Fréttablaðið - 13.07.2005, Blaðsíða 57

Eftir snarpar samningaviðræð-
ur fulltrúa námsmanna og full-
trúa stjórnvalda í stjórn Lána-
sjóðs íslenskra námsmanna í
maí síðastliðnum, stóð stúdent-
um til boða mesta kjarabót sem
hefur sést um áraraðir. Tekju-
skerðing námslána var lækkuð
úr 33% í 14% samfara viðunandi
hækkun á grunnframfærslu auk
þess sem svigrúm til sumarlána
var aukið, meira tillit tekið til
lesblindra og öryrkja í námi og
þeirra námsmanna sem stunda
nám í mjög stórum námskeið-
um, svo eitthvað sé nefnt. Í kjöl-
far breytinganna margfaldast
möguleikar fólks á að snúa aftur
í nám af vinnumarkaði.
Yfir 85% námsmanna græða
á breytingunum og má nefna að
viðmiðunarnámsmaður með
meðal- eða miðgildistekjur
hagnast um tæpar níu þúsund
krónur á mánuði, eða um 80.000
krónur í hærri lán á næsta
skólaári. Á meðan tapar lítill
hópur innan við fjórðungi af
þeirri upphæð. Það kemur til
þar sem frítekjumark, þ.e.a.s.
viss upphæð sem ekki kom til
skerðingar, var fellt niður. Frí-
tekjumarkið fyrir breytingarn-
ar var aðeins 300.000 krónur en
það var úr öllum takti við raun-
veruleikann og gerði að verkum
að lán flestra námsmanna með
eðlilegar sumartekjur skertust
verulega.
Í grein sinni á vefritinu
Deiglunni reynir Vökuliðinn
Inga Hrefna Sveinbjarnardóttir
að færa rök fyrir því að Stúd-
entaráð HÍ hefði ekki átt að
skrifa undir þessa samninga.
Afstaða Vöku innan lánasjóðs-
nefndar SHÍ var að hafna þess-
ari mestu kjarabót sem stúdent-
um hefur boðist í áraraðir og
finna henni allt til foráttu sem
hægt var. Í vantrú horfðum við á
fulltrúa Vöku greiða atkvæði
gegn lækkun skerðingarhlut-
falls, sínu helsta baráttumáli
undanfarinn áratug, og hljótum
að spyrja hvort hagsmunir stúd-
enta við Háskóla Íslands hafi
þar verið hafðir að leiðarljósi.
Þessi afstaða kom þó ekki að sök
þar sem meirihluti Röskvu og
H-listans horfði á hina afar já-
kvæðu heildarmynd og greiddi
atkvæði með því að fulltrúi
Stúdentaráðs undirritaði samn-
ingana.
Í samningaviðræðum við
Lánasjóðinn fyrir rúmu ári og
aftur í ár lögðu námsmanna-
hreyfingarnar fram hugmyndir
um róttæka breytingu á tekju-
skerðingarkerfinu. Öllum var
ljóst að kerfið virkaði ekki eins
og það var. Meirihlutinn sættist
þó ekki á útfærslu námsmanna
og í kjölfarið hlutu námsmenn
að kalla eftir fleiri hugmyndum
að breytingum. Til varð að end-
ingu tillagan að umræddri
breytingu, sem gjörbreytir
tekjuumhverfi námsmanna.
Vissulega var það ekki vilji
Röskvu að afnema frítekju-
markið samhliða öðrum breyt-
ingum. En ljóst var að vilji
stjórnvalda, sem eru viðsemj-
endur námsmanna, stóð ekki til
þess að halda því inni. Í staðinn
fyrir að ríghalda í kröfur sem
áttu lítinn hljómgrunn og fá
engu framgengt ákváðu full-
trúar námsmannahreyfinganna
því að ná fram því besta sem
staðan bauð upp á.
Til þess að ná ásættanlegum
samningum þurfti forysta
námsmannahreyfinganna fjög-
urra að sýna staðfestu og vinna
vel saman. Við hefðum vitanlega
ekki gengið að hverju sem er
eins og forysta sjóðsins vissi
mætavel. Þessar hagstæðu
breytingar, með tilheyrandi út-
lánaaukningu sjóðsins milli ára
hefðu heldur ekki orðið nema
með fullum stuðningi fulltrúa
námsmanna.
Útlán á skólaári komanda
aukast nú um 855 milljónir
króna í stað um það bil 360 millj-
óna eftir samningana fyrir um
ári síðan og er ljóst að stjórn-
völd hefðu ekki sett það fjár-
magn í sjóðinn hefðu námsmenn
sýnt því andstöðu. Þótt vel hafi
tekist til í ár og hækkun á
grunnframfærslu verið viðun-
andi má þó öllum ljóst vera að
82.500 krónur á mánuði duga
námsmönnum ekki til fram-
færslu, en það er sú upphæð
sem ætlast er til að tekjulausir
námsmenn lifi af. Því þarf að
halda áfram á sömu braut. Það
svigrúm sem skapaðist núna
með einfaldari úthlutunar-
reglum, einfaldar samningavið-
ræður að ári. Námsmenn geta
þá einbeitt sér fyrst og fremst
að hækkun mánaðarlegu grunn-
framfærslunnar að ári enda hef-
ur tekjuskerðingarhlutfallinu
verið fundin viðeigandi staða að
sinni, að minnsta kosti ef grunn-
framfærslan sjálf dygði náms-
manni til framfærslu!
Hækkun grunnframfærsl-
unnar kemur öllum til góða og
þá helst þeim tekjulægri.
Höfundar eru stúdentaráðsliðar
Röskvu og aðal- og varafulltrúi SHÍ í
stjórn Lánasjóðs íslenskra námsmanna.
Sami› vi› LÍN fyrir stúdenta vi› Háskóla Íslands
ANNA PÁLA
SVERRISDÓTTIR
AGNAR FREYR
HELGASON
UMRÆÐAN
LÁNASJÓÐUR NÁMSMANNA
Til fless a› ná ásættanlegum
samningum flurfti forysta
námsmannahreyfinganna
fjögurra a› s‡na sta›festu og
vinna vel saman. Vi› hef›um
vitanlega ekki gengi› a›
hverju sem er eins og forysta
sjó›sins vissi mætavel. fiessar
hagstæ›u breytingar, me› til-
heyrandi útlánaaukningu
sjó›sins milli ára hef›u heldur
ekki or›i› nema me› fullum
stu›ningi fulltrúa náms-
manna.
16-57 (16-17) Leiðari 12.7.2005 18:48 Page 3