Atuagagdliutit - 05.10.1999, Page 23

GRØNLANDSPOSTEN
MARLUNNGORNEQ 5. OKTOBER 1999 • 23
»Inuuneq tamaat
ilinniameq«
nunatsinni
sulinermi nutaaq?
Amaq Grønvold,
Erhvervspsykolog aamma
ilinniartitaanemiut
siunnersorti
Sulisut ilinniarsimasut pisa-
riaqartinneqarnerat oqallisi-
gineqartuarpoq. Suliaminnik
ilisimasaqarluartut amigaati-
gaavut. Amerlasuut oqamiar-
put ilinniartitaaneq naam-
manngitsoq. Allat oqarput
sulisartut nunaqavissut sul-
lerluppallaartut misilittaga-
qanngitsullu. Aamma allat
oqarput kalaallit piffissaq
eqqorlugu suliartomeq ajor-
tut. Soorlu siumut aallaqqis-
sinnaanngitsugut, illua’tu-
ngaannaatigut isomartorsior-
tuarlugu kalaallit sulisartut
piginnaanikinnerat.
Ilumoorpoq ilinniarsima-
sunik amigaateqaratta. Aam-
ma ilumoorpoq tikisitanik
pisariaqartitsinerput. Kisian-
nili oqarutta assagut sarliaan-
narlugit naammattunik nuna-
qavissunik ilinniarsimasunik
suliffmnik tamanik tigusisin-
naasunik sulisoqalemissap
tungaanut, uannut tamanna
naammanngilaq. Sulisut pik-
korissarlugit ineriartortinne-
qamissaat pisariaqartippar-
put.
Sulisut amigartumik pigin-
naaneqamerat pisortat naam-
magittaalliutigiuarpaat, ta-
matumunngalu atatillugu su-
lisut ineriartortinneqamissaat
anguniarlugu, ajuusaamartu-
mik taamaallaat angussavar-
put sulisutut pisuuneq misi-
gisimallugu ajortumik aalla-
aveqarneq, nukissaqarneq
imminullu nalilittut misigisi-
maneq pilersikkumallugit,
pisariaqartut suliffimmi al-
lannguutit isumaginissaanni,
sulisut ineriartortinneqamis-
saanni anguniagaasut.
Taamaattumik pisortat pi-
sariaqartippavut sulisut ilin-
niarteqqinneqarnissaannik
anguniagaqartut, isumaqar-
tullu sulisut ineriartorsinnaa-
sut ineriartorusuttullu
Pisortaq pikkorissoq tas-
saavoq, suliassanik agguaas-
sisamerup saniatigut, sulisul-
lu ataasiakkaat suleqatigiil-
luunniit annertuumik sunniu-
teqalersillugit sulinermut
atatillugu, tassalu suna ta-
maat atorlugu anguniarlugu
sulisut inuttul sulinermilu
ineriartornissaannik periar-
fissiisut, takuneqarsinnaasu-
nillu inernemik takutitsisut.
Iluamilli ilisimanerparput
sulisut ilinniarteqqinneqar-
tarnerannut aningaasat qanoq
amerlatigisut ukiumut ator-
neqartarnersut. Paasissallugu
soqutigaarput suna tunngavi-
galugu, suna tunngavilersuu-
tigalugu aamma qanoq ilillu-
ni ilinniartitsisoqarnissaanut
aningaasat atorneqartarner-
sut? »Inuuneq tamaat ilin-
niameq« qanoq ingerlava?
Apeqqutit naammattumik
akineqamissaat isumaqarpu-
nga pingaaruteqartoq, apeq-
qulinut taamaattunut akissu-
tit isummertissinnaammati-
gut anguniagaqameq malil-
lugu aningaasat atorneqarsi-
manersut, inuiaqatigiinnut
suliffimmilu sulisunut sunil-
luunniit suliaqartunut iluaqu-
taasumik.
Akissutit ilaatigut paasitis-
sinnaavaatigut aningaasat
qanoq amerlatigisut aktieti-
gut ingerlatsiviit namminer-
somerusullu suliffeqarfiutaa-
sa allat kiisalu sulisitsisut pc-
qatigiiffiannut ilaasortat su-
lisut ilinniarteqqinneqartar-
nerannut ukiumut atortame-
raat.
