Atuagagdliutit - 01.12.1982, Side 37

Qqallinneq • Debat___
»uveKatigigsmagit«
^ovemberip 18-iåne uvdlåkut uvdlor-
niut ericarsautigissagssat tusarnårdlu-
uvanga isumavnut tugdluaringilå-
ka.
imaingmata: sujanerpaluk Kilau-
llvdlo katuarpalungnera, akornati-
Sutdlo ivngertOK KasorKarpalugtutut
Pasisinåungisavtinigdlo erine taig-
^lartalerdlugo atuerpalugdlune.
tåssuna takutiniarneKarpoK suju-
*vta ivngerutait, ajoKersuiartortitat-
dl° tamåkuninga narrugingnigdlutik
aJ°Kersumik nutåmik autdlarninerat.
tamåna tusartuarparput radiume a-
lUagagssianilo.
sujulivta nuname imåinåungitsor-
ssuarme avdlanit axuneKaratik aner-
?akut inunerat ilerKuilo atarKivavut.
lr|atsisinik agdlagsimångikaluanik a-
aersåkut pissartamik penaissutånik i-
‘ane maligagssaKartarnerat atarKing-
n>ngneratdlo tupigingitsorsinaunago.
. sordlo imåitunik: xanordiunit kåg-
'^igaluarunik sikupalåK silardlugdlo
P’ssutigalugit angåkoK sikuiarsaigpat
s>kuerdlunilo silancigpat takulisavait
aiSmissat puisserpagssuitdlo. KanoK
Kagtigigaluarunik Kanordlo pilerisug-
'S'galuarunik angåkup oxausigsså
•qiagtugssauvåt imåitoK: aitsångOK
Uvdlut tatdlimat Kångiugpata piniar-
n®Kalisåput. avdlatutdle sapilerdlune
Pj'erivdluinartOK autdlaraluarune su-
SangilaK piniagagssat KerKåne sussår-
d‘UnetikitarpoK.
kalåtdlit OKalugtuautivta pikunar-
llerssåne torratdlagaunerssaisalo ila-
ne> SingajTp kinguåvisalo OKalugtua-
llneKarneråne, sujulivta nagdliutor-
Ssuåne »uvdlukinerme«, kinalunit
aatdlåsångilaK. Tusilartuvdle nukå
Paerinerssup tikingmane autdlaralua-
ar>ie silagigssuaK tikingitsorpox.
'PaiåussuseK nunarssuarmilo inoKa-
aurteK encarsautigalugo, taimalo i-
u,agssuit sumitutdlunit nunamingne
autsimordlutik najugaKalersimane-
at bingavigalugo Kangarssuardle pi-
s usiu]ersimass0K månamut akueri-
nSarPut sumitugutdlunit tamardlui-
, avta tåssauvoK inuiaKatigit »nålag-
"rsugaunerat«. tamåna itsarssuardle
s llersimassoK angutit »pinerrarig-
' t<(> »nakuarssuit«, »pisut«, »isu-
atm« »sorssutdlandgsutdlo« ku-
ut issigineKalernerisigut »siulerssui-
. PgssarKigsutut« ilamingnit issigine-
aiernerånit autdlarniuteKarsimasi-
aPvoK. — taimailivdlune kungeKar-
^ a kaisareKarnerdlo avdlatutdlo i-
. *aKatigingne atorfeKarnerit angisut
prsineKarnerat pisimavoK.
'nuiaitdle eKériartulernerisigut,
rdlo itsaK grækerit tamat otcartug-
r .Pnerånik pilersitsitsissut, kingune-
^■lugssuatigutdlo franskit »inuinait«
Urrtisitsinerssuatigut OKartugsså-
sujulivta ilerKuinit kussaginerpau-
ssama ilagåt arnanik angutinigdlo åi-
paKångitsunik ingmikortitsissarnerat.
tikeråt igdlumut iserpata ingivfig-
ssanik unersunetcasåput. »åmåna ti-
keråt arnat inåt«. »åmåna tikeråt a-
ngutit inåt«.
