Tíminn - 14.03.1976, Blaðsíða 23

Sunnudagur 14. marz 1976
TÍMINN
23
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ >■ y
Sigþór Pétursson:
Landhelgisdeilan
og brezkt
almenningsólit
Mikilvægasti vigvöllur brezku
rikisstjórnarinnar i landhelgis-
deilu þeirra við Islendinga er
lygavigvöllur brezkra fjölmiðla.
Áþessum vigvellierbariztum al-
menningsálit brezku þjóðarinnar.
Það verður að segja eins og er, að
enn sem komið er virðist sú bar-
átta ganga vel hjá brezku rikis-
stjórninni, enda baráttan fremur
auðsótt, en sú staðreynd segir
fremur ófagra sögu af fjölmiðl-
um, sem hafa viljað telja sig i
hópi hinna beztu i heimi.
Þar er lærdómsrikt, þó ekki
verði sagt, að það sé ánægjulegt,
að vera íslendingur I Bretlandi
þessa dagana. Fyrir tslending
sem trúir þvi I raun og veru að
það sé mikils virði að „hafa ætið
það sem sannara reynist” og af
eðlilegum ástæðum þekkir flestar
hliðar landhelgisdeilúnnar, er
það ótrúlega erfitt að þurfa að
horfa upp á meðhöndlun f jölmiðla
hérna á þessu deilumáli.
1. Brezka þjóðin og
þekking á landhelgis-
deilunni
Ég get ekki álasað brezkum al-
menningi fyrir að láta ekki meira
til sin heyra til þess að mótmæla
ofbeldi Breta á tslandsmiðum. Ég
hef fylgzt náið með fréttaflutningi
og umræðum um þetta mál hérna
i Bretlandi. Það liggur við að
maður komist við þegar maður
heyrir hálfan sannleikann, en
hreinum lygum er dælt út úr fjöl-
miðlum af ráðamönnum hérna
svo það minnir helzt á aðferðir
Göbblels á sinum tima.
Eftirfarandi eru dæmi um
þetta:
I. Um það leyti sem samkomu-
lagið um veiðar Breta innan 50
milnanna var að renna út kom
Roy Hattersley fram i sjón-
varpi, þar sem hann sagði að
hann tryði þvi ekki að tslend-
ingar létu ekki brezku togarana
óáreitta þó þeir héldu áfram að
veiða ásömuslóðum. Þaðertil
einhvers að hafa samning sem
hefur engin áhrif á ástandið
hvort sem hann er i gildi eða
ekki.
Ef þessi framkoma er ekki
móðgun við isl. stjórnvöld þá
veit ég ekki hvað er. Þegar svo
landhelgisgæzlan að sjálfsögðu
gerði sitt itrasta til að fram-
fylgja isl. lögum þá túlka
brezkir fjölmiðlar það sem
dæmium óvilja isl. stjórnvalda
i garð brezkrar togaraútgerð-
ar. Með hliðsjón af þvi sem á
undan er gengið i landhelgis-
deilum Islendinga og Breta þá
má segja að íslendingum væri
ekki láandi þó þeir grétu ekki
yfir óförum brezkrar togaraút-
gerðar, en það er ekki aðalatr-
iðið.
Það sem er mikilvægt er það að
þetta var ef til vill fyrsta dæmið
um hvemig brezk stjómvöld
ætluðu að heyja sitt „þorska-
strið” um brÁzt almennings-
álit. t þetta skipti eins og oft
siðan gefa brezkir fjölmiðlar
visvitandi ranga mynd af þvi
sem er að gerast.
II. Aðaltalsmaður Breta i þessu
máli, Roy Hattersley, kom ekki
alls fyrir löngu fram i útvarpi
þar sem almenningi var gefinn
kostur á að leggja fyrir hann
spurningar. t þætti þessum,
sem sýndi þrátt fyrir allt ótrú-
lega mikinn stuðning við mál-
stað tslendinga, var svar R.H.
við öllum spurningum, sem
lutu að réttmæti aðgerða Breta
I deilunni, það, að Islendingar
væru að brjóta alþjóðalög. t
sjónvarpsþætti skömmu siðar,
semfjallaði um fiskiðnað Breta
var hinn ágæti R.H. aftur kom-
inn til að verja málstað rikis-
stjörnarinnar. Einn þátttak-
andinn i þeim umræðum, sem
greinilega vissi um hvað hann
var að tala, benti á að það væru
engin alþjóðalög um landhelg-
ismál og allar þjóðir, þar með
taldir Bretar,hefðu fært út ein-
hliða. Þó svo að R.H. hafi eytt
heilli klukkustund i útvarpinu
og reynt aftur þarna i sjón-
varpinu við að hamra þvi inn
hjá áheyrendum að tslendingar
væru að brjóta alþjóðalög,
fannsthonum ekki ástæða til að.
svara þessari athugasemd.
