Fréttablaðið - 07.04.2006, Qupperneq 20

7. apríl 2006 FÖSTUDAGUR20
fólkið í landinu
STAÐURINN
TÖLUR OG STAÐREYNDIR
���������
��������� ��������
Það er vindasamt og napurt
í Flatey þegar Jón Sigurð-
ur Eyjólfsson og Hörður
Sveinsson stíga á land. Þó
er bjart og fegurðin mik-
il þar sem fjallahringur
Breiðafjarðar rammar eyj-
una inn á fagurbláum mar.
Tvær fjölskyldur búa í Flatey
allan ársins hring og er því rólegt
um að litast í eynni fögru að vetr-
arlagi. Hins vegar færist heldur
betur líf í tuskurnar á vorin þegar
ferðamenn streyma þangað og
fuglalífið verður fjölskrúðugt. Þá
umturnast líf eyjarskeggja en þeir
taka þessari ásókn vel enda eru
atvinnutækifæri ekki á hverju
strái en slík tækifæri gefast með
ferðamönnunum. Einnig eiga all-
nokkrir hús í eynni og leita þangað
þegar færi gefst. Atli Heimir
Sveinsson er einn þeirra, en hann
venur komur sínar þangað þegar
um hægist í ferðamennskunni
enda skapast þá kjöraðstæður
handa tónskáldinu fyrir andans
verk.
Á traktornum við bryggjuna
Þeir félagar Jón Sigurður og Hörð-
ur eru svo heppnir að hitta fyrir
nær alla íbúa Flateyjar á bryggj-
unni þegar þeir stíga á land úr
Breiðafjarðarferjunni Baldri.
Magnús Jónsson er mættur á
traktornum enda nægur varning-
ur sem hann á von á af meginland-
inu. Þeir gera grein fyrir sér og
spyrja hvort hann sé til í spjall.
„Alveg sjálfsagt, komið þið bara
heim í kaffisopa,“ segir hann og
vísar þeim á kerruna. Tryggvi
Gunnarsson, fóstursonur Magnús-
ar, og Jóhann Ingi Hinriksson
koma sér þar líka fyrir og svo er
hossast eftir veginum áleiðis að
þorpinu.
Fálkinn rænir af bóndanum
Þó að Flatey sé afskekkt segja
eyjaskeggjar sig síður en svo ein-
angraða og það má til sanns vegar
færa. Reyndar hafa þeir frekar
mátt búa við ágang fólks og dýra
en afskiptaleysi í gegnum tíðina.
Magnús og kona hans Svanhildur
Jónsdóttir segja það alltaf jafn
stórkostlega upplifun þegar fugl-
arnir streyma í eyna á vorin. En þó
eru ekki allir fuglar jafn kærkomn-
ir. „Það kom fálki hér í gær og
rændi einni hænunni, það var
magnaður andskoti,“ segir Magn-
ús. „Ég sá að hann var hér á sveimi
svo ég fer út og þá var hann búinn
að drepa hana en var ekkert hrif-
inn af því að fá ekki að njóta henn-
ar.“
Þau hjónin eru með 60 ær og 24
hænur sem þau verða að hafa
gætur á því auk fálka er mikið um
örn í Breiðafirði. Þar er hann
vágestur í augum íbúa ólíkt því
sem víða þekkist.
Vakna með aðkomumenn
við gaflinn
Hafsteinn Guðmundsson var úti í
fjárhúsi þegar ferðamennirnir
tveir hittu á hann. Þar naut hann
liðsinnis ungra manna frá Stykkis-
hólmi sem nota hvert tækifæri til
að komast til Flateyjar í sveita-
störfin. Hann segir það enn eitt
dæmi þess að eyjarskeggjar verði
frekar fyrir ágengni en afskipta-
leysi og geti því varla talist ein-
angraðir. „Magnús Bjarnfreðsson
fréttamaður kom hér að vorlagi
1965 og tók fréttamyndir fyrir
sjónvarpið og sýndi þetta sem
algjöra eyðibyggð með fullt af
húsum. Það brá hvergi fyrir manni
á þessum myndum. Eftir það taldi
ógrynni fólks að þetta væri allt í
eyði og kom hingað til að næla sér í
hús. Og þá var ruðst inn í öll hús og
það var óþægilegt fyrir marga hér.
Til dæmis eitt sinn þegar faðir
minn var nýrisinn úr rekkju og var
að fara að fá sér kaffi þá var þar
komið fólk inn í eldhús sem var að
velta húsakostinum fyrir sér. Það
má segja að íbúar hafi vaknað með
aðkomumenn við gaflinn.“
Saumaði vélina hans Ómars
Ragnarssonar
Tryggvi og Jóhann eru á fullu að
gera gistihús klárt áður en ferða-
mennskuvertíðin hefst. Þeir taka
sér þó hlé frá störfunum þegar
gestina ber að garði og spyrja strax
hvort megi bjóða þeim bjór eða
léttvín. Svo fara þeir að rifja upp
heimsóknir eftirminnilegra manna
í eyna. „Eitt sinn kom Ómar Ragn-
arsson hingað á litlu vélinni sinni,“
segir Tryggvi, „en lenti svo illa að
það kom mikil rifa neðan á hana.
