Atuagagdliutit - 20.01.1982, Blaðsíða 23

Avatitsinnit / Udlandet
såkutoKamermut
aningaussartutit
minutimut 7 miil.
na-lagauvfit såkutoKarnikut peKarnerKisåunerat
aitsåt taima malungnartigilerpoK
ukiut 1980-ikut »nunarssuavtine
såkugssakitdlisarnerup ukiu-
Ssut“ taiguserneKarsimåput nåla-
Sauvfit tamalåt kåtuvfiånit FN-i-
rnit. taimåikaluartordle OKautigi-
fteKartarpoK nålagauvfigssuit ig-
Qjua'tungerit USA Sovjet-ilo ait-
sat taima angnertutigissumik
Pjukunarsardlutigdlo såkugssa-
n*k pisårtulersimassut sorssung-
nerssup kingugdliup kingorna.
OKautiginenartarpoK 1980-ikut
Uvdluvtine navianartorsiorfiuner-
Pajumårtut, åmaligOK imåisinau-
v°k nunarssuavtine isumangnåi-
tlerulernigssamut såkugssakitdli-
salernigssamutdlo autdlarnerfiu-
Jnmårtut.
atagule nunarssuavtine sorssu-
Jernigssamut piarérsimanerssuaK
Kisitsisitigut misigssuatåriartigo:
aningaussarpagssuit
1980-ime nunarssuavtine tamar-
1116 såkutoKamermut aningau-
ssartutit atautsimut naleKarsi-
"aåput dollarsit 500.000-it 600.00-
•tdlo akornånltunik, tåssa 1981-i-
akiussut najornutaralugit mi-
nutimut 7,5 millioner krunit.
nunat kitdlit såkutoKarnikut
kåtuvfiat NATO (åma Danmark-
*P Kalåtdlit-nunåtalo ilaussor-
tauvfigissåt) aningaussartutit
tåukua 43 procentinik atuganar-
siniavoK, Sovjet iligissailo 26 pro-
Centinik atuganarsimavdlune, nu-
nat sulivfigssuanarfiussut avdlat
® procentinik, Kina 9 procentinik
kisalo nunat sulivfigssuaKarnikut
klnguarsimassunik tainenartut a-
'■autsimut 16 procentinik.
Ronald Reaganip USA-me præ-
Sldentingornerata kingorna piler-
ssårutigineKalerpoK USA-p
(NATO-mut ilaussortat sujugto-
rissåta) såkutoKamermut ani-
agaussartutai amerdlineKåsassut
1982-ime 162 milliarder dollarsi-
J^t 1986-ime 343 milliarder dol-
•arsinut.
Wsimatut agfait
nunarssuavtine tamarme ilisima-
tPt misigssuissartut ingeniøritdlo
agfait (400.000-it 500.000-itdlo a-
kornånltut) suliput såkugssanik
autånik navssårniardlutik piorér-
sunigdlo pitsaunerussungortitsi-
aiardlutik. såkugssanik misig-
ssuineK ikumatigssanik (nukiliu-
tinik) misigssuinermit arfineK-pi-
agasoriåumik angneruvon.
nunarssuavtine tamarme ato-
aiimik såkugssiat 50.000-it mig-
ssånTtut atomimik Kaertartuliap
1945-me Hiroshimame Kaertine-
Kartup såkortussusianit
1.500.000-eriåumik atautsimut
såkortuneruput. avdlatut oKauti-
galugo: nunarssuavta inue tama-
vingmik ingmikut Kaertartumik
trotylimik tonsinik pingasunik pi-
sinåuput piumagunik.
niomutigineKardluarput
nunane tamalåne såkugssanik
niomuteKarneK ingerdlavdluar-
torujugssuvoK.
1970-ikut nålerneråne såkug-
ssiat niornutaussut 43 procentisa
migssait USA-mit pissuput, 27
procentit migssait Sovjetimit, 10
procentit migssait Frankrigimit 4
procentitdlo migssait itåliamit.
nålagauvfit Kangiane-Kiterdler-
mitut pisiortornerpausimåput.
