Tíminn - 14.03.1976, Side 12

12
TÍMINN
Sunnudagur 14. marz 1976
Útboð
Tilboð óskast í að rifa trébryggju i Hafn-
arfjarðarhöfn. Bryggjan er um 150 metra
löng og 12 metra breið.
Útboðsgögn verða afhent á skrifstofu bæj-
arverkfræðings, Strandgötu 6, Hafnar-
firði.
Tilboð verða opnuð á sama stað, mánu-
daginn 22. marz 1976 kl. 11 f.h.
Hafnarstjórn Hafnarfjarðar.
Skiptafundur
i þb. Flugfélagsins Air Viking h.f., sem
tekið var til gjaldþrotameðferðar með úr-
skurði uppkveðnum 2. þ.m., verður hald-
inn i skrifstofu borgarfógetaembættisins
að Skólavörðustig 11, herbergi nr. 10 á III.
hæð, þriðjudaginn 23. þ.m. kl. 10 árdegis.
Ræddur verður hagur búsins og tekin
ákvörðun varðandi tilboð i flugvélar i eigu
þess.
Skiptaráðandinn i Reykjavik
12. marz 1976.
Austur-Húnavatnssýsla
íbúðir fyrir aldraða
Hafin er bygging ibúða fyrir aldraða á
Blönduósi i tengslum við Héraðshælið.
Ákveðið hefir verið að þeir, sem hefðu
áhuga á, geti tryggt sér leigurétt með þvi
að lána fé til byggingarinnar þ.e. greiða
leigu fyrirfram.
Þeir sem vilja sinna þessu, hafi samband
við undirritaðan sem fyrst.
Sýslumaður Húnavatnssýslu
Jón ísberg.
Byggið ykkar eigin bát
Nú er rétti timinn til að panta og smiða bát
i fristundum fyrir sumarið — og spara
þannig mikið fé.
Við útvegum teikningar i fullri stærð.
Grindur og úrvals tilsniðið efni, tilbúið til
samsetningar.
Kynnið ykkur verð og biðjið um mynda-
lista.
Sveinn Benediktsson:
Markaðsmál
í deiglunni
ÍSLAND er harðbýlt land og hafa
landsmenn oft mátt á þvi kenna.
Sjávaraflinn við strendur lands-
ins og lax- og silungsveiði i ám og
vötnum hafa gert landið byggi-
legt, Landbúnaðurinn einn hefði
ekki megnað að halda við byggð
landsins i 11 hundruð ár. Hvort
tveggja þarf að haldast i hendur,
ásamt nýtizku iðnaði, fiskvernd
og fiskrækt.
Ekki kopist verulegur skriður á
efnahagsframfarir landsins fyrr
en sjávarútvegurinn færðist i
nýtizku horf fyrir atbeina fram-
farmanna, er brutu isinn, i skjóli
þess takmarkaða stjórnfrelsis,
sem þjóðin hafði fengið fyrir at-
beina Jóns Sigurðssonar, forseta
og fleiri stjórnmálaskörunga.
A fyrsta áratug 20. aldarinnar
gerðist allt i senn, að Islendíngar
hófu sildveiðar með reknetum og
herpinótum. Hafin var útgerð
nýtizku togara og smárra vél-
báta.
Islenzkur sjávarútvegur var i
örri þróun, þegar fyrri heim-
styrjöldin brauzt út.
Þrátt fyrir eyðileggingar
styrjaldarinnar og kreppu, sem
henni fylgdi, reis sjávarútvegur-
inn upp með miklum bióma 1924,
þegar Halamiðin fundust út af
ísafjarðardjúpi. Saman fór mok-
afli hjá togurum og ágætt verð á
saltfiski.
Verzlunareinokunin, sem stofn-
sett var árið 1602, hafði ásamt
siglingabanninu, er henni fylgdi,
komið tslendingum á nátrén.
Verzlunin var ekki gefin frjáls
að fullu og öllu fyrr en árið 1854.
Varð það landi og lýð til heilla.
Jón Sigurðsson var aðal baráttu-
maðurinn fyrir verzlunarfrelsinu.
OOO
Svipull er sjávarafli. Er þess
skemmst að minnast, þegar al-
gjörlega tók fyrir veiði vorgots-
sildarinnar, sem veiðzt hafði fyrir
Norður- og Austurlandi um tangt
skeið i þeim mun rikari mæli sem
veiðitækni óx, eftir þvi sem
lengra leið fram á 20. öldina.
Árið 1966 námu útfluttar sildar-
afurðir um 44% af verðmæti
heildarútflutnings landsins.
