Tíminn - 10.02.1976, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Þriðjudagur 10. febrúar 1976
Samstrafsnefnd sjómanna:
Jafnvel tiléfni til opinberra
störfúm verðlagsráðs
SAMSTARFSNEFND sjómanna
þakkar yfirnefnd verðlagsráðs
sjávarútvegsins þá viðurkenn-
ingu, sem felst i þvi að svara
samstarfsnefndinni, en vill að
gefnu tilefni minna á, að frá
stofnun verðlagsráðs hafa selj-
endur og kaupendur fisks, — það
er sjómenn og útgerðarmenn
annarsvegar og fiskverkendur
hins vegar, en þeir skipa hvor um
sig jafn marga fulltrúa i verð-
lagsráði — litið á það, sem full-
nægjandi og treystandi fyrir-
komulag, að báðir aðilar reyni
samninga um fiskverð, og ef það
ekki tekst, þá skeri oddamaður
skipaður af rikisstjórn úr ágrein-
ingi. Þvi hefur verið treyst að
verðlagsráð hagi störfum sfnum
með fullu tilliti og virðingu fyrir
öllum aðilum, sem að þvi standa
og geri sér þá ábyrgð ljósa, að
það er nokkurs konar gerðardóm-
ur á skiptingu fjármagns i
sjávar-útvegi.
Nú hefur það gerzt, að yfir-
ne&id hefur sent frá sér yfirlýs-
ingu, sem er samþykkt og undir-
rituð af öllum fulltrúum nefndar-
innar.
Sjómenn og útgerðarmenn hafa
á undanförnum mánuðum haft
grun um hlutdrægni verðlags-
ráðs, nú hefur það sannazt, að sá
grunur er réttur þvi yfimefnd
hefur með yfirlýsingu, algjörlega
opinberað hlutdrægni sina.
Skal Ingólfur Ingólfsson enn
einu sinni minntur á, að hann er
kosin i yfirnefndtil að gæta hags-
muna sjómanna, en ekki sem
böðull þeirra.
Kristján Ragnarsson skal einn-
ig minntur á, að hann er fulltrúi
seljenda i yfirnefnd,, en ekki full-
trúi kaupenda, þó svo að allir með
stjórnendur hans i L.I.O. séu fisk-
verkendur.
Kemur glögglega i ljós i orð-
margri yfirlýsingu yfirnefndar,
að þar eigi önnur tunga heima en
tunga sannleikans. Vill yfirnefnd
benda á, að sjómenn hefðu strax
um áramót getað fengið að vita
um fiskverð hjá sinum hags-
munasamtökum. Þaðkomfram á
fundi hjá samninganefnd sjó-
manna og forustumönnum sjó-
mannasamtakanna þann 24. jan.
sl., að þetta er algjör fjarstæða.
Þar leit tilkynning um fiskverð
fyrstdagsins ljós og töldu fulltrú-
ar i undirnefnd verðlagsráðs að
prentvilla eða misskilningur hjá
yfirnefnd ylli þessari 33% lækkun
á ufsa i 2. og 3. gæðaflokki, þvi
aldrei hafði verið minnzt á neina
lækkun i undirnefnd.
1 fréttatilkynningu frá verð-
lagsráði um áramót er hvergi
minnzt á lækkun á ufsa, og i við-
tali við Ingólf Ingólfsson i einu
dagblaðanna segir orðrétt:
„Verðbreytingar eru ekki aðrar,
að þvi er tekur til þorsks, ýsu og
ufsa en þær, sem koma fram af
breytingum á stærðaflokkum.”
Með þessum tilkynningum eru
sjómenn og útgerðarmenn
blekktir til að hefja róðra.
Gefa slik vinnubrögð fullt til-
efni til að álita að eitthvað sé bog-
ið vjð störf verðlagsráðs sjávar-
útvegsins og gefa jafnvel tilefni
til að hafin verði opinber rann-
sókn á störfum þess. Yfirnefnd
telur það ekki venju að birta
verðbreytingar á einstaka fisk-
tegundum i sinum tilkynningum.
En sjómenn muna ofur vel til-
kynningu verðlagsráðs i október
sl. Þar var sagt frá verðlækkun á
ufsa og fleiri tegundum, afleið-
ingin var sú, að fiskiskip sigldu i
land og hættu róðrum til þess að
mótmæla kjararýrnun.
