Tíminn - 14.03.1976, Síða 19

Sunnudagur 14. marz 1976
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Kitstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Iielgason. Ritstjórn-
arfulitrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri: Helgi H.
Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Rit-
stjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, simar
18300 — 18306. Skrifstofur i Aöalstræti 7, simi 26500 — af-
greiösiusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð i lausa-
sölu kr. 40.00. Áskriftargjald kr. 800.00 á mánuði..
Blaðaprent h.f.
Að standa fast við sitt
Það er mannlegur breyskleiki að vilja halda þvi,
er menn hafa náð tangarhaldi á, þótt með röngu
sé. Þetta sannaðist á Bretum i fjölda nýlendna, og
þetta sannast á þeim á Islandsmiðum. Þeir hafa
ekki látið sér segjast, þó að þeir fengju
umþóttunartima með samningunum 1973, og nú
láta þeir eins marga togara og þeir geta komið á
miðin, skarka með óhemjulegum tilkostnaði við
vernd grúa herskipa og dráttarbáta á alfriðuðum
svæðum, i þvi skyni að gera sem mestan usla i
fiskstofnum.
1 þokkabót er vænn skerfur aflans ekki manná-
matur, þegar komið er með hann til. Bretlands.
Samtimis stefnir óðfluga að þvi, að tvö hundruð
milna auðlindalögsaga hljóti fulla viðurkenningu,
og sjálfir tala Bretar tungum tveim, þvi að þeir
heimta annan rétt sér til handa á heimamiðum
sinum en þeir vilja unna Islendingum.
Af þessum sökum meðal annars snýst al-
menningsálitið i heiminum æ greinilegar gegn
Bretum, og fleiri og fleiri, sem á annað borð kunna
einhver skil á þessari landhelgisdeilu, játa opin-
skátt að þvilikt framferði hefði Stóra-Bretland
ekki leyft sér i skiptum við neina aðra þjóð en þá,
sem sökum smæðar sinnar hlýtur að eiga i vök að
verjast.
Þrátt fyrir reginmun á liðskósti og vöpnabúnaði,
gerast þær raddir sifellt háværari meðal Breta
sjálfra, að þorskastriðið við íslendinga sé tapað,
og hyggnir menn i þeirra hópi hafa kveðið upp úr
með það, að frekar eigi að draga úr kröfunum en
verða af samningum. Vikuritið Economist er
dæmi um þetta, en i því mátti lesa á dögunum
hvatningu þess efnis, að skárra væri að reýna að
semja nú við Geir Hallgrimsson, þótt um litið
væri, heldur en eiga mann á borð við Ólaf
Jóhannesson, sem ekki kæri sig um samninga,
eins og að orði var komizt, yfir höfði sér seinna.
Að sjálfsögðu hefur það haft gifurleg áhrif meðal
stjórnmálamanna i Vestur-Evrópu og Bandarikj-
unum, að þeir hafa haft af þvi efalausar spurnir,
að sivaxandi fjölda íslendinga finnst lítið hald að
vera i Atlantshafsbandalaginu og leyfa herstöðvar
i landinu, ef þaðan er engrar verndar eða liðsinnis
að vænta, er okkur riður loks á þvi, að þátttakan sé
að minnsta kosti til nokkurra fiska metin. Skyndi-
lokun herstöðva á Reykjanesskaga og i Hornafirði
átti sinn þátt I þvi, að mörgum hefur orðið þetta
ljóst, og þá jafnframt, að nú muni orðið torvelt að
finna fimmtiu og fimm þúsund íslendinga, sem
vildu andmæla þvi með undirskrift sinni, að
herstöðvar yrðu lagðar niður I áföngum, úr þvi
þær nýtast okkur ekki, þegar mest liggur við.
Nú siðast hafa stjórnarvöld látið kanna, hvers
konar hraðbátar væru okkur gagnlegastir til
eflingar landhelgisgæzlunni, og var talið, að bezt
hentuðu bandarisk gæzluskip af Ashville-gerð eða
litlar sovézkar freigátur af Mirka-gerð. I fram-
haldi af þessu hefur verið farið fram á, að
Bandarikjastjórn láti okkur i té gæzluskip af hinni
fyrrnefndu gerð, og mun það hafa mikil áhrif á
hugarfar íslendinga, hvort sú fyrirgreiðsla fæst.
Hitt er svo dapurlegt að til skuli islenzkir
stjórnmálamenn, sem hampa þvi einmitt nú, að
Islendingar muni aldrei segja skilið við Atlants-
hafsbandalagið, hvað sem i skerst, eins og Gylfi Þ.
Gislason gerði algerlega að þarflausu I Kaup-
mannahöfn á dögunum. Hér er meira i húfi en svo,
að slikar yfirlýsingar og slíkt hugarfar eigi við.
— JH.
TÍMINN
Norman Cousins, Long Island
Humphrey gæti
tekið forustuna
En þó ekki fyrr en að forkosningum loknum
Kennedy neitar enn
HEIÐARLEGIR menn eru ef
til vill ekki allir sammála um
réttmæti þessarar ákvörðun-
ar. En það er i öllu falli rangt
að segja að hann hafi álitið að
Bandarikin gerðu rétt i þvi að
halda styrjöldinni áfram.
