Mánudagsblaðið - 04.10.1948, Page 5

Mánudagsblaðið - 04.10.1948, Page 5
Máaudagur 4. október 1943 MÁNUDAGSBLAilIÐ smanna il a nans ÞAÐ hefur ekki verið ætl- un mín til skamms tíma að§ stinga niður penna um þau» mál, sem hér verða rædd, enaj skrif bindindismanna undan-<* farnar vikur hafa þó gefiðj?um sep_ er áfengi, þótt baim- tilefni til þess að starf þeirra^^g ^ með lögum að selja í þá^u almennings verði tek-»y0grj mönnum en 21 árs in til alvarlegrar ihugunar.a-áfenga drykM. Ekki hafa Drykkjuskapur þjóðarinnar,*þeir heldur gefið þjónunum sér í lagi æskunnar, er nújíghipun um, að krefjast skil- kominn á það stig að til^j-íkja frá þeim yngstu um, vandræða horfir. Hugsandiiað þeir hafa nað lögaldri. í mönnum . er þegar ljóst að»öðru lagi hafa þeir gert sig eitthvað verður að gera, tiljfseka um „einkennileg" við- þess að-þessi mejnsemd hafiwskipti; Dg það má gott þykja, ekki varanleg áhrif á þjóð-»ief þeir hafa ekki brotið log félagið. Það er því ekki úr|landsins í þeim efnum. vegi að athuga þær tillögurS Eins og kunnugt er, þá bindindismanna og annarra,*flytur Afengisverzlun ríkis- sem fjallað hafa um þessiœins ýmis konar sterka og mál. Það er einskis nýtt aðriveika drykki til landsins, og fordæma þá, sem vin 'hafa»fer útsöluverð þeirra eftir um hönd eða gráta krókó-sjgæðum og innkaupsverði. — dílstárum yfir þeim hryggð-*Hótel Borg kaupir flestar, ef arrnyndum, sem ofnautn á-|ekki allar, þessar tegundir fengis hefir skapað. Betra er|og selur með nokkru hærra að ganga hreint til verks og|verði eins og lög gera ráð leita að þeim beinu orsökum, fyrir. Hversvegiia er álengislílg- gjölmni ekki Iramlylgl? sem komið hafa þessum bletti á þjóðina. Hlutlaus rannsókn á þessu máli leiðir í ljós, að hin raunverulega ástæða til þessa ástands er beinlínis úrræðaleysi og getu leysi hins opinbera og svo alls ekki sízt cr það að kenna bmdindismönn- urn sjálfum og forsprökkum þeirra. Skrif þeirra, hingað til, hafa cinungis miðað að því að skella skuldinni á aðra, gera samþykktir, sem nálega þykja einsdæmi að óvitaskap, og svo að fá borg- arstjóra eða önnur tyllinöfn, til þess að hrósa sér fyrir afrekin. Það er því bezt að kom- ast að merg málsins og ræða aö nokkru um þá staði, sem diykkja er almennust, og þá sérstaklega Hótel Borg. — Skal í því sambandi rætt um, hve skammarlega for- stöðumenn þessarar stofn- unar hafa farið með þá ein- stöku aðstöðu sem ríkið hef- Ir veitt eigandanum til fjár- öflunar. Eigandi þessa fyrir- tækis er, eins og kunnugt er, Jóhannes, glímukappi Jósefs- son. Ben-’a öll ijkkiéi á, að honum fi getizt illa að| þeirn álnicnnu siðum, sem' hótelstjóra ber að nota, og hin síðari ár hefur hann feng- izt lítt við daglegt strit rekst ursiris, en fengið hann í hendur undirtyllum. Sjá und- irtyllur urn mat- og vinkauþ, herbergjaleigu og aðrar ann- ir en skila tekjunum til hús- bóndans. Bera þeir því. alla ábyrgð á hvernig þetta einkaleyfi er notað, en ekki þjónar og annað starfsfólk. Hvernig hafa þessir menn svo notað þetta leyfi? 1 fyrsta lagi haía þeir enn ekkert skipt sér af því, hvcr'j annað en „dýrari tegundirn- ar“ að ræða. Fá þeir nú einn „sjú$s“ fyrir það, sem þeir áður fengu tvo, þótt breyt- ingin felist aðallega í bragð- inu. Ástæðan fyrir þessum „þrotum” er augljós. Yfir- menn hótelslns skammta þjóaunum svo iítið af ódýru tegundunum, að þeir verða uppiskroppa snemma kvölds. Eg veit ekki hvaða dóm al- menningur kann að leggja á slík snilldarbrögð, sem fæðzt hafa í huga slíkra manna, en hitt er víst að enska orðið ,,gentlemen“ yrði aldrei brúk að um þá. — lega við kröfum gesta sinna. En hvað gera þeir, sem íyrir dansleikjunum standa til þess| að állt fari fram með þeim sóma og ánægju sem skyldi. — Undantekningar- lítiðj gera þeir ekki neitt, riema..ef til vill að kalla á lögrégluna, þegar allt lítur út fjyrir að lenda í logandi slagsmáium. Fyrir þeim virð- ist ýaka það eitt að græða, án minnsta tillits til gesta, sem í augljóst er af eftirfar- andi. Öll samkomuhús hafa tak- markað húsrúm, borðafjölda og stóla o. s.' frv. Þrátt fyrir það hefur ekki einni einustu hússtjórn dottið það i hug að hafa eftirlit með því, hve narga aðgöngumiða hinar ýmsu dansnefndir selja á skemmtanir. — Á hverjum Nú er það alkunna, að vín- kaup hér á landi, sérstaklega á hotelum og dailsleikjum, eru afar dýr og kaupir al- nenningur ódýrustu tegund- irnar, sem eru brennivín og aquavitae. Verðið á einstök- um ,,sjúss“ af þessum teg- undum með gosdrykkjum er milli 7 og 9 krónur, þó að þessir ,,sjússar“- séu allra hluta minnstir, fingurbjai'g- arsjússar svo kallaðir. Hér hafa undirtyllur þess- ar sýnt óvenjulega sálfræði lega kunnáttu húsbónda sín- um til hags og framdráttar. Brennivín sést þar ekki, og á einhvern kynjafullan hátt verða þjónar uppiskroppa með aquavítið um tíu leytið. Verður þess ekki vart fyrr en á hádegi næsta dags. Frá því klukkan 10 til 11.30 að kveldi fæst svo ekki annað en wisky, gin og konják, dýrustu vínin, þar sem konjakið slær rnetið og kost- ar um 11 krónur ,,sjússinn“. Þó að sálfræðin, sem Borg armenn sýna rriéð þessu at- ferli, sé ekki með stórkost- hugsanatilþrifum þeir h Þegar ekki fæst bjórinn.... þá brennivínið. Ekki hefur þess heldur orð- ið vart að Sjálfstæðishúsið og hin danshúsin hér í bæ fremji slík ,,viðskipti.“ Og þetta leyfir Borgin sér að- eins vegna þess, að lögin veita henni séi’stöðu til ijár- afla, og fyrir viðskiptavini er ekki Um annan stao að velja. En um réttindi eig- anda hennar til þessarar ser- stöðu fram yfir Sjálfstæðis, húsið, Tjarnarcafé t>ða ann- laugardegi verða margir gestir að hverfa á brott af vinsælustu dansliúsum þessa bæjar, vegna þess að þjónar hafa ekki getað veitt þeim borð. Á sömu kvöldum hafa enn fleiri orðið að troða sér vio borð vina sinna, þannig að við fjögurra manna borð hafa oft setið 7—8 manns. Hefur þetta jafnvel gengið svo langt að eldhússtólar og bjórkassar, ætlaðir til augna legustu þes; ,r aldar, ber þó að véita ' cnni dúi'íla ath ' h. Þegar nienn, sem setið hafa á Borginni frá því kl. 7 að kveldi og snætt og drukkið, eða kannske aðeins drukkið, þá cru þeir orðnir um tíu leytið, sem kallað er ,,léttir“ Hefur þetta misjöfn áhrif á menn, og má segja með vissu að flestir verða nokkuð gá- lausari í f jármálum og þykj- ast færari um að sinna stór- útgjöldum en ella. Þegar svo þjónarnir eru tilneyddir að tilkynna þeim að aquavítið sé þrotið, þykir þeim íllt að verða að hætta að skemmta sér, jafnvel þótt ekki sé um a farið svona lúal að ráði sínu. -- Frc.mkr ; iria ns áfram svíviröilég og þjóð til stórrar vansæmdar. arra siikra siaöa