Atuagagdliutit - 01.12.1982, Page 39

Qqallinneq • Debat
AAP:
kalåtdlit aulisartut
inangemeKåsångitdlat
nunavtine inussutigssarsiutitigut ine-
Nartornerme kalåtdlit nangminer-
ssortut ukiune kingugdlerne såkortu-
mik unangmigdlerneKartalersimåput
agdlåtdlo uvdiumi'kut kalåtdlit nuna-
me sulivfiutigdlit asortariaKartarsi-
mavdlutik.
aulisarnerup ineriartortineKarnera-
Ile taimatut pissoKariatårsinaunera
erKortumigdlunit OKautigalugo, ka-
låtdlit aulisartut inangerneKariartor-
sirnanerat uvdluvtine såkortusigalug-
bunarpoK.
_ umiatsåningånit pujortuarKanut
kisalo kilisautinik kalåtdlit aulisartut
ar>gatdlateKalernerat tåssauvoK uva-
8ut aulisartussugut inerititarput. nu-
navta pisussutaisa imånTtut nuname
sulissunut inuiaKatigingnutdlo tama-
nut iluaKutigineKarnigssåt siunerta-
nuarsimavarput. pingårtuvordle åma
erKaimajuåsavdlugo nunavtine auli-
Sartut katataunatik malingnaujuar-
dlutigdle, sagdliutdlutigdlo, peKatau-
mgssåt pissariaKarmat.
uvdiumi'kut aulisartut inangerne-
KariartuårneKarnerånut pissutauvoK
avatåsiutinik pisårtulernerup nalåne
aulisartut aningaussaléKatigigsinau-
«« ingmingnut naningikatdlarnerå-
ne) avdlat aningaussalissut, angner-
mik nuname sulisitsissut, inangTsima-
nerat. pissutauvordlo taimanikut sit-
dlimavfigineKarsimångingmat ani-
n§aussaléKataussut aulisartungitsor-
dlo, aulisarnermik inussutigssarsior-
tunik inangériatårsinaunerat. uvdlu-
mikutdlo pissutsit atutut takutipåt
aulisartut inangerneKarsimassut, må-
Uakutdlo ingassagineKarsinåungilaK
PiumassarineKåsagpat aningaussali-
Ssutip mingnerpåmik 2/3-a inussutig-
Ssarsiutigivigdlugo aulisartumit pigi-
neKarnigsså. tamånalo tamatigut er-
K°rtumik ugpernarsautigssaKartaria-
KarpoK, asule kalåtdlinik aulisartu-
n,k neKitsersuinerane.
uvdluvtine aulisarnerup ineriartor-
bniarnerane pissutsit erdloKinartu-
Put, pissariaKalerpordlo kalåtdlinik
aulisartunik igdlersuinigssaK.
åssersutiginardlugo uvdiumi’kut ki-
usautit utiteralutik råjarniartut 16-it
P'gineKartut akornåne taimågdlåt ar-
‘migdlit (6) kalåtdlinit aulisartunit o-
kartugssauvfigineKarput sivnere Kulit
90) tåssåuput aulisartungitsunit nu-
name sulisitsissunit, agdlåtdlo Norge-
nUunit pigineKardlutigdlo oicartug-
SsauvfigineKartut.
Aulisartut Avatåsiutautigdlit Pe-
Katigtgfiat (AAP) pilersikavtigo uki-
°k martsime tamåkorpiait tunuleKu-
tauput, takuleravtigo avatånit akule-
j'utut aulisartungitsutdlo råjarniutinik
k'lisautitårniat kalåtdlit aulisartut a-
tonierdlungniåinalerait aningaussali-
ncnnikut kalåleK aulisartOK ingiar-
' ar dl ugo. aulisartunera atornerdlug-
a|Ugo agdlagartanik Korsungnik pi-
n,åinardlutik, taimailivdlutigdlo
nauk nunamiutauvdlutik ånguna au-
lisartutut inussutigssarsiuteKavigsutut
sarKuminararait. amerdlanerpåtdlo i-
nuit taimåitut aulisarnermut akuleru-
simåput månåkutdlo ingmingnut tai-
gordlutik AAK (Avatåsiutinik Auli-
sariutautigdlit Kåtuvfiat).
AAP pilersineKarsimavoK
KNAPK-p 1981-ime kongresseKarne-
rane AAK-mit avigsårsimaneK piv-
dlugo navsuiaerérnerme atautsimér-
ssuaKataussut kåmagtutigingmåssuk,
AAK-vdlo KNAPK-mut Kanigdlag-
tuiniarnera atautsimérssuartunit ilua-
rinartineKångingmat. måna AAP
KNAPK-mut ingmikortortångorsi-
mavoK, Kanigtumigdlo nunavtine au-
lisarnikut piniarnikutdlo inussutig-
ssarsiutejcartut avigsårtugatik atautsi-
mordlutigdlo suleKatigilernigssåt a-
ngujartuårneKarpoK. Kanorme pisa-
Kinerpa tåuna AAK, Atuagagdliutine
nr. 42-me taima kalåtdlit aulisartui-
nik nikagingnerpasigtigalune sassu-
ssissoK?
