Tíminn - 20.03.1976, Qupperneq 9

Eigendur Ilafbliks voru frumkvöðlar að kaupum togarans Suðurnes KE 12,
og áttu ekki minnstan þátt i framkvæmd þess.
Nýtt fiskverkunarhús i smiðum. Lokið er við að leggja oliumöl allt umhverfis
húsið, samkvæmt nútimakröfum.
Hluti af vinnusal frystihússins, þar sem snyrting og pökkun fer fram. Á neðri
myndinni er handflökunarkerfið i frystihúsinu.
Laugardagur 20. marz 1976 Laugardagur 20. marz 1976
Þórarinn St. Sigurðsson framkvæmdastjóri:
GJALDÞROT HAF-
BLIKS HF. í HÖFNUM
---- J
Fyrir skömmu varð eitt frysti-
hús á tslandi að leggja upp laup-
ana. Eignir Hafbliks h.f. i Hiífn-
um voru seldar á nauðungarupp-
boði, fyrst fasteignir og siðan
hlutabréf i skuttogaranum Suður-
nes KE 12. Eignir þessar voru i
báðum tilfellum slegnar útvegs-
banka tslands og jafnframt i báð-
um tilvikum langt undir raunvirði
meö þeim afleiðingum að aðrir
lánadrottnar fá ekkert upp i sinar
kröfur. Það er kannski ekki
ástæða til þess að skrifa blaða-
grein, þótt eitt fyrirtæki i fisk-
iðnaði á tslandi fari á hausinn og
jafnvel þó að þau færu sömu leið-
ina snöggtum fleiri svo sem staða
þeirra margra er um þessar
mundir vegna þess hvernig að
þeim atvinnufyrirtækjum er búið.
Til þess að lengja mál mitt ekki
alltof mikið mun ég ekki fara út i
þá sálma. Það er aðdragandi
gjaldþrotsins og afskipti
viðskiptabanka Hafbliks h.f. Út-
vegsbanka tslands til máls ins
semveldurþvi að ég undirritaður
sem var annar aðaleigandi frysti-
hússins og framkvæmdastjóri
félagsins mun hér á eftir reyna að
varpa ljósi á málið i heild sinni.
Erfiðleikar í sjávarútvegi
Á árinu 1974 fór afkoma frysti-
iðnaðarins mjög versnandi og
voru mörg fyrirtæki komin i
mikla greiösluerfiöleika á haust-
mánuðum það ár. Eftir gengis-
fellingu i september 1974 voru
undirbúnar viðtækar aðgerðir til
lausnar þessum vanda með þvi
að breyta lausaskuldum fyrir-
tækja i sjvarútvegi i langtima
lán, i daglegu tali nefnt ,,kon-
vertering”. 1 þessu skyni var
skipuð nefnd með fulltrúum við-
skiptabankanna þ.e. Útvegs-
bankans og Landsbankans,
Sjávarútvegsráðuneytisins og
Seðlabanka tslands. Settar voru
ákveðnar reglur um framkvæmd
lánveitinganna. Mikill timi fór i
gagnasöfnun hjá viðkomandi
fyrirtækjum og úrvinnsla þeirra
tafði afgreiðslu mála verulega.
Rekstrarerfiðleikar fóru sivax-
andi enda gripið til annarrar
gengisfellingar i febrúar 1975.
Fljótlega varðljóst að gera þurfti
sérstakar ráðstafanir, ef Hafblik
ætti að geta notið þeirra lánveit-
inga, sem fyrirhugaðar voru.
Útvegsbankinn lagði til, að
hlutafél fyrirtækisins yrði aukin
verulega, ef það mætti verða til
þess að uppfylla settar reglur.
Loforð fékkst fyrir 13 milljóna
króna hlutaf járaukningu, en
reyndist þó ekki nóg til þess, að
„konvertering” fengist. Sú varð
einnig niðurstaða nefndarinnar
gagnvart fjölmörgum öðrum
fyrirtækjum. Haldið var áfram
tilraunum til lausnar vanda fyrir-
tækisins i samráði við Útvegs-
bankann og féllst hann á sem lið i
þeim aðgerðum, að lausaskuldum
fyrirtækisins við bankann yrði
breytt i allt að 15 ára lán. Eins og
áður var að vikið var fjöldi fyrir-
tækja, sem ekki uppfyllti reglur
til „konverteringar”, en jafn-
framt var ljóst, að til stórvand-
ræða gæti horft i atvinnumálum
ef þessi fyrirtæki yrðu að hætta
störfum. Fyrir forgöngu sjávar-
útvegs og f jármálaráðherra
ákvað rikisstjórnin að lána
byggðasjóði rúmar 300 milljónir
króna úr gengishagnaðarsjóði,
sem byggðasjóður siðan endur-
lánaði þessum fyrirtækjum i
samráði við og að fengnum tillög-
um viðskiptabanka þeirra um
fjárþörf fyrirtækjanna og að
sjálfsögðu að þvi tilskildu, að
heildarlausn fengist á málefnum
hvers fyrirtækis, sem lánað yrði.
