Tíminn - 23.06.1976, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 23. júni 1976
TÍMINN
3
Landbúnaðarráðstefnan á Blönduósi:
FRAMLEIÐSLAN SVO TIL
STADID í STAD í 15 ÁR
M.Ó.-Sveinsstöðum — Fram-
lciðsla landbúnaðarvara var litlu
meiri hér á landi á sfðasta ári en
hún var fyrir 10-15 árum síðan:
Nokkrar tilfærslur hafa átt sér
stað milli búgreina, en aðalbreyt-
ingarnar eru vegna árferöis. Þó
hafa afurðir hlunninda aukizt
jafnt og þétt og nokkur aukning
orðið I framleiðsiu svinakjöts og
aiifugla, en hefðbundnar búgrein-
ar hafa ekki aukið varanlega
vöruframleiðslu sina. Mjólkur-
framleiðendum hefur fækkað, en
hver einstakur fram leiöandi
aukið vörumagn sitt, þó gætti
verulegs samdráttar i mjóikur-
framleiðslunni siðasttiðið ár.
Þessar upplýsingar komu fram
i fróðlegu erindi, sem Gunnar
Guöbjartsson, formaður Stéttar-
sambands bænda flutti á ráð-
stefnu um landbúnaðarmál á
Blönduósi i fyrradag.
Gunnar skýrði frá því, að árið
1960 hefðu verið framleiddar
Tilraunahitaveitan I Eyjum — myndin tekin i júlfmánuði í fyrra.
Nýja hraunhitaveitan í Eyjum:
Vandasamast að
hafa stjórn á hitanum
ASK-Reykjavík. — A næstu dög-
um verða fjölmörg hús, eða 23
talsins, tengd við nýju hraunhita-
veituna I Vestmannaeyjum. Þeg-
ar hefur sjúkrahúsið verið tengt
inná kerfið, en eftir áætlun, sem
gerð var af Raunvisindastofnun
háskólans og teiknistofu Guð-
mundar og Kristjáns, á að hita
upp 5% af bænum með hraunhita-
veitunni. Af því tekur sjúkrahúsið
um 2,3%.
t tæpt ár hefur litill hitaskiptir
verið i notkun, oghefur hann nægt
til að hita uppsexhús en sá, sem
verið er að taka i notkun nú, er
um 90 hitafermetrar. Það hefúr
komið i ljós, að sjálfan hitaskipt-
inn þarf ekki að nota enn sem
komið er, þvi að rörin, sem frá
honum liggja, hitna svo mikið á
hrauninu, að aðalvandamálið er
að halda hitanum niðri. Telja
heimamenn, að sú áætlun, sem
gerð var og tók til rúmlega tutt-
ugu húsa, sé ónákvæm, mögulegt_
sé að hita upp enn fleiri hús.
Ekki er talið heppilegt, að
hitinn sé meiri en 75-80
gráður, og til þess að fá það
hitastig þarf ekki að hleypa
miklu magni af gufu inn á kerf-
ið. Þessi hitaskiptir er ein-
ungis venjulegir pottofnar, sem
Eyjamenn keyptu nýja, en einnig
fengu þeir ofna úr gamla sjúkra-
húsinu, sem nú þjónar þvi hlut-
verki að vera ráðhús. Þeir voru
látnir i kistur og gufu hleypt i
gegn, en hitinn á henni mælistnú
um 180gráður. Til þess að stjórna
hitauppstreyminu, var ekið yfir
svæðið gjalli,og það siðan þakið
með plasti. Þetta var gert einum
þrisvar sinnum, en þá var mold
Jafnréttismál gegn alþingi:
AAunnlegum mál-
flutningi lokið
gébé Rvik — í gærdag fór fram
munnlegur málflutningur í bæj-
arþingi Reykjavikur I fyrsta jafn-
réttismálinu sem höfðað hefur
verið á Islandi. Skýrt hefur verið
frá máli þessu I Timanum áður,
en það voru fyrrverandi kven-
þingritarar alþingis, sem höfðuðu
mát gegn þeirri viðulegu stofnun
vegna launamisréttis sem þær
töldu sig hafa orðið fy rir og kröfð-
ust leiðréttingu mála sinna. Lög-
menn stefnenda, Gunnlaugur
Þórðarson og stefnda, Þorsteinn
Geirsson, fluttu málið, en setu-
dómari er Már Pétursson og með-
dómendur Hákon Guðmundsson
og Adda Bára Sigfúsdóttir. Fjöl-
menni var viöstatt málflutning-
inn í gær og var meirililutinn
kvenfólk. Búast má við dómi I
máli þessu innan mánaðar.