Þetta var fyrsta dæmið sem ég
sá um að R.H. væri visvitandi
að ljúga að brezku þjóðinni, og
hið virta BBC, annað hvort af
fávizkueða annarlegum ástæð-
um, virtist una þessum mál-
flutningi vel.
III. Það má segja að þó svo að
gengið væri út frá þvi að Bretar
hafi aldrei haft neinn rétt til að
veiða við Islandsstrendur þá
væri fremur ósanngjarnt að
segja þeim að hætta með hálfs
árs fyrirvara. Þetta skilur hinn
skarpi Hattersley, og þess
vegna reynirhann að koma þvi
inn sem röksemd fyrir aðgerð-
um sinum að Bretar hafi dcki
fengið nægan aðlögunartima,
þó svo að hinn raunverulegi að-
lögunartimi sem þeir hafa
fengið sé nær 30 árum. Það er
uggvænlegt hvað brezkir fjöl-
miðlar hafa látið stjórnmála-
menn, sem R.H., komast upp
með óheiðarlegan málflutning i
þessu máli.
IV. Hattersley á röngum kanti:
Til að gefa enn frekari afsökun
á framferði Breta kom R.H.
með dæmisögu. Honum hefur
árnefa þótt dæmisagan góð, þvi
hann sagði hana bæði I útvarpi
og sjónvarpi. — Ef ákveðið
væri að breyta umferðinni á
brezkum vegum frá vinstri um-
ferð til hægri I. okt. næsta
haust, þá gefur það ekki neinu
héraði heimild til að skipta yfir
strax. — Hliðstæðan á að vera
sú að það er svo gott sem afráð-
ið að bæði Bretar og tslending-
ar og fleiri þjóðir fái alþjóða-
viðurkenningu á 200 milna
efnahagslögsögu eftir hafrétt-
arráðstefnu Sameinuðu þjóð-
anna. Dæmisagan er náttúr-
lega út i hött eins og við var að
búastfrá þessum herbúðum, en
maður hefði haldið að góður
fréttamaður hefði spurt að
gefnu tilefni hvort þetta atriði
hafi ráðið viðhorfum Breta
þegar Islendingar færðu út i 4
milúr, 12 milur, eða 50 milur.
2. Bretar og EBE
Bretar nota að sjálfsögðu að-
stöðu sina innan EBE til að reyna
að þvinga þær þjóðir, sem þar
eru, til stuðnings við sinn vonda
málstað. Eitt atriði sem þar gæti
orðið mikilvægt eru veiðar
EBE-landanna innan brezkra 200
milna þegar þar að kemur. Þeir
tala um að „fremja tslending” á
EBE-löndunum. Þetta er undir-
ferli, sem er tslendingum hættu-
legt, þvi þau sámskipti, sem rikja
á milli þjóðanna innan EBE eru
gjörólik viðhorfum Islendinga til
Breta. Innán EBE er það sam-
komulag um sameiginleg efna-
hags-og viðskiptamál, sem ræður
þvi að aðrar þjóðir innan EBE
fóru fram á að stunda veiðar inn-
an brezku 200 mílnanna.
3. Ilræsni brezkra
stjórnmálamanna
Fyrir Islendinga hér i Bretlandi
er varla eins erfitt að umbera
nokkuð af þeim þvættingi, sem
sagt er um landhelgisdeiluna og
þá hræsni brezkra stjórnmála-
manna, að reyna að koma þvi inn
hjá brezku þjóðinni að tslending-
ar séu árásarðilinn, og að þeir
geri sinar árásir i skjóli smæðar
sinnar. Ef nokkuð er dæmi um
hreinan Göbbels-áróður þá er
þetta það. Mér er nær að halda,
að ef stærðarhlutföllin á milli ts-
lendinga og Breta væru t.d. að-
eins 1 á móti 10 i stað 1 á móti 250
þá væru tslendingar fullfærir um
að halda þeim i skefjum með einu
aðferðinni sem þeir skilja, þ.e.
vopnavaldi.
