Tíminn - 13.11.1976, Blaðsíða 15

Tíminn - 13.11.1976, Blaðsíða 15
Laugardagur 13. nóvember 1976 TÍMINN 15 O Eysteinn Jónsson sjötugur tlmaskeiöi. En nafn Hermanns Jónassonar hlýt ég aö nefna. Hann var forsætisráöherra og flokksformaöur langa hriö. Samstarf þeirra Eysteins var traust. Þeir voru um sumt ólikir og bættu hvor annan upp . Eins og að likum lætur hefur seta á Alþingi og i rikisstjórn tek ið bróöurpartinn af starfs- tima Eysteins Jónssonar og starfsorku. Þó væri alrangt aö segja, aöþar meö væri öll sagan sögð. Framsóknarflokkurinn hefur að sjálfsögðu krafiö sitt og svo flokksblaöiö Timinn. Ey- steinn var formaður Fram- sóknarflokksins i áttaár.þing- flokks Framsóknarmanna i 27 árog ritari flokksins i 28ár.Frá þvi hann kom fyrst á vettvang hefur hann lagt sig allan fram um eflingu Framsóknarfiokks- ins, samfærður um að skipuleg samtök manna með lik viöhorf til þjóðmála er afl þeirra hluta, sem gera þarf i þingræðisriki. Af öðrum viðfangsefnum i félagsmálum skal aðeins geta tveggja, og er næst að nefna störf Eysteins i samvinnuhreyf- ingunni. A ungum aldri átti hann hlut að stofnum Kaup- félags Reykjavikur. Nú er hann formaður stjórnar Sambands isl. samvinnufélaga. Og til þess að gera langa sögu stutta: Allt frá byrjun hefir hann veriö ótrauður baráttumaður i liöi samvinnumanna. Um skeið gekk Eysteinn svo hart fram á vigvelli stjórnmál- anna, að hann sást ekki fyrir og hlaut „áverka”, sem hefðu get- að leitt til örkumla eða dauða. Hann veiktist af magasáriogátti i þvi um alllangt skeiö. En eins og segir i hetjusögum: Honum var lengra lif ætlað og náöi heilsu með hjálp góðra lækna, skynsamlegum viðbrögöum og einbeitingu. Ég hygg, að þrennt hafi eink- um hjálpaö Eysteini, að þreyja þorrann og góuna i pólitikinni i hálfa öld auk upplags og upp- vaxtar: Otivist/ einfalt lif og eiginkona hans, hún Sólveig. Ritgerð sina um útivist, sem birtist i Skátabókinni 1974, og siðar sérprentuð, byrjar Ey- steinn þannig: Hverjum manr.ier i blóð borið þrá eftir þvi að hafa sambandi við nátt- úruna. Það er hægt að bæla þessa löngun niður ef nauður rekur til, en hún er heilbrigð og æði vakandi hjá fiestum, sem búa við eðlileg skilyrði.” Síðar rekur hann i stuttu en ljósu máli þörf nútimamanns í þröng fyrir jörð til að ganga á og möguleika til hjálpar, bregður upp myndum af- nægtaborði móöur náttúru, sem íslending- um er búið i einstaklega rikum mæli og segir að lokum: ,,Skilningur þyrfti aö eflast á þvi, að við búum við fágæt og dýrmæt skilyrði, til þess að lifa heilnæmu og skemmtilegu lifi i óspilltu umhverfi, og i nánum tengslum við landið, sé hyggi- lega að farið og ráö I tima tekið verður þetta gildur þáttur i lifs- kjörum þeim, sem tsland getur boðið börnum sinum.” Samskipti Eysteins Jónssonar við land sitt og þess aðskiljan- legar náttúrur eru blæbrigöarik og i þeim samskiptum er skemmtilegur stigandi. Hann varð aldrei svo hlekkjaöur póli- tikinni að hann týndi með öllu tengslum við ósnortiö umhverfi mannabyggöa.óblandnar yndis- stundirutan borgar, oft stopular þegar atgangur stjórnmálanna var harðastur, þróuðust með árunum i nokkuð reglubundna iökun útilifs, sem nú hefur leitt til merkrar og afgerandi forystu um málefni, sem lengi höföu legiö hjá garði. Formennska i Náttúruverndarráði og störfin þar siðustu árin eru höfðingleg- ur ábætir ofan á þingmennsku og ráöherradóm. Fordæmi Ey- steins Jónssonar á þessu sviði er vissulega eggjandi. Og sem dæmi um einstök viðbrögö til að auövelda fólki aðgang aö furö- um Islands nefni ég afskipti hans af gönguleiðum i nágrenni Reykjavikur, af veginum í Blá- fjöll og baráttu hans fyrir teng- ingu hringvegar umhverfis ís- land meö brúargerðinni á Skeiöarársandi. 1 grein sem Jónas Jónsson reit um Eystein þritugan, komst hann svo að orði m.a.: ..