlagfig-
ssiat uvdloK måna tikitdlugo a-
tortut ilarpagssue atulersitarait.
atortunermik nalåne frimærkit å-
ssigingitsut 54 naKitertisimavait,
atorsinaujungnaersimassut 30. ju-
ni 1857.
Danmarkime kungip Christian
IV-ata agdlagkerissarfik 1624-me
atulersipå, ilame agdlåt jutdliar-
xame nalunaerutigisimavdlugo
„AGDLAGKERISSARTO-
K’ARNERMIK PERK’OSSUT"
ima autdlartitoK:
„uvagut Christian sisamåta ug-
pernarsarparput/såimåussingår-
tumik pissariaKartilersimagavti-
go/aulajangersumik åtsissartut
nålagauvfivtine Danmarkime ta-
marme pilersineKåsassut.. . “
naggasersima vdlugulo :
„tamatuma kingornagut sukut-
dlunit tamatumunga tungåssute-
xartut perKussutinut nålagdlutig-
dlo periauseKartugssångortipa-
vut.“
pencigsåvigsumik atarxinartor-
ssup erxarsautigisimavå agdlag-
kerivit xanox sulisassut, jutdli-
mut nagdliutorsiornigssane aut-
dlarneriartortinago ukiox 1624.
postmesterip pissusigssarå, per-
xussut nangigpox, imerajugtuna-
nilo exiasuitsunigssax, åmalo „su-
liagssax angisox sunaluntt ilagi-
nåsanago." uvdlo’xerxata sujorna-
gut uvdlut tamaisa Børsen-imu-
kartåsaox, åma uvalikut nal. 3—4,
tåssanilo tigussardlugitdlo tuniu-
tåsavdlugit, agdlagkat niuvertu-
nérsut tåukunungalunit ingerdla-
ssut. pivfigssane avdlane anger-
dlarsimanigsså kigsautiginarneru-
vox, matuminilo nivingatisavdlu-
go hestip xaxortup tungujortumik
atissalingmik ximugsersugdlip å-
ssinga.
tåssa Danmarkime agdlagkeri-
ssarfiup ilisarnautåta sunaunera-
nik sujugdlerpåmik navsuiauter-
Kån tåssa atuarparput.
Chr. IV-ata ugsagsårinerup pi-
ssaunera ilisimarérsimavå.
Danmarkime 1624-me suliagssa-
nik årxigssuitdlarxigsunik ino-
xarpox, postmesterivdlo ajornar-
tingivigpå Børsenimukartarnig-
ssane pivfigssat erxordluardlugit,
tåssame Børsenip matulerissua
postmesterit Danmarkime sujug-
dlersaråt.
Københavnime agdlagkeri-
ssarfiup agdlagfia sujugdleK
NybrogadenupoK
postmesterip igdlua åma agdlag-
kerissarfiup agdlagferxårå. post-
mestere Nybrogademe najuga-
xarpox ikerasaliap sinåne, ikera-
saliap avigsårusersimavai Slots-
holmen — Københavnivdlo siv-
nera. tamåna ilisimanexarpox
månale sumivfigpiå ilisimanexå-
ngilax ajoraluartumik.
1625-me Chr. IV-iat ukiune 30-
ne sorssungnermut akuliungmat
Danmarkip akigssaiautigexå, nu-
navdlo inuinit atarxinexamerata
migdlisautigå, agdlagkerissarner-
dlo isumaginérukiartorpox. Kø-
benhavnimit Hamburgimut atå-
ssut åtartunerpauvox.
kisiåne tåssa Danmarkime ag-
dlagkerissarnex inuvigsiortarpox
1624 ukiox inuvigsiorxårfigalugo
ukiutdlo 300-ngortorsiormagit
1924-me erxåissutigssatut frimær-
kit åssigingitsut pingasut naxiter-
nexarput. akexartinexarput 10,
15 åma 20 øre. frimærkit åssiliar-
tarait Chr. IV åma Chr. X, imai-
livdlugit atarxinartorssuit så-
mingmut talerpingmutdlo niki-
tautdlugit xiviarsimatitardlugit.
tåssa biokime atautsime frimærkit
åssigingitsut sisamaussardlutik.
sujornagut Danmarkime taima
suliat takuneKångisåinarsimåput.
Verdens første frimærke, England
1 d sort fra 6. maj 1840 i ubrugt
randstykke.
silarssuarme frimærkit sujugdler-
såt tuluit nunånit pissox 1 d akilik
6. maj 1840-mérsox manigsumik
sinilik.
1653-ime agdlagkerinex ham-
burgimiumut Poul Klingerbergi-
mik atilingmut ingerdlatagsså-
ngortitauvox. agdlagkerinermut
påsisimassaxarnersox oxalugtua-
ne takugssåungilax, kisiåne nå-
lagauvfingmut — aningaussarsi-
ornermutdlo ataulsimltartune a-
ngutauvox pikorigsox, imaxalo
pissortångortitauneranut ilapig-
tutausimavox kunge aningaussa-
nik atugkisimagamiuk. agdlagke-
rinex årxigssuterxigpå sulivdlu-
ardlune pikorigsumigdlo årxigssu-
ssuivdlune, 1685-imile pissortauv-
figinera taimaititariaxardlugo.
tamatuma kingorna agdlagke-
rissarnex Chr. Gyldenløvemut
„tuniussauvox", låuna Chr. V-iata
ernerå. Gyldenløvep toxunerata
kingornagut „pigingningnex“ u-
vigdlarnerata ingerdlaterxigpå
1711 tikitdlugo, tauvalo tamatu-
ma agdlagkerissarnex nålagauv-
fingmit ingerdlatitaorxilerdlune.