Mér vitandi hefur tsland ekki
lýst yfir striði á hendur Bretum
eða Bretar á hendur tslendingum.
Ég fæ þvi ekki annað séð en
brezki flotinn sé notaður til að
styðja hreina ofbeldismenn i þvi
að brjóta islenzk lög. Þó svo að ts-
lendingar hafi góðan málstað þá
er mikilvægt að það sé aldrei
slakað á i upplýsingamiðlun og
hvert tækifæri notað til að benda
á hin raunverulegu sannindi i
þessari deilu. Ég hef þvi miður
ekki séð islenzk blöð siðan um
áramót, en ef það er rétt túlkað
að islenzkir ráðamenn séu farn-
ir að tala um að halda uppi
skæruhernaði á tslandsmiðum
eins og sagt var i fjölmiðlum hér,
þá held ég að það sé kominn timi
til að menn staldri við og ihugi
hvort þeir hafi ekki lesið The
Times með einum of opnu hugar-
fari.
Látum Breta ekki hafa frum-
kvæðið i að gefa hlutunum nafn.
Það er aðeins einn sannleikur um
ástandið á tslandsmiðum oghann
er sá, að islenzku varðskipun eru
hindruð i að framfylgja islénzk-
um lögum af ofbeldismönnum i
finum einkennisbúningum.
Brezkir ráðamenn væru, þrátt
fyrir allt, meiri menn, ef þeir
gengju hreint til verks og segðu
tslendingum strið á hendur.
4. Hræsni brezkra
fjölmiðla
Fyrir nokkrum dögum var
grein i The Times eftir vel þekkt-
an blaðamann hér I Bretlandi.
Greinin fjallaði um skort á
frelsi i Póllandi. Mér er alls ó-
kunnugt um sannleiksgildi grein-
arinnar, en hún bar viss einkenni
þeirrar einfeldni að allt sé svart
fyrir austan járntjald og allt hvitt
okkar megin við þetta ljóta tjald,
sem brezkir ihaldsmenn reyna nú
allt hvað af tekur að endurreisa
til að fela sitt getuleysi við að
koma með jákvæðar hugmyndir
til að takast á við þau vandamál,
sem að Bretum steðja.
Skömmu siðar heyrði ég svo I
BBC-sjónvarpinu fyrirlestur sem
haldinn var af háttsettum manni
hjá BBC. Fyrirlesturinn var til
heiðurs einum þekktasta útvarps-
og sjónvarpsmanni Breta, sem
látinn er fyrir mörgum árum,
Ri'chard Dimbelly. Fyrirlesturinn
var mjög góður og i honum
minntist fyrirlesarinn meðal ann-
ars á mikilvægi þess að fjölmiðlar
leituðust við að segja sannleikann
i hverju máli, allan sannleikann.
Það voru reyndar þessi tvö atriði,
sem hafa knúið mig til að skrifa
þessar linur. Fyrir áramót sendi
ég, i einfeldni minni, stutt bréf til
að leiðrétta viss atriði i frétta-
flutningi brezkra fjölmiðla um
landhelgismálið. Bréfið var ekki
birt. Skömmu siðar var bréf i The
Times frá brezkum þingmanni,
Patrick Wall, þar sem svo gott
sem hvert einasta atriði i þvi
bréfi var mistúlkun og lygar um
islenzk málefni fannst mér að ég
yrði að gera mitt til að leiðrétta
slikan málflutning. Ég sendi þvi
annað bréftil The Times. Það var
heldur ekki rúm fyrir það þó svo
aðþað bréf innihéldi ekkert nema
leiðréttingar á mistúlkunum P.W.
Sem sagt fyrrnefnd grein i The
Times og hinn ágæti fyrirlestur i
BBC gáfu ekki alveg sömu mynd
af brezkum fjölmiðlum og með-
höndlun þeirra á landhelgisdeil-
unni. Ég vil að min persónulega
reynsla af þvi komist á framfæri.
Báðar sjónvarpsstöðvarnar
hérna hafa verið með þætti, sem
átt hafa að gefa mynd af bak-
grunni landhelgisdeilunnar.
Þættir þessir hafa i sjálfu sér ekki
verið illviljaðir i garð tslendinga,
en ég er ekki ennþá búinn að
skilja það, að ein af mikilvægustu
röksemdum tslendinga i deilunni
sé sú að tómatsósa sé þrisvar
sinnum dýrari á Islandi en á
Bretlandi. Fréttamenn frá báðum
stöðvunum fóru i innkaupaferð i
Silla og Valda-verzlun.