Nokkuð er um liöið siöan fjallað
var um mál þetta I Timanum og
þvi ekki úr vegi að rifja það litil-
lega upp. Þetta er i fyrsta skipti
sem mál er höfðað gegn alþingi
og um leið er þetta fyrsta jafn-
réttismálið sem tekiö er fyrir af
dómstólum hér á landi.
Forsagan er, að sjö stúlkur sem
unnu við vélritun á ræðum þing-
manna sem fluttar voru i sölum
alþingis, sögðu upp störfum 1974
vegna óánægju, þegar þær kom-
ust að þvi, að eini karlmaðurinn
sem vann samsvarandi starf, var
allt að sex launaflokkum hærri en
þær. Var mál formlega höfðað af
Gunnlaugi Þórðarsyni fyrir hönd
tveggja þingritara, þeirra Ragn-
hildar Smith og Guðnýjar Július-
dóttur gegn alþingi og fjármála-
ráðherra. Um málið var fjallað i
jafnlaunaráði á hvorki meira né
minna en átta fundum og margir
kallaðir fyrir ráðið vegna máls-
ins. Mál hinna stúlknanna verða
tekin fyrir siðar.
Niðurstaða jafnlaunaráðs varð
sú, að það taldi það hfutverk
dómsstóla að skera úr um það,
hvort gengið hafi verið á rétt
stefnenda i máli þessu. 1 1. og 2.
gr. laga um jafnlaunaráð segir
m.a.: Konum og körlum skulu
greidd sömu laun fyrir jafnverð-
mæt og að öðru leyti sambærileg
störf. Atvinnurekendum er ó-
heimilt að mismuna starfsfólki
eftir kynferði. Lögmaður alþingis
i máli þessu er Þorsteinn Geirs-
son, en hann kom með frávisun-
arkröfu þann 15. desember, sem
byggð var á þeirri forsendu að
þetta væri kjarasamningamál og
heyrði þvi undir félagsdóm. Þann
Framhald á bls. 19.
jafnað yfir og sáð I grasi, þannig
að nú er bletturinn hvanngrænn.
Raunvlsindastofnun Háskólans
taldi, að hraunhitaveitan gæti á
þessum stað örugglega enzt i ein
tólf ár, en sumir jarðfræðinga^,
hafa talið hitann verða
nægan i allt að mannsaldur.
Þetta svæði, þar sem núver-
andi hitaveitukerfi hefur ver-
ið komið fyrir, er ekki talið það
bezta, tvö önnur eru talin enn
vænlegri til árangurs, en þau eru
hins vegar lengra frá bænum.
Aftur á móti hefur þetta svæði
hitnað siðan það var einangrað
eins og áður var greint frá. Það,
sem hefur styrkt trú manna á þvi,
að hitinn geti enzt lengur en
Raunvisindastofnunin vill I bili á-
byrgjast, eru hitamælingar, sem
gerðar voru úti i Surtsey. fyrir
skömmu. Þar kom fram, að enn
er góður möguleiki á að fá nægan
hita til hraunhitaveitu, enda þótt
rúmur áratugur sé liðinn frá gosi.
Uppsetmng á hraunhitaveitu
er, einsogað likum lætur, tiltölu-
lega ódýrt fyrirtæki. Tilrauna-
spirallinn kostaði einungis um 60
þúsund, en til uppbyggingar nýja
kerfinu lánaði Viðlagasjóður um
20 milljónir. Þess má hinsvegar
geta, að hvern mánuð munu eyja-
skeggjar nota svipaða upphæð til
hitunar húsa sinna. Þar er talið,
að það taki milli 5 og 6 ár að
greiða niður stofnkostnaðinn, en
úr þvi yrði ekki um annað en eðli-
legt viðhald að ræða.
105.365 lestir af mjólk i landinu,
en á siðasta ári var framleiðslan
ekkinema 125.600 lestir. Dilka-og
geldfjárkjöt var um 10.000 lestir
1960, en um 12.000 lestir 1973 og
1974, en fór hins vegar upp i 13.000
lestir á sl. hausti. Svínakjöts-
framleiðslan hefur aukizt um
helming svo og eggjaframleiðsl-
an og alifuglaframleiðsla hefur
aukizt úr 50 lestum 1960 i 447 lestir
á sl. ári.
