Atuagagdliutit - 24.08.1983, Qupperneq 35

Eigrsarsimassuseq • Kultur_____
inuiait nutartigkat
Frederik Nielsenip atuagkianik nutåmik Kristian Olsen
(aaJu) nalitinera
Ss3V’.a Petersenip (1904-43) imilersari-
an|k Kalipagå Kajångup KanoK
gnikitsigssuserigaluanik nunar-
uvdlo KåKaligssup, sermiligssup ilu-
^igssuvdlo KanoK sångitsutitsisi-
?uneranik takutitsissoK ilaKutaring-
nilf eric.artu’ssut nunavti'vnilo plssutsi-
laimanerssuarnitsanit manåku-
merp1111^^0 na88aterc^ers^t sarKå-
atuagaK atautsimut tiguartisimav-
galug° atuarérsimaleravko atuag-
ssa P'nf=asassut (1 • ilivse tåssa nunag-
n .se 2. siuligtutip encunera 3. i-
n lait nutartigkat) sånginerssåitut
Utsorssupara PetKUligalug0 ilaxu-
artut nikeråineråne pissusiussut å-
o nutarterinerme ilaugaluardlutik
da a??tuarissaunerme pissartunit
askitdlo nunånit siimvigineKarne-
K p kiniigtoKissumik agdlauserine-
n neranit atuagkame ilaujungnaerti-
j, aidarmatalusoK. Uliunåp emgutå
Pungi°K> Dåvikut Avata-
dla8d-° nagguvigdlit avdlat taineicat-
(j| gtåraluarput OKalugtuarineKartar-
Kart'^0 Haisigissainigdl0 encartuine-
rtardlune, kisiåne Hans Egedep ti-
klneranit ukiut 100-ut 200-utdlo i-
ngerdlaneråne kalåtdlit atugaisa pi-
viussussårtmeKarnere Farep pingårti-
simasorujugssuvai. taimailivdlune
KatångutigjngnialerineK, Åpakuleri-
nea, A, B, C, D, E-kulerinerdlo ila-
Kutaringnik pupagsårissututdlusoK i-
kusingmigsåuput. atuagaK tåssåungi-
laK kalåtdlit nunåta inuisalo historia-
mik agdlautigingnigtarnertut OKalug-
tuarissaunerat, agdlagardle piviussor-
palårpatdlåriatdlarångat ugperiler-
sornangajagdlåraoK, pingårtumik i-
ssuagkat ilumuvigsugunartut akuliu-
simårtitdlugit Farelo anersårnisi-
maortitdlugo.
1721-mit 1921-mut pisimassut pi-
ngårnerssåt ajoKersuiartortitsineK
sangmineKaKaoK kalåtdlitdlo nutar-
tigångoriartorneravtaoK plssutigssa-
lersorneKardlunilo tunuleKutsersor-
neKarpoK. sordlo ima: »ugperissar-
tåK ajugaujartuinarpoK, sule ajugau-
vigsimångikaluardlune, ilame åma
nunarssuax anginermit inue imåinaK
tikitagssåunginamik. Kavdlunåt a-
ngutit kalåtdlinik arnanik åipanigtar-
nerisigut pingorput inuiait nutåt, ka-
lisiisii/Isasé/ICC
(Katissutaannaaq qimiaqanngitsoq)
Tassa taama oqartarpunga
laamalu oqaluttarpunga
upperigakkit oqaatsikka allanneri
kinguaariit ingerlarngi naleqartut.
f aava aamma tusaasarpunga
pqaatsinik allat piviinik pilinnik
imaqarlutik qatsemeqanngitsunik
igap naqqani saarngusunik.
Oqaatsigut naleqassutsimikkut assigiipput
Oqaatsigut imaqassutsimikkut imaannaanngitsukasiupput
Oqaatsigut oqaluttuarput
aamma oqaluttuarput
dlit kinaavinuna.
Inuit Circumpolar Conference
1 C C
Tassa Tuluit oqariaasiat
aamma allariaasiat.
Peraannguani pileruttortuni
naleqquttut atorfissaqartaannartaqaat.
Kalaallit Nunaat
lassaasoq Nunarput
naleqquttat nalaat
suffiorfigivaat
erniorfigivaat
ulloqartartunik
sululinnik.
Ainuit Aajnuit
Taava oqartarta
Aajsiisii (ICC) Tuluttut oqalukkutta
inuit (ICC)
kalaallisut oqalukkutta.
Kalaalinngorsagaaffiup saqqaruttorfiani
tassa aatsaat anersaakkut sorsuunnialerpugut.