Að tilstuðlan og i samráði við Út-
vegsbankann sótti Hafblik h.f. um
lán hjá byggðasjóði og voru
meginforsendur umsóknarinnar i
samræmi við það sem að ofan
greinir eftirfarandi: i
1. Loforð um 13 milljóna króna
hlutafjárauknirigu.
2. Loforð bankans um að lausa-
skuldum fyrirtækisins i bankan-
um yrði breytt i löng lán.
A þessum meginforsendum
lánaði byggðasjóður fyrirtækinu
15milljónir króna til 5 ára. Vegna
þess sem fram kemur hér á eftir
skal það tekið fram, að loforð um
aukið hlutafé var staðfest af við-
komandi aðilum bæði munnlega
og bréflega viö Útvegsbankann
og a.m.k. munnlega við byggða-
sjóð, auk þess sem undirritaður
tekur það sem gefið, að byggða-
sjóður hafi leitað staðfestingar
Útvegsbankans á fyrirhugaðri
breytingu skulda fyrirtækisins i
bankanum. Jafnframt veit ég
ekki betur en að byggðasjóður
hafi beinlinis falið Útvegs-
bankanum að sjá um fullnægingu
hlutafjárloforðanna, enda voru
allar staðfestingar um hlutafjár-
loforðin i fórum bankans. Þá skal
það tekið fram, að forystumaður
þeirra aðila, sem gefiö hafði lof-
orð um hið aukna hlutafé, hafði
útvegað Hafblik h.f. erlent lán og
var (og er) ábyrgur fyrir greiðslu
þess. Lán þetta var á þessum
tima i vanskilum og hart gengið
fram af viðkomandi aö hluta
byggðasjóðsláns yrði varið til
greiðslu upp i það. Undirritaður
taldi eðlilegt, að gengið yrði frá
hlutafjárloforðinu samhliða upp i
greiðslu á nefndu erlendu láni, og
lagði ég þvi þá málsmeðferð til
við þann bankastjóra Útvegs-
bankans, sem leitt hafði málefni
fyrirtækisin bankastjórninni, en
Tveir frystiskápar af þessari gerð eru i frystihúsinu.
í þessum tækjum er hægt að frysta 301. af loðnu á 10 klst.
hann vildi þó ekki fallast á þetta,
þar eð bankinn hefði ekki ástæðu
til að vantreysta gefnu loforði
viðkomandi. Auk þess yrði ég að
taka tillit til þess, að sami maður
væri að koma með margar millj.
inn .i fyrirtækið i formi
nýs hlutafjár og bæri mér þvi að
greiða það, sem lofað hefði verið
upp i erlenda lánið. Til grundvall-
ar þessari tillögu minni um ofan-
greinda málsmeðferð lá einungis
vilji minn til þess að láta ekkert
fara úrskeiðis varðandi fullnæg-
ingu skilyrðis byggöasjóðs fyrir
lánveitingunni, svo og að tryggja
Hafblik h.f. starfsmöguleika. Með
tilliti til traustsyfirlýsingar bank-
ans á loforöi viökomandi aðila
féllst ég á að inna umrædda
greiðslu af höndum, án fyrr-
greindrar málsmeðferðar.
Bankinn lagðist gegn
rekstri
Með tilkomu byggðasjóðsláns-
ins, siöari hluta ágúst, var fljót-
lega hafizt handa að mála frysti-
húsið að innan og utan og lagfæra
það, sem úrskeiðis hafði gengið,
með það fyrir augum að hefja
.starfrækslu á ný. 1 þvi sambandi
voru fulltrúar framleiðslueftirlits
sjávarafuröa kvaddir á staðinn
og veittu þeir leyfi til þess að
hefja framleiðslu. Aðgerðir
þessar fóru fram með fullri vit-
und bankans og án nokkurra
athugasemda af hans hálfu. Þeg-
ar hefja skyldi framleiðslu á ný,
lagðist bankinn eindregið gegn
þvi og hvatti mig til þess að hef ja
ekki rekstur að svo stöddu, þar
sem mikill taprekstur væri á
frystihúsunum um þessar mundir
og allt benti til þess að frystihús-
um á svæðinu frá Akranesi til
Vestmannaeyja yrði lokað á
næstunni. Farið var að ráðum
bankans i þessu efni og óþarfi að
skýra það nánar.
