Atuagagdliutit - 01.07.1997, Blaðsíða 7

Nr. 49 • 1997
7
Nunanut allanut ministerip Niels Helveg Petersen-ip
qaartartut atomitaannik toqqorsiveqalernissamik isumaa
naalakkersuisut siulittaasuannit februarip arfernannili
ilisimaneqarsimavoq - Aalassanneq aatsaat pivoq
qaammatit tallimaat avillugu qaangiuttorlu
Nunanut allanut ministeri Niels Helveg Petersen februarip arfernanni naalakkersuisut siulit-
taasuannut Lars Emil Johansen-imut allappoq, Kalaallit Nunaanni qaartartut atomitaannik
inissiinissamik Rand-imit siunnersuummut isummersimanerminik ilisimatitsissummik. Niels
Helveg Petersen akissutisinngisaannarpoq Lars Emil Johansen-imit.
Udenrigsminister Niels Helveg Petersen skrev den 6. februar til landsstyreformand Lars
Emil Johansen for at orientere ham om sin holdning til Rand-forslaget om et atom-fængsel i
Grønland. Niels Helveg Petersen fik aldrig et svar fra Lars Emil Johansen.
NUUK (KK) - Nunanut alla-
nut ministerip Niels Helveg
Petersen-ip amerikarmiut
isumalioqatigiissitaata Rand
Corporation-ip Kalaallit Nu-
naanni qaartartut atomitaan-
nik toqqorsiveqalernissamik
siunnersuutaannik itigartitsi-
nera pillugu naalakkersuisut
siulittaasuata Lars Emil Jo-
hansen-ip mamiatsannera eq-
qunngitsutut isumaqarfiginar-
poq.
Pisup misissomerani paa-
sinarsivoq Lars Emil Johan-
sen februarip arfernannili
nunanut allanut ministerimit
allakkani paasitinneqarsima-
soq Niels Helveg Petersen-ip
Kalaallit Nunaata qaartartut
atomitaannik toqqorsivin-
ngomissaannik siunnersuum-
mik itigartitsisimaneranik.
Naalakkersuisut siulittaasu-
at qaammatit tallimaat avillu-
gu sivisutigisumi nipangersi-
masimavoq, 20. juni tupaal-
latsitsilluni nalunaaruteqar-
nissami tungaanut. Tamanna-
lu pivoq nammineerluni isu-
malioqatigiissitaminik qallu-
naanik niuemermik ingerla-
taqartunik arfmeq-marlunnik
Tasiilami ataatsimeeqateqar-
nini ullunik marlussunnik
qaangiuttorlu.
Sap. akunnerani kingul-
lermi Lars Emil Johansen
oqarpoq. Niels Helveg Peter-
sen-ip Kalaallit Nunaanni
qaartartut atomitaannik toq-
qorsiveqalernissamik itigar-
titsilluinnamera saqqummer-
sitsisoq »nunasiaateqamerup
nalaani eqqarsartamerup ali-
ortugaanik.«
Akerlianik Niels Helveg
Petersen-ip tupigusuutigaa
pisuutinneqarami Nammi-
nersornerullutik Oqartussat
qulaatiinnarlugit iliuuseqarsi-
manerminik.
Nunanut allanut ministerip
tunngavigaa namminersome-
runeq pillugu inatsit, tassanilu
erseqqissumik allassimavoq
naalagaaffeqatigiinnermi nu-
nanut allanut politikeqamer-
mi oqartussaaneq. Taanna
qallunaat naalakkersuisui-
niippoq, nunatsinni naalak-
kersuisuniinnani.
Tamatumunnga atatillugu
Niels Helveg Petersen-ip
erseqqissaatigaa, pitsaasumik
suleqatigiinneq eqqarsaatiga-
lugu Lars Emil Johansen ilisi-
matissimallugu, nunanut alla-
nut ministeri februarip aallar-
tinnerani Rand-imit siunner-
suutigineqartumik ilisimatin-
neqarami.
Ukiup affaani
Amerikarmiut isumalioqati-
giissitaata Rand Corporation-
ip qaartartut atomitaannut
apeqqutit pingaarutillit pillu-
git nalunaarusiaq sap. akun-
neri arlallit aatsaat qaangiup-
pata saqqummiutissavaa.