Aamma paasisinnaavarput
suliffimmi sulisut kikkul
aningaasanik atuiffiunersut,
sunalu lunngavigalugu sulis-
unik ilinniartitseqqiltarner-
mut aningaasat atomeqartar-
nersut.
Sulisunik ilinniartilseqqil-
tarnermi aningaasat sumut
atorneqartamerannik iluamik
paasisaqameq iluamillu eq-
qarsaarneq pisariaqartinne-
qarput pisortat, sulisut ilin-
niarfiillu tunngavissaqarluar-
tumik naliliinissaannut suli-
sut inuttut sulinermilu ine-
riartornissaat anguneqarsi-
manersut. Allatut oqaatigalu-
gu, peraatsit, isumaqatigiis-
sutit suleriaatsillu allanngor-
tinneqarsimanersut, suliffiup
maannakkut iluaqulissaanik
siunissamilu ineriartornis-
saanut. Naggataagut inuiaqa-
tigiinnut iluaqutaasussamik,
pisariaqartitsiuaannartunul
sulisunik assigiinngitsunik
ilinniarsimasunik ilinniar-
luarsimasunillu.
Akissutillu paasitissinnaa-
vaatigut »Inuuneq tamaat
ilinnarneq« Kalaallit Nu-
naanni sulinermi atuutivili-
vissimanersoq. Pisariaqar-
luinnarpormi kikkut tamar-
mik, Namminersornerullutik
Oqartussat, suliffiit nammi-
nersornemsunit pigineqartut
namminersortullu, sinneqar-
tooruteqartarnerat sinneqar-
tooruteqartannginneralluun-
niit tunngavigiinnarlugu na-
lilerneqartannginnissaat. Ta-
matumani iluatsitsinissami
pingaaruteqarpoq anguniar-
neqarnersoq imaluunniit
anguniarneqannginnersoq
»inuuneq tamaat ilinniartar-
neq«.
auiloNCQ
i?
NUNAT AVAN NARLI IT KILLIIT ANINGAA
SAATEQARFIANNI PI SORTA AN EQ
Nunat avannarliit Nunani avannarlerni killerni ineriartortitsinermut aningaasaateqarfiat (Nunat Avannarliit Kil-
liit Aningaasaateqarfiat) nunat avannarliit ataatsimoorussaraat 1987-imi nunat avannarliit tallimaasut naalak-
kersuisuisa, Savalimmiuni Naalakkersuisut kiisalu Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussat isu-
maqatigiissutaat naapertorlugu pilersinneqartoq.
Nunat Avannarliit Killiit Aningaasaateqarfiata suliffigai nunat avannarliit killiit (Island, Kalaallit Nunaat aam-
ma Savalimiut). Aningaasaateqarfik Reykjavikimi qullersaqarfeqarpoq kiisalu Kalaallit Nunaanni Nuummi
Savalimmiunilu Torshavnimi immikkoortortaqarfeqarluni.
Nunani avannarlerni killerni inuussutissarsiummik ingerlataqartut tamatigoorlutik allanullu nallersuussinnaal-
lutik ineriartornerannik perrassaanissaq aningaasaateqarfiup siunertaraa.
Aningaasaateqarfik Savalimmiuni Kalaallit Nunaannilu suliffeqarfiit mikisut akunnattumillu angissusillit taar-
sigassarsisittarpai tapersertarlugillu. Sumiiffiit taakku suleqatigalugit suliniuteqartoqassatillugu aningaasaa-
teqarfik aamma islandimiut suliffeqarfiutaannut taarsigassarsisitsisarlunilu tapersiisarpoq. Aningaasaateqar-
fiup aningaasaatai tunngaviusut 100 mio. DKK missaannik amerlassuseqarput kiisalu aningaasaatit tunnga-
viusut marloriaataannik taarsigassarsisitsisinnaalluni.
Aningaasaateqarfiup pilersinneqarneraniit pisortaasimasoq 2000-imi maajip aallaqqaataani atorfimminit
tunuassaaq taamaammallu nutaamik pisortassarsiortoqarpoq aningaasaateqarfiup pitsaasumik ineriartorne-
ranik nangitsisinnaasumik.
AAQQISSUUSAANERA SU LI ARIS ARTAG AALU
Aningaasaateqarfik siulersorneqarpoq siulersuisunit arfineq marlunnik ilaasortalimmit Kalaallit Nunaannit,
Savalimmiunit, Islandimit, Danmarkimit, Norgemit, Sverigemit Finlandimillu toqqarneqarsimasunik.