5. Kynning á málstað
tslendinga
Mér er ekki kunnugt um hvað
gert er til þess að skýra islenzkán
málstað fyrir erlendum fjölmiðl-
um. Ef það sem birzt hefur i
brezkum fjölmiðlum gefur rétta
mynd af þvi', sem þeim hefur ver- _
ið boðið upp á, þá er það harla lit- ‘
ið. Það má vera að það sé erfitt
fyrir Islendinga að koma á fram-
færi efni, sem skýrir það sem
liggur að baki þessari þriðju eða
fjórðu landhelgisdeilu. Ég vona
hins vegar að málstaður íslend-
inga hafi verið rækilega kynntur
meðál annarra þjóða, þvi það
ermeð stuðningiþeirra sem sigur
verður unninn.
—o—
Að lokum vil ég segja það, að
tslendingar hafi ekki metið rétt
tvö atriði sem lúta að landhelgis-
deilunni.
I fyrsta lagi hafa þeir vanmetið
Breta á þann ótrúlega hátt að of-
meta þá. Islendingar hafa sem
sagt gengið út frá þvi, að hið
brezka „fair play” væri ekki ein-
vörðungu þjóðsaga. Bretar eru I
efnahagsörðugleikum þessa dag-
ana sem kunnugt er. Á slikum
timum virðast auðveldu og óheiö-
arlegu lausnirnar miklu vinsælli,
að minnsta kosti meðal brezkra
stjórnmálamanna.
t öðru lagi held ég að tslending-
ar hafi vanmetið hlutverk sitt i al-
þjóðlegum hafréttarmálum.
Við skulum ekki gleyma þvi að
islenzka þjóðin hefur sennilega
gert meira en nokkur önnur þjóð
til þess að knýja fram réttláta
niðurstöðu i hafréttarmálum. ts-
lenzka þjóðin hefur gert þetta,
ekki með þvi að senda nefhdir á
ráðstefnur, þó svo aö það sé fjarri
mér að draga úr þýðingu slikra
sendimanna, heldur með þvi að
láta aldrei vopnað ofbeldi brjóta
sig á bak aftur. Það hefur verið
islenzka þjóðin, ekki stjórnmála-
hetjur, með fullri virðingu þó
fyrir þeim, sem staðið hefur af
sér þessar árásir hins blinda og ó-
mennska valds, sem Bretar hafa
beitt, vald vopna og hræsni.
29.2. ’76
Sigþór Pétursson.
Jörð óskast til kaups
Félagssamtök óska eftir að kaupa jörð.
F.kki bundið við ákveðinn landshluta.
(Æskilegt að einhver veiðihlunnindi fylgi
jörðinni.) —- Tilboð óskast sent Timanum.
sem fyrst, merkt Falleg jörð 1895.

Aðstoðarlæknir á Röntgendeild.
Staðan veitist frá 15. april n.k. til sex
mánaða. Laun samkvæmt kjara-
samningum Læknafélags Reykjavikur
og Reykjavikurborgar.
Lausar stöður |
í Borgarspítalanum
w.
'X
’i;
ji..

-Sr
*.«y
-Cv-
i -r*
-• -%
•
V
* rV
Félagsráðgjafi i Geðdeild.
Staðan veitist eftir samkomulagi.
Laun samkvæmt kjarasamningum
Starfsmannafélags Reykjavikurborgar
og Reykjavikurborgar.
Aðstoðarlæknir á Endurhæfingadeild
(Grensásdeiid).
Staðan veitist frá 1. mai til sex mánaða.
Laun samkvæmt kjarasamningum
Læknafélags Reykjavikur og Reykja-
vikurborgar.
Umsóknir, á þar til gerðum eyðublöð-
um, skulu sendar viðkomandi yfirlækn-
uni fyrir 1. april n.k.
Þeir gefa jafnframt frekari upp-
lýsingar.
Reykjavik, 12.03. 1976.
Stjórn sjúkrastofnana
Reykjavikurborgar.
• k".i * ' Í:j\ . . v/- ;_V- • »
»Vv
■ r; •
•; >'.
%
i1;,
> ý. .
•
/v* ;
>>;.
;
'fj
n
•'I-V
y -