Rand Corporation, isumali-
oqatigiissitaq namminersortu-
nit ingerlanneqartoq, ilaatigut
amerikarmiut nukissaqamiar-
nermut ministereqarfiannut
sullissisartoq, ajomartorsiuti-
nik assigiinngitsunik marlun-
nik suliaqarsimavoq:
1) Nunani suliffissuaqarfi-
usuni qaartartut atomitaannik
sumorsuarmut atuuttussamik
inissiinissaq aamma 2) qaar-
tartut qaartitsissuterpassuinik
piffissami aalajangersimasu-
mi USA-mi aamma Rusland-
imi inissiigallamissaq.
Nunat pissaanilissuit qaar-
tartuutaasa atomitaasa inis-
sinneqarfigisinnaasat arfmeq-
pingasut Rand Corporation-ip
siunnersuutigisimavai, USA
aamma Rusland isumaqati-
giinniartillugit sakkussakilli-
samerup inaarutaasumik aaq-
qiivigineqarnissaanut: Ka-
laallit Nunaat, Canada, Is-
land, Skandinaviap Avannaa,
Schweiz, Australien, Maneru-
assuaq aamma Sikuiuitsoq
Kujalleq.
Lars Emil Johansen oqar-
poq, namminersomerullutik
oqartussat nunanut allanut
allaggeqarfiat aqqutigalugu
nalunaarusiassamut missiliu-
usiaq ukiorli ilisimasimallu-
gu-
Taamaalilluni Lars Emil
Johansen-ip ukiup affaani
ilisimasimavaa Rand Corpo-
ration Kalaallit Nunaat pillu-
gu pilersaaruteqartoq atomit
sinnikuinik eqqaavinngortin-
nagu, amerikarmiut russillu
qaartartuutaasa atomitaasa
qaartitsissutaannik toqqorsi-
vinngortikkallamissaa.
Allakkat
6. februar 1997 Niels Helveg
Petersen Lars Emil Johansen-
imut allagaqarpoq.
Allakkap imaa tamakkerlu-
gu AG-p saqqummiuppaa.
Niels Helveg Petersen Lars
Emil Johansen-imut allappoq,
plutonium-imut sinneruttu-
mut uranimullu Kalaallit Nu-
naannut inissiinissaq isuma-
qanngilluinnartutut isigine-
qartariaqartoq. Qallunaat
naalakkersuisuisa taamatut
iliuuseqarniarneq akuerisin-
naanngilluinnarpaat.
Niels Helveg Petersen-ip
Lars Emil Johansen-imut al-
lakkani ima naggaserpaa: -
Taamatut isummemeq tusa-
gassiuutinut nalunaarutigissa-
vara.
Oqaaseqatigiit taakkua pin-
gaaruteqarput, tassami Lars
Emil Johansen-imut periarfis-
siimmata akerliliinissamut,
Kalaallit Nunaat isumaqa-
taassanngippat qallunaat nu-
nanut allanut ministeriannut.
Lars Emil Johansen-ip al-
lakkat atuarpai, kisiannili qa-
noq iliuuseqarani. Rand-ip pi-
lersaarutaa pillugu nunanut
allanut ministerip isummer-
nera naalakkersuisut siulittaa-
suata isertuulluinnarpaa.
Oqallinneq
Akerlianik februarip ingerla-
nerani atomi pillugu Kalaallit
Nunaanni oqallinneq sakkor-
tuumik ingerlanneqarpoq.
AG-p Danmarks Radio-mi
radiuaviisit nal. 18.25 aalla-
kaatinneqartartut tusarnaar-
tarsimavai. Issuaanerillu maa-
ni ilanngutissavavut.
Lars Emil Johansen februa-
rimili qaammatini marlussun-
ni Rand Corporation-ip Ka-
laallit Nunaata atomit sinnik-
uinik eqqaavinngortinneqan-
nginnissaanik, kisiannili qaar-
tartut qaartitsissutaannik inis-
siivinngomissaanik ilisiman-
nittoq, Rand-ip siunnersuu-
taanut 10. februar ima oqar-
poq: - 'Taamatut saaffigin-
eqassagutta Danmark Kalaal-
lit Nunaalluunniit taamatut
siunnersuummut akerlius-
saaq.
