Tíminn - 24.02.1977, Blaðsíða 20

20
Fimmtudagur 24. febrúar 1977
Björn Ö. Pétursson
forsljóri
Fæddur 1.10. 1916
Dáinn 16.02. 1977
„En til þess veit
eilifðin aiein rök”.
(E. Ben.)
Björn Oli Pétursson var fæddur
að Hallgilsstöðum á Langanesi.
Þar bjuggu foreldrar hans, Sig-
riður Friðriksdóttir og Pétur
Methúsalemsson. Sigriður var
orölögð fyrir rausn og myndar-
skap, var hún ekkert siöur forsjá
heimilisins en húsbóndinn. Hann
aftur á móti var listrænn t.d. var
hann organisti i Sauöaneskirkju
og kenndi mörgum unglingum á
hljóöfæri. 1 litla bænum undi
margur við söng, en húsbóndinn
lék undir á hljóðfæri sitt. Var þá
stundum gestkvæmt. Þegar ég
minnist þess, dettur mér i hug
visuorð E. Ben.: „Gleðin er heil-
ust og dýpst við það smáa.”
Arið 1922 var þeim hjónum sagt
upp jarðnæðinu. Var þá brugðið á
það ráð aö flytjast til Vestmanna-
eyja, en þaðan var Sigriður ættuð.
Ekki var dvölin löng þar, þvi Pét-
ur gat alls ekki hugsað sér að
sétjast þar að. Neyddist þvi fjöl-
skyldan til aö flytjast áriö eftir
norður á Langanesströnd i al-
gjöra óvissu og var i fyrstu dreifð
.meðal vina og venzlafóiks. Varð
það aö ráði, aö keypt var spilda, 3
hektarar úr landi Saurbæjar og
hafin bygging nýbýlis, er hlaut
nafnið Hafnir. Landi þessu fygldi
hagaganga fyrir 30 kindur eina kú
og hest og uppsátur fyrir bát.
Augljóst var, að ekki var hægt að
reka búskap meðþessum bústofni
enda i upphafi reiknaö með að
draga björg i bú með sjósókn. Að
Höfnum sameinaöist svo fjöl-
skyldan smátt og smátt eftir þvi
sem ástæður leyfðu. Björn taldi
þaö hafa verið misráðið hjá for-
eldrum sinum aö setjast ekki
heldur að á Bakkafirði eða Þórs-
höfn, vegna þess hvað lending og
önnur aðstaða var slæm á Höfn-
um og erfiöleikar á aö koma frá
sér sjávarafla.
Unglingsárin vann Björn al-
menn störf sem til féllu, svo sem
vegavinnu, sjóróöra, fiskverkun
o.fl.
Um 1930 keyptu bræöumir
trillubát sem þeir gerðu út frá
Höfnum. Má þá segja að þá hafi
heimiliöfarið að rétta Ur kútnum.
Þessi systkinahópur á Höfnum
vakti snemma athygli. Hann hef-
ur heldur ekki brugðizt vonum
manna, bræðurnir allir kunnir
hæfileikamenn, hver á sinu sviði
og það er mál manna, að systurn-
ar gefi þeim ekkert eftir.
Systkinin i aldursröð: Marinó,
heildsali i Reykjavlk, Elin, hús-
móðir iLaxárdalí Þistilfirði, Val-
gerður húsmóðir I Keflavik, Odd-
geir smiður og uppfinningamaður
i Keflavik, Björn óli fram-
kvæmdastjóri I Reykjavik, Agúst
húsgagnasmíðameistari og dæg-
urlagahöfundur i Kópavogi og
Garðar en hann dó i bernsku.
Atján ára fór Björn i Eiðaskóla
og var þar tvo vetur og aðra tvo i
Samvinnuskólanum, en stundaöi
sjó á sumrin frá Höfnum. Hann
réðst til Kf. Austfjarða, Seyðis-
firði árið 1939. Eftir ár, sagði
hann upp starfi sinu þar, keypti
litinn mótorbát og var sjálfur for-
maður. Hann seldi bátinn um
haustið og tók að sér barna-
kennslu á Skálum á Langanesi.
Um þetta leyti kynntist hann
Þuriði, dóttur hjónanna Guö-
mundar Vilhjálmss. fyrrv. kaup-
fél.stj. og oddvita m.fl., og Her-
borgar Friöriksdóttur, Syðra-
Lóni. Þar var , og er enn rómað
fyrirmyndaheimili.
Aftur lá leið Björns til Seyðis-
fjarðar I hans fyrra starf, og þar -
gengu þau Þuriður I hjónaband’ 9.
ágúst 1941.
Það ár sagði þáverandi kaupfé-
lagsstj., Jón Gunnarsson, upp
starfi sinu. Karl Finnbogason
skólastjóri fór þess þá á leit við
Björn aö hann tæki að sér fram-
kvæmdastjórastarfið. Sýnir það
glöggt tiltrú þá, sem hinn viður-
kenndi skólafrömuður bar til
Björns Péturss.. Björn hafnaði
þessum tilmælum, þvl hjónin
höfðu þá ákveöið að flytjast frá
Seyðisfiröi
Arið 1942 bauðst Bimi fram-
kvæmdastjórastarf viö verzlun I
Keflavik. Tók hann þvi boði. 1945
var stofnað Kf. Suðurnesja,
Keflavik og varð Björn fyrsti
framkvæmdastjóri þess 'og
gegndi þvi starfi til 1949. A þess-
um árum réðst Björn i útgerð, en
þar skiptust á skin og skúrir, eins
og oft vill verða, og endaði með
þvi að hjónin misstu allt sitt. Það
gefur auga Ieið, aö þetta hefur
verið mikil reynsla fyrir hjónin,
ekki sizt konuna með barnahóp-
inn unga.
Það er alkunna að jafnvel af-
burðakona týnist stundum gjör-
samlega almenningi vegna þess
hvað störf hennar eru hljóðlát.
Oft vill lika eiginkonan gleymast
þegar mannsins er getiö, en hver
er það annar en konan, sem
stendur að baki manns sins? Er
það ekki eiginkonan, sem oft hef-
ur úrslitaáhrif á það, hvort eigin-
manninum nýtast hæfileikar sin-
ir, jafnvel hvort maðurinn verður
að manni eða ekki? Er það ekki
fyrstog fremst konan sem skapar
heimilið og elur upp börnin?
Oft vill verða að sundurlyndi
gerir vart við sig milli hjóna þeg-
ar mest á bjátar. í þessu tilfelli
var þvi öfugt farið, aldrei stóðu
þau hjón nær hvort öðru en
einmitt þá, og sýnir þaö bezt hvað
i þeim bjó.
Það eru sigild sannindi að á-
reynsla og andstreymi eru tvær
meginundirstöður mannlegs
þroska og kannski nær enginn
fullum þroska án þess aö verða
fyrir alvarlegum áföllum. Þeir
sem ekki brotna, vaxa við þau.
Hannes Hafstein talar um storm-
inn, sem „gráfeysknu kvistina
bugar og brýtur, og bjarkimar
treystir um leið og þú þýtur”, E.
Ben: „mótlæti mannvitið skap-
ar.”
Björn fluttist með fjölskyldu
sina til Reykjavikur árið 1955.
Þar sinnti hann ýmsum verzlun-
arstörfum, aðallega fasteigna-
sölu, þar til hann stofnaði heild-
sölufyrirtækið Björn Pétursson
h.f. og tizkuverzlunina Karnabæ
h.f. i félagi viö Guðlaug Berg-
mann. Má með sanni segja að
þessi fyrirtæki hafi undir hans
stjórn vaxið með óvenjulegum
hraöa, en það mun vera iönaðar-
deildin (fataverksmiðja) sem
drýgstan þátt á i þeirri öru upp-
byggingu.
Ég þekkti Björn Pétursson vel.
Hann var geðprúður og glaövær,
skipti tæpast skapi á hverju sem
gekk, hafði hreina unun af að
verða öðrum að liði og sást þá
bókstaflega stundum ekki fyrir
þegar mikiö lá við. Björn var
fjördjarfur athafnamaður karl-
menni bæöi til sálar og likama.
Hann liktist i mörgu mjög móður-
bróður sinum Benóný Friöriks-
syni (Binna i Gröf) aflakónginum
landsfræga sem var sannkallaður
kappi.
Við hjónin höfum verið gestir á
heimili Björns og Þuriðar hér 1
Reykjavik, lika gist þau I sumar-
bústað þeirra á Stóru-Hvalsá.
Móttökurnar þar fyrnast seint,
alúðin var svo einlæg. að maður
gleymdi þvi að maður var gestur.
Einmitt þá varð mér fyrst ljóst
hvað Þuriður liktist móður sinni
en hana þekkti ég vel og met öðr-
um konum meira.
Börn þeirra hjóna eru: Haukur,
viðskiptafræðingur, framkv.stj,
Félags isl. iðnrekenda, f. 30.4
1942. Kona: Kristin Jónsdóttir f.
13.2. 1944, Pétur viðskiptafræð-
ingur, framkv.stj. Karnabæjar f.
2.12.1943. Kona: Olga Guðmunds-
dóttir f. 14.8. 1947. Herborg f. 28.7
1946, dáin 25.2 1953. Sigurður
efnaverkfræðingur, framkv.stj.
tsl. matvæla f. 2.8. 1950 Kona:
Hildur Sigurbjörnsdóttir, f. 3.5.
1952, Steingrimur nemi i læknis-
fræði f. 12. 12. 1954. Kona:Bryndis
Snæbjörnsdóttir f. 7.8. 1955.
Allir eru bræðurnir efnismenn,
og sannast þar málshátturinn aö
„Sjaldan fellur eplið langt frá
eikinni.”
Við hjónin kveðjum Björn Pét-
ursson með miklum söknuðu og
vottum fjölskyldu hans einlæga
samúð.
Jóhann Friðriksson
t
Það er ekki langt siðan vinur
minn B jörn Pétursson virtist vera
I fullu fjöri, en nú er það stað-
reynd aö hann er allur. Okkur
vinum hans kom það þó ekki á ó-
vart, þvl við vissum aö hverju
dró.
Ég heimsótti Björn nokkrum
sinnum á sjúkrahúsið, þar sem
hann lá og bar veikindi sin með
mikilli karlmennsku og æðru-
leysi.
Hafliði Jón Hafliðason
Kveðja frá Sveinafélagi skipasmiða
Hafliði J. Hafliöason fæddist aö
Dvergasteini I Hafnarfirði 3.
október 1891. Hann hóf smföanám
hjá Sveini Magnússyni, bátasmiði
I Hafnarfirði I febrúar 1907, en
lauk námi hjá Otta Guömunds-
syni, skipasmiði I Reykjavlk árið
1911.
Hann sigldi siðan til Danmerk-
ur var I iðnskóla I Fredrikshavn
og lauk þaðan námi 1918.
Framhaldsnám stundaöi hann
við tækniskóla I Helsingör 1 Dan-
mörku og lauk þar prófi I skipa-
verkfræði I marz 1922.
Hafliði var frá upphafi
einn ágætasti féUgi Sveina-
félags skipasmiöa. A und-
irbúningsfundi t að stofnun
hann einn af þremur sem kosnir
vou I nefnd, tii þess að undirbúa
félagsstofnunina og gera drög að
lögum fyrir væntanlegt félag.
Hann var I stjórn félagsins frá
stofnun þess fram á árið 1945, er
hann baðst undan endurkosningu
vegna breyttra atvinnuaöstæðna.
A því ári var hann kjörinn endur-
skoðandi félagsins og gegndi þvl
starfi I fjölda ára, en starf hans I
stjórn félagsins haföi einmitt
veriö gjaldkerastarfið.
Vegna mannkosta sinna og
hinnar miklu þekkingar sem hann
hafði aflaö sér, vaidist Hafliði tii
hinna margvlslegu starfa fyrir
félagiö, sem of langt mál yrði hér
upp að telja. Sjálfsagt þótti að
hafa Hafliöa meö i ráöum og þvl
fremur sem viöfangsefnið var
erfiöara eða flóknara og alltaf
reyndist hann hinn trausti og
öruggi félagi.
Vandfundnir eru þeir menn
sem vinna störf sln af sömu trú-
mennsku, sömu einurö, sömu
ósérhllfni og af sama heiöarleika
og Hafliöi J. Hafliöason, gerði.
A félagsfundi I febrúar 1937 las
formaður bréf til félagsins frá
Hafliða J. Hafliðasyni þar sem
hann skýrir frá peningagjöf tii
félagsins, „sem nota skyldi sem
vlsi að sjóðsstofnun, sem geti
orðið félagsmönnum til styrktar á
einhvern hátt.”
Fé það sem Hafliði gaf félaginu
var greiðsla sem hann haföi
fengið fyrir teikningu af varðbát
fyrir skipagerö rlkisins.
Þetta atvik lýsir Hafliöa vei
sem manni, þannig voru viðbrögö
hans.
A grundvelli þessarar gjafar,
var strax næsta mánuð á eftir
stofnaður Styrktarsjóöur Sveina-
félags skipasmiöa og samþykkt
reglugerð fyrir hann. Þessi sjóöur
hefur það hlutverk að greiöa
félagsmönnum styrk I slysa- og
veikindatilfellum. Sveinafélag
skipasmiða stendur ávallt I
stórri þakkarskuld við Hafliða
fyrir störf hans.
A aðalfundi 23. febrúar 1947 var
Hafliði einróma kjörinn heiöurs-
félagi Sveinafélags skipasmiða,
meö þvl vildu félagsmenn sýna
skilning sinn á störfum hans og
öriltinn þakklætisvott.
Hafliöi var fyrsti heiöursfélag-
inn, slðar var Siguröur Þórðarson
kjörinn heiöursfélagi, en þessir
menn voru buröarásar félagsins
frá stofnun þess, og alla tíð
meöan þeir störfuðu. Annar er sá
þáttur Hafliöa sem sennilega
verður seint kannaöur og aldrei
þakkaður að verðieikum, en þaö
er þáttur hans I menntun skipa-
smiða hér I Reykjavlk og Hafnar-
firöi. Frá þvl kennsla I skipa-
teikningu var hafinn við Iönskól-
ann i Reykjavík árið 1928, hafði
Okkar kynni hófust fyrir þrem-
ur áratugum, þegar við vorum að
hefja okkar lifsstarf fyrir alvöru
og sá ég f ljótt að þarna var á ferö-
inni mikill athafnamaður og góð-
ur félagi.
Björn lagöi gjörva hönd ámargt.
Hann var kaupféiagsstjóri Kaup-
félags Suðurnesja um árabil. Eft-
ir að hann fluttist til Reykjavlkur
gerðist hann fasteignasali um
nokkur ár. Björn stofnaöi bygg-
ingarfélagið Súð. sem byggði
mörg stórhýsi i Reykjavik. Hann
fékkst einnig við ýmis kaupsýslu-
störf og hin siðari ár rak hann
fyrirtækið Karnabæ og var fram-
kvæmdastjóri þess til dauðadags.
Engum dundist, aö Björn var
stórhuga og mikill framkvæmda-
og hugsjónamaður. Það var hans
lif og yndi að vera sistarfandi og
þótt eitthvað á móti blési, þá tók
hann þvi ætið með jafnaðargeði
enda var Björn mikill bjartsýnis-
maður.
Björn var mikill mannþekkjari
og kom þaö bezt I ljós þegar hann
valdi sér samstarfsfólk. Hann bar
mikla umhyggju fyrir starfsfólki
sinu og sýndi fyrirtækjum sinum
mikla alúð.
Björn var mikill náttúruunn-
andi og hafði yndi af hesta-
mennsku og laxveiði. Við fórum
oft sérstaklega þó hér fyrr á ár-
um, saman i veiðiferðir og eru
mér þær stundir ógleymanlegar.
Björn hafði góöa frásagnar-
hæfileika, hann hafði gott minni
var viðlesinn og hafði þvi frá
mörgu að segja.
Það voru ekki fáir sem leituðu
til Björns með sin vandamál,
enda var hann ætíð fús til áð
leggja mönnum lið og gefa góð
ráð.
Björn átti þvi láni að fagna að
eiga góða og velgerða konu, Þur-
iði Guðmundsdóttur.
Þau eignuðust fjóra mannvæn-
lega og dugmikla syni, þeir eru:
Haukur, viðskiptafræðingur, gift-
ur Kristlnu Jónsdóttur, Pétur
viðskiptafræðingur, giftur Olgu
Guðmundsdóttur, Sigurður efna-
verkfræðingur, giftur Hildi Sigur-
björnsdóttur og Steingrimur, sem
er við læknanám, giftur Bryndisi
Snæbjörnsdóttur.
Einnig eignuðust þau Björn og
Þuriður dóttur Herborgu að
nafni, sem lézt á barnsaldri.
Fjölskyldur okkar hafa ætið
verið mjög samrýmdar og vorum
við nágrannar nú hin slðari ár.
Það er sjónarsviptir að Birni og
við sem áttum þvi láni að fagna
að kynnast honum, eigum fagrar
endurminningar um góðan dreng.
Blessuð sé minning hans.
Eftirlifandi eiginkonu hans og
fjölskyldu vottum viö hjónin okk-
ar dýpstu samúð og biöjum algóð-
an Guð að blessa þau öll.
Magnús Haraldsson
Hafliði þessa kennslu með hönd-
um. Hann kenndi ekki einungis
skipateikningu, heldur einnig
margvíslega og flókna út-
reikninga I sambandi við smíði
skipsins, stöðugleikaútreikninga
og margt fleira. Hann gerði þetta
allt á svo lifandi og eðlilegn hátt
að þrátt fyrir, aö nemendurnir
heföu þvl miöur allt of litla mögu-
leika á að vinna viö nýsmíöi jafn-
hliða náminu I skólanum, þá hélzt
þekking ótrúlega vel I hugum
þeirra.
Stóran þátt I þvl átti auðvitað
það mikla vald sem Hafliöi hafði
á viðfangsefninu og þekking hans
á eðli og eiginleikum efniviðarins
sem unnið var úr, trénu.en það er
eitt af grundvallaratriðum þess
aö kennsla komi að réttum not-
um.
Auk þess aö kenna I iðnskólan-
um I Reykjavlk og Hafnarfirði,
undirbjó hann og þjálfaöi enn
frekar ófáa skipasmiði, sem
annaðhvort ætluðu aö taka aö sér
aö sjá um smíði skipa eöa fara I
viðbótarnám erlendis, en Hafliöi
hvatti menn mjög til þess að afla
sér frekari menntunar.
Meö kennslunni ásamt félags-
störfum hefur Hafliði manna
mest unnið aö þróun iöngreinar-
innar á þessu tlmabili.
Fyrir allt þetta þakkar Sveina-
félag skipasmiða Hafliða J. Haf-
liðasyni og vottar konu hans og
dætrum samúö sína.
Helgi Arnlaugsson, formaður.