Tíminn - 22.07.1976, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Fimmtudagur 22. júll 1976.
■m
Mynd þessi er úr norskum
leiöangri er fór til Suður-
skautsins áriö 1970. Búöirnar
voru einfaldlega kallaöar —
Noregur 2 — 1 baksýn eru H.U.
fjöll, nefnd eftir leiöangurs-
stjóra stofnunarinnar.
Olíuborun á Suðurskautslandinu
verður eitt aðalmálið á ráðstefnu
i Osló á næsta ári
Nansen-stofnunin i Noregi
hefur nú fengið fyrirskipanir
um að undirbúa enn eina ráð-
stefnu um Suðurskautslandið. 1
þetta sinn veröur umræðuefnið
tæknileg vandamál við nýtingu
auðlinda á svæðinu. Að sögn
yfirmanns rannsóknadeildar
stofnunarinnar er möguleiki á
þvi, að ráðstefnan veröi haldin i
upphafi næsta árs, en yfir-
maöurinn Finn Solle, er sjálfur
nýkominn af tveggja vikna
löngum fundahöldum i Paris og
þar var Suðurskautslandið aöal-
umræöuefnið.
Ahugi ýmissa landa á Suður-
skautinu verður æ meiri með
hverjum deginum. Hins vegar
eru það eingöngu tólf lönd, sem
eta talizt stjórna þessu
rjóstruga og óyndislega land-
svæði. Stjórnvöld þessara landa
standa fyrir ráðstefnum og
fundum um visindalega nýtingu
Suðurskautsins, og var fundur-
inn i Paris einn af þeim. Hins
vegar var Parisarfundinum
skipt i tvo meginflokka. í öðrum
var fjallað um visindalegar
rannsóknir og vandamál þeirra
en i hinum um póiitiska hlið
málsins. Fundirnir voru lokaðir
en samkvæmt frásögn Solle, þá
skapa pólitisk vandamál og
kröfur mun meiri vandræði en
þær visindalegu.
— Það voru allir sammála
um, að lifriki Suðurskautsins
mætti ekki skaða á nokkurn
hátt. Við vitum heldur ekki um
hvaöa áhrif það gæti haft á lifiö I
heiminum yfirleitt, ef einhver
stórvægileg spjöll væru unnin
þar, sagði Solle. Af þeirri
ástæðu er lögð rik áherzla á aö
finna út hvaða áhrif það gæti
haft, ef þarna væru sett upp
ýmis þau tæki, sem nauðsynleg
eru i framleiðslu t.d. á oiiu. Hins
vegar er ég sjálfur frekar svart-
sýnn á að hægt sé að setja upp
nokkurn stóran iönaö á þess-
um slóðum.
Hvað viðkemur nýtingu auð-
linda, svo sem fiskimiða, þá má
um þau segja, að þar er hægt —
á pappírnum, — að fiska eins
mikið og nú er gert I öllum
heiminum. Rannsóknaleiðangr-
ar frá mörgum löndum eru að
gera tilraunir með mismunandi
veiðiaðferðir, bæði á venjuleg-,
um fisktegundum svo og fæðu
þeirri er hvalir hafa gjarnan
haft sér til matar. En þessi
veiðisvæði eru langt frá öllum
mörkuðum, og það kostar mjög
mikið fé að koma fiskinum tii
hafna. Ástæðurnar fyrir þvi
hversu mikið er til þarna af
hvalátu,eru augljósar. Eins og
allir vita hefur hvalstofninn
beðið mikið afhroð á undanförn-
um árum, og þarna hefur mis-
ræmi skapast. Það getur sagt
okkur svolitið um þróunina, að
þýskur togari veiddi hvorki
meira né minna en 20 tonn af átu
á einni klukkustund.
Þá segir þaö sig sjálft, að
þegar 200 milna landhelgin
verður samþykkt af þjóðum
heimsins, veröa gömul og gróin
fiskimið lokuð fyrir mörgum
þeirra. Það má þess vegna gera
þvi skóna, að á hafsvæöin i
kringum Suöurskautið verði lit-
ið með miklum áhuga sem
veiðivæöi.
Hvað varöar nýtingu land-
svæða pólsins, þá eru sér-
fræöingar sammála um, að einu
nýtanlegu efnin séu þau, sem
eru verulega eftirsótt I dag. T.d.
úranium, gull, nikkel, króm og
demantar. En hvort þessir
málmar finnist I umtalsverðum
mæli er ekki enn vitað. Við höf-
um vitneskju um nokkuö magn
af kolum og járni.en vinnsla
þfosara efna er bæði erfið og
dýr, þannig aö óvíst er að hún
borgi sig.
Olia virðist vera á þó nokkr-
um svæöum. Visindalegar
boranir hafa sýnt fram á aö
undir niðri er gas, þannig að
gera má sem sagt ráö fyrir oliu.
Um oliuboranir fyrir utan
strönd suðurskautsins verður
m.a. fjallað á ráðstefnunni I
Noregi á næsta ári.
Um þaö er mikið deilt hversu
mikið liggi á þvi aö koma á yfir-
stjórn með Suðurskautslandinu
stjórn sem gæti bæði haft um-
sjón með svæðinu frá náttúru-
verndarsjónarmiöi og eftirliti
með fjárfestingum landa, sem,
teljá sig hafa rétt til afskiþta.
Nokkur lönd hafa engan áhuga á
þessum málum, en það eru
einkum þau lönd, sem hafa ekki
fjármagn til að standa straum
af framkvæmdum. Hins vegar
hafa rikari lönd og meira tækni-
vædd sýnt þvi mikinn áhuga að
koma á fastri yfirstjórn til að
hafa umsjón meö landsvæöinu. 1
dag er sem sagt engin samning-
ur til, sem kveður á um, hvað
megi — og hvað sé bannaö. Sum
landanna leggja þá merkingu i
það að allar framkvæmdir séu
bannaðar. önnur vilja túlka
samningsleysiö þannig, aö úr
þvi að enginn sé samningurinn
þá hljóti allt að vera leyfilegt.
Eitt vandamálið, sem lönd
þau, sem hafa þegar fengiö sneið
af kökunni standa fyrir, er það,
hvort þau hafi yfirleitt nokkurn
rétt tilaðivera þarna. Sum
lönd, sem ekkí hafa neitt meö
Suðurskautslandið að,gera, hafa
varpað fram þeirri spurningu,
hvort þau alveg eins hafi ekki
Finn Solle, yfirmaður Nansens
stofnunarinnar.
rétt til þess. — Það hafa allir
jafnan rétt til að gera tilkall til
landssvæða á Suöurskauts-
landinu segir Finn Solle, en að
þvi tilskyldu, að viðkomandi
taki þátt i þvi rannsóknastarfi
sem þar fer fram.
Mikilvægasta spurningin
varðandi Suðurskautslandiö er
sú, hvernig verðmætum þeim,
sem þar kunna að finnast, verð-
ur skipt.
— Það er min skoðun, sagði
Finn Solle, að afrakstur fram-
kvæmda á Suðurskautslandinu
skuli skiptast á milli landa, en
renni ekki til einhvers sérstaks
lands eða félags.
(lausl. þýtt og endursagt: ASK)
%
GRÆNLANDS
MAPPA
Enn heldur áfram útgáfu-
starfsemi HAFNIA-76. Út hefir
veriö gefin sérstök mappa með
grænlenzkri póstsögu. Inni-
heldur þessi mappa m.a.:
1) Sér-örk meö merkjum
Konunglegu Grænlands-
verzlunarinnar frá 200 ára af-
mælinu, 1 króna og 2 krónur.
Eru merkin stimpluð með dag-
stimpli verzlunarinnar I Kaup-
mannahöfn, 29. 2. 1976. örkin er
Sorttryk
Isbjorn med unger.
Udgivet 19. februar 1976
KALATDLIT nunát
j£S>I<-7~----..
5kr. GR0NLAND
Black Print
Polar Bear with Cubs.
Issued 19th February 1976
Svartprentun 5.00 króna
merkisins.
árituð með kveöju Hans C.
Ch r is ti a ns e n, forstjóra
verzlunarinnar og G. Kasper-
sen, póstmeistara Grænlands.
2) Fyrsta opinbera svart-
prentunin af grænlenzku fri-
merki, ‘er gerð af 5 króna
merkinu með isbirninum og
ungunum tveim, sem út kom 19.
2. 76, teiknað af Jens Rosing.
Danska frimerkjaprentsmiöjan
hefir gert þessa svartprentun
eftir upprunalegri prentplötu.
Auk þess getur að lita texsta á
dönsku og ensku. Er þetta eins-
konar minnaörk. Upplag svart-
prentsins er aðeins 25,500, en
eftir alþjóöareglum hefir það
ekki gildi sem burðargjald.
3) Ljósprentun af bréfi frá
kónginum til J. Severin, dagsett
20. 4. 1737 ásamt svari frá 27. 4.
1737. Þar er rætt um bréfa-
skoðun.
4) „Instrukser fra
Direktoratet for Den kongelige
grönlandske Handel”, forsiða
og paragraf 55 frá 1873. Þar eru
i nánari reglur um póstrekstur-
inn.
5) Kópía af bréfi fra 25. 4.
1905, frá stjórn konungs-
verzlunarinnar um útgáfu
Pakka-Portó merkjanna.
6) Verölisti frá 1920 yfir póst-
flutninga meö kajak milli hinna
ýmsu póststöðva sem þá voru.
7) Fæöingar vottorð
grænlenzka póstsins, i nútima-
skilningi. Tilskipunin frá for-
sætisráðuneytinu, dags. 17. 9.
1938, um útgáfu frimerkja fyrir
Grænland. Er þetta ljósprentun
af bréfi Th. Stauning, sem ekki
var óþekkt persóna hér á landi á
sinni tiö.
8) Ljósprentun af fyrir-
mælunum, sem fylgdu þessu
bréfi. Þar er tekiö fram hvenær
nota skuli frimerki, gjaldfrelsi
opinberra bréfa, um vanborguð
bréf o.fl.
9) Skrá yfir helztu burðar-
gjöld og breytingar þeirra, frá
1938-1976.
10) örk með myndum af 16
fyrstu pósthúsunum og
stimplum þeim er þau notuöu,
en stöðvarnar voru stofnaðar á
árunum 1938-1939.
11) Þýðing gotneska handrits-
ins á dönsku og þýðing allra
skjalanna á ensku.
Af ofanskráöu má sjá, að ekki
er svo litið lagt í póstsögu, sem
sögö er i möppu þessari. Það er
meira virði fyrir safnara hvers
lands en hægt er að lýsa I stuttu
máli, að fá svona aðgang að
upprunalegum skjölum um
póstsögu landsins, sem þeir
safna. Hafnia hefir svo sannar-
lega riðið á vaðið um svona út-
gáfustarfsemi, sem gjarnan
mætti taka upp viöar.
Henrik Eis, frkvstj. HAFNIA-76
tekur við svartprentinu frá fri-
merkjaprentsmiðjunni. Frá
vinstri. R. Sundgard, forstj. fri-
merkjaprentsmiðjunnar.
Henrik Eis, frkvstj. HAFNIA-
76. G. Kaspersen, póstmeistari
Grænlands.