Atcajarorssup påsivå sule mérar-
ssuvdlune arne ilitsorKutlngisane a-
ngutikasingme alue Kuvdlordlugit i-
månut ingminut pisartlsimagå. »ta-
månaloivå«.
pivfigssardlo nagdlermat umiar-
ssuarnut niuvfagiardlutik aninavérsi-
tauvdlutik parnaerussaugamik angu-
tikasingme mato magperniardlugo
sarmigsardlugo artulermago, Tssator-
Kane mamaitsoK samane imåinarssu-
arme anlpå ima pikunartcitsumik o-
Kardlune:
»arnåungitsutsiaK itigarujat«. uva-
ngale misiligdlara.
måna tusartalerpavut ilåtigutdlu-
me taputardluta pissariaKångivigka-
luamik, anånanut ånersaissunik mé-
rånguit Ajcajarorssuartut ilumigkl-
sserdlugit atarKineKarnigssartigdlo å-
naivdlugo.
Kigtericap Tusilartuvdlo toKuniu-
kaluardlutik såimauteKatigmgnerat
kivdlingnaKaoK. ima OKausertalik:
susassoK sujulivut puiordlugit ertdg-
seKatigigta.
sujulivta atarKinartut nukagpiato-
Kånguanlt, arnarKuåssanguanul a-
ngåkorssuarnutdlo ugperissait atarKi-
vavut.
tamåkulo ilåne uvdlormut encar-
sautigissagssanut ilånguneKåsagpata
kia ajorisavai?
ilånguneKardlit Kilauterssorpa-
lungneK sianerpalungnerdlo akulerig-
slnagit. porusisåK porusisoKardlo, å-
noråminitOKaK nutårdlo, akulertgsi-
nagit. A'. Møller, MamtsoK.
ngorneK pilersoK, inuiait nålagkersu-
gauneråne avdlångulerneK sarKume-
riartulersimavoK. taimailivdlune inu-
iaKatigingne aKuneKarneK »tamanit«
ingerdlatineKartariaKartussoK påsiar-
tuårneKardlune pileriartuårtineKaler-
simavdlune, måna nunarpagssuarne
anguneKaleriartorsimassoK.
tamånale demokratimik ingerdlat-
sineK ama ajungitsortaKardlunilo ilå-
ne atornerdlungneKartarpoK. tamå-
nalo »tamat OKartugssaunerat« inu-
iaKatigit iluåne »parti«Kalernikut pi-
lersitsiortornermik pissusigssaviatut
nålagkersuinerme ajungitsumik iner-
dlatitsisinauj ungnaernernt ik kingune-
KartitsissarpoK.
siugdlermik nunarssuavtinut inu-
ngorsimaneK Kiviariartigo. nunarssu-
arme sume nunaKartugut inungorsi-
massugutdlo nålagkersuissoKarnera
nålagkersugaunerdlunit pivdlugo,
tåukunångalunit perKuneKardluta i-
nungorsimångilagut. angajorKåvut
avKutigalugit inungoravta kivfåungi-
ssutsip atåne inungorsimavugut nu-
nagissavta inungorfivta inuisa ilag-
ssåtut. angajoncåvta Kitornaraluta
misigisimagunik inungornerputdle a-
kueralugo perorsagagssarilersimag-
patigut, tåukununga atassugssauv-
dluta inusimavugut. tåssalo tåukua a-
tåne kivfåungissuseK pigalugo nuna
inungorfigput iserfigårput.
