Tíminn - 10.06.1977, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 10. júnl 1977
UML
Greinasafn
eftir Þorgeir
Þorgeirsson
Þorgeir Þorgeirsson
er að þvi leyti til ólikur
flestum vinstri sinnuð-
um rithöfundum, að
hann getur skrifað.
Kann að skrifa.
Kann að skrifa næst-
um þvi eins vel og
greindur maður, eða
kona upp i sveit, og þótt
hann hafi verið i skóla,
er mál hans skiljanlegt
öllum sem kunna að
lesa.
Það er einfalt eins og
grasið og soðningin,
tólgin og hann Eyvind-
ur rauði.
Þorgeir Þorgeirsson hóf feril
sinn sem kvikmyndagerðar-
maöur. Hann bjó til margar
vondar kvikmyndir, eins og
fimm stykki held ég, og sú siö-
asta var verst. Samt voru þetta
góðar kvikmyndir frá sjónar-
miði þeirra sem vit hafa á kvik-
myndum, alveg eins og komm-
arnir rita nú mikiö af bókum,
sem eru góðar, nema aö al-
menningur vill þær ekki, sem
gerir ekkert til, þvl almenning-
ur hefur ekki vit á bókum, þaö
hefur reynslan sýnt og sannaö.
Þess vegna veröur að hafa
tvenns konar bókmenntir í land-
inu núna, bókmenntir tii þess aö
lesa og bókmenntir til þess aö
leggja fram til verölauna heima
og erlendis og er þá Fátækt fólk
Tryggva Emilssonar ein bóka
undanskilin.
Að koma ekki Upp orði
Þegar ég las nýjustu bók Þor-
geirs Þorgeirssonar, en hún
heitir Uml, komu mér oft I hug
orð Sverris heitins Kristjáns-
sonar, þegar ég keyröi hann
einu sinni inn i Tryggingar, eftir
aö hann varö seztur aö uppi á
Akranesi.
Viö ræddum um Þorgeir.
— Hvernig er þaö meö hann
Þorgeir, sagöi hann, kemur
hann ekki upp orði fyrir reiöi?
Þetta var á þeim tima, sem
Þorgeir Þorgeirsson skrifaöi
margar snjallar ádrepur í blöö-
in og tók menn af lifi nær dag-
lega: einkum þó út af kvik-
myndum og heimskulegum
viðbrögðum kerfisins.
Nú hefur Þorgeir gefið eitt og
annaö út af þessum skrifum og
nefnir Uml. Nokkrar smágrein-
ar um dægurmál.
Greinar þessar eru ritaöar á
árunum 1974-1977.
Þótt ekki sé bókin nú stór, 130
siöur, kemur höfundur viöa viö.
Hann er meö brennivini, meö
Alþýöuleikhúsi og, sem er nú
ekki alveg eins frumlegt, á móti
vinnuveitendum, framsóknar-
mönnum, og þá sérstaklega
Haildóri á Kirkjubóli, og svo
auðvitaö öllu borgaralegu, og
fer þá eftir þeirri einföldu
formúlu, aö þeir sem hafa til
hnifs og skeiðar hafi stoliö.
Undir venjulegum kringum-
stæöum heföi maöur nú talið
sumt af þessum greinum til stil-
æfinga. Viö hljótum að llta á
Þorgeir sem þroskaðan rithöf-
und, og þvi ber okkur aö skoöa
þetta verk öörum þræöi sem til-
raunaskrif. Hann bætir stíl sinn
ekkert aö ráöi úr þessu, hann er
'inngróinn fyrir löngu.
Það er ekki auövelt aö vera
sammála Þorgeiri um allt, og
nokkurra þversagna gætir I
bókinni, en þetta er svo vel sam-
ið, að þaö er dauður maöur sem
les hana ekki upp til agna.
En hvað um þversagnir?
Þorgeir segir um Guömund
Garöarsson þetta, auk annars:
„Einatt er þeim að finnast
þessu eða hinu ofaukið. Þeim er
eiginlegra að amast viö þvi aö
stefnur eöa skoðanir komi fram
en aö auka fjölbreytnina meö
þvi aö örva aörar stefnur og
skoðanir að koma fram lika.”
Guömundi varö þaö á aö lýsa
skoðunum sinum og þvi fór Þor-
geir á staö til aö reyna aö þagga
niöur I honum.
Annaö dæmi:
„Voöalegustu fylgifiskar
áfengisins eru bindindispostul-
arnir” og: „Þvi fögnum viö,
meöal annars vegna þess aö fólk
þyrstir minna af skrifum
Baudelaires en af skrifum Hall-
dórs frá Kirkjubóli.
Hvernig sem á því stendur.”
Halldór fer I taugarnar á Þor-
geiri meö skrifum sinum um
bindindismál. Þess vegna fær
hann sérstaklega á baukinn I
bókinni. En hvaö um „örva aör-
ar stefnur og skoöanir”?
Einna bezt viröist mér Þor-
geiri takast upp, þegar vonzkan
er úr honum I bili og hann rifjar
upp liöna atburöi, t.d. kaflinn
um Sigurö Nordal og þegar þeir
strákarnir kveiktu I benzininu.
Ég held að þaö séu beztu kaflar
þessarar bókar. Ádeilan og rétt-
lætiskenndin blandast þar efn-
inu og andanum og er miklu
skiljanlegri en stóryrðin og upp-
nefnin, „Mister Dobbuljú” og fl.
i þeim dúr.
Dálítiö má Þorgeir svo vara
sig á öðrum pennafærum mönn-
um, að blanda þeim ekki I sln
mál. „Sérfræöingur minn I bif-
reiðum”, „Það eru margar leiö-
ir til að aö veröa ólæs” og fleira
mætti telja til, en ég nenni ekki
aö leita þaö uppi I bókinni til aö
hafa það eftir.
Ef reynt er aö meta svona
verk I einlægni, þá hefur það
mikla kosti. Mér er sama þótt
ég sé ósammála manni, ef hann
skrifar vel, — og fátt er dapur-
legra en að vera sammála
manni sem skrifar illa. Þaö er
hálfu verra. Rithöfundar hér á
landi eru yfirleitt vondir dálka-
höfundar og margar greinar
þeirra ætti aöeins aö afgreiöa I
apótekinu út á resept. Þær eru
hættuleg svefnlyf. Þórbergur
Þórðarson, Halldór Laxness og
Einar Benediktsson voru góöir
blaðamenn, og þeir kunnu aö
hagnýta sér þennan fjölmiöil út
I hörgul. Hver les t.d. ekki grein
eftir Halldór Laxness fyrkt, þá
sjaldan hann skrifar i blöö
núorðiö?
Yngri höfundar hafa minna
sinnt þessu aö skrifa vandaöar
greinar i blöð nema þá helzt
Þorgeir Þorgeirsson, Indriöi G.
Þorsteinsson og hann Svart-
höföi. Þeir lifga blöðin, en nóg
um þaö.
Ég þakka skemmtilega bók
aflestrar og vona aö Þorgeiri
renni einhvern timann reiöin og
hann finni orku sinni og stil
hæfilegan efnivið framvegis.
Jónas Guömundsson
...
Paris prins frá Troju (Arnar Jónsson) i gervi hjarösveins, á /í hinum mestu erfiöleikum aÖ.
dæma um fegurö gyöjanna á idafjalli. Þær eru frá vinstri: Minerva (Guöný Bernharö), Júnó
(Ingibjörg Marteinsdóttir) og Venus (Erla Traustadóttir).
Þjóðleikhúsið:
Sýningum fækkar á
Helenu fögru
gébé Reykjavik. — Aö undan- Brynju Benediktsdóttur og Sigur-
förnu hefur söngleikurinn Heiena jóns Jóhannssonar þykja frum-
fagra veriö sýndur I Þjóöleikhús- legar mjög, enda ekki þræddar
inu viö ágæta aösókn og góöar heföbundnar leiöir I sviðsetningu
viötökur leikhúsgesta. Sýningum verksins.
fer nú fækkandi. Ekki er gert ráö
fyrir aö þær veröi teknar upp aft- Alls kemur um áttatiu manns
ur I haust, og veröur söngleikur- fram Isýningunni á Helenu fögru,
inn þvi aöeins sýndur út júnimán- leikarar, söngvarar, Þjóöleikhús-
uö. Staöfærslur þýöandans, Krist- kórin , tslenzki dansflokkurinn og
jáns Arnasonar og leikgerö þeirra hljómsveit. Titilhlutverkiö, He-
lenu fögru, fara þær meö til skipt-
is Steinunn Jóhannesdóttir og
Helga Jónsdóttir, en meöal ann-
arra leikara eru Arnar Jónsson,
sem leikur París, prins frá Troju,
Róbert Arnfinnsson sem leikur
Kalkas yfirhofgoöa, Arni
Tryggvason sem ieikur Menelás
kóng, mann Helenu og Leifur
Hauksson, sem leikur órestes,
konungsson og hippaleiötoga.
56 útskrifast úr
fósturskólanum
Árlega þyrftu að útskrifast 90
fóstrur til að fulinaegja þörfum
FB-Reykjavík. Fósturskóla ts-
lands var slitiö nýlega. 1 skólan-
um voru siöastliöiö ár 163 nem-
endur. Burtfararprófi luku 56
stúlkur. 18 kennarar störfuöu viö
skólann, þar af 5 fastir kennarar.
Kennarar skólans hafa nú stofnaö
meö sér félag, Kennarafélag
Fósturskóla íslands.
I ræöu skólastjóra kom fram,
aö mikil þörf er á aö fjölga nem-
endum skólans, en til þess aö þaö
sé hægt þarf stóraukiö húsnæöi.
Nýleg könnun hefur leitt i ljós, aö
á næstu 25 árum þyrfti aö braut-
skrá um 90 fóstrur á ári, ef full-
nægja á aukinni fóstruþörf, vegna
fjölgunar dagvistarheimila. A
undanförnum árum hefur aöeins
veriö unnt aö brautskrá rúmlega
50 nemendur á ári, aðallega
vegna skorts á húsrými.
Skólastjóri lagði áherzlu á, aö
stefna bæri að þvi, aö fóstur-
menntun veröi á sambærilegu
menntastigi og kennaramenntun,
enda væru allir orðnir á einu máli
um gildi forskólauppeldis og
nauösyn fóstrumenntunarinnar.
Soroptimistaklúbbúr Reykja-
vikur veitti einum nemanda verð-
laun fyrir félagsstörf I þágu nem-
enda. Þau hlaut Arna Jónsdóttir.
Hæstu einkunn hlaut Sigrún Björg
Ingþórsdóttir, 9.43.
Minningarsj óðnr
Ragnheiðar Bjarna-
dóttur frá Reykjum
Hjónin Asta Jónsdóttir og Bjarni
Asgeirsson á Reykjum I Mos-
fellssveit stofnuöu sjóö á silfur-
brúökaupsdegi sinum 11. mai 1943
til minningar um dóttur þeirra,
Ragnheiöi, sem fæddist 23. ágúst
1925 og dó 8. desember 1936 af af-
leiöingu slyss. Bjarni lézt 15. júni
1956 en Asta 26. april s.l.
Samkvæmt skipulagsskrá er
hlutverk sjóösins að styrkja
skólabörn i Mosfellsskólahverfi.
Eins og margur sjóðurinn hefur
Minningarsjóður Ragnheiðar
Bjarnadóttur átt i vök aö verjast i
verðbólgu þjðöarbúsins og staðið
höllum fæti i þeirri viðureign i
vaxandi mæli með árunum. Hann
hefur þvi mest legið i þagnargildi
s.l. 24 ár, þar til i byrjun siöasta
mánaðar að sjóðnum barst höfö-
ingleg minningargjöf um annan
stofnandann, Ástu Jónsdóttur, á
útfarardegi hennar 4. mai s.l.
Gefendur voru Ingibjörg Péturs-
dóttir, Reykjum i Mosfellssveit,
börn hennar og tengdabörn.
Þessari góðu gjöf fylgir llfsauki
fyrir Minningarsjóð Ragnheiöar
Bjarnadóttur, sem nú eygir á ný
möguleika að sinna hlutverki
sínu.
Þökk sé gefendum að minnast
Ástu Jónsdóttur meö þessum
hætti sem jafnframt heiörar
minningu dóttur hennar.
Mosfellssveit, 6. júní 1977
Sjóöstjórn