1777-ime agdlagkerissarfiup å-
ma inungnik angatdlåssinex isu-
magissarilerpå taigutexalerdluni-
lo agdlagkanik inungnigdlo a-
ngatdlåssissarfik, atex sulivfe-
xarfiup taigutigiuarsimavå 1916
tikivigdlugo, xamutit hestinit u-
niartagkat kingugdlit atorung-
naernerénit ukiut tatdlimat xå-
ngiuterérsutdlo, tåuko kingugdlit
tåssausimåput Jyllandime paor-
naxutåinalingme GiVep Brandev-
dlo akornåne agdlagkerissartau-
tit.
tuluit agdlagkerinermik
iluarsaemingnerat
frimærke sujugdlex naxiterne-
xartinago, Englandime nunanilu-
me avdlane tamane, agdlagkat
nagsiuniarnerat pissariussorujug-
ssuvox. agdlagkerissarfingmukar-
tariaxarpox, atex sumivfigdlo na-
lunaerutigalugit, tauvalo agdlag-
kat xanox akexarnigssåta naut-
scrssornexarnera utarxivdlugo.
tåssa agdlagkat akilersitaussar-
mata avxutigssåta sivisussusia
najorxutaralugo, akiliutigssardlo
uvdlume agdlåt akigissartagkav-
tinit angnerujugssuvox. nagsitsi-
ssup nangminex aulajangisavå
nagsitsinex nangminex imalunit
tigusissugssap akilisanerå. ino-
xarpox taima årxigssussisimane-
rup uvdlunut nalerxugungnaersi-
maneranik takunigsinaussunik. i-
nugdle atauslnauvox xanox årxe-
riarsinauneranik navssårtox, tå-
ssalo atuagaerniax scotlandimio
Chalmers Dundee-me najugalik.
navssårå „frimærke pértagax tu-
numigut naussut gummiånik i-
mermit augtitausinaussumik ta-
nitax“. sivisoxissumik tuluk ag-
dlagkerivingme sulissox Rowland
Hili tåssaunerarnexartarsimavox
frimærkinik navssårtox, Chal-
mersivdlo Hill-ivdlo toxorérneri-
sigut kinguåve såkortumik ag-
ssortusimåput erxardlimik nav-
ssårtutut atarxinautåt pilerngut-
dlugo. Chalmers ajugauvox åma-
me frimærkimut misiligutigssat
atorungnaersinerinutdlo stempe-
llssutigssat (naxitsisit) sujuner-
sutigisimavdlugitaox.
kisiåne Rowland Hillip erxar-
saut piviussungortipå, tamåna xu-
larutiginexångisåinarsimavox. to-
xungmat akimassut ilivexarfigi-
ssartagånut Westminster Abbey-
mut ilinexarpox. Chalmers puigu-
gauvox.
isumaxatigingissuterpagssuit a-
jugauvfiginiarxågagssåuput ait-
såtdlo ukiut tatdlimat xångiutut
frimærke sujugdlex inerpox, tå-
ssa 6. maj 1840.
agdlagkerissarnikut iluarsaer-
xingnerup frimærke ilaglnarpå.
måna tuluit nålagauvfiåne tamar-
me agdlagkat xernertumik fri-
mærkellnardlugit 1 d.-ginarmig-
dlo akilerdlugit nagsiunexarsi-
nångorput. agdlagkanut nåkar-
titsissarfit sananexarputaox, uv-
dlup xanox ilinerane sukutdlunit
nåkarteriåinångordlugit, tauvalo
atex sumivfigdlo agdlagkerissar-
fingmukardlune nalunaerutigissa-
riaerutdlune.
(norm. tugdlerme nangisaotc)
Ung mand søger arbejde
Har arbejdet som jern- og forskallingsmand i godt 3 år, og
som elektrosvejser i godt 1 år, og ligeledes har jeg også kørt
byggekran. — Alt har interesse.
JENS ERIK PEDERSEN
Danmarksgade 12 . 8700 Horsens.
StålbY9nin9®.'tomheder.- tag
'^tide" end 45.000 m* der
Nu mere eno . Qanr(iark
med stra"3d-,9 flere... -,ndividuaU-
250^''ar'^°nndevidnde med ud"V
\elÆ%°^»- <^Se'V
5\TdmP.'bo'S^
Vestergade (09) V » 83
HANDELSKOSTSKOLE
IKAST
HANDELSKOSTSKOLE
SØNDERPARKEN 21 -7430 IKAST
Lærlingeskole-handelseksamen-fagprover>specialkurser
Lærlinge-indlednings-
kursus starter 9. august.
Lærlinge semesterkursus
starter 25. oktober
Handelseksamen, regn-
skabslinien, påbegyndes
16. august. Tilmeldning
senest 1. juni.
Handelseksamen, butiks-
linien, påbegyndes 1. de-
cember. Tilmeldning se-
nest 1. august.
11