taimåitordle nunavtine inuiaKati-
giussuseK årKigssuneKarsimagpat nu-
nagissavta piumassait maligdlugit
»nålagauvfiup« åma Kulangersima-
ierpåtigut. tåssa inuiaKatigingne ikor-
fartueKataunigssax siunertaralugo ili-
masugfigineKaravta nunavta inger-
dlatinerane sukutdlunit suieKataufigi-
sinaugigput. tåssanile kigdligssaussoK
tåssa, atuarfingmit »pingilsailissatut«
aniguvta kivfåungissuserput åma pi-
gilisagigput. Kujanartumigdlo inuiait
årKigssussamik ingerdlatitaisa periar-
figssaKartipåtigut ineriartornivtine
suliagssamut sumut åssigTngitsutigut
iliniagaKarsinaunermut, pingitsaili-
nata. — ajoraluartumigdle måne nu-
navtine taimatut periarfigssanik exé-
riartulernerup nalånile pilersitsisso-
Karsimånginera, taimanile inuit pigi-
nåussusiligpagssuit iliniartitaunikut i-
kiorserneKarsinausimångingniata.
tauvale inuiaKatigit årxigssussat i-
ngerdlatitåusagpata nunagissamilo i-
nuit sulinermikut åssiglngitsutigutdlo
inutigssarsiornermikut tamarmik i-
korfartueKataussugssåuput. taimalo
suleKataunikut atortugssanik åssigT-
ngitsunik ingerdlanerme ikiutingikuv-
ta nålagauvfik inuiaKatigitdlo ilua-
mik ingerdlasinåungitdlat. tåssalo tå-
ssanipoK nunarssuavtine sumilunit i-
ngerdlatitsinigssame OKartugssaoxa-
tauneKi
ingerdlatsinerme aningaussat ator-
nexartugssaussut sulinivtigut, niuver-
nikut piniarnikutdle pigssarsiavta ila-
it inuiaKatigingnit iluaKUtigineKar-
tugssåuput. taimailiungikuvta nunar-
put ajungitsumik ingerdlatisinåungi-
larput. — nunarssuavtinutdlo i-
nungorsimassugut kivfåungissuse-
Kardluta, pisinångoravta pingitsaili-
nexarata ingerdlatitsinerme ingerdla-
litseKataussugssauvugut. — tamåna-
lurne »pingitsailissaudluta« akilerår-
tarnivtigut niorKutigssanigdlo nåla-
gauvfingmut akilerårutilingnik pisi-
ssarnivtigut ikiuteKarfigårput, merå-
nguanut agdlåt mamakujungnik pisi-
sinångorsimassunut ilångutdlugit.
taimailivdluta inugtaOKataussugut
aningaussarsiavtigut nålagauvfik i-
ngerdiatiparput tåssane tamavta nå-
lagkersuissuvugut! — uvagut-una nu-
navtinut pingitsailineKarata inungor-
simassugut KanoK nunavta ingerdla-
tineKarnigssånut nålagkersuissug-
ssaussugut! tåssa aningaussavta aki-
lerårutaisigut aKuneKarnivtine inger-
dlatseKataussugssaugavta.
taimåitumik »nålagkersuissunik«
OKartarneK Kangale Kinigkavtinut tu-
ngatitagarput kukuneruvoK. inuiaKa-
tigingne nålagkersuissugssanik Kiner-
sineK Kangalile atulersimassox su-
ngiusimalersimassarputdlo kukussu-
ntik atulersimavarput. uvagut-una
nunavtinut inungornivtigut inugtau-
lersimassugut Kinersinivtigut inuiaKa-
tigiussugut inerdlatineKarnigssavtinut
»kivfagssarsiortartugut«! »nålagker-
suissugut« kivfagssaråvut! kivfagssa-
råvut aningaussat tuniutagkavta aKti-
neratigut inuiaKatigit iluåne ajungit-
sumik ingerdlatitsinigssåne. tåukua
uvagut kivfåungissuseKardluta nu-
navtine inungorsimassugut nålagarsi-
ortitagssanngilåtigut! tåukua ani-
ngaussatigut ikiutunerput inimigi-
ssagssaråt igtoralugulo! aperencårna-
ta nangmingneK xanoK iliortugssåu-
ngikaluarput, åma kommunip ilua-
ne!