Það hefur stundum orðið mönnum að gæfutjóni er þeir hafa komizt skjótlega tilmikilla manna'orráða.að þeir hafa of- metnazt og misst heilsusamlegt jafnvægi. Sú hætta vofir ekki yf- ir hinum unga fjármálaráö- herra. Hann er gæddur mörgum góðum gáfum. Hann hefur mikla athyglis- og yfirlitsgáfu. honum er létt um aö vinna og unun að vinna. Hann er áhrifa- mikill en yfirlætislaus ræðu- maður, bæöi á mannfundum og i útvarpi. t meðferð málanna leitar hann að kjarnanum, en hirðir ekki um hismið eöa um- búðirnar. 1 deilum er hann rök- fimur og markviss, en mildur 1 annarri umgengni. Hann á marga andstæðinga en fáa óvini. En i ofanálag á þessa mörgu, fremur sjaldgæfu eigin- leika hafa vöggudisir hans gefið honum alveg óvenjulega mikið af rólegri skapfestu og yfirlætis- leysi, sem allir finna að er hon- um meðfætt, en ekki ávanið. Margir, sem kynnast honum, vita ekki glögg skil á hinum fá- gætu starfshæfileikum.en laöast að manninum sjálfum sökum framkomu hans og kynningar- gáfu.” 1 þessari tilvitnun felst bæði spá og umsögn. Spádómurinn hefur rætzt og umsögnin blivur. Viö hugsum til þess meö stolti, vinir Eysteins og samherjar. Og auðvitað varðar þaö tslendinga alla, þegar vel er að verki staðiö og gengið fram með drenglund. Ég er einn þeirra sem á per- sónulega margs aö minnast á merkisafmæli Eysteins Jóns- sonar. 1 aldarfjórðung fylgd- umst viö að i ótal reisur austan lands og svo á Alþingi, þar sem ég kom að visu aðeins sem varamaðurum miðbik þess timaskeiðs. Kosningaúrslit eru jafnan óviss og aðgeröir i þágu átthaga takmörkum háðar. Hvort tveggja rétt eins og gerist og gengur f mannlegu lifi, að skin og skúrir skiptast á. En á samstarf og samverustundir með Eysteini bar ekki skugga og hliðra ég mér hjá að ræða þaö nánar á prenti. Freistandi er hins vegar aö bregöa upp myndum úr starfi Eysteins og af háttum hans heima i kjör- dæmi, og þá einkum og sér i lagi frá samskiptum hans við fólkiö. Ég held ég nefni fyrst nákvæmni og alúð að ljúka hverju máli, sérhverju erindi, og hætta aldrei við hálfnað verk, hvort sem i hlut áttu sveitar- félög, fyrirtæki eöa einstakl- ingar. Eysteinn notaði óút- skýranlegt miðakerfi, eins og Austfirðingar muna. Hann gætti miöanna, sem við lok hverrar ferðar fylitu veski hans og vasa, eins ogsjáaldursauga sins! Tæki maður að sér athugun eöa við- vik samkvæmt einhverjum sneplinum, var eins gott að vinna verkið samkvæmt „verk- lýsingu” hans og gera fulla grein fyrir! Það er vonlaust að nefna ein- stakar minningar frá fundunum á Austurlandi. Þar hafa um langan aldur verið sameigin- legir framboðsfundir meö fram- bjóðendum allra flokka. Persónuniö var ekki liöið á þeim fundum, en snerrur harðar og þó fremur létt I lofti alla jafnan. Leiðarþingin snerust oft meira upp i viöræður, sem snertu ekki siður heimamál en pólitik. A feröalögum kunni Eysteinn mæta vel að gæta jafnvægis að þvi leyti, að vera bæði á faralds- fæti, þar sem fólk var fyrir og rseða vitt og breitt af skilningi og kunnugleika hvaö helzt sem bar á góma, og svo að sjá út næðisstundir að leggja hernaðarplön meö liðsoddum. — Traust fylgi Framsóknarflokks- ins i !kjördæmi Eysteins studd- ist m.a. mjög við óhvikula og hyggna flokksmenn i öllum byggðarlögum. Sjálfur var hann virtur, án þess að verða fjar- lægur fólkinu. Stundum heyröi maöur á ókunnugum, aö þeir héldu, að Eysteinn væri fremur þurr á manninn. Gífurlegt starfsálagá þessum árum leyfði trauðla langar samræður á miðjum vinnudegi. En kunnugir vissu,að Eysteinn var bæði hlýr i viðmóti og hrókur alls fagnað- ar þegar tóm gafst. Þaö var þvi ákaflega ánægjulegt að feröast meö Eysteini, hvort sem var i stærri hóp ellegar við fórum tveir saman til leiðarþinga. Er mér eiöur sær, að ég man ekki betur en við fengjum sólskin og bliðu i sérhverri ferð! Eysteinn er svo læröur maður i jarðsögu, Islenzkum staö- háttum og fornbókmenntum, að ferð meö honum var öðrum þræði allstrangur skóli, þar sem þessar greinar flokkuðust undir kjörsvið, en sjálfur kjarninn var viðfangsefni daglegs lifs. Þekkingu Eysteins á örnefnum og áhugamálum fólksins legg ég að jöfnu. Þrátt fyrir landsmála- forystu láðist honum ekki að fylgjast meö þvi, sem fram fór á heimaslóð, og þó maður héldi að hann hlyti að vera yfirhlaöinn af óskuin kjósenda (sbr. miðakerfiö;),þá varð það aldrei á kostnað örnefnanna. Já, feröalögin sjálf voru kapituli út af fyrir sig, einkum áður á árum, eins og sam- göngum var þá háttað. Breyt- ingar á þvi sviði hafa oröið gífurlega miklar siðustu áratugi og eru táknrænar fýrir þá um- bun sem það er þingmanni, að sjá hlutina gerast heima í kjör- dæmi sinu. Til gamans get ég þess, að á fyrstu ferð minni um Suður-Múlasýslu notaöi ég strandferöaskip og togara, trillur og árabáta, bifreiðar og skiði, hross bænda — og þó eink- um hesta postulanna, til þess að komast milli staöa. Ljóst er af frásögn Eysteins i „Aldnir hafa orðiö”, aö ferðirnar eru honum hugstæðar: „Ég haföigaman af ferðalögunum, en kveið dálitið fyrir fundunum”, segir hann þar. Ég held að Eysteinn segi þetta satt! Hann „unni meira deginum en nóttinni”, að þvi leyti, að þjarkið á fundunum var honum ekkert sérlega hugleikið. „En maður vissi að það þurfti að berjast. Engu varð með ööru móti til vegar komið og þá var að bita á jaxlinn”. Niðurlagsorð téðrar ritsmiðar eru áreiðan- lega yfirveguö: „Það er mikil blessun að mega óhindrað berj- ast pólitiskri baráttu — og ég vona, að á tslandi verði aldrei hörgullá myndarlegu fólki, sem i það strið vill ganga”. Einu sinni sem oftar vorum við Eysteinn á ferðinni eystra og staddir á æskuslóðum hans. Við komum á bæ, þar sem bóndi var daufdumbur. Hann byrjaöi strax að tala við Eystein með bendingum og fingramáli, sem hann skildi trauöla og ég þaöan af siður. Allt i einu tekur Ey- steinn við sér. Hann gripur báð- ar hendur bónda og teygir fram handleggi hans meö nokkru millibili. Svo leggur hann hægri hönd sina þvert yfir bilið og bendir með hinni út fyrir garð. Bóndi varö eitt bros og kinkaði kolli i ákafa. Ég skildi ekki neitt en Eysteinn sagði: Hann er aö biðja um brú á lækinn. Hún verður byggð i sumar, þess vegna lagöi ég hönd mina milli handleggja hans. — Þá er gaman aö vera þing- maður og rúm þingmanns vel skipað, þegar hvor skilur annan án oröa,þingmaöurinn og kjós- andinn. Að skrifuðum þessum linum er mér þaö efst i huga, hvað margt ég á ósagt og læt hér staðarnumið. Afganginn verður góðfús lesandi að meðtaka án oröa, rétt eins og bóndinn á Bragðavöllum fyrirheit þing- mannsins foröum. Ég sendi afmælisbarninu, konu hans og fjölskyldu innileg- ar heillaóskir og þakka þeim fyrir mig og mína. Vilhjálmur Hjálmarsson. Hreint fá^land fagurt land nr. 24-29 kr. 2.150 nr. 30-34 kr. 2.320 nr. 35-39 kr. 2.455 Sendum gegn póstkröfu Derrie Boots Vélstjórar Viljum ráða 1. vélstjóra á skuttogarann Font Þh 255, nú þegar. Allar nánari upplýsingar gefur Helgi Jónatansson, vinnusimi 81137 og heima- simi 81176 á Þórshöfn. (Jtgerðarfélag Þórshafnar h.f. Verkstjórar Viljum ráða verkstjóra i frystihús á Þórs- höfn nú þegar. Allar nánari upplýsingr gefur Helgi Jóna- tansson, vinnusimi 81137, heimasimi 81176 á Þórshöfn. Hraðfrystistöð Þórshafnar h.f. Nauðungaruppboð 2. og sfðasta nauðungaruppboð á húseigninni nr. 9 við Kirkjugötu i Hofsósi með tilheyrandi lóöaréttindum þing- lýstri eign Una Þ. Péturssonar, fer fram að kröfu Ragnars Steinbergssonar hrl. og Búnaöarbanka lslands á eigninni sjálfri, fimmtudaginn 25. nóvember 1976 kl. 14. Sýslumaðurinn i Skagafjarðarsýslu.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.