tåuname Niels Fensbo inutitdlune
aulisagkamik KaKitsisimanerpoK
någdliugdlunilo angatdlatitårniardlu-
ne? kalåtdlinut aulisartunut nalemer-
susinaunerpa OKåinane såkugisima-
guniuk!
kalåtdlit aulisartuisa inangerneKar-
sinaunerånut piarérsaissutut issigår-
put AAK, taimåitumigdlo avigsårsi-
mavugut. uvagut AAP-me KNAPK
suleKatigalugo anguniarusugparput
angatdlatit nutåt avatåsiutit siunig-
ssame kalåtdlinut aulisartunut pigine-
Karnigssåt. pencusersusårnikutdlo
kalåtdlit aulisartut aningaussalissunit
ikiortainitdlo atornerdluneKånginig-
ssåt suliniutiginiardlugo, inussutig-
ssarsiutigivigdlugo Korsungnik agdla-
gartartårtartut aulisartungitsut tai-
mailitikumagavtigit.
aningaussaléKataussartut sordlo
aulisartumik atausinarmigdlumt ila-
lerdlutik avatåsiutitårtartut ima uv-
dlumikul suniuteKarput nunavtine
aulisarnikut ineriartorneK ulorianar-
torsiortitdlugo, kalåtdlitdlo-åsit ki-
ngumut kivfakulungortisinauvdlugit.
aulisartume pisårtul ilaisa agdlåt
nangmingnerdlumt peKatigigfingmut
sordlermut ilaujumanerdlutik aulaja-
ngersinåungilåt, aningaussaléKatau-
ssut nuname sulivfiutigdlit nuna av-
dlamiutdlunit soKUtigissåinut aker-
dliugpat nangartorsinauvdlugo.
tamåko avdlatdlo pissutsit uvdlu-
me atutut nunavtine inatsissartut inu-
ssutigssarsiutit pivdlugit åmalo auli-
sarneK pivdlugo udvalgimut agdlau-
sererérsimavavut nalunångilardlo u-
kiune tugdlerne nunavtine inuit OKat-
dlinerånut akujartuinartugssåuput
angmåuneKartariaKaleramingme!
1981-ime inatsissartut aulajangisi-
måput råjanik utiterigkanut nunamut
tulautdlugit suliagssåungitsunut akit-
susTnigssamik. 1981-ime akerdliussut
ilagisimavåtigut taimanikut tungaviu-
ssut avdlaungmata. martsimile 1982-
ime AAP pilersineKarmat kingorna
angnertumik misigssuisimavugut uki-
armilo åma siulerssuissut ingmikut a-
tautsimTssutigisimavåt akitsusinig-
ssax, nutåmigdlo tungaveKarmat o-
Karsimavdluta tungaviatigut akuer-
ssissutigalugo periusigssamigdlo av-
dlamik siunersuteKarsimagaluardlu-
ta, kisiånile tåssa inatsissartut piunta-
ssartik Kinersimavåt. uvagut tunga-
viatigut taimatut isumernivtmut pi-
ssutigårput nunavtine kalåtdlit auli-
sartut ineriartornerme malingnåusag-
pata suniuteKarsinaunerdlo Kulåkér-
niåsaguvtigo tauva akissugssåussuse-
Kångitsumik iliuseKåsaugut akitsusT-
niarneK någgårtuinåsagaluaruvtigo,
nauk aningaussat isertugssat aulisag-
kat akTnut avdlanut tapTssutitut atu-
gagssaussut taimatutdlo aulisartOKa-
tivtinut taperséKatåusaugut, aulisar-
tutdlo angnerussunik angatdlatitårsi-
naunerat taimaisivdluta torKåinångi-
kaluamik ikiorsersinauvdlugo. tåssa
aulisartoKatigit ingmingnut ikorfar-
tuteKatigigtariaKarmala — mingne-
rungitsumigdlo aulisartungitsunit i-
nangerneKånginigssåt angusinauv-
dlutigo, — tamånalume AAK-mut
mamianåsaoK.
uvagume avdlatutdle aulisartutut
nunavta pisussutai tungavigalugit sok
aulisartOKativut iluanårpatdlångitsul
tapersersusångilagut! AAP-me isu-
maKarpugut tamatigut KNAPK-me
ilaussortaKativut puigornagit igdler-
soKatigigtariaKartugut.
1. Stempel-ur (Kåumatikutårtumik a-
tugagssiaK) inuit ancinik agdlagtuiv-
figisimassumik ur-kortertalik pisini-
arfingme imigagssaerniarfiussune i-
nigssisimassugssat, pisiniartut nang-
mineK tigumissagssaringisait, taimalo
tuniniarneKarsinaunatik. inup nang-
mineK aulajanglnåsavå pisiniarfing-
me sordlermitisanerdlugo.