Ulluinnarni aqunneqarnera pisortaanermit kiisalu sulisunit sisamanit isumagineqarpoq, taakkunanngalu mar-
luk aappaa Kalaallit Nunaanniilluni aappaalu Savalimmiuniilluni. Pisortaaneq aningaasateqarfiup suliai
tamaasa pillugit siulersuisunut akisussaavoq.
Pisortaanerup akisussaaffigai suliat taarsigassarsiniarnermut tunngassuteqartut piareersarneqarnissaat, ani-
ngaasaateqarfiup aningaasaqarnera, tassunga ilanngullugit aningaasaateqarfiup aningaasaatai taarsigas-
sarsiarititaalu, kiisalu aningaasaateqarfiup missingersuusiorneqartarnera naatsorsuusiorneqartarneralu kiisalu
ukiumoortumik nalunaaruteqartarnera.
Ukiuni aggersuni pisortap suliassai pingaarnerit tassaassapput aningaasaateqarfiup Kalaallit Nunaanni Sava-
limmiunilu suliaanik amerlisaaneq. Pisortaaneq aammattaaq aningaasaateqarfiup sullissiveqarfinnik allanik
Nunani avannarlerni killerni inuussutissarsiornerup ineriartorneranut pingaaruteqartunik suleqateqarneranik
allanngutsaaliillunilu annertusaassaaq.
PIGINNAASAT
Sulisussarsiorpugut aningaasaqarnermik ilinniagaqarsimasumik aningaasaqarnikkut ingerlatsivinnit misilitta-
gaqartunik imaluunniit naleqquttumik allamik tunuliaqutaqartumik.
Naatsorsuutigineqarpoq sulisunngortussaq ukiuni qassiini suliffeqarfimmi mikisumi akunnattumilluunniit
angissusilimmi, imaluunniit namminersortuni pisortaniluunniit immikkoortortami sulisimassasoq.
Nunani avannarlerni killerni inuussutissarsiornikkut ineriartornermi atugassarititaasunik ilisimasaqarnissaq
imaluunniit tamatumunnga assingusunik ilisimasaqarnissaq iluaqutaassaaq. Taamatuttaaq Nunani avannar-
lerni killerni inuiaqatigiinni pissutsinik ilisimasaqarneq aamma iluaqutaassaaq.
Aquttoq milittagalik niuerfinnit ungasissumiinneq pissutigalugu inuussutissarsiornerup ajornakusoortumik
ineriartorfigisaani aningaasaateqarfiup nittarsaanissaanut nukissaqartoq piumaneqarpoq.
Naatsorsuutigineqarpoq pineqartoq skandinaviamiut arlaasa oqaasiinut pisinnaassasoq.
ATORFININNERMI ATUGASSARITITAASUT
Atorfinitsitsisoqassaaq nammineerluni isumaqatigiissutit naapertorlugit atorfimmi piumasaqaatigineqartunut
naleqquttumik akissarsiaqarfiusumik.
2000-imi februaarip aallaqqaataa tamatumaluunniit kingorna piaarnerpaamik atorfinittoqarnissaa kissaati-
gineqarpoq.
QINNUTEQARNEQ
Qinnuteqaat, qallunaatut, norgemiutut svenskisulluuniit suliarineqartussaq kingusinnerpaamik 25. oktober
aningaasaateqarfimmit tiguneqareersimassaaq uungalu nassiunneqassalluni:
NUNAT AVANNARLIIT KILLIIT ANINGAASAATEQARFIAT
VESTNORDENFONDEN
c/o Direktør Sigurd Poulsen
Landsbanki Føroya.
Postboks 229
FR 110 Torshavn.
Telefax (+298) 31 85 37
O
Atorfik pillugu paasissutissat sukumiinerusut aningaasaateqarfiup siulittaasua, pisortaq Siguard Poulsen,
Torshavn, oqarasuaat (+298) 31 83 05 atorlugu saaffigalugu imaluunniit aningaasaateqarfiup siulittaasuata
tullia, allaffiup pisortaa Jørn Birk Olsen, Nuuk, oqarasuaat (+299) 34 50 00 atorlugu saaffigalugu pissarsia-
rineqarsinnaapput.
VESTNORDENFONDEN
Sudurlandsbraut 24 • 108 Reykjavik • Iceland • Tel. +354 530 2100 • Fax +354 530 2109