Kåumataussiat satellitit 75
procenté såkutoKamermut tu-
ngatitdlugo atorneKarput. silåi-
narssuarput såkutut atortuinik
pilersorneKaleralugtuinarpoK. i-
mavigssuit arKartartunit atomip
nukinganik ingerdlatilingnit a-
ngatdlavigineKartuarput — usi-
galugit raketit atomimik Kaertar-
tulianik nagsataKartineKartut
nunarssuavtine inunermik Kamit-
sivdluinarsinaussut.
nerissagssailemput
sorssungnerssuaK kingugdleK
1945-ime namagsingmat tamatu-
ma kingorna 130-eriardlune sor-
ssutoKarsimavoK — atautsimut
mingnerpåmik inuit 25 milliunit i-
nunerånik akenartunik. sorssung-
nerit tåukua amerdlanerssait nu-
nane sulivfigssuaKarnikut ki-
nguarsimassune pissarsimåput
nålagauvfigssup pisup atautsip
ardlagdlitdlunit peKatauvfigi-
ssåinik — pingårtumik NATO-
mut ilaussortat ilaisa peKatauvfi-
gissåinik.
nunat pisåt nunanut kinguarsi-
massunut ikiuissarnermingne a-
ningne aningaussartutait nunar-
ssuavtine såkugssiornermut ani-
ngaussartutinit 20-riåumik ming-
neruput. ukiumut inuit 18 milliu-
nit toKussarput pissariaKarner-
pånik amigauteKarnertik pissuti-
galugo — nerissagssaileKinertik,
a tis sags saileK iner tik, igdlugssa-
Kånginertik, nakorsautigssaileni-
nertik il. il. pissutigalugit.
30.000-inut atuarfit
tingmissartoK sukasuliaK sorssut
F-16 nalunaerKutap-akuneranut i-
kumatigssamik 4.500 literit mig-
ssårutumik atuissarpoK. Kamu-
ssåp sorssåtip akianik atuarfilior-
toKarsinaugaluarpoK mérKanut
nunarssuavtine såkutoKarnikut pissauneKarnernisåuneK malungnar-
siartuinartitdlugo inugpagssuit ilungersordlutik kigsauteKartalerput
såkugssakitdlisarnigssamik atomivdlo nukinganik såkugssiat atorne-
Karungnaernigssånik.
30.000-it patdligdlugit amerdlå-
ssuseKartunut.
åssersutigssat ilåinaminingue
taimåiput.
OKautigineKartualerpoK suju-
nigssaK ungasingnerussoK ernar-
sautigalugo nunarssuavtine nåla-
gauvfit såkutOKarneK pivdlugo
erKarsariartautsimingnik piårtu-
mik avdlångortitsissariaKalersut
— imailiatdlangnerinåkut kuku-
lugtornikut tortagaK Kaertartor-
ssuarmik KaertitsissugssaK tor-
neKåsångigpat tamavtalo piuné-
rutdluta. isuma tamåna ajugåu-
sajungnarsivorme. . . s.
Arfininngornermi
filmertarneq Nunatta
Atuagaateqarfiani
Biblioteki arfininngornermi 30.1. nalunaaqutaq
11,00. bibliotekip atuartarfiani meeqqanut inersi-
masunullu filmertitsissaaq.
Bilittit akeqanngitsut arfininngorneq siulia aallar-
tiffigalugu bibliotekimi pineqarsinnaapput.
Jaanuaarimi filmigassaq ateqarpoq:
»Operation Kirsebærsten«.
Filmi inersimasut pissaaneqarnerat meeqqallu
sanngiissusiat pillugit filmiliaavoq.
Filmi 70 min. missaani sivisussuseqarput.
Inuit 75-it filmernissami inissaqartinneqarput.
Nunatta Atuagaateqarfia
DET GRØNLANDSKE LANDSBIBLIOTEK
Atdagagdlidtit
23