Hlutafjárloforð svikin
Svo sem fram hefur komið lágu
fyrir i Útvegsbankanum, stað-
festingarum aukningu hlutafjár i
Hafblik h.f., sem námu 13
milljónum króna. Skipting þeirra
var þannig, að eigendur frysti-
hússins höfðu lofað 5 milljóna
króna aukningu og nýir aðilar
höfðu lofað 8 milljónum króna.
Um það bil, sem staðfesting á láni
byggðasjóðs lá fyrir i Útvegs-
bankanum, fór ég að verða var
við, að þvi er mér fannst, breytt
hljóð i forystumánni þeirra aðila,
sem lofað höfðu auknu hlutafé.
Þvi var það að ég lagði áður-
nefnda málsmeðferð til við
bankann svo sem fyrr er frá
greint, þ.e. að tengja saman
greiðslu upp i erlenda lánið og
frágang hlutaíjárloíorðanna. Þvi
miður reyndist þessi grunsemd
min rétt, þvi eftir fundahöld og
málaþras, sem ekki er ástæða til
að fara frekar út i nema sérstakt
tilefni komí tíl, varð það ljóst, að
bakslag var komið i nefnt hluta-
fjárloforð. Þegar komið var langt
fram á haust, mun forystumaður
viðkomandi aðila hafa tjáð
bankanum þau málalok. Að þess-
um niðurstöðum upplýstum, ósk-
uðum við, eigendur frystihússins,
þ.e. stjórnarformaður, ívar Þór-
hallsson, og undirritaður, eftir
þvi við útvegsbankann, að bank-
inn beitti áhrifum sinum til þess
að við gefið loforð yrði staðið.
Ekki varð þess vart á neinn hátt,
að bankinn hafi gert tilraunir til
þess, enda sannar framvinda
málsins, að ekki varð sýnilegur
árangur af þeirri viöleitni, hafi
hún verið höfð i frammi.
Viöbrögð eigenda Hafbliks
við tilkomu svikinna lof-
orða
1 ljósi þeirra staðreynda, sem
nú lágu fyrir svo sem skýrt hefur
verið hér að framan, var haldið
áfram viðræðum eigenda frysti-
hússins við Útvegsbankann. Við
buðumst til að auka hlutfé okkar
upp i 10 milljónir i stað 5 milljóna
króna, sem áður hafði verið gert
ráð fyrir. 1 þvi sambandi gerðum
við bankanum grein fyrir þvi,
hvernig sú hlutafjáraukning var
hugsuð. Auk þess lögðum við til
að selja helming hlutabréfa i
Útgerðarfélaginu Suðurnes. KE
12, enda gengi andvirði hluta-
bréfa Hafbliks h.f. til lækkunar á
skuldum frystihússins i útvegs-
bankanum. Að sjálfsögöu voru
þessar tillögur við það miðaðar,
að bankinn gengi endanlega frá
málum svo sem hér að framan
greinir, og þá öllum þáttum þess,
en ekki bara einum eða ein-
hverjum þeirra. Útvegsbankinn
samþykkti þessa tillögu strax, og
i áframhaldi af þvi var farið að
vinna að sölu hlutabréfanna og
gerður samningur af lögfræðingi
bankans við hina væntanlegu
kaupendur i nóvember 1975. Svo
sem oft vill verða i málum sem
þessum, þ.e. sölu hlutabréfanna,
drógust þau á langinn langt fram
yfir það, sem ráð hafði verið fyrir
gert. Þegar kom að þeim degi i
febrúar 1976 að selja átti eignir
Hafbliks á uppboði, var þó búið
fyrir nokkru að staðfesta við
Útvegsbankann, af viðskipta-
banka kaupendanna, Landsbanka
Islands, að ekkert væri þvi til
fyrirstöðu, að kaup viðkomandi
aðila gætu farið fram. Útvegs-
bankinn staðfesti þetta við mig,
Framhald á bls. 13
Ný frystipressa tilbúin til notkunar i frystihúsinu,
en hún hefur aldrei verið sett i gang.
TÍMINN
Ný hús hafa risið i Höfnum, og fleiri eru i byggingu, eins og sjá má á þess-
um myndum, og eru gatnagerðarframkvæmdir i fullum gangi.

1