Atuagagdliutit - 25.09.1980, Page 8

AG
Kultur/Piorsarsimassuseq
Kalaallit nipilersornikkut
eqiingalluinnarnerat
Eqiingalluinnarneq naak periarfissatigut suunngit-
suinnarnik aallariarfissaqaraluarluni. ULO Aasianni
immiussisoq
Immiussissut aallarpoq.
— Takanna!
Nipip ini ulikkaarpa. ULO im-
miussivoq. Tamatumuun Aasian-
ni, maannakkorpiarlu Inneruulat
immiunneqarput.
Siullermik nipilersorneq oqaa-
sertaqanngitsoq, uteqattaartuar-
lugu. Kingorna taallai, ilusilersui-
lersut, itisiartortitsisut. Oqaatsit
inunnut taamatut oqaasilinnut
tusagassanngortitat. Kisiannili
arlalippassuit tusarnaartussaap-
put oqaatsit paasinagit imaluun-
niit oqariartuut tusarnagu.
Nalunaaquttap akunnerpassui-
ni nipilersugaq minuttinik pinga-
sunik sivisussusilik immiunne-
qarpoq. Nerigallatsiarneq. Inger-
laqqinnerlu. Tattorliulluta Kars-
ten Sommer, Malik Høegh Finn
Lyngemarkilu saneqqullugit nipi-
nik akuleriiaarisartuat immius-
sissutaallu 24-inik toqqorsivilik
' saneqqullugit arnat peqatigiiffia-
ta illuata kiluanut piniarsuaarsi-
mavugut. Silatitsinni meeqqat
qinngatik igalaanut naqillugit isi-
ginnaarput.
Oqariarpallanneq: — Qungat-
sitsigut pituutaqarpugut, soorlu-
mi qimmit silatitsinni nerlerne-
qarnissamut utaqqisut.
Akuttoqatigiiaartumik, ilami-
nermit ilaminermut katitigassat
katiterneqarput, ineruni tassaale-
rumaarpoq ULO-Nuussualiaa nu-
taaq.
Kingorna allat periarfissarsis-
sapput soorlumi taakkua siorna-
tigut allat periarfissalerneqarsi-
masut. Aasaq manna kujataani
immiussineqarsimavoq, Qoornu-
mi Aasiveqarmat immiussineqar-
simavoq, Nuummi kiisalu Aasian-
ni immiussineqarsimavoq. Eri-
narsuutit, nipilersukkat kujataa-
nilu oqaluttuat. Utoqqaat kingu-
liminnut oqaluttuartut. Nalunaa-
rutit pingaartut nuutinngorlugit
atuaganngorlugillu — oqaatsinut
marlunnut. Taava Aasivimmit ni-
pilersukkat ICCmillu nuussuaq.
Maannalu Aasianni nipilersorneq
sakkortooq (aqqa naleqqutinngil-
luinnarpoq).
ULO tassaalersimavoq kalaal-
lit nipilersornikkut eqeeriartuaar-
neranni aqqutissaq, — ULO in-
naanngivikkaluarluni.
Karsten Sommer: — Nipilersor-
nikkut ineriartorneq pisinnaasi-
mavoq periarfissat taamaatto-
qarnissaanut nanissaanngikkalu-
artut. Kisiannili inuiannguani
40.000usuni inoqarpoq ima tun-
niusimatigisunik allaat nipilersor-
nikkut pitsaalluinnartumik piler-
sitsisoqarsinnaalluni, naak peri-
arfissat aaliangersimanngikka-
luaqisut, tassa pissusiviusutigut
aningaasatigullu.
Katersuuttarfik
Karsten Sommerip Malik Høegh-
ip Sume-llu 1973imi naapeqqaar-
nerannit kalaallit nuussualiaan-
nik siullermik pinngortitsiviusu-
mik inuit taakku kalaallit nipiler-
soriaasiata katersuuffigisinnaa-
saanik suliniuteqarlutik aallartis-
simapput. Sumep nuusiaa Demos
aqqutigalugu naammassineqar-
poq.
Tamanna ULOp 1976imi piler-
sinneqarneranik kinguneqarpoq
taamalu Aasivik 1977imi nipiler-
sukkanik nuusiarinninnermik
nassataqarluni. Tamatuma ki-
ngorna nuusiat ulumik nalunaa-
qutallit arlallit inerneqarsimap-
put. ULOli tamatumunnga atatil-
lugu aamma allamik isumaqar-
poq. ULO aamma akiuussutaa-
voq.
— Soorunami anguniagaraar-
put nipilersukkat pitsaalluinnar-
tut ineriartortillugillu saqqum-
mersittarnissaat. Kisianni saq-
qummersittakkatta ataatsimut
assigeequtigaat isummersimas-
sutsimik imaluunniit oqariar-
tuummik kalaallit inuiaqatigiius-
susiannut tunngulluinnarluni pi-
ngaarutilimmik imalimmik saq-
qummiisarnissaq. Sunaanersoq,
qanoq ittunngorsimanersoq qa-
norli ilisinnaanersoq.
Tamanna tassaavoq uagut qal-
lunaat »ulorianartorsiorfipput«,
tamatumani qanoq iliuutsigut na-
joqqutaralugit nalilersorneqar-
nissarput naatsorsuutigisinnaa-
varput. Kalaallit Nunaanni im-
miussissummik 24-inik toqqorsi-
vilimmik atortoqarluta periarni-
arnerput kalaallit tungaannit qu-
larnaatilittut isigineqarpat taava
tamanna paasisinnaalluarparput.
Ersersilluarniartariaqarparput
suleqatiginnilluarniaratta kalaal-
lit piumasaat tunngavigalugit,
Karsten Sommer oqarpoq.
ho.
aKautit
OKariartautsitdlo
ånåuniarniartigit
Atuagagdliutit 1965-imérsut ku-
perardlugit ilåtigut Johannes
Poulsenip OKalungusiå »Jdnarsér-
Kap pernarnerane« namagtdrpar-
put. tåssane ilåtigut jdmåp Jå-
narsérKamik aKarnigssaitsumik
anainera agdlagsimavon imåitoK:
»ålekotarnse ådamse
danskilé tåté
mej o pej6 nijo
arkdrnijo
nerekuarté musupilia
femelija
ilame arnånguit«.
anarneK inuiåussutsivtine iner-
simassup mémavdlo akornåne
angnertåmik suniuteKartarsima-
vok, taimåitumik mérKat aKarne-
KarneK ajortut Kularnångitsumik
anersåmikut pitsiiput.
OKariartausitomåtaOK ardlag-
dlit isumamikut Kanon påsine-
Kartugssaunere nalunarsiartui-
narput. agdlautigissame Kulåne
pineKartume jfimftn KutsasertoK
ilåtigut onarpoK: »nalugkåssuåka
kanajoriussagdlit«. onautsit må-
nåkumit issigalugit imåinåungit-
sut kulturip tåmalersup uterna-
vérsitai nuånånerne atornigssae-
rutitdlugit.
nunavtine kulturitonarput so-
KutigineKartorujugssåvoK. anau-
tit tusåmassat tusåmanérutiler-
put, OKariartautsit tarnimik kI-
magtartitsissut nungulerput.
utorKait ilisimassanik ulivkårtut
agdlagkumångitdlat inusugtut
agdlagsinaugaluartut agdlagtau-
sitomamik atuinigssamingnut
kugsagingnigtalerput — agdlag-
tausitåK periarfigssarigsåleKaOK.
tornortase ilisimassasilo kingu-
åvsinut atuagagssångortiniarsi-
gik!
En gammel
kones sang
Knud Rasmussen: Snehyt
tens sange
Ak, jeg trækker Vejret dybt,
Brystet aander tungt af
Smerte
mens jeg kalder paa min
Sang.
Lysten til en Vise greb mig,
da jeg fik det onde Budskab
om de fjærne, sultne Venner,
der var uden Vinter-Vildt.
Derfor kalder jeg nu frem
Sangen oppefra,
Sangen oppefra —
hajaja.
Og jeg glemmer,
mens jeg synger,
Brystets Ild og Lungers Hiv-
en
og maa mindes gamle Tider,
da jeg havde Kræfter nok —
Ak, de Tider,
da der ikke var min Lige
under Flænsnings-
Kappestrid.
Ak de Tider, da jeg kunde
ganske ene færdigt slagte
og til Tør-Kød flække skært
Sul
af tre store, fede Tyre.
Se: de lækre, møre Skiver
blev bredt ud paa Fjældets
Stene,
endnu mens den store Sol
var paa Vejen op ad Himlen,
i den svale Formiddag
— i den svale Formiddag.
AkjårtoK.
Kvinde, Rensdyr-Eskimoerne
Barren Grounds
Hans A. Lynge.
Piorsarsimassuserput tamatumunngalu
tunngatillugu iluutsit suulluunniit pillugit allaatigisat
oqallisissiallu tamaasa piviumavavut.
Nassiunneqassapput AG, kulturredaktionen,
postbox 39, 3900 Nuuk.
hdlæg og debatoplæg om vor kultur og vores kulturliv
modtages gerne. De skal sendes til AG,
kulturredaktionen, postbox 39, 3900 Nuuk.
Inneruulat nipilersugaannik immiussineq, Karsten Sommer tamakkununnga tunuliaqu-
taavoq. (ass. Helge P. Olsen)
Optagelse med Inneruulat og med Karsten Sommer som bagmand. (Foto: Helge P. Ol-
sen)
Karsten Sommer Malik Møeghilu Inneruulat Aasianni nipilersortartut immiussaannik
tusarnaartut.
Karsten Sommer og Malik Høegh lytter til en optagelse af Aasiaat-gruppen Inneruulat.
Pitseolak akilinermiuuvoq Cape Dorsetimi najugaqartoq. Taassuma inuunini
oqaluttuarisimavaa atuakkiortumut Dorothy Eberimut. Atuakkiaalu tuluttut
syllabiskimillu allallugu saqqummersinneqarsimavoq. Pitseolaap titartagai ar-
lalissuit atuakkami assiliartaapput, taakkulu ilaat AG-mi takuneqarsinnaap-
put.
Pitseolak er fra arktisk Canada, nærmere betegnet fra Cape Dorset. Hun har
fortalt sin livshistorie til en canadisk forfatter Dorothy Eber, som så havde
skrevet den på engelsk og syllabisk skrift. Pitseolaks tegninger er taget med
i bogen som illustrationer. Nogle af dem kan ses her i AG.
8