Fréttablaðið - 07.04.2006, Side 39

Fréttablaðið - 07.04.2006, Side 39
FÖSTUDAGUR 7. apríl 2006 27 AF NETINU ��������� ��������������� ��������� ������������������������������� ����������������� ����������� ������������������������������������������������������������������������������ ������������������������������������������������������������������������������������������������������� �������������������� ������������������������������������������������������������������� ���������������� ����� �������� ������������������������������� ���� ���������������������������� ����� ���������������������� ������� �� ����������������� �� ������������������� �� ������������������������������������� �� ������ ��� ����������������������������� ������������������������ ������� �� ����������������� �� ������������������� �� ������������������������������������� �� ������ ��� ������������ ��������������������� ����������������������� ������������ �������������������������������������� ������������������������� ���������������������� ����������������������� � ������� ���������������� ��������������������������������� ������� ������� ����������������� �� ��������������������������������������� �� ���������� �������������������������������� �� ������������������������������������ ��� ������������������������������������� ����������� ���������������������������������������������� ��� ������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������� ��� ���������������������������������������� ������� ��� �������������������������� �� ������������������������ ����� ��������� ������������������ �� ������ ��� Nýjar tölur frá Hagstofu Íslands og Seðlabanka um viðskiptajöfn- uðinn árið 2005 leiða í ljós, að halli á viðskiptum við útlönd nam 164,1 milljarði króna síðastliðið ár. Er þetta mesti viðskiptahalli í sögu íslenska lýðveldisins. Hall- inn var tvöfalt meiri í fyrra en árið áður. Halli á vöruskiptajöfn- uðinum við útlönd nam 93 millj- örðum króna. En auk þess var mikill halli á þjónustujöfnuði. Á fjórða ársfjórðungi 2005 varð 53,1 milljarðs króna halli á við- skiptajöfnuðinum miðað við 35,2 milljarða halla á sama tímabili árið áður. Strax og tölur þessar höfðu verið birtar veiktist gengi íslensku krónunnar. Þessi mikli viðskiptahalli er áhyggjuefni. Það gengur ekki til lengdar að vöruinnflutningur sé mun meiri en vöruútflutningur og þjónustu- gjöld mun meiri en þjónustutekj- ur. Það kemur að skuldadögum. Á sama tíma og fréttir berast af hinum mikla viðskiptahalla birtist skýrsla frá einu stærsta verðbréfafyrirtæki heims, Merrill Lynch, um íslensku bank- ana og miklar erlendar skuldir þeirra en alls nema þær nú 1.200 milljörðum króna! Merrill Lynch lýsir áhyggjum af mikilli skuld- setningu íslensku bankanna og bendir jafnframt á mikil eigna- tengsl íslensku bankanna og stærstu íslensku fyrirtækjanna, sem hafa haslað sér völl erlendis. Telur Merrill Lynch, að lánshæfi íslensku bankanna sé ofmetið af Fitch Ratings og Moody´s. Þessi fyrirtæki taki ekki nægilegt mið af kerfislægri áhættu á fjármála- markaðnum á Íslandi við mat á lánshæfi íslensku bankanna. Skuldir þjóðarbúsins í heild hafa aukist mikið og nema nú 250% af landsframleiðslu. Ekk- ert ríki í Vestur-Evrópu skuldar svo mikið og raunar eru þessar skuldir með því mesta í heimi. Ísland er fimmtaskuldugasta ríki heims. Hagfræðingar telja, að erlendar langtímaskuldir ættu ekki að vera meiri en 50% af landsframleiðslu. Ljóst er því, að langtímaskuldir íslenska þjóðar- búsins eru komnar langt fram úr því, sem eðlilegt getur talist. 