Sennilega hefur þessi róðra-
stöðvun vanið verðlagsráð á að
þegja. Það væri gagnlegt fyrir
sjómenn og útgerðarmenn, ef
verðlagsráð tilkynnti um nýja og
óvænta ávana jafnóðum. Það gæti
komið i veg fyrir að útgerðar-
menn legðu út i tugmilljóna
kostnað og sjómenn réðu sig á
skip sem stunda veiðar á fiski,
sem væri svo til verðlaus.
I yfirlýsingu yfirnefndar er þvi
lýst hversu mikils virði það sé
fyrir sjómenn og útgerðarmenn,
að stórufsiteljistnú 80 sm og yfir,
i stað 85 sm. En i næstu setningu
segir, „vitaskuld, að kröfu kaup-
enda varð að ráði að láta sama
verð gilda fyrir stórufsa og miðl-
ungsufsa i 2. og 3. gæðaflokki.”
Þar með er sú kjarabót, sem fel-
ast átti i breytingu á stærðar-
mörkum gerð að verulegri
kjara rýrnun.
Við, sem erum i samstarfs-
nefnd sjómanna, viljum minna
r rannsóknará
yfirnefnd verðlagsráðs á að til-
vera sjómanna og útgerðar-
manna byggist á þvi verði, sem
fæst fyrir fiskinn, en ekki á orða
og talnaleik, sem þeir eru matað-
ir á igegnum fjölmiðla. Við hörm
um, það, að fulltrúar seljenda i
yfirnefnd skuli vera hvatamenn
að slikum skripaleik.
t yfirlýsingu yfirnefndar kemur
fram að úrtak úr fiskkaupum
helztu fiskvinnslufyrirtækja sýni,
að 1. flokks ufsi i' janúar sé yfir-
leitt 60-80% af ufsaaflanum. Það
sýnir hvað hlutdrægnin er mikil
hjá yfirnefnd verðlagsráðs að
birta upplýsingar eingöngu frá
fiskkaupendum, en gera ekki til-
raun til að fá upplýsingar frá fisk-
seljendum. Aftur á móti ætlar
samstarfsnefnd sjómanna að
gera úrbót og upplýsa verðlags-,
ráð um hvaða verð helztu fisk-
seljendur fá fyrir fiskinn og tök-
um þá eðlilega dæmi frá afla-
hæstu bátum, sem veiða með
ufsanetum við sunnanvert landið.
Einn af aflahæstu bátunum hef-
ur sent okkur allar vigtar og
matsnótur frá áramótum. Hefur
báturinn aflað 137,5 tonn af ufsa,
sem reynast að verðmæti
2,464,600 kr. skv. verði frá 1. janú-
ar 1976 en 1,310.640 kr. skv. verði
frá 1. okt. 1975. Hefur þá meðal-
verð á kg lækkað úr kr. 20,41 i kr.
17,93. Samkvæmt upplýsingum
fisksmatsmannsins i Þorlákshöfn
hefur ufsi að m eðaltali flok kaztj I.
fl. 60,3% i II. fl. 20,0% og i III. fl.
19,7%/eftir þvi gæðamati lækkar
ufsi, sem landaður er i janúar i
Þorlákshöfn um rúm 10% miðað
við haustverð.
Þvi hefur verið haldið fram, að
samstarfsnefnd sjómanna sé
sjálfskipuð, og að hún ryðjist
fram i nafni sjómannastéttarinn-
ar með gifuryrði. Hefur kveðið
svo rammt að þessu, að menn frá
samtökum yfirmanna á fiskiskip-
um, sem sæti eiga i sjóðakerfis-
nefndinni hafa á fundum, sem
þeir efna til út um land, haldið
niðrandi ræður um samstarfs-
nefndina og þá menn, sem i henni
sitja. Viljum við lýsa furðu okkar
á þvi, að samherjar okkar i
baráttunni fyrir bættum kjörum
sjómanna og útgerðar, skulu hat-
rammast berjast gegn sam-
starfsnefndinni og væri fróðlegt
að vita hvers vegna.
Samstarfsnefnd sjómanna var
kosin af starfandi sjómönnum i
róðrastöðvuninni i október sl. og
er þvi ekki sjálfskipuð. Þegar
ljóst var, að ekki yrði staðið við
þá samninga, sem samstarfs-
nefndin gerði við rikisstjórnina
26. október sl. var nefndin kölluð
saman aftur og henni veitt umboð
til að gæta hagsmuna sjómanna,
og eru þar meðtaldir þeir
sjómenn, sem eiga báta sina
sjálfir og kallaðir útgerðarmenn,
og eiga ekki aðild að fiskverk-
un.
Snemma i janúar afhenti sam-
starfsnefndin forsætisráðherra
undirskriftarlista frá 120 skips-
höfnum, þar sem samstarfs-
nefndin er kölluð saman aftur.
Aðspurður sagði forsætisráð-
herra, að samtök sem þessi væru
ekki ólögleg.
- f.h. Samstarfsnefndarsjómanna
Sigurpáll Einarsson
Bjarki Elíasson, yfirlögregluþjónn:
Málum ruglað saman
Gsal—Reykjavik. — Ég lýsi
þviyfir.að Kristján Pétursson og
Haukur Guðmundsson fara ekki
með rétt mál, en hvort það er
misminni hjá þeim eða hrein
ósannindi, vil ég ekki dæma um,
sagði Bjarki Eliasson, yfirlög-
regluþjónn á fundi með blaða-
mönnum i gær, en tilefni fundar-
ins Voru ummæli i frétta-
skýringaþætti sjónvarpsins á
föstudagsk völd, Kastljósi.
Kristján Pétursson deiidarstjóri
á Kellavlkurflugvelli greindi þar
frá þvi að Bjarki hefði borið þau
skilaboð frá Baldri Möller, ráðu-
neytisstjóra I dómsmálaráðu-
neyti, að rannsókn „splramáls-
ins” svonefnda skyldi hætt af
þeirra hálfu, og Sakadómur
Reykjavikur myndi yfirtaka
hana. Bjarki segir þetta hins veg-
ar rangt, og telur Kristján og
Hauk rugla saman tveimur
óskyldum málum — „skilaboðin”
sem hann hafði borið þeim hafi
verið um smyglmál af Keflavik-
urflugvelli, sem upp komst i mai
á s.l. ári, og Baldur Möller, ráðu-
neytisstjóri hafi ekki haft afskipti
af þvi máli á neinn hátt.
— Það sem búið er að stimpla
miglygara um allt land, verð ég
að gera hreint fyrir minum dyr-
um, sagði Bjarki, og afhenti
blaðamönnum greinargerð um
málið. Fer hún hér á eftir:
„Laugardagsmorguninn 3. mai
1975 hringdi Haukur Guðmunds-
son, rannsóknarlögregluþjónn i
Keflavik, til Rúnars Sigurðsson-
ar, lögregluþjóns i Reykjavik, og
óskaði eftir að hann færi að húsi
við Grettisgötu i Reykjavik en þá
skömmu áður hafði grunsamleg
bifreið farið frá Keflavikurflug-
velli áleiöis til Reykjavikur. Um
nokkurt skeið hafði verið fylgzt
með ferðum nefndrar bifreiðar,
þvi ökumaður hennar var
grunaður um að smygla áfengi og
tóbaki út af Keflavikurflugvelli
og flytja það i tiltekiö hús i
Reykjavik. Rúnar brá strax við
og fékk sér til aðstoðar Edvarð
Skúlason, lögregluþjón i Reykja-
vik, og fóru þeir aö húsinu að
Grettisgötu. Stóöst það á endum,
að er þeir komu að húsinu var
bifreiðin komin þar og var
ökumaður að bera úr bifreiðinni
inn i húsið.
Lögreglumennirnir gripu þá
inn i verknaðinn og lögðu hald á
varninginn, sem reyndist vera
áfengi og tóbak. Haukur Guð-
mundsson kom skömmu siðar á
staðinn og hófst nú frumrannsókn
málsins af áðurgreindum lög-
reglumönnum i herbergi á 1. hæð
lögreglustöðvarinnar v/Hverfis-
götu, sem Haukur hafði til afnota
i sambandi við rannsókn
svonefnds „spiramáls” og vann
Rúnar einnig áð þvi máli. Var
þessi aðstaða og aðstoð veitt á
sinum tíma, að beiðni bæjar-
fógetans i Keflavík.
Sama morgun mun Kristján
Pétursson, deildarstjóri tollgæzl-
unnar á Keflavikurflugvelli hafa
bætzt i hóp rannsóknarmanna.
Skömmu fyrir hádegi umrædd-
an laugardag er frumrannsókn og
yfirheyrslur höfðu farið fram,
mátti vænta að nauðsyn væri á
fleiri handtökum og hús-
rannsóknum i sambandi við mál
þetta. Mun Kristján þá hafa farið
þess á leit við Ásgeir Friðjónsson,
dómara, sem skipaður hafði verið
sérstakur rannsóknardómari i
svonefndu „spiramáli” að hann
tæki við framhaldsrannsókn máls
þessa. Asgeir taldi, að þetta mál
félli ekki undir þá umboðsskrá
sem skipun hans i rannsóknar-
dómarastöðuna tók til og tjáði
Kristjáni það. 1 framhaldi af
þessu gekk Ásgeir á fund lög-
reglustjóra og var ég þar
viðstaddur og greindi frá mála-
vöxtum, og féllstlögreglustjóri á,
að eðlilegt væri að visa málinu á
þessu stigi til rannsóknarlögregl-
unnar og sakadóms Reykjavikur.
Óskaði hann þá eftir þvi við mig
að ég hefði samband við Magnús
Eggertsson yfirlögregluþjón
rannsóknarlögreglunnar, sem
taldi eðlilegt að þeir tækju við
málinu eins og komið var, og
kvaðst hann reiðubúinn að taka
við gögnum i málinu strax, og
kvaðst sjálfur mundu biða eftir
þeim og skipa mann til
rannsóknarinnar. I framhaldi af
þessu fór ég til þeirra Hauks og
Rúnars, og bað þá að ganga sem
fyrst frá gögnum i málinu og
koma þeim til Magnúsar Egg-
ertssonar sem biði eftir þeim.
Kváðust þeir mundu gera svo.
Það skal tekið fram að Kristján
Péturssón, deildarstjóri var ekki
viðstaddur er ég færði þeim
Hauki og Rúnari umrædd skila-
boð. Þar með lauk minum af-
skipfum af máli þessu það sinn.
Kemur þá að framhaldi þessa
máls, sem hefst með þvi að
fimmtudaginn 5. febrúar um kl.
12.40 hringir Baldur Óskarsson
hjá sjónvarpinu heim til min og
spyr mig, hvort ég kannist við að
hafa i svonefndu „spiramáli”
komið með þau skilaboð eða
fyrirmæli frá Baldri Möller,
ráðuneytisstjóra, að Kristján
Pétursson o.fl. ættu að hæt'ta
rannsókn málsins og afhenda
hana Sakadómi Reykjavikur.
Þetta hafi átt að vera seint i janú-
ar eða byrjun febrúar 1975. Ég
tjáði Baldri óskarssyni, að þessi
fullyrðing væri alger þvættingur
og ætti ekki við nein rök að styðj-
ast, enda hefði ég aldrei komið
nálægt rannsókn svonefnds
„spiramáls” og aldrei borið
rannsóknarmönnum þess máls
nein skilaboð, hvorki i þvi máli né
öðrum frá Baldri Möller. Þar
sem mér fannst þessi framburður
Kristjáns Péturssonar í þessum
Kastljósþætti, er Baldur Óskars-
son vi'saði til, svo furðulegur
hringdiég siðdegis til Hauks Guð-
mundssonar, sem þá var staddur
við störf I fangelsinu við Siðumúla
og greindi honum frá spurningu
Baldurs og fullyrðingu Kristjáns,
og spurði hann hvort hann
kannaðist við þetta atvik. Hann
sagði að hér gætti nokkurs
misskilnings hjá Kristjáni eða
Baldri, þvi hér væri átt við
smyglmál, sem upp kom á s.l.
vori. Ég kannaðist strax við það
mál og mundi vel afskipti min af y
þvi, eins og ég hef greint frá hér'
að framan. Ég spurði Hauk,
hvort hann teldi að ég hafi komið
með skilaboðin um að fá"
rannsóknarlögreglunni i Reykja-
vik málið i hendur frá Baldri
Möller, ráðuneytisstjóra og taldi
hannsvo vera.Égbentihonum þá
á, að ég myndi málsatvik þessi '
mjög vel og gæti fullyrt að ég hafi
aldrei rætt þetta mál við Baldur
Möller hvorki fyrr né siðar, hvað
þá flutt einhver skilaboð frá hon-
um. Ekki virtist Haukur sannfær-
ast við þetta, og lauk svo okkar
taliaðégkvaðstmundu rannsaka
málið nánar. Næst talaði ég við
Rúnar Sigurðsson og spurði hann
hvort hann myndi eftir umræddu
atviki og kvað hann svo vera.
Fékk ég Rúnar til að skýra lög-
reglustjóra frá málavöxtum að
mér viðstöddum og kom fram-
búrður hans i einu og öllu heim og
saman við það sem ég mundi bezt
og réttast, m.a. það að Kristján
Pétursson var ekki viðstaddur er
ég talaði við Hauk og Rúnar, og
nafn Baldurs Möller var aldrei
nefnt i þessu sambandi. I fram-
haldi af þessu hringdi ég til Bald-
urs Óskarssonarhjá sjónvarpinu
og greindi honum frá þvi, að mis-
skilnings mundi gæta i fullyrð-
ingu Kristjáns um að ég hafi borið
honum skilaboð frá Baldri Möller
i einu eða öðru sambandi þvi ég
hafi aldrei rætt við hann, þ.e.
Kristján, neitt i tengslum við
þessimál.Hinsvegar hafi ég einu
sinni rætt við Hauk og Rúnar i
sambandi við smyglmál, sem
tengt var Keflavikurflugvelli og
aðilum i Reykjavik og hafi sú
rannsókn farið fram i upphafi i
Reykjavik en er frumrannsókn
var lokið, hafi ég haft samband
við Magnús Eggertsson, yfirlög-
regluþjón rannsóknarlögreglu,
sem samkv. réttarvenju hafi átt
að halda rannsókn áfram og sam-
þykkt það. Hins vegar hafi ég
frétt I dag (5/2) að Kristján hafi
ekki fellt sig við þessa ákvörðun
og fengið Þorgeir Þorsteinsson,
lögreglustjóra á Keflavlkurflug-
velli til að hringja i Magnús
Eggertsson og fá hann til að
heimila að Kristján og Haukur
héldu rannsókn áfram og Magnús
fallistá það. Um framhald þessa
máls er mér alls ókunnugt en
aldrei hefi ég heyrt að það hafi
verið i nokkrum tengslum við
svonefnd Klúbbmál, Geirfinns-
mál eða spíramál, heldur hafi hér
verið um venjulegt smyglmál að
ræða án nokkurra tengsla við
umrædd mál.”
„Ummælin ó$önn"
Gsal-Reykjavik — Tímanum
barst i gærkvöldi yfirlýsing
frá Baldri Möller, ráðuneytis-
stjóra i dóms- og kirkjumála-
ráðuneyti, vegna ummæia,
sem fram komu i sjónvarps-
þætti á föstudagskvöld. Bald-
ur sagði i viðtali við Timann I
gærkvöldi að hann hefði ætiað
sjónvarpinu einum fjölmiðla,
að birta yfirlýsingu sina, en
fengið þau svör hjá sjtínvarp-
inu, að birting yfirlýsingar-
innar yrði að biða þar til við-
komandi þáttur yrði aftur á
dagskrá. Baldur kvaðst hins
vegar ekki hafa getað sætt sig
við slikt.
Yfirlýsing Baldurs Möller,
ráðuneytisstjóra fer hér á eft-
ir:
„I tilefni ummæla i frétta-
þættinum „Kastljósi” i sjón-
varpinu 6. febrúar s.l. um að
ég undirritaður hafi einhvern
tima i mai á s.l. ári, gefið
Bjarka Elíassyni, yfirlög-
regluþjóni fyrirmæli um að
stöðva eða fella niður rann-
sókn á einhverju máli, sem ég
kann ekki að lýsa nánar, þar
sem það var ekki skýrt til-
greint, og ég kannast ekki við
neitt slikt mál, vil ég hér með
lýsa þvi yfir, að þessi ummæli
eru algjörlega ösönn. Jafn-
framt vil ég fullyrða, að frá
miðju ári 1961, er embætti
saksóknara rikisins tók við
þeim verkefnum, á sviöi
ákæru og rannsókna, er dóms-
málaráðuneytið hafði áður
farið með, hefur enginn dóms-
málaráðherra né heldur nokk-
ur starfsmaður ráðuneytisins,
gefið slik fyrirmæli, enda væri
með þvi farið út fyrir verka-
hring ráðuneytisins og inn á
verksvið rikissaksóknara”.