Allt þetta er að sjálfsögðu
löngu liðið. Nú standa fyrir
dyrum nýjar kosningar, og
eftir atkvæðatölum að dæma,
virðist bandariska þjóðin nú
Frh. á bls. 39
Eftir fyrstu forkosning-
arnar virðast öll forsetaefni
demókrata, sem háfa gefið
kost á sér, fallin frá, nema
Carter, Jackson og Udail.
Eins og er, þykir ekki ó-
sennilegt, að þeir geti orðið
nokkuð jafnir, þegar á
flokksþingið kemur. Þvi
aukast enn þær spár, að
enginn þeirra verði fyrir
valinu, en þingið skori þá á
Hubert Humphrey að gefa
kost á sér. Hinn þekkti ame-
riski fréttaskýrandi, Nor-
manGousins ræðir umþetta
í eftirfarandi grein:
EFTIR ÞVt sem forkosning-
ar demókrata i Bandarikjun-
um fara fram, ein af annarri,
styrkist staða Huberts
Humphrey óhjákvæmilega. Sú
staðreynd, að i forkosningun-
um hefur enginn frambjóð-
andi skorið sig úr sem sigur-
vegari, mun að öllum likind-
um hafa þau áhrif, að Humph-
rey öldungardeildarþingmað-
ur verði orðinn liklegur til að
hljóta útnefningu þegar á
flokksþingið kemur.
Að visu hefur hann ekki lýst
sig keppanda að þvi marki, en
mun ekki heldur ófús ef til
þess kemur.
Að sjálfsögðu er þetta allt
háð þvi að öldungardeildar-
þingmaðurinn Edward
Kennedy meini i raun og veru
þær yfirlýsingar sinar að hann
gefi alls ekki kost á sér til
framboðs. Enn sem komið er
hefur ekkert bent til annars en
óhætt sé að trúa þvi. Þvi virð-
ast forlögin vera að búa sviðið
fyrir Hubert H. Humphrey.
Þó getum við vel trúað þvi
þegar Humphrey segist ekki
sækjast eftir útnefningu i
verki. Þær yfirlýsingar eru i
öllu heiðarlegar.
A ARINU 1968 var Hubert
Humphrey yfirbugaður.
Lyndon B. Johnson hafði ekki i
hyggju að láta fyrrverandi
varaforseta sinn koma sér út
úr húsi vegna Viet-Nam-styrj-
aldarinnar. Þvi var það að
LBJ sendi Humphrey þau
skilaboð, að hann myndi ekki
hika við það, ef nauðsynlegt
reyndist, að standa á móti
honum i kosningabaráttunni.
Humphrey vildi binda endi á
styrjöldina. Hann vissi að
fyrir lá ekkert nauðsynlegra
verkefni. Ég get borið vitni
um að bak við tjöldin gerði
Ilumphrey
hann allt sem mögulegt var til
að koma á samningaviðræð-
um, sem stuðlað gætu að frið-
samlegu samkomulagi.
Að beiðni Johnsons forseta
fór ég með Humphrey til
austurlanda fjær meðan á
sprengjuhléinu stóð i Viet
Nam i janúar 1966. Tilgangur
ferðarinnar var að kanna vilja
N-Vietnama til samningavið-
ræðna. Og reyndar tókst ferð-
in vel, þvi að ákveðinn var
dagur til að hefja viðræður við
fulltrúa frá Hanoi.
Daginn áður en viðræðurnar
áttu að hefjast hófu þó banda-
riskar flugvélar aftur
sprengjuárásir á Viet-Nam og
þvi var hætt við þær.
MÉR VIRTIST að á þessum
tima væri Johnson- forseti i
eins konar haldi hjá þeim öfl-
um innan rikisstjórnarinnar,
sem fylgjandi voru áfram-
haldandi styrjöld. Þeir, sem
vildu ná friðsamlegu sam-
komulagi, voru meðal ann-
arra þeir Hubert Humphrey,
Bill Moyers, McGeorge
Bundy, Clark Clifford og
George Ball. I hvert sinn sem
málin þokuðust i átt til við-
ræðna milli styrjaldaraðila,
hóf herinn einhverjar aðgerðir
á vi'gvellinum, svo sem
sprengjuárásirnar á Hanoi,
sem svo eyðilögðu alla frið-
samlega þróun mála.
Stefna hernaðarráðunauta
Johnsor.s var sú að halda á-
fram að þoka hernaðarlegum
þrýstingi upp, i þeirri trú að
Hanoi-menn myndu þreytast á
baráttunni, leggja niður vopn
og hætta. Þetta var fáránleg
hugsun og enginn vissi það
betur en Hubert Humphrey.
Hann varð að velja milli
þess að segja af sér og gagn-
rýna yfirmann sinn opinber-
lega, eða halda áfram stöðu
sinni og reyna að gera hvað
hann gæti innan frá. Hann
taldi ekki að bein andstaða við
forsetann gæti þjónað nothæf-
um tilgangi eða væri til þess
fallin að flvta lokum styrjald-
arinnar. Þvi ákvað hann að
vera kyrr.