17. februar oqallinneq aat-
saat sakkortusivoq nunanut
allanut ministeriusimasoq
Uffe Ellemann-Jensen sap.
akunneranoortumik nutaarsi-
assanik Intemet-ikkut allat-
takkamini siunnersuummik
illersuilluni ima allammat: -
Danmark-ip aamma Kalaallit
Nunaatalu Pituffimmi sak-
kutooqarfiup qaartartut ato-
mitaasa qaartitsissutaannik
USA-mit Rusland-imillu pi-
sunik toqqorsiviunissaanik si-
unnersuut eqqarsaatigisari-
aqarpaat, nakkutigineqartus-
saq sakkutuunit nunanit assi-
giinngitsuneersunit.
19. februar Lars Emil Jo-
hansen ima oqarpoq: - Isuma-
kulunnarpoq amerikarmiut
oqartussaasui taama naat-
sorsuinerliortigisimammata
taamalu kanngunartigisumik
pilersaarusiorlutik. Periaatsit
suulluunniit pisumi maani
kukkussutigineqarsimapput.
Sukkulluunniit kalaallit qallu-
naalluunniit oqartussaasui ili-
simatinneqarsimanngillat.
20. februar Lars Emil Jo-
hansen-ip Uffe Ellemann-
Jensen-ip pilersaarut pillugu
qiimmattaamera isomartorsi-
utigaa, naalakkersuisullu siu-
littaasuata isomartorsiomer-
mini ilannguppaa Uffe Ellem-
ann-Jensen-ip Royal Green-
land-imi siulersuisuni siulit-
taasutut tullersortaanera, su-
liffeqarfik taanna nunarsuaq
tamakkerlugu ilisimaneqar-
mat nunarsuarmi immami
minguinnerpaami pisanik tu-
nisassiortartutut: - Isumaqar-
luinnarpunga Uffe eqqarsar-
luarsimanngitsoq.
Atorfillit
Piffissami tamatumanerpiaq
ataatsimiititaq Wøhlk/Kleist-
imik taaneqartoq ataatsimiip-
poq.
Ataatsimiititaq taanna - at-
serneqarsimasoq qallunaat
nunanut allanut ministereqar-
fianni direktøri Henrik Wøhlk
aamma Namminersomerullu-
tik Oqartussani atorfillit qul-
lersaat Kaj Kleist atsiullugit -
pilersinneqarpoq Pituffimmi
sakkussiat atomitallit pillugit
akerleriinneq saqqummiun-
neqarmat.
Ataatsimiititaq taanna ataa-
vartussatut ingerlalerpoq, qu-
lamaarisussaq qallunaat naa-
lakkersuisuisa namminersor-
nemllutillu oqartussat akor-
nanni nunanut allanut isu-
mannaallisaanermullu politi-
keqamermi Kalaallit Nunaan-
nut tunngassuteqartuni paa-
sissutisseeqatigiittamissamut.
Ataatsimiititaq Wøhlk/-
Kleist ataatsimiittarpoq 4.
marts aamma 6. maj.
Atorfillit qullersaat Kaj
Kleist AG-mut oqarpoq, 4.
marts ataatsimiinnermi ullor-
mut oqaluuserisassat avatanni
paasissutissiissutigisimallugu
nunanut allanut ministerip
Rand-imit nalunaarusiamut
isummersimanera, kisiannili
taamatut isummersimaneq o-
qallinnermik pilersitsisiman-
ngitsoq.
Kaj Kleist-ip ilanngullugu
oqaatigaa, nunanut allanut
ministerip isummemera Niels
Helveg Petersen-ip 6. februar
Lars Emil Johansen-imut al-
lagaani ersertoq, ataatsimiiti-
tami kalaallit tungaannit saq-
qummiunneqanngitsoq.
- Nunanut allanut ministe-
rip naalakkersuisut siulittaa-
suannut allagaani isummeme-
ra allagaaluunniit oqallisigi-
neqanngilaq.