måna 1983-ime KinersineKartug-
ssångorpoK. KinerKusårtugssarpag-
ssuit suliumanerat KujanåsaKaoK. a-
perKutauvordle: KinerKusårtut »nå-
lagkersuerusungnertik« ingmingnut-
dlo angisutinigssartik encarsautigine-
rusanerdlugo, imalunit Kamånga pi-
ssumik misigissuseKardlutik inugtau-
ssut piumagssåinut kivfartussiumav-
dlutik KinerKussåsanerdlutik?
demokrati tamat OKartugssaunerat
nunavtine atutOK neKitsiutdlugo par-
tiKalerneK ukiut Kavsingulersut ator-
neKalersimassoK åma igdluatigut olo-
rianauteKartutut inuiaKatigit inger-
dlåneråne OKautigineKarsinauvoK,
nauk OKartoxartaraluartOK kuarå-
nguit kugssuaKalersitsissartut! —
kugssuitdle agdlivatdlålerångamik a-
junårnerssuaKalersitsisinaussarput.
— partit amerdlasut angnertutdlo nå-
lagkersuinerup iluåne isumaKatigi-
ngissulinik pilersitsinermikut inger-
dlatitsinerme ajoKutaussunik kingu-
neKartarput. kia tamåna arajutsisi-
manerpå? — nauk imaxa isumaKati-
gingnikut ilåne kingunigssaKardluar-
tunik angussaKartaraluardlutik.
uvagutdle kalåliussugut ikeKissu-
gut sule partinut ardlalingnut angner-
tunutdlo avgoruvta avigsårtutilersi-
nauvugut. sunalunit ingntikorniar-
dlune peKatigilerneK inuiaKatinit nu-
narKatinitdlo avigsårneruvoK, nauk
suliariniagaK suna amerdlasuvdlune
kiviniaråine ajungitaraluaKissoK. pe-
xatigigsutdle soKutigissaxaKatigit su-
liniarnermingne ingmingnuinaK suli-
ssukumassåinarput, isuntaKatigingi-
sat isumait soKutigineKarneK ajor-
put, nauk åma nålagkersuinerme a-
kerdlerissat inuiaKatigit akornåne su-
liagssanut tamanut tapersersueKatau-
gaiuartut!
inuit isumavtigut åssiginginavta
peKatigigfiliorneK sunaussox isuma-
Katigingikuvtigo ilånguvfigisinåungi-
larput. inungorsimassugutdlc nåla-
gauvfik inuvfigissarput tamavta aki-
lerårutinik ikiuteKarfigårput, taima-
tutdlo niorKutigssauik pisissarnivti-
gut. tamåna pivdlugo partinit sunit
nålagarsiortineKartugssåungilagut,
tusarneKartariaKarpugutdle åmåtaoK
peKatigingnut sunut ilaussortåungi-
kaluaruvtalunit. ikiutigissavta nunav-
talo atorfigssaKartitainul KanoK o-
KauseKåsavdluta pissugssautitauvu-
gut nålagkersuinerme »amerdlaneru-
ssutexartut« kisimik OKartugssåungi-
kaluarmata nålagarsiortitsissugssau-
natigdlo!
taimåitumik tugdlianik xinersinig-
ssame »partit« pinardlugit nunavtine
taima inukitsigissume xinersinigssax
inugtaoKataussunut partinut ilåungit-
sunut exungåssuteKåsaoK, aKutsiner-
nte inuiaKatit kikutdlunit tamarmik
nunavta aKuneKarnerane ikiutung-
mata nunarKataunermikut kivfåungi-
ssuseKarneruvdlo atåne pissugssauti-
tauvdlutik »nålagkersuissunut« siti-
nersuinigssamingnut! nunarput parti-
nut avgorata tamavta aKuniartigo
kivfagssavut avKutigalugit! CL
»nålagkersuineK —
Hålagkersuissut«
ATUAGAGDUUTIT
37