Það var ekkert annað að gera en
koma manninum til hjálpar svo ég
fékk tvinna frá mömmu og sauma
fyrir rifuna. Við erum eyjarskeggj-
ar og verðum oft að bjarga okkur
eftir ýmsum leiðum. Ómar horfir á
mig þar sem ég ligg undir vélinni
og er að sauma en svo þegar verk-
inu er lokið þá slengir hann fram
eftirfarandi vísu:
Harður er Tryggvi. Haf‘iði séð‘ann?
Hann verður stoltur þegar ég kveð‘ann.
Hann er að rimpa hana að neðan
og horfir upp í gatið á meðan.“
Við svo kveðið verða aðkomumenn
að hafa sig á brott því Baldur
stímir í höfn. Missi þeir af honum
stíga þeir ekki fæti á meginlandið
fyrr en eftir nokkra daga. ■
TRYGGVI GUNNARSSON OG JÓHANN INGI
HINRIKSSON Það var kátt á hjalla hjá
Tryggva og Jóa múr sem voru að vinna að
endurbótum á einu gistihúsinu en tók sér
hlé frá störfum þegar gesti bar að garði.
FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR
HAFSTEINN GUÐMUNDSSON Í FJÁRHÚS-
INU Það var nóg að gera í fjárhúsinu en
Hafsteinn nýtur liðsinnis ungra manna frá
Stykkishólmi sem sjást að baki hans.
FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR
MAGNÚS JÓNSSON Í ELDHÚSINU HEIMA
Bóndinn horfir út um eldhúsgluggann
enda aldrei að vita nema fálkinn hyggi á
hænuveiðar. FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR
Vinsæl hjá fólki
og fuglum
Íbúar sem búa allan ársins hring: 5
Íbúafjöldi um 1900: Um 400
Sveitarfélag: Reykhólahreppur
Sveitarstjóri: Einar Örn Thorlacius
Helstu atvinnufyrirtæki:
Gistiheimili Svanhildar,
Veitingastaður í þorpinu
(opnar í sumar)
Fjarlægð frá Reykjavík: 170 kílómetr-
ar til Stykkishólms. Sigling með Baldri
þaðan tekur rúma klukkustund.
Fjöldi eyja og hólma sem Flatey
tilheyrir: 40
Athyglisverðir staðir: Flateyjarkirkja.
Byggð 1926. Baltasar listmálari hefur
málað veggi, loft og altaristöflu. Bóka-
safnið er hið elsta á Íslandi.
Flatey
Svanhildur Jónsdóttir á og rekur eitt gistiheimili
í Flatey en þar eru átta rúm. Tryggvi Gunnars-
son vinnur nú hörðum höndum við að gera
það upp og fylgist frúin vel með því brátt
skellur ferðamannatíminn á. Einnig leigir hún
út íbúð sem er við hlið heimilis hennar og geta
fjórar manneskjur dvalið þar. Þar að auki er
hún með tjaldstæði.
„Íslendingarnir eru lítið fyrir það að nota
tjaldstæðið, þeir koma frekar með fellihýsin
sín,“ segir Svanhildur. „En útlendingar koma
þangað mikið. Eftirspurnin er svo mikil í gisti-
húsið að það verður að vísa mörgum frá.“
Iðnaðarmenn vinna svo að því hörðum
höndum að gera upp gamla samkomuhúsið í
þorpinu en þar á að opna veitingastað í júní í
sumar. „Það er misjafnt hvað það eru margir
að vinna þarna, allt frá tveimur og upp í átta
en ég sé um að fæða þá, karlana.“ Áður var
Tryggvi sonur hennar með siglingar fyrir ferða-
menn um nálægar eyjar á Breiðafirði en hann
er hættur því núna.
Hafsteinn Guðmundsson, bóndi í Flatey,
segir nóg fyrir ferðalanga að gera í eynni. „Það
er hægt að renna fyrir þann gula og svo geta
einhverjir veitt lunda eða bara notið þess að
skoða fuglana sem eru ófáir hér.“
Það er því ljóst að það á að taka ferða-
mannavertíðina með trukki í Flatey í sumar.
Helst kvarta eyjarskeggjar yfir því að sú
vertíð standi skemur þar en á meginlandinu;
hefjist seinna og ljúki fyrr. Hins vegar
eru eyjarskeggjar ánægðir með að flestir
gestanna bera virðingu fyrir náttúru Flateyjar
fuglalífi og ganga vel um og hefur afar sjaldan
orðið misbrestur þar á.
ATVINNUREKANDINN: SVANHILDUR JÓNSDÓTTIR FERÐAMÁLAFRÖMUÐUR
Íslendingar hættir að tjalda
SVANHILDUR JÓNSDÓTTIR