Ammaloorlugu
Tamatuma kingorna pisoq
puigomeqarpoq.
Aatsaalli tamanna saqqum-
miunneqaqqippoq pingasun-
ngomermi 18. juni, naalak-
kersuisut siulittaasuat Lars
Emil Johansen sinersortaataa-
simasumi »Disko«-mi tupaal-
latsitsilluni oqaaseqarmat.
Kalaallit Nunaanni qaartartut
qaartitsissutaannik toqqorsi-
veqalemissaa tassanngaannaq
illersulerpaa, tamanna pisin-
naassappat avatangiisit isu-
mannaatsuunissarlu eqqar-
saatigalugit illersomeqarsin-
naasumik isumaginnittoqas-
sappat.
Tallimanngomermi 20. juni
Lars Emil Johansen Sermit-
siamut ima oqarpoq: - Kalaal-
lit Nunaat nunanut allanut
ministereqarfimmut taarsiul-
lugu toqqaannartumik USA-
mit saaffigineqassappat, taava
oqallinnissamut pissutissaqa-
lissaaq.
Lars Emil Johansen-ip taa-
maaliomermigut namminers-
orneruneq pillugu inatsit
1979-imeersoq piaaraluni sa-
neqquppaa, tassani erseqqis-
sumik allassimammat naala-
gaaffeqatigiinnermi nunanut
allanut isumannaatsuunissa-
mullu politikeqamermi oqar-
tussaaneq inissisimammat
qallunaat naalakkersuisuini.
Nunanut allanut ministeri
Niels Helveg Petersen pissu-
tissaqarluni tupaallassima-
voq. Ilaatigut pissutigalugu
Lars Emil Johansen-imut
allakkani qisuariarfigineqars-
imanngimmat. Ilaatigullu pis-
sutigalugu pisoq ataatsimiiti-
tami Wøhlk/Kleist-imi
saqqummiunneqanngimmat.
AG-mit ilisimaneqanngilaq
nunanut allanut ministerip
radiuavisi nunatsinneersoq
Danmarks Radio-mi nal.
18.25 aallakaatinneqartartoq
tusamaartarsimaneraa, kisian-
nili februarip ingerlanera
tamaat Lars Emil Johansen-ip
erseqqissumik nalunaarute-
qartarnera tusaasarsimassa-
vaa: - Qaartartut qaartitsissu-
taannik toqqorsiveqalemissa-
mik Rand-ip pilersaarutaa
akuersaameqarsinnaanngilaq.
Isumaqarluinnarpunga
Kalaallit Nunaata qaartartut
atomitortut qaartitsissutaan-
nik inissiivigineqamissaa pil-
lugu qallunaat isumaqataan-
nginnerat kalaallit nammineq
isumaannut naleqqulluinnar-
toq, sap. akunnerani kingul-
lermi Niels Helveg Petersen
oqarpoq.
- Uanga nammineq isuma-
qarpunga nunat nammineer-
lutik atomit sinnikuinik piler-
sitsisimasut nammineerlutik
toqqortaqarnissartik akisus-
saaffigisariaqaraat. Nammin-
neq oqamerat malillugu taa-
ma naviananngitsigippata,
taava tamanna ajomartorsiu-
taanavianngilaq.
Taamaattumik Niels Hel-
veg Petersen isumaqanngilaq
»nunasiaateqamemp nalaani
eqqarsartaatsip aliortugaa-
nik« pilersitsisimalluni.
- Kalaallit Nunaat kissaate-
qarpat namminersomemner-
mut inatsisip nutaamik aaq-
qissuunneqamissaanik, taava
saaffiginninneq pisariaqarpoq
qallunaat naalakkersuisuinut
aamma folketingimut.
Tamatumanilu Kalaallit
Nunaat iliuuseqarsimanngi-
laq.
TELE
GREENLAND A/S
(TELE ATTAVEQAATIT A/S)
Støtter
tapersersorpaa
/tfq^apyc/é/'u £/£
GRØNLANDSPOSTEN
Ministerimit allakkat
ASS7 FOTO: VIVI MØLLER-OLSEN