Mánudagsblaðið - 06.10.1969, Blaðsíða 7

Mánudagur 6. október 1969
Mánudagsblaðið
7
Samningar við kommúnista
Framhald aí 8 síðu
„Þjóðverjarnir sendu Lenin til
Rússlands í sama tilgangi og ef
maður kcemi hylki með taugaveiki-
eSa kóleru-sótkveikjum inn í stör-
borg til þess að tœma í vatnsból
hennar."
Samlíkingin er sprottin upp úr
hugarfari, sem Churchill var áskap-
að og eiginlegt, en er á hinn bóg-
inn engin fjarstæða. Þjóðverjar áttu
þá í stórstyrjöld við Rússland og
samherja þess. Þeir áttu í vök að
verjast, og sigurlíkur þeirra byggð-
ust að veruiegu leyti á því, að þeim
tækist að sigra Rússa, áður en liðs-
afla Bandaríkjamanna tæki að gæta
fyrir alvöru á Vesturvígstöðvunum.
í stríðum hefir það jafnan verið
keppikefli að lama viðnámsþrótt
andstæðingsins innan frá, ekki síður
en með beinum hernaðarárásum á
vígstöðvum, og Þjóðverjar gerðu
sér þá þegar mætavel ljóst, að fátt
gat þjónað þeim tilgangi þeirra
betur gagnvart Rússum, eins og á
stóð, heldur en að sósíalismi Len-
ins skyti rótum í herbúðum þeirra.
Hins vegar hlýtur það að teljast af-
ar ósennilegt, að nokkuð í ætt við
hin fólskulegu hugrenningatengsl
Churchills hafi getað flökrað að
prússneskum hershöfðingjum: til
þess var stríðsmenning þeirra of
rótföst í þroskuðum erfðavenjum
og hugsunarhætti, sem var því al-
gerlega frábitinn að sigra x stríði
með því að tæra varnarlausa, ó-
breytta borgara upp í ógnum kvala
fullra sjúkdóma eða drepsótta.
HAÖtC?2§MlR SAMNINGAR
Fyrirætlun Þjóðverja heppnaðist
eigi að síður,' og sósíalismi Lenins
og morðvarga hans eyðilagði mót-
stöðuþrótt rússnesku herjanna á
skömmum tíma. Rússland gafst
upp, og af friðarsamningunum, sem
Þjóðverjar neyddu kommúnista til
þess að undirrita í Brest-Litowsk
hinn 3. Marz 1918, varð ótvírætt,
að kommúnisminn hafði ekki átt
neitt blómaskeið í vændum eftir
þýzkan sigur í Heimsstyrjöld I.
Að þýzku framkvæði var gerður
annar merkur samningur við Sow-
jetríkin nokkrum árum síðar Hann
var undirritaður í Rapallo hinn 16.
Apríl 1922, og var tilgangur Þjóð-
verja með samningsgerðinni ein-
göngu sá, að brjóta skarð í kúgunar
múr þann, sem lýðræðisríkin höfðu
reist um þá með Versailles-friðar-
samningunum. Einnig Rapollo-
samningurinn náði tilgangi sínum
— og talsvert bemr en það.
Enn tókst Þjóðverjum að fá fram
sérstaklega mikilvæga samninga við
Sowjetstjórnina með Hitler/Stalin-
samningnum, sem undirritaður var
í Moskwu hinn 23. Ágúst 1939,
eftir að lýðræðisríkin höfðu enn á
ný magnað stríðsáróður sinn og
stríðsundirbúning gegn Þýzkalandi
að þvx marki, að bara kraftaverk
eitt virtist getá komið í veg fyrir
allsherjarblóðbað, aðeins röskurn
20 árum frá því að þau höfðu
„tryggt lýðræðinu heiminn".
Með því að ekkert, nema ef vera
skyldi óstöðvandi morð og hryðju-
verk, og ýldan í drepkýlinu við
Miðjarðarhafsbotn, hefir borið
hærra í heimsfréttunum undanfar-
in ár og áratugi, heldur en enda-
laust samningamakk lýðræðissinna
og kommúnista, þar sem það tvennt
hefur verið staðfest eins rækilega
og framast er unnt, að
(1) lýðræðissinnar hafa
einskis látið ófreistað
til þess að ná ævarandi
samkomulagi, og
(2) lýðræðissinnar hafa
aldrei staðizt kommún-
istum snúning í stjórn-
málasviptingum og
samningaátökum,
þá finnst mér engan veginn ótíma-
bært að rifja upp í fáum orðum
aðdraganda og árangur þessa heims
sögulega stjórnmálaafreks Hitlers.
Það sýuir e.t.v. betur en nokkuð
annað, á hvers kyns forsendum og
með hvaða hugarfari ber að „semja"
við sowjetmenni.
