Atuagagdliutit - 25.09.1997, Síða 14

14
Nr. 74 • 1997
Inuusuttut sisamat inunnik isumaginninnermit isumakkeerneqartut pinngortitap inuuneq allatut
isigilersippaa. - Immut ilikkarpugut, oqarput
NUUK(LRH) - INUIT inun-
nik ataasiakkaanik sammin-
nittaraluarpoq. Inuk inersima-
soq pitsaasunik ingerlasoq
inuunermi ilaanik tamanut
saqqummiusserusuttoq.
Ullumikkut inuusuttut sisa-
mat sammissavagut, inunnik
isumaginninnermit isumak-
keemeqarsimasut. Inuusuttut
sisamat inuunerat paatsive-
qanngeruttormat angerlarsi-
maffiit inunnillu isumagin-
ninnermut allaffiup artulersi-
masaat. Arlallit angerlarsi-
maffiit tulleriiaassimavaat.
Immikkut ilisimasalinnit pi-
sinnaasunit ikiomeqartarput,
inuuneralli paatsiveqanngit-
soq allanngomani.
Inuusuttulli sisamat oqalut-
tuassartaat iluatsittumik ki-
nguneqarpoq. Naapeqatigi-
gakkit inuttut ammasutut i-
nuunermut kajungertuusut
paasivakka. Tamarmik siu-
nissaq pillugu erseqqissumik
eqqarsaatersunngillat. 13-i-
nimmi 18-inilluunniit ukio-
qaraanni qassit taamaattar-
pat? Taamaakkaluaq tamar-
mik meeqqat atuarfiat naam-
masserusuppaat, ilinniaqqik-
kusullutillu. Qaammatit pi-
ngasut matuma sioma meeq-
qat atuarfiat inuusuttunut so-
qutigisaannit soqutaanngin-
nersaavoq.
Qaammatit pingasut matu-
ma sioma pequemeq, perullu-
liomeq, emgunneq, tillinniar-
neq, nillianeq avaalaartomeq
inuunerminni sammineruaat.
Aana oqaluttuassartaasa
ilamema.
Perulluliorneq
Knudsigne Nielsen 17-inik u-
kiulik Ilulissaneerpoq. Anga-
joqqaavi toqoreerput - amaa
1993-imi, angutaa siorna.
Ukiut arfineq pingasut quli-
ngiluat kingulliit bømehjemi-
mi najugaqarpoq.
Jens Peter Petersen 13-inik
ukiulik Paamiuni inunngor-
poq. Angajoqqaanilu Qaqor-
tumut nuunnempput.
Ville Jeremiassen 18-inik
ukiulik Qeqertarsuatsiaa-
meerpoq, maannalu Aasianni
inuusuttut angerlarsimaffiani
najugaqarluni.
Lars Napatoq 13-inik ukiu-
lik Illoqqortoormiuneerpoq.
Sisamaallutik, inuusuttullu
allat marluk, periarfissinne-
qarput misiligummut peqa-
taaqqullugit, taaneqartumut
»Matu«. Misiligummi inuu-
suttunut periarfissiissutaavoq,
perorsaanermik isumaginnin-
nermillu artomeqalersimasu-
nut.
Sooq?
Knudsigne: - Aqunneqar-
sinnaanngilanga. Unnuakkut
angerlanngitsoortarpunga aa-
Ole Lynge aamma Ville Jeremiassen Timmiannguani unnukkul seqernup tarrilernerani.
Ole Lynge og Ville Jeremiassen i aftensolen i Timmiannguit.
lakoortarlungalu. Pillagaanis-
sannik sioorasaartittuaraluar-
lunga taamaaginnarpunga.
Taamaaliorpunga bømehjem-
mimit angajunnut nuukku-
sukkama. Matumannga peri-
arfissinneqarama akuersivu-
nga.
Jens Peter: - Naalanngit-
suuvunga. Pissanganartussar-
siorlunga tillinniartarpunga.
Suut tamaasa tilligarpakka.
Matup tigummivii sikkilil-
luunniit. Pissanganartussar-
siuinnarlunga. Pinngortitami
inuuniarsinnaanermut misi-
litsinnissannik periarfissin-
neqarama aamma akuersivu-
nga.
Lars: - Uangattaaq naalan-
ngitsuuvunga, isorartoorsuar-
mullu pisukkusunnersunga a-
perineqarama akuersivunga.
Ville: - Peqqarniitsuuvu-
nga. Imaanngilaq persuttaa-
sarlunga. Taamaanngisaan-
narpunga. Nilliasarpungali
aalakoortarlungalu. 14-inik
ukioqarlunga Nuummut peq-
qaarpunga, kingomalu Aasi-
anni inuusuttut angerlarsi-
maffiannut. Isumaqaraluar-
punga Aasianni ingerlalluar-
nemlerlunga. Matuminngali
periarfissinneqarama akuersi-
vunga. Paasinngilarali peror-
sarneqarninnut ilaanersoq.
Iluaqutaavorli.
Suliniut
Sydafrikameersoq Stephen
Hakesberg ukiut pingasut
Nunatsinni isumaginninner-
mik sulinermini taamaalluni
paasilerpaa nukappiaqqat i-
laat immikkut isumagineqar-
sinnaasut. Meeqqat tamakku
arlaannut inissikkuminaap-
put, ulloq unnuarlu angerlar-
simaffinnut inissinneqarnis-
samut tulluunnatik perorsaa-
viilluunniit arlaannut.
- Maannamut misilittakka-
Inuusuttuaqqat 13-it 18-illu akornanni ukiullit imminnut
nassaariumallutik 1.500 kilometerinik isorartutigisukkut
angalaarsimapput. Taamatut ujarlernertninni angallassi-
soraat Ole Lynge aamma Jan Erik Pedersen.
Det lykkedes seks unge mennesker mellem 13 og 18 år at til-
bagelægge en strækning på omkring 1.500 kilometer i deres
bestræbelser på at finde sig selv. Med sig i deres søgen hav-
de de deres guider Ole Lynge og Jan Erik Pedersen.
«£> ■£>'
Austmannodalen .......^
gut naapertorlugit periarfis-
saajuarsimasunut inissiisar-
nerit kinguneqartanngitsut.
Paasinarsilertorporlu nukap-
piaqqat tamakku nuuttaqat-
taartitaajualersartut, inissii-
sarfiujuartut sapermatigit,
Stephen Hakesberg oqarpoq.
Tamakku tunngavigalugit
inuusuttut tamakku ajomar-
torsiutigisartagaat paasinia-
lerpaa, isummerlunilu suli-
niutissamik, qaammatit pi-
ngasut matuma sioma aallar-
nemeqartumik, maanna-
ngaarlu takussaasunik angu-
saqarfioreersumik.
Stephen Hakesberg isum-
merpoq aaqqiissutaasinnaa-
soq tassaassasoq inuusuttut
tamakku immikkoortilluin-
narlugit pineqartariaqartut,
qimaariarsinnaaneq tarnik-
kulluunniit qimaaniameq sa-
pemarluinnartumut. Inuit a-
taasiakkaat mamiatsatsinna-
git, allamik tulluunneruso-
qanngilaq pinngortitaq.
Taamaattumik qaammati-
nik pingasuni pisunnissaq
aallamemeqarpoq, Nuummit
Kapisilinnut, Kapisillillu eq-
qaanni. Inuusuttut arfinillit,
ataaseq niviarsiaq inuusuttoq,
pisunnermi siullermi ilaasut,
qaammatini pingasuni 1.000
aamma 1.500 kilometerit a-
komanni pisupput.
Nuannerluinnarpoq
Ville, Lars, Jens Peter aamma
Knudsigne pinngortitami mi-
sigisaminnik nuannersunik o-
qaluttuarniarlutik pilerngu-
tiinnarput.
- Ilumut nuannerluinna-
qaaq. Ilaanni timikkut asso-
roomartaraluaqaluni aappaa-
tigut nuannerpoq. Iluamsun-
nersaasarpunga timikkut qa-
sorujullaraangama, Ville o-
qarpoq.
- Aap, qaqqat qaqiniartar-
neri tupinnaqaat. Unnukkut
qasugaangatta nuannertarpoq,
sinngup puutsinnut ikeriarluta
pinngortitami maaniinnaq
innarluta ullorissat ullorissal-
lu anaat kisileraangatsigit,
Knudsigne oqarpoq.
- Uannut nuannemersaavoq
isorartoorsuarmut pisukkaa-
ngatta, Lars oqarpoq.
- Sialleraanga masamjussu-
artarpugut. Ajunngilarli. Ilaa-
tigulli ilungersunartangaara-
mi uniinnamissaq kissaatigi-
nartaraluarpoq. Sivisunersaali
nuanneqaaq. Unnuat ilaanni
sininngitsoorpugut, aqaguk-
kullu ulloq naavarput illame-
rinnarluta, Jens Peter ilassute-
qarpoq.
Inuusuttut uniinnanngillat,
ilaanneeriarluni qaqqat maju-
arniarlugit mersemartaralua-
qisut.
- Ilaanni qaqilerluta nagga-
taatigut paarnguinnartarpu-
gut. Qaqisarpugulli. Qasuneq
akiorlugu akimoraanni misi-
gisaavoq tupinnarluinnartoq.
Imminut paaqqutarineq
Qaammatini pingasuni piso-
rujunnersuaq inuusuttut ta-
marmik naammassivaat, iner-
simasut ilaat apuuteqataaniar-
lutik siunertallit taamaatiin-
nartut.
Inersimasut marlukk, Ole
Lynge aamma Jan Erik Pe-
dersen, aqqutaat tamaat ilaap-
put inuusuttunut akisussaallu-
tik. Isumannaannissaat piin-
namagu, aammali perorsaa-
nikkut takutitsiffiginiaramik-
kit.
- Kingutimik salinnissaat,
uffamissaq, ermineq nerisas-
siornerlu ilinniartussaavaat.
Aallaqqaammut assortuunne-
qartaraluarpoq, naggataagulli
pissusissamisoortutut isigine-
qaannalerpoq, oqaluttuarput.
- Tammaarsimatilluta qaq-
qanilu pisuttuassagaangatta
nammineq makinnissarput
akisussaaffigisarparput, inuu-
suttut oqaluttuarput. - Aatsaat
Kapisillup tungaanut ima-
luunnit Nuup tungaanut i-
ngerlaqqissatilluta utaqqine-
qartarpugut.
- Ullaat ilaanni Jens Peter-
lu sinnartooratta ilatta qimas-
simavaatigut. Nereriarlutali
qaqqakkut arpalluta qummut
aallarpugut. Affaa anguinnar-
lutigu ilagut anguagut, Ville
oqarpoq, ilanilu nikagerpasil-
lugit isigalugit, isumaqarami
ulloq taanna pilertorpallaarsi-
manngitsut.
- Tikiukkassili nalunaaqut-
tap akunneri marluk unin-
ngaareerpugut, Knudsigne
akipallappoq. - Jan Eriup tiil-
iugaanik mamartumik tiitor-
pugut. Ila tiiliullaqqeqaaq.
Tiiliaata mamassusia suli
soorlu malugisariga.
Kingumut qiviarneq
Ullumikkut inuusuttut taakku
sisamat aperigaanni, inersi-
masut oqamerisut, imminnut
malugisinnaanersut allan-
ngorsimanerlutik, tamarmik
angerput.
- Eqqissisimanerulerpugut.
Ilaanni Jens Peter aamma
Lars arlartik ermissanersoq,
kinalu allarterissanersoq suli
kamaattaraluartut, tamatta eq-
qissisimanerujussuanngorpu-
gut, Ville oqarpoq, ilaalu an-
ngaapput.
- Ingerlanitsinni inuuneri-
sarput kingumut qiviassallu
periarfissippugut. Qanoq ileq-
qoqartarsimanerluta paasinis-
saanut periarfissippugut. Ilu-
mut, pisoreemitta kingoma
inuuneq allanngorpoq, Knud-
signe oqarpoq.
- Pinngortitamiinneq tupin-
naannarpoq, qilak allaaqqis-
soq, uumasorpassuit. Piniari-
artarpugummi. Teriannissat,
aqissit eqaluillu pisarisarpa-
gut. Nammineq igasarpagut.
Arpalluta tuttut malittarpagut,
uggoreqaarpulli ataasiinnan-
nguamilluunniit pisaqarsin-
naatitaannginnatta. Periarfis-
sinneqaraluaruma taamatut
pisoqataaqqissagaluarpunga,
Ville oqarpoq.
- Aallannginnitsinni eqia-
soqaanga. Pisunnissaq eqia-
ginngikkaluarlugu, assersuu-
tigalugu suliaqarnissannut.
Allanngorporli. Isumaqarpu-
nga tamatta taama misigisa-
qartugut. Angalanerput ilin-
niutaasorujussuuvoq.