Sildveiðarnar brugðust 1967 og
1968hrapallega bæði á fjarlægum
miðum að sumrinu og heima-
miðum fyrir Austurlandi að
hausti. Sildveiðarnar fyrir Suður-
landi fóru sömu leiðina á næstu
tveim árum. A árunum 1967-’68
féll verðlag á hraðfrystum fiski
og fleiri útflutningsvörum stór-
kostlega. Jafnframt várð mikil
hækkun á framleiðslukostnaði
vegna dýrtiðar þeirrar, er fylgdi I
kjölfar hinnar miklu hækkunar á
oliu, sem varð haustið 1973,
samfara styrjöld Egypta og
Arabaþjóða við Israel.
Á árunum 1967-’68 gerði rikis-
stjórn og Alþingi ýmsar efna-
hagsráðstafanir, sem mörgum
þótti orka tvimælis, þegar þær
voru gerðar, en allir sáu eftir á,
að gert höfðu þessi glfurlegu
áföll, sem þjóðin varð fyrir, bæði
léttbærari og skammvinnari en
ella hefði orðið.
Bjartari horfur i
viðskiptamálum
heimsins
Talið er, að viðskipti i veröld-
inni hafi dregizt saman um meira
en 6% á árinu 1975. Hins vegar er
þvi spáð, að heimsviðskipti
mmuni á þessu ári aukast aftur
um svipaðan hundraðshluta og
um nærri 10% á árinu 1977.
Heimsframleiðsla var talin
hafa minnkað á árinu 1975 um 2-
3%, þegar talin er verg fram-
leiðsla einstakra landa. Er sam-
drátturinn rakinn til fjárhags-
örðugleika stórra iðnfyrirtækja.
Gert er ráð fyrir, að framleiðslan
vaxi um 4% á þessu ári og um 6%
1977.
Á ráðstefnunni i Ramboulillet
(sumarhöll forseta Frakklands
skammt frá Versailles), sem
haldin var af fremstu fjármála-
mönnum hins vestræna heims og
Japans, I siðustu viku nóvember-
mánaðar 1975, var þvi lýst yfir og
undirstrikað, að náttúruham-
farir, styrjaldir og harðir stjórn-
málalegir árekstrar þjóða á milli,
geti gjörbreytt og spillt samstarfi
iðnaðarþjóða á skömmum tima.
Ef ekkert óvænt kemur fyfir, er
talið að verulegur bati verði i
efnahagsmálum hinna iðnvæddu
þjóða á árinu 1976, hliðstætt þvi
sem orðið hefur i Bandarikjunum
á s.l. ári.
Ansjovetuveiðar við
Perú stöðvaðar
Hinn 23. febrúar bárust þær
fréttir frá Perú, að heildarveið-
arnar á bræðslufiski hafi hinn 18.
febrúar numið um 420.000 tonnum
frá áramótum. Svari þetta til um
90.000 tonna af fiskmjöli og um
19.000 tonna af lýsi.
Frá 1. febrúar hafa veiðar verið
bannaðar á öllum veiðisvæðum
nema 110 vegna þess hve
ansjóvetan hefur verið blönduð
kræðu (peladilles).
Ekki hefur verið ákveðið hve-
nær veiðar verða leyfðar aftur.
Er tilkynningar um það vart að
vænta fyrr en um 15. marz.
Margir telja að Perúmenn hafi
spillt framtiðarveiði siðar á árinu
og næsta ár með kræðuveiðinni i
janúarmánuði s.l., og með ofveiði
fyrrihluta árs 1975.
Endanlegar tölur liggja nú fyrir
um það, hve Perúmenn veiddu
mikið af bræðslufiski á s.l. ári.
Nam aflinn alls um 3.1 milljón
tonna og framleidd voru á árinu
1975 um 686.000 tonn af fiskmjöli i
stað 1.1-1.2. milljón tonna, sem
áætlað hafði verið að framleiða.
Á seinni vertiðinni, sem hófst 6.
október og stóð til loka desember
voru aðeins framleidd um 30 þús-
und tonn af mjöli.
Versnandi veiðihorfur við Perú
hafa styrkt verðið á fiskmjöli, en
á móti þvi vegur betri uppskera á
sojabaunum, mais og hvers konar
fóðurmjöli og jurtaolium i Banda-
rikjunum, Suður-Ameriku og
víðar, en við hafði verið búizt.
Hinn geigvænlegi uppskeru-
brestur og fóðurskortur i Sovét-
rikjunum hefur auk innkaupa á
fóðurvörum frá Bandarikjunum
verið leystur að verulegu leyti
með fóðurvörukaupum frá Brasi-
liu.
V iðskiptas a mningur
Póllands og Brasiliu
í Financial Times 26. febr. 1976
er skýrt frá upplýsingum Reuters
fréttastofunnar 25. febrúar þess
efnis, að Pólland og Brasiliu hafi
þann dag undirritað 5 ára
viðskiptasamning. Skv. samn-
ingnum á Brasilia að láta Pól-
landi i té árlega 300.000 tonn af
sojamjöli, 150.000 tonn af soja-
baunum og 500.000 tonn af mais.
Þessar og aðrar útflutningsvörur
frá Brasiliu til Póllands eiga skv.
samningnum að nema á þessu 5
ára timabili 1.6 milljarð dollara á
hvora hlið til ársloka 1980.
Brasilia selur sisal-hamp,
castoroliu, kakao, kakaosmjör og
hnetukjarna, hrisgrjón, frosið
kjöt og frystan appelsinusafa. 1
staðinn flytur Pólland út til
Brasiliu brennistein, áburð og
ýmiss konar efni til lyfjagerðar i
Brasiliu.
óðaverðbólgan og
s j á varút vegurinn
1 ályktun, sem siðasta Fiski-
þing samþykkti i einu hljóði
siðast I nóvember 1975, segir svo
m.a.
„Hinar gifurlegu framkvæmdir
á vegum hins opinbera siðustu
þrjú árin, sem margar hverjar
eru óarðbærar, hafa verið mjög
verðbólguaukandi. Einnig hafa
yfirborð i kaupgjaldsmálum hjá
rikinu sjálfu, miklar og hraðar
framkvæmdir á vegum þess,
stuðlað að hinu sama.
Ýmsar stofnanir rikisins greiða
hærra kaup en almennt gerist auk
margvislegra hlunninda, sem
þær veita starfsmönnum sinum i
hvers konar friðindum, sem
undirstöðuatvinnuvegirnir ekki
megna að bjóða starfsfólki sinu.”
OOO
Eins og tekið hefur verið fram
af forustumönnum Alþýðusam-
bands Islands og Vinnuveitenda-
sambandsins, sem nú eru að
ganga frá samningum um kaup
og kjör eftir tveggja vikna verk-
fall, miðast samningar þeir, sem
nú er verið að ganga frá, við það
að halda tekjum verkafólks og
þeirra, er trygginga njóta, i þvi
horfi hvað kaupmátt snertir, sem
verið hefur á árinu 1975. Lifeyris-
sjóðakerfinu hefur verið gjör-
breytt til hins betra skv. tillögum
Guðm. H. Garðarssonar.
Kaupgjald og allur rekstr-
arkostnaður sjávarutvegsins
hefur margfaldazt á siðustu 3-4
árum. A tveim siðustu árum hafa
afurðir sjávarútvegsins fallið
stórlega i verði um leið og til-
kostnaðurinn á sjó og landi hefur
vaxið hraðfara. Komið var i veg
fyrir stöðvun á s.l. ári með
greiðslum úr Verðjöfnunarsjóði
fiskiðnaðarins, en nú er svo kom-
ið, að sjóðurinn er að mestu tóm-
ur og hefur rikissjóður orðið að
taka ábyrgð á greiðslum hans.
Siðustu tvær vikur hafa sölu-
horfur á islenzkum sjávarafurð-
um i Bandárikjunum batnað
nokkuð frá þvi, sem þær voru,
þegar lakast horfði þar vestra á
s.l. ári og árinu 1974.
Hefur þessara áhrifa gætt viða.
Meðalverð á fyrirframseldu lýsi
var á s.l. ári US $ 510,- 515 tonnið
cif, en er nú um 200 dollurum
lægra en þá. Cif-verð á fiskmjöli
er nú heldur hærra en 1975. Mark-
aður á fiskmjölinu hefur verið
óstöðugur og Umsetning litil
vfðast hvar.
OOO
1 kjölfar þeirrar hækkunar,
sem varð á fiskmjöli, lýsi og
flestum sjávarafurðum á árinu
1973 fylgdi hækkun á öllum til-
kostnaði á sjó og i landi. Þvi fór
það svo, þegar mikið verðfall
varð á útflutningsvörum
sjávarútvegsins ásamt oliu-
kreppunni, sem komst i algleym-
ing haustið 1973, að íslendingar
voru varbúnir að mæta þessum
áföllum.
Vegna batnandi viðskiptakjara
og ört hækkandi kaupgjalds á
árinu 1973 hafði, þrátt fyrir óstöð-
ugt verð á útflutningsvörum,
gripið um sig óskhyggja og bjart-
sýni langt úr hófi fram, fyrst hjá
fjölmiðlum, siðar hjá almenningi
og helztu stjórnmálamönnum
landsins. Allt kaupgjald i landinu
var stórhækkað með almennum
samningum um kaup og kjör i
febrúarmánuði 1974. Ráðizt var i
hverja stórframkvæmdina af
annarri og Alþingiskosningar
látnar fara fram i júlímánuði
1974.
Sjálfstæðisflokkurinn og Al-