UPPHAF BRÆÐRALAGS
„Hinir brezku formælend-
ur samninga við Sowjetríkin
héldu áfram árásum sínum
á rikisstjórn Chamberlains.
Lloyd George skrifaði í
„The Sunday Express“ hinn
23. Júlí (1939. Innsk. mitt),
að forsætisráðherrann og
Lord Halifax bæru ábyrgð-
ina á seinaganginum, sök-
um hinnar óvirku afstöðu
sinnar, og hann minnti á, að
þeir hefðu ekki hikað við að
makka við Hitler og Musso-
lini fram til þessa. Þrátt fyr-
ir allt, þá var gengið að því
sem vísu í lok Júlí, að það
eina, sem eftir væri að
jafna, væri atriði varðandi
skilgreiningu á óbeinni á-
rás. Það var það, sem
franski utanríkisráðherrann,
George Bonnet, átti við,
þegar hann lýsti yfir í Ful(-
trúadeildinni hinn 29. Júlí,
að samningar hefðu tekizt
um öll atriði, nema eitt; af
þeim sökum væri ekkert því
til fyrirstöðu, að herfor-
ingjaráðin gætu hafið við-
ræður, og að hernaðar-
sendinefnd gæti örugglega
lagt af stað til Moskwa.
. . . . Hinn 11. Ágúst kom
Hernaðarsendinefnd Banda
manna til höfuðborgar Sow-
jetríkjanna til að hefja við-
ræður við hernaðarfulltrúa
Rússa.“
— Dr. David J. Dallin: SOV-
IET RUSSIA’S FOREIGN
POLICY 1939—1942 (Yale
University Press; New Haven,
1942), bls. 50.
Allt frá því að Tékkó-Slóvakía,
eitt viðurstyggilegasta soramark
Versaillesmanna á landabréfi Ev-
rópu, hafði endanlega Iyppast niður
undan ofurþunga eigin óþokka-
verka hinn 15. Marz 1939, eftir að
kúgaðar og ofsóttar minnihlutaþjóð
ir höfðu heimt frelsi sitt, höfðu lýð-
ræðisríkin unnið af ofurkappi að
stríðsundirbúningi sínum gegn
Þýzkalandi. Veigamikið skilyrði
þess, að áform þeirra gæti heppnast
eins og til var ætlazt, var þrotlaus
viðleitni þeirra til þess að stofna
til hernaðarbandalags við Sowjet-
ríkin, sem hófst með yfirlýsingu
Chamberlains í Neðri málstofu
brezka þingsins hinn 3. Aprfl, þar
sem hann nafngreindi Sowjetríkin
ein allra ríkja sem væntanlegan og
velkominn, virkan þátttakanda í
hinu fyrirhugaða bandalagi gegn
„yfirgangi og ofbeldi". „Þó að upþi
séu hugsjónaleg ágreiningsefni á
milli Stóra-Bretlands og Sambands
sósíalistiskra Sowjetlýðvelda," sagði
Chamberlain, „þá gœtir áhrifa
þeirra ekki í málefnum af þessu
tagi."
Samningaumleitanir hófust því
þegar í stað, og fóru þær samtímis
fram í sendiráðum og ráðuneytum
í Moskwu og London. Allt virtist
benda til þess, að samningar myndu
takast með greiðum og skjótum
hætti, a.m.k. sendi „The Associated
Press" frá sér svohljóðandi frétta-
skeyti frá Moskwu hinn 17. Apríl:
„Umrœðunum um inngöngu
Sowjetrikjanna í bandalagið gegn
árásum mun hafa lokið í kvöld, að
því er almennt er talið."
Svo reyndist að vísu ekki, þó að
vel miðaði, en í Júní-byrjun töldu
lýðræðisríkin aðeins herzlumuninn
eftir. Vissa þeirra var svo örugg, að
brezka stjórnin sendi einn af æðstu
utanríkismálasérfræðingum sínum,
William Strang, yfirmann Evrópu-
máladeildar utanríkisráðuneytisins
(minna máti ekki gagn gera!) til
þess að ganga frá samningunum til
fulls, og kom hann til Moskwa
hinn 13. Júní.
En þegar kommúnistmn varð
ljóst, hversu leiðitöm lýðræðisríkin
voru — áhugamál þeirra var það
eitt, að koma af stað stríði gegn
Þýzkalandi — , þá komu þeir stöð-
ugt með nýjar og nýjar kröfur, sem
jafnharðan var gengið að.
Ekki gerist þess þörf að orðlengja
frekar um þessar kærleiksríku sam-
koinulagsumleitanir; í þessu sam-
bandi er nægilegt að endurtaka:
Hinn 11. Ágúst 1939 var stjórn-
málahlið málsins eiginlega afgreidd
með fullu samkomulagi, og þann
dag kom hernaðarsendinefnd lýð-
ræðisríkjanna til Moskwu til við-
ræðna við kollega sína þar!