II. nunamut mingugtitsinavérsår-
nermut tunganeruvoK. imigagssarsi-
niartOK kinalunit imigagssarsisinåu-
ngilax imigagssat pukuinik nagsata-
Kångikune.
III. imerniartarfit tamarmik neri-
niartarfigtut årKigssuneKardlutik ilu-
arsartuneKardlutik imerniartarfinau-
jungnaersineKåsassut, torersumik i-
sersimavigssångordlugit.
Kulåne laineKartut kommunil, i-
migagssaerniartut, nangminerssorne-
ruvdlutigdlo OKartugssaussut suleKa-
tigigfigissariaKarpait.
imigagssaK kigdlilersugaujungner-
mat aningaussat Landskassimut iser-
tut amerdleriarujugssuarput. inerne-
påsinartuliutdlåmak
Anne Frank-ip uvdlorsiutaisa soKuti-
ginaKutigåt KaKutigortumik agdlag-
titdlune påsinartuliutdlarKilårtoru-
jugssugame, pingårtumik inuit pissu-
sinik. agdlagtugailo pisimassuvingnik
lungaveKarput, inorusiissuseKangå-
raluardlunilo. ilå silarssuarme inuit
Kavsiuvugume-tauva pivdluarneru-
ngårdluta inorusugkaluartugut? sa-
perdlutale. pissutigalugo påseKatigig-
avatåsiumik aulisariutautileKati-
gingne siuligtaissutut nalungilara
nautsorssusioriautsit ardlaKartut ilai-
lo pissuserigsårneK encarsautigalugo
atornigssai nangånartOKarsinaussut.
nålagkersuissut aulajangersimavåt
råjanut akitsutit atautsimut tamaisa
nautsorssutigalugit, AAK-vdle piu-
massarisimavdlugo aitsåt aningau-
ssartutit tamaisa pérKårdlugit akilerå-
rumavdlune. erssencererpoK AAK
KanoK KanipilutigissoK, isumaKar-
nerdlune inuit avdlat akilerårtartut a-
kilerårtalisassut akiligagssatik kau-
ssarfingmiutigdlo tamaisa aitsåt ilå-
ngautigerérdlugit? nunarpumita Ka-
noK aningaussakitsigisagaluarpa tai-
måitugpat.
aulisarnikut niuvernikutdlo ineri-
artortitsissariaKarpugut nunarssuav-
tinut nalerKiutdluta inigssisimanerput
ilisimavdlugo. niuvernerinavigssuaK
pinago nunavtale inuisalo atugait sia-
nigitdluinartariaKarparput. ineriar-
tortitsinermile nunap inuisa kivfåinå-
ngunginigssåt pinavérsårtariaKarpar-
put.
tamåko tungavigalugit AAP auli-
sarnikut ineriartortitsinerme suliniar-
POK.
Aulisartut Avatåsiutautigdlit Pe-
Katigigfiat (AAP)
(KNAPK-mut ingmikortortaK)
Jens Kreutzmann,
siuligtaissoK,
Nuk 23.11.82
ralo imailersimavoK: nåpautipilugtut
mardloriautingorsimåput, ånersaine-
rit amerdleriarujugssuarput. nunar-
put tamåkerdlugo ingminornerit a-
merdleriarsimåput. Danmarkinte i
miorfit nunavtinukartugssanik angu
ntangneK sapilersintåput. nterKane,
nusuglune angerdlarsimavfingnilo e;-
KigsiungnaerneK ånilånganerdlo ag
dliartuinarput, sujunigssaK isumav-
dluarnångitsoK, Landskassimet iser-
titat iluarsisinåungisait.
ukiorpagssuångortune imigagssar-
tornermik issigititaujuarsimassut sule
kinguåringnut ardlalingnut ingerdla-
terKigtuåsavait, pisoKaK nunguta-
raoK nutårdlo autdlarnerdlune. Kar-
nit aitsarérsimassut utarKissut amer-
dlaKaut. imigagssaK alutorineKalera-
lugtuinarpoK. suname-tauva-una tu-
nuliaKutaussoK taimarssuaK atugau-
neranut? ingminut kigdlilernermut i-
nerisimångipatdlårnerpugut? ila tu-
nuliaKutaussoK påsivdluarusungnaK.
imigagssarme nangminérdlune orni-
guneK ajormat. Jonas Lynge.
dluarsinåungineK akornavtinmgmat.
inoKartarpordlume agsut sianipalug-
tunik soKutigissaitdlo agsut kigdle-
Kartunik. åma tamåna Annep 1940-p
Kångilårnerane malugisimavå, ntåssa
tåuna Europamitdlune. imånagdle u-
ngasigtigissume pisimassuvoK uvdlu-
mikutdlunit sule umagaluarune utor-
KauvatdlårnaviångikaluarpoK. 53-i-
narnik ukioKåsagaluarpoK. uvavnit
ukiumik atausTnavingntik angajug-
dliuvoK. Karoline A belsen.
imerujugssuarpatdlår-
nayérutigssiaugaluit-åsit
ATUAGAGDLIUT1T
39