Adam Nielsen
låtdlisut inuiåussuserme nakussutau-
lersut«. Farep filosofTa atuagkamile
siugdlerme ersserérsoK unauvoK:
»inuiait nutartigkat ataniartariaKar-
put atorsinaussatik tamaisa, nang-
mingneK pigissatik atortutigdlo ava-
tånitdlo pigssarsiatik atordlugit. —
perdlugpagssuit pingortitarssup nag-
dliutititagaisigut, nåpautit nunap inu-
vTnik nungutitsiniaraluarpatalurut ka-
låtdlit nunamingne inunertik åtåpåt.
ukiune 1900-p kingorna »Atuagag-
dliutit«-ne »AvangnåmioK«-milo kl-
kut napatitsissutut agssortussutigine-
KarsimassoK taigdliortut ilanit ima i-
nernilemeKarpoK: »agdliartOKatigig-
dlit, ikiortaKatiglgdlit!«.
Mathias Storchip »singnagtugax«-
me pårssissutoncanik issornartorsiui-
nerasutdle Fare pissusiviussunigdlu-
sok KitsuaivoK. »kalåtdlit inoKati-
gmgnermikut aulajangersimassumik
ingmikortiterneKajuitsut måna ing-
mlkortiterneKarput ima: 1) pigigsut,
2) pigigsut tugdlé, 3) pitsut tugdlé, 4)
pltsut, 5) piniartaerutut, 6) siporu-
tut«. atuagkiortup OKartitaisa ilåt ilå-
tigut ima OKarpoK: »sule tåuna iler-
Kugame peKartut tunineKartardlutik
peKangålersitdlugit peKångitsutdlo
pissagssaraluinik arsårneKartardlu-
tik!«
kalerrisårerpalugtumik tinersårpa-
lugtumigdlo nipeKarsinaugaluit aker-
dlenngningutaraluit åndgtarput ilåti-
gut akiniainikut, tamånalume atuag-
kap naggatånut KaKutiguleralugtui-
narpoK, nauk ugperissamik unioncu-
titsissut sukangassumigdlo pissat av-
dlat ingminornermik naggatigssarsi-
ssaraluartut. — kalåtdlit kåkaKaut.
atuagkiaK 200-ut sivnerdlugit ku-
pernilik OKautsivtinik-åsit tupingnåi-
nartutigut atuivdluartOK sanarssor-
tordlo sugdlussinångeKaoK-åsit ala-
gagssaerpiaranilo.
— atuagkiarssuit »pingasukulut«
(trilogi) maligtuinåt nunane avang-
Pitsiaq Tasiilamut
inuttaanullu
1. Nunaga sermersuup ungataani
asasara najorusutara
ullaat tamaasa assit isigaara
seqernup nuigaa takullugu
2. Tasiilara illimmi nunagaakkit
nunannguaq alianaatsutit
qaqqarsuakka aamma kusagaakka
kassorasaartumik imartallit
3. Inuttatit ila asanangaarput
tarnerma taakkua maqaasivai
qaqugulu piffissaq nalliuppat
takoqqissallugit neriugai
4. Tasiilara illimmi nunagaakkit
tarnerma puigunngisaannagaa
qitornaralu neriuutigaarput
qaqugu najulerumaarlutit
5. Nunannguarput illit Tunumiittoq
tarnitsigut maqaasivatsigit
eqqissineq ilinnit pigisarput
qaqugumut atajuassavoq.
Pitsiortoq:
Andrea Davidsen.
Frederik Nielsen-ip atuagkiå 200 siv-
nerdlugit Kupernilik oKautsivtinik-
åsit tupingnåinartutigut atuivdluar-
tOK sanarssortordlo sugdlussindnge-
KaoK-åsit alagagssaerpiaranilo.
(ass.tsm)
nardlerne atuagkiortorssuarnut Fa-
rep ilångussutigssaisut oKautigine-
KartariaKarput. Farep atuagkiorner-
migut takutipå OKalugtuarissauner-
put Kangarssuarnitsamik månamut
atuagkiornikut nangminerssutigine-
KarsinaussoK piviussuvik nutsuivfi-
galugo pisimassuviungitsugaluartOK
(fiktion) piviussungortivigsardlugo.
»pingasukulut« klkunit tamanit
sangmineKartuartariaKarput.
aaju
AtuagkiortoK: Frederik Nielsen
Atuagkap arKa: inuiait nutartigkat
Atuagkap naKineKarfia: Det grøn-
landske Forlag
A tuagkap akia: 98,50 kr.
A.TUAGAGDUUTIT
NR. 34 1983 35