Næsti liður á dagskrá: Skipzt á
hernaðarleyndarmálum!
En rétt í þann mund, að hernað-
arsendinefndirnar tóku til óspilltra
málanna, kom óvænt babb x bát-
inn. Lýðræðisríkin áttu nefnilega
eftir að fullnægja fáeinum forms-
atriðum af sinni hálfu varðandi
stjórnmálahlið samningsins. Það
kom sem sé í Ijós, svona við nánari
athugun, að grannríki Rússa, þjóð-
irnar, sem áttu að verða „verndar-
innar aðnjótandi, reyndust undar-
lega tregar til þess að þiggja það
„frelsi og sjálfstæði", sem Rauði
herinn átti að „tryggja" þeim. Eist-
Iendingar, Lettar, Litháar, Rúmenar
og Pólverjar neituðu hverjir í kapp
við aðra, að Rauða hernum yrðu af-
hent ítök í Iöndum sínum. En það
töldu lýðræðisríkin liins vegar að
þyrfti alls ekki að boða neina al-
varlega fyrirstöðu, það mætti
„sansa" þá, ef gætni og þolinmæði
þryti ekki.
HEYDRICH AÐ STÖRFUM
En auðvitað hafði þýzka ríkis-
stjórnin fylgzt mjög náið með þessu
samsæri öllu. Henni var visuslega
Ijós sú hætta, sem samfylkingin
boðaði. Hitler var og jafnframt
Ijóst, að þó að kommúnistar hefðu
ekki minni áhuga á að koma af stað
stórstyrjöld heldur en lýðræðisrík-
in, þá höfðu þeir ekki ýkjamikinn
áhuga á að vera sjálfir stríðsaðilar.
Þeirra áhugi beindist allur að því,
að koma af stað styrjöld á milli
hinna „kapítalistísku" ríkja, og
gera sitt til að hún drægist á Iang-
inn, þannig að þeim yrði sem auð-
veldast að ræna valinn að leikslok-
um. Svo var ennfremur annað, sem
Hitler vissi miklu betur en lýðræð-
isforsprakkarnir: Rauði herinn var
að ýmsu vanbúinn að taka þátt í
stórátökum.
Hann var hauslaus!
Og hausleysi Rauða hersins gat
hann með miklum rétti þakkað
sjálfum sér — og hinum snjalla
og djarfhuga yfirmanni SD (Sicher-
heitsdienst), Reinhard Heydrich.
Þannig lá í því, að í hermálaráðu-
neytinu í Berlín voru geymdir
miklir skjalastaflar með undir-
skriftum fjölda æðstu foringja
Rauða hersins, frá því að hernaðar-
samvinna Rússa og Þjóðverja hafði
staðið á árunum eftir að Rapollo-
samningurinn kom til framkvæmda.
Á árunum upp úr 1930 höfðu átök
og illdeilur farið sívaxandi á æðstu
stöðum í Sowjetríkjunum. Hey-
drich taldi einstætt að öryggisyfir-
völdin í Berlín legðu þar sitt Ióð
á vogaskálarnar. Hann lét því falsa
aragrúa bréfa, orðsendinga og alls
konar skilríkja, sem „sönnuðu", að
svo að segja allir, sem eitthvað
kunnu til verka í Rauða hernum,
væru í þjónustu erlendra ríkja, og
biðu aðeins hentugs tækifæris til
þéss að kollvarpa sowjetstjórninni.
Vandamálið var því aðallega í því
fólgið, að koma „sönnununum"
rétta boðleið, án þess að vekja tor-
tryggni á móttökustað.
manns, sem hann treysti til hins
ítrasta. Stálín treysti sannarlega
ekki mörgum, en einn var þó sá,
sem hann treysti algerlega og aldrei
myndi geta brugðizt. Það vissi hann
af langri reynslu. Og það vissi
Heydrich líka!
HANN BRÁST ALDREI!
Þetta tryggðartrölil var Benes
Tékkó-Slóvakíu-forseti.
Heydrich lét því menn sína
„glata" hinurn dýrmætu „sönnun-
um" í hendur Benes — og upp-
skeran varð dýrðleg, eins og allur
heimurinn kynntist, þegar kunn-
ugt varð um árangurinn af „rétt-
arhöldunum" yfir Tuchatschweski
og félögum hans, sem fram fóru
hinn 11. Júní 1937.
Samt sem áður hlaut það að
verða áhugamál Hitlers að splundra
samsærisáformum lýðræðisríkjanna.
Ástæðurnar er óþarft að rekja.
Þráðurinn hafði því verið tekinn
upp snemma um vorið 1939, og
þegar fullsýnt þótti, að lýðræðis-
ríkin væru að ná takmarki sínu,
lét Hitler til skara skríða. Hinn 23.
Ágúst sendi hann utanríkismála-
ráðherra sinn, v. Rippentrop, með
fríðu föruneyti til Moskvu til þess
að ljúka Ieiknum, sem og gert var
þá um kvöldið, 5—6 klukkutím-
um eftir komuna, með undirskrift
hins margumtalaða Hitler/Stalin-
samnings.
Greiðslan til Stalins: Sá hluti
Póllands, sem Póllakkar höfSu rænt
af Rússum, þegar þeir gátu enga
björg sér veitt, og Rússar áttu því
með fullum rétti!
Hlutur Þýzkalands: Óbundnar
hendur gegn lýðræSisríkjunum, ef
hin stórbætta hernaðaraðstaða
Þýzkalands megnaði ekki að hræða
þau frá fyrirætlunum sínum um að
koma af stað heimsstyrjöld, svo og
ógrynni matvæla og hráefna til her-
gagnaframleiðslu!
Þjóðverjum var náttúrlega full-
komlega ljóst, að samningar við
kommúnista eru minna virði en
pappírinn, sem þeir eru færðir inn
á, ef þess er ekki gætt, að þeim sé
alltaf og án afláts haldið í varnar-
aðstöðu. Þeir vissu allra manna bezt,
að kommúnistar ætluðu sér aðeins
að vinna tíma, að þeir myndu svíkj-
ast aftan að þeim á sama andartaki
og þeir teldu sér fært. Afstaða Þjóð-
verja var því frá upphafi sú, að
kreista eins mikið út úr þeim og
frekast var unnt, á meðan tími var
til, og láta sem allra mirmst í stað-
inn. Niðurstöður viðskiptaskýrsln-
anna, þá 22 mánuði, sem Hider/
Stalin-samningurinn og framhalds-
samningar hans voru í gildi, sýna
svo að ekki verður um villzt, hvor
aðilinn var duglegri í afhending-
um. Tölurnar yfir magn það, sem
sowjetmenn urðu að afhenda af
matvælum og bráðnauðsynlegum
hernaðarhráefnum, sindra bókstaf-
lega af fegurð og yndisþokka. En
það er annars efni í alveg sérstaka
grein.
FYRIRMYND
Hitler/Stalin-samningurinn var
eini meiriháttar samningurinn,
stjórnmálalegs og hernaðarlegs eðl-
is, sem Hitlersstjórnin gerði við
kommúnista. Af hennar hálfu var
honum aldrei ætlað að gilda stund-
Lnni lengur heldur en hún taldi sér
henta, enda rauf hún hann með
eftirminnilegum hætti hinn 22.
14141. þegax; Uitler taldi sér
óhætt að hefjast handa um að fram-
kvæma það áhugamál sitt, sem
honum hafði verið einna kærast,
allt frá því, að hann fór að hugsa
um stjórnmál:
Útþurrkun kommúnismans.
Lýðræðisríkin hindruðu, að sú
hugsjón rættist — með þeim ár-
angri, sem heimurinn stynur und-
an nú.
Lýðræðissinnar gerðu tugi samn-
inga við kommúnista, sem öllum
var ætlað að standa um langa fram-
tíð, og áttu að tryggja öllum ævar-
andi paradís á jörð. Þeir eru allt-
af reiðubúnir að stofna til bræðra-
lags við kommúnismann, hvar sem
er, hvenær sem er, og hvernig sem
á stendur, alveg eins og þeir hafi
ekki hugmynd um, að allir samn-
ingar við kommúnista eru tilgangs-
lausir, nema því aðeins að þeim,
þ.e. kommúnistum, sé haldið und-
ir óbilandi fargi óttans.
Að lokum get ég ekki stillt mig
um að minna á dálítið grátbrosleg-
an eftirleik Hider/Stalin-samnings-
ins. Lýðræðissinnar hafa haldið og
halda því ennþá fram, að hann hafi
orðið bein orsök Heimsstyrjaldar
II — en þeir létu sig samt sem
áður hafa það, án þess að blikna,
að dæma v. Ribbentrop til dauða og
taka af lífi samkvæmt boði Chur-
chilI/Roosevelts-dómstólsins síns í
Niirnberg 1946, fyrir það m.a. að
hafa rofið þennan sama samning!
M.ö.o.: Að mati lýðræðisins er
það dauðasök að rjúfa samninga,
sem koma af stað heimsstyrjöldum!
JÞ.Á.
„Sannanirnar" urðu þess vegna að
berast .Stalín fyrir ,gmilljgöng»
■Júní