500 milljarða fjárfesting erlendis Á árunum 2004 og 2005 keyptu íslensk fyrirtæki, þar á meðal bankarnir, erlend fyrirtæki fyrir tæpa 500 milljarða. Kaupin námu 210 milljörðum árið 2004 og 265 milljörðum árið 2005. Auk þess var um nokkur kaup að ræða, þar sem verðs var ekki getið í til- kynningum um kaupin en áætla má þau kaup. Markaðsvirði hluta- félaganna, sem stóðu að þessum fyrirtækjakaupum erlendis er alls 1.800 milljarðar í lok ársins 2005. Til samanburðar má geta þess,að verg landsframleiðsla í fyrra nemur 970 milljörðum. Íslensku fyrirtækin keyptu fyrirtæki í yfir 20 löndum en mest er fjárfestingin í Bretlandi, Danmörku og Bandaríkjunum. Um þriðjungur fjárfestingarinn- ar átti sér stað í Bretlandi. Það félag, sem fjárfesti mest erlend- is er KB banki en fjárfesting þess banka nam 145 milljörðum á umræddu tímabili. Íslensku bankarnir lánuðu íslenskum fyr- irtækjum mikið fjármagn til kaupa á fyrirtækjum erlendis og íslensku bankarnir hafa fjár- magnað fjárfestingu sína erlend- is að verulegu leyti með lántök- um ytra. Spurning er hvort fjárfesting Íslands erlendis hefur ekki verið fullhröð og erlendar lántökur of miklar. Skynsamlegt væri að hægja nokkuð á ferðinni. Viðskiptahalli aldrei meiri UMRÆÐAN VIÐSKIPTAHALLI BJÖRGVIN GUÐMUNDSSON Það gengur ekki til lengdar að vöruinnflutningur sé mun meiri en vöruútflutningur og þjónustugjöld mun meiri en þjónustutekjur. Það kemur að skuldadögum. Sýndarherlið En hvað er þá til ráða? Eiga Íslendingar að fara að greiða öðrum þjóðum – s.s. Frökkum eða Norðmönnum – stórfé til að hafa hér sýndarherlið sem getur þá varið okkur gegn ímynduðum ógnum? Slík ráðstöfun væri ekki aðeins álappa- leg heldur einnig rándýr sýndarmennska sem er ólíklegt að falli þjóðinni í geð. Og staðreyndin er sú að nánast flestöll verkefni sem ráðamönnum gætu dottið í hug (hvort sem það væru fimm hátækni- sjúkrahús á Vestfjörðum eða tveir flug- vellir í Garðabæ) væru brýnni, þarfari og skynsamlegri en að eyða fjármunum í að halda uppi herafla á Íslandi. Katrín Jakobsdóttir á murinn.is Hvar var Ögmundur? Ögmundur [Jónasson] er hins vegar þekktur fyrir að fylgja orðum sínum og skoðunum eftir af einurð og hörku. Mér hló því hugur í brjósti þegar ég las frétt í Guardian í vikunni af mótmælum í Frakk- landi. Í miðri fréttinni var sagt frá því að að óþekktir mótmælendur hefðu meðal annars ráðist inn á skrifstofu þingmanns úr liði Chirac, Pierre Lallouche – og lagt þar allt í rúst! Ég tók eftir því í vikunni að Ögmundur Jónasson var fjarverandi vegna stuttrar farar erlendis. Spurningin sem vakir í huga mér er þessi? Var félagi Ögmundur í París? Össur Skarphéðinsson á web.hexia.net/ roller/page/ossur/ Áhyggjuefni Nú þegar kona hættir sem Hæstaréttar- dómari hefði maður talið eðlilegt í ljósi þess að hlutfall kynjanna er nú ekki beint jafnt í réttinum, að horft hefði verið til kynferðis umsækjanda og að rétturinn hefði í umsögn sinni tekið mið af þeirri þjóðfélagsumræðu sem verið hefur í gangi undanfarin ár og áratugi. En það var ekki gert og enn einu sinni hlýtur ráðherra að hundsa skoðun Hæstaréttar þegar hann ræður dómara að réttinum. Það er áhyggjuefni að dómarar við Hæstarétt séu ekki meira meðvitaðir um það þjóðfélag sem þeir búa í. Sú stað- reynd að þeir fylgist ekki betur með því sem frá löggjafanum kemur og séu ekki færir um að leggja á það sjálfstætt mat og draga af því augljósar ályktanir þegar kemur að starfi réttarins hlýtur að draga úr trúverðugleika Hæstaréttar. G. Valdimar Valdemarsson á timinn.is Fallegt útivistarsvæði Því er ekki að neita, að flugvöllur í borg- inni miðri er býsna þægilegur. Margir Reykvíkingar geta pantað farmiða á net- inu, pakkað niður og gengið eða ekið niður á völl á vel innan við klukkutíma og flogið síðan hvert á land sem er og jafnvel til Færeyja eða Grænlands. Ef eitt- hvað, þá er ekki ólíklegt að samgöngur með flugi eigi eftir að aukast til þessara nálægu útlanda, svo ekki sé minnst á einkaflug. Í kring um völlinn er jafnframt fallegt útivistarsvæði, sem hyrfi með honum. Erlendis hafa menn t.d. hvorki í Lundún- um né Nýju Jórvík byggt þekkingarþorp í þeim stóru lystigörðum og útivistasvæð- um sem þar eru. Jafnvel þó þau svæði væru líklega mun meira virði en 200 milljarðar íslenskra króna. Pétur Guðmundur Ingimarsson á frelsi. is

x

Fréttablaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.