mætti ræða jblikshvíidar þjónustufólki, langt rnál, ekki sizt þegar jhafá verið settir undir gesti fram i danssalnum. — Svo hefir ’■ ’ð einnig verið óf.rá- v , ?. *t -''rO nrörgurn borðum á dansgóll’- ið, að illmögulegt er fyrir fólkið aó fóta sig í þeim troðningi, sem óhjákvæmi- lega verður. Leiðir þetta það eitt af sér., að meiln annað hyort flýja staðinn, eða drekka sig svo fulla, að þeim er eiginlega nákvæmilega á hvers manns „jússu“ þeir káfsast. Aðgerð ir á þessu ástandi eru svo augljósar, að ekki þarf um þær að ræða. Um aðra dansstaði bæjarins. Nú skal að nokkru vikið að þeim stöðum, sem haida dansieiki og selja jafnframt vín. Kunnastir þessara,.staða eru Sjálfstæðishúsið, Tjarnar Isama upp café, Breiöfirðingabúð, Röð- uli og Mjólkurstööin. Þar eru dansleikir haldnir um hverja helgi, að minnsta lcósti á veturna. Ailir þessir staðri’l selja rivers kyns tegundir af Afstaða þjóua. vírnun og verða sómasam- Það liefui' löngum þótt einna tiltækilegast, þegar þessi mál eru rædd að Játa skap; sitt bitna;á.þjónum og kenna þeim það öngþveiti, sem í þessum málum ríkir. Þjónar eru upp og ofan, sem aðrar st.éttir 'þjóðfélagsins, en þó berá þeir mirinsta, ef nokkra, sök á þessu ástapdi. I flejstum tilfellum ákveður yfirþjónn borðafjölda hvers þjón^, og ber honum að sjá um, að gestir við þessi ákveþnu borð hljóti af- greiðjslu. Þegar þessi ákveðni borðáfjöldi er setinn, þá á að véra og er á dansieikjum raunpir þýðirigáfiaust að leita til hkns í þessum efnum. Á þeiml stöðum, sem alltaf er fulltleins og t. d. á Borginni og í Sjálfstæðishúsinu eru venjiiilega öll bqrð upptékin fyriri vissan tima. Á Borg- inni jer þó dálítið öðru. máli að ^egna, þár sem margir gestirr koma aðeins til þess að sýæða en fara síðan. Þar ætti að' taka upp • þá reglu sem tiðkast á sams konar stöðunr erlendis, Yfirþjónn, sem eklt-i • þjónar á borð, heldur tektir aðe'ms á móti gestum, fær tilkynningar um það frá hinum þjónunum hve rnörg borö séu laus og hleypir gestum inn eftir því. Fá þá þeir einir aðgang, sem gert hafa ráðstafanir við þjóna eða dyravörö fyrh’- fram, en aðriiuverða að bíða þar til borð losnar. Sparar þetta þjónum erfiði og rifr- ildi, gestum ónæði &g -um- fram allt yfirfylli salai’- kynna. I Sjálfstæðishúsimi og áiíka stöðivm, þar sem gestir panta- borð fyrir ein- hvern vissan tíroa ættu for- stöðumenn að sjá til þess, að ckki yrðu fleiri miðar seldir en húsið getur með . góðu móti tekið á móti. Hópur sá, sem stundum hefur safnazt við afgreiðslustað þióna er oft á tímum.ærið skuggaleg- ur og hafa. gestir gerst svo iieimtufrekir um borð að endað hefur í heitingum. —• Þess eru og dæmi, að þjónar hafa sætt. árásum þeirra heiftræknustu að næturlagi. * ? ... {xitíiir 8igur- björnssonar. Vel sé þeim, sem geta drepið þetta eitur með þekk- ingu sins eigins óvérðugleiká, áður en það blæs upp sálina, henni til eilífrar glötunar, sem vís er þeim, er hroka sér upp og þvkir, að eingin standi sér jafnfætis . . (Vida- línpostiila). Allc það hrós og sjálfsálit. sem hreintrúaðir bindindis- menn báru í brjósti sér brauzt frarn í skrrJúm og Framliald á 7. síðu.

x

Mánudagsblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Mánudagsblaðið
https://timarit.is/publication/313

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.