Garð- og gróðurhúsaafurðir
hafa hins vegar dregizt saman á
þessu fimmtán ára timabili og
sömuleiðis hafa afurðir af hross-
um minnkað verulega.
Astæðurnar fyrir þessu taldi
Gunnar einkum vera þrjár. t
fyrsta lagi hefði framleiðslan
einkum veriöbundin við innlenda
markaðsmöguleika, sem hefðu
verið og væru mettaðir, en erlent
verð fyrir búvöru væri of lágt og
útflutningsbætur skornar við nögl
og oft fullnýttar.
í öðru lagi taldi hann að tak-
markað lánsfé og óhagstætt láns-
fé i landbúnaði hefði takmarkað
framkvæmdir og framleiðslu-
aukningu. I þriðja lagi nefndi
Gunnar, að erfiðleikar væru á aö
fá gott starfsfólk til afleysinga i
landbúnaði og það hefði valdið
þvi, að allt of mikið vinnuálag
væri á veitafólki, sem af þessum
sökum, fækkaði með hverju árinu
sem liði.
Þá kom fram i erindi Gunnars
að bændur hafa lagt verulegt fé i
aukna ræktun, en afrakstur
þessarar auknu ræktunar hefur
að stórum hluta farið i bein
búf j árræ kta rl önd.
Byggingar nýrra útihúsa hafa
verið talsverðar, en eru þó ekki
mikið umfram eðlilega endurnýj-
Halldór E. Sigurðsson land-
búnaðarráöherra I ræðustól.
un, sem sést á þvi ef meðalaldur
útihúsa er skoðaður samkvæmt
fasteignamatsskýrslum. Bændur
hafa orðið að fjármagna slikar
framkvæmdir af 66hundraðshlut-
um og hafa oft á tiðum lagt hart
að sér að koma þeim fram-
kvæmdum áfram. Þær fram-
kvæmdir ásamt ræktuninni hafa
að verulegu leyti byggzt á vinnu-
Framhald á bls. 19.
Þéttskipaður fundarsalur á ráðstefnunni.
— Ljósmyndir: Unnar Agnarsson.
Keflavíkurflugvöllur:
Röntgentæki til
farangursleitar
FB-Reykjavik. Toligæzlan á
Keflavikurflugvelli er I þann veg-
inn að fá nýtt og fullkotniö tæki til
þess að leita að óæskilegum hlut-
um i handfarangri farþega, sem
um flugvöllinn fara.Er hérum að
ræða röntgentæki, sem skilar frá
sér mynd af innihaldi hand-
farangursins, og sjáist eitthvað
Frá réttarhöldunum I bæjarþingi Reykjavikur i gær. Taliö frá vinstri:
Gunnlaugur Þóröarson, lögfræöingur stefnenda, viö hliö hans,
Ragnhildur Smith, Hákon Guömundsson meödómari, Már Pétursson
setudómari og Adda Bára Sigfúsdóttir meödómari. —Timamynd: G.E.
athyglisvert á myndinni er hægt
að leita nánar i farangri viðkom-
andi farþega.
Pétur Guðmundsson flug-
vallarstjóri á Keflavikurflugvelli
skýrði Timanum frá þvi, að tæki
eins og það, sem hingað er
væntanlegt sé m.a. notað á flug-
vellinum i Amsterdam. Þetta er
færiband, sem farþegi leggur
handfarangur sinn á. Rennur
hann siðan inn i röntgenmynda-
vél, og skilar hún mynd af inni-
haldi farangursins. Farangurinn
kemur að þvi búnu út á öðrum
stað, þar sem farþeginn er kom-
inn eftir að leitað hefur verið á
honum með venjulegum málm-
leitartækjum, eins og notuð hafa
verið að undanförnu i Keflavik.
Röntgentækið er mjög
nákvæmt og öruggt, og á ekki að
vera möguleiki á þvi, að i gegn
um það komist neinir þeir hlutir,
sem farþegar gætu siðan notað til
flugvélarána. Einnig er kostur
við þetta tæki, hversu fljótvirkt
það er, en það ætti aö vera hægt
að leita á milli 600 og 700manns á
klukkutima með tækinu. Er þaö
mun fljótvirkari aðferð, en hand-
leitaraðferðin, sem heldur getur
aldrei verið fullkomlega örugg.
Röntgenleitartækið er nú á leið
til landsins með skipi og veröur
fljótlega tekið i notkun á Kefla-
vikurflugvelli. Það er af
Philips-gerð.