Tíminn - 17.08.1977, Qupperneq 9

Miðvikudagur 17. ágúst 1977
9
titgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Jón Sigurösson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gisiason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og
auglýsingar Siðumúla 15. Sími 86300. Verð i iausasölu kr.
70.00. Askriftargjald kr. 1.300 á mánuði.
Blaöaprent h.f.
Stj órnarandstaðan
í upplausn
Eftir þvi sem lengra liður á kjörtimabil núver-
andi rikisstjórnar verður það æ fleirum ljóst að
stjórnarflokkarnir mótuðu i upphafi rétta stefnu,
sem miðast við að ná jafnvægi i þjóðarbú-
skapnum og batnandi lifskjörum fyrir almenning
jafnt og þétt með stöðugu aðhaldi og jöfnun
áföngum, en án þess að atvinnuörygginu yrði
raskað i landinu. Árangurinn er kominn i ljós, og
almenningur sér að öll stóryrðin um hrun og um
svik eru reykur og bóla.
Á sama tima verður þess æ greinilegar vart að
stjórnarandstöðuflokkarnir heyja erfiða innri
baráttu. Málefnaleg uppgjöf þeirra verður tæp-
lega greinilegri en þegar höfð er i huga sú illviga
barátta sem háð er innan þeirra hvers um sig.
Alþýðuflokkuriftn á nú i einkennilegasta hanaslag
sem sögur fara af i islenzkri stjórnmálabaráttu,
og er óvist hvort flokkurinn lifir fjaðrafokið af.
Samtök frjálslyndra og vinstrimanna eru að leys-
ast upp i frumefni sin, og verður að segja að for-
ingjar þeirra leggja á það mikla áherzlu að allur
almenningur fái að fylgjast með dauðastiðinu.
Hversu ástandið innan stjórnarandstöðuflokk-
anna er orðið langt fyrir neðan allar hellur sést þó
bezt á irafárinu sem hlaupið er á forystumenn
Alþýðubandalagsins. Vikum saman hafa þeir
skemmt fólki með hróðri um sjálfa sig sem frum-
kvöðla hins svo kallaða ,,evrópu”-kommúnisma,
og héldu margir að flokkurinn myndi nú að nýju
taka kommúnismann opinskátt upp i heiti sitt. Á
laugardaginn er öllu skyndilega snúið við i for-
ystugrein Þjóðviljans og i stað kommúnismans
skal Alþýðubandalagið verða „einingarflokkur
vinstrimanna”. öllu kirfilegar verður þessi hug-
myndalegi hrærigrautur varla strokkaður.
Auðvitað verður það aðeins tekið sem léleg
fyndni þegar stjórnmálamenn kunna ekki lengur
skil á jafnólikum og aðgreindum fyrirbærum eins
og vinstristefnu annars vegar og kommúnisma
hins vegar. En i ljósi þessara furðuskrifa Þjóð-
viljans er það ekki að undra að Sigurður Lindal
prófessor sá ástæðu til að taka fram i blaðagrein
i siðastliðinni viku að i skrifum Þjóðviljans: ,, —
örlar naumast á þvi að þeir geri tilraun til að
skýra merkingu þeirra orða eða hugtaka sem
þeir gripa oftast til”.
Islenzkum félagshyggjumönnum og vinstri-
mönnum er að sjálfsögðu fyllilega ljóst að Fram-
sóknarflokkurinn er framvarðasveit þeirra i
baráttunni fyrir betra þjóðfélagi. Vinstrimönnum
og félagshyggjumönnum er það engu siður ljóst
að Alþýðubandalaginu er það ætlað að koma
alræði sósialismans til valda á Islandi, þótt það
verði kallað öðrum nöfnum svona framan af.
íslenzkum félagshyggjumönnum og vinstri-
mönnum er það og ljóst að núverandi miðjustjórn
var mynduð, annars vegar vegna þess að hinir
sjálfskipuðu verkalýðsflokkar gáfust upp, en hins
vegar var það hin þjóðholla og ábyrga afstaða
' Framsóknarmanna að hlaupast ekki frá vand-
anum, heldur takast á við efnahagsvandamálin
sem upp komu á þjóðhátiðarárinu.
Brambolt og tilraunir stjórnarandstæðinga nú
sýna að jafnvel forystumönnum þeirra sjálfra er
að verða þetta ljóst.
ERLENT YFIRLIT
Barre spilar á
bæði risaveldin
Afríkuríkin forðast að ánetjast þeim
Siad llarre
A UNDANFÖRNUM árum
hafa ööru hverju gosiö upp
sögur um, aö annaöhvort risa-
veldanna væri aö tryggja sér
fótfestu i einu eða ööru Afriku-
riki, eða a.m.k. að ná traustri
vináttu valdhafanna þar. Ekki
sizt hafa gengið sögur um, aö
Rússar leituöu eftir aö ná
slíkri fótfestu meö þaö fyrir
augum aö koma sér upp hern-
aðarlegum bækistöövum.
Bæði risaveldin hafa látiö
verulega fjármuni af hendi
rakna til ýmissa Afrikurlkja,
en niðurstaðan hefur jafnan
orðið hin sama. Hafi annaö-
hvort risaveldanna fariö aö
færa -^ig upp á skaftiö hefur
slitnað upp úr vináttunni.
Skýringin á þvi er einfaldlega
sú, að valdhafar flestra
Afrikurikjanna eru fúsir til aö
þiggja efnahagslega og tækni-
lega aðstoð, en þegar þeir
finna að risaveldin vilja fá
hana endurgoldna meö óeöli-
legri ihlutun, snúa þeir við
blaðinu. Afrikuþjóöirnar eru
búnar aö brjótast undan
erlendu oki, og þær eru staö-
ráðnar í þvi aö lenda ekki
undir okiö i annað sinn. Þess
vegna er vonlaust fyrir Rússa
eöa Bandarikjamenn að ætla
aö gera einhver riki þar aö
hálfnýlendu sinni. Þá brestur
vináttan. Margt bendir til, aö
hin nýja stjórn Bandarikjanna
geri sér þetta ljóst, og raunar
gera stjórnendur Sovétrikj-
anna það oröið einnig. Samt
heldur samkeppni þeirra i
Afriku áfram, en hún beinist
oröiö meira aö þvi, aö hindra
hitt risaveldið i að ná fótfestu
en aö reyna að ná fótfestu
sjálft.
GLOGGT dæmi um þetta er
keppnin, sem nú er háö milli
risaveldanna um Sómaliu.
Sómalia varö sjálfstætt riki
1960, en landið komst undir
brezk og itölsk yfirráö á siö-
ustuöld meö samningum, sem
Bretar og Italir gerðu viö
ýmsa smákonunga eða
soldána þar. Um 90% ibúanna
þar, sem eru um 3,3 milljónir
alls, tilheyra þjóöflokki
Sómala, sem rekur rætur sin-
ar til samblöndunar Afriku-
manna og Asiumanna I þess-
um heimshluta á liönum öld-
um. Um ein milljón Sómala
býr I Ogaden-fylki i Eþiópiu og
um 200 þús i Kenýa. Þá eru
Sómalir einnig i meirihluta i
hinu nýja riki i Dibouti, Afars
og Issas. Fljótlega eftir aö
Sómalia hlaut sjálfstæöi, hófst
sú hreyfing þar, aö sameina
ætti undir eitt riki allt það
landsvæði, þar sem Sómalir
búa. Einkum varð þessi stefna
þó áberandi eftir aö Siad
Barre tók sér einræöisvald i
Sómaliu 1969. Þessi stefna
hlaut strax mótbyr hjá vestur-
veldunum, þvi aö þau höfðu
gott samstarf við Eþiópiu og
Kenýa. Þetta skapaöi skilyröi
fyrir Rússa til aö vingast við
Barre. Þaö bættist einnig við,
að Barre hallast aö sósialisk-
um stjórnarháttum. Rússar
veittu honum margvislega aö-
stoö og þó einkum til að koma
upp her, sem nú er talinn hinn
öflugasti I Afriku. í staöinn
fengu Rússar hafnaraöstöðu i
Sómaliu fyrir herskip, en hins
vegar mun sá orðrómur rang-
ur, að Barre hafi leyft þeim að
koma upp varanlegri bækistöö
þar.
I VETUR geröist sú breyt-
ing I þessum heimshluta, aö
vináttuslit uröu milli Banda-
rikjanna og hinna róttæku
valdhafa i Eþiópiu, en
Bandarikin höfðu metiö
mikils aöstööu sina i Eþiópiu.
Einræöisherra Eþiópiu sneri
sér þá til Rússa meö beiöni um
aöstoð, og töldu þeir sér erfitt
aö hafna henni, þvi að ella
kynni Eþiópia aö leita á náöir
Bandarikjanna aftur. Þá töldu
Rússar aö vinátta þeirra við
Sómalíustjórn byggðist á svo
traustum grunni, aö hún
myndi sætta sig viö þetta, þótt
grunnt væri á þvi góöa milli
hennar og stjómar Eþiópiu
Þar reiknuðu Rússar hins veg-
ar rangt. Siad Barre vildi ekki
biða eftir þvi, að Rússar her-
væddu Eþiópiu-menn, heldur
lét sjálfstæöishreyfinguna i
Ogaden hefja uppreisn. Hún
hefur reynzt mjög sigursæl
til þessa, enda styöur
Sómaliustjórn hana á margan
hátt. Sjálfstæöishreyfingin i
Ogaden er nú sögö hafa 90%
fylkisins á valdi sinu. Af hálfu
Saudi-Arabiu, Bandarikjanna
og Kina var þetta talið tilvaliö
tækifæri til aö reka fleyg milli
Sovétrikjanna og Sómaliu, og
buðu allir þessir aðilar Barre
efnahagslega aöstoö og einnig
þau vopn, sem hann þyrfti á aö
halda. Þetta mun Barre þegar
hafa þegiö, en jafnframt hefur
hann fyrir nokkrum dögum
lýst yfir þvi aö sambúö Sovét-
rikjanna og Sómaliu sé áfram
i bezta lagi. Þannig þiggur
hann aöstoö frá báöum risa-
veldunum, en lætur hvorugt
þeirra segja sér fyrir verkum.
Rússar hafa lent i þeirri
óþægilegu klipu aö styöja báöa
styrjaldaraðila I Ogaden og
munu vafalitiö þegar yfir lýk-
ur ekki fá neitt fyrir snúö sinn.
Bandarikin hafa dregizt inn i
það aö styöja Sómaliu, en þaö
getur haft meira en óheppileg
áhrif á sambúð þeirra og
Kenýa, sem hefur veriö góö
hingaö til.
Þannig heyja risaveldin
valdatafl i Afriku, án þess að
þau nái fótfestu þar, þvi að
Afrikurikin kappkosta aö
ánetjast hvorugu þeirra. Hins
vegar nota þau þetta valdatafl
sér að ýmsu leyti til ávinnings
og þess vegna getur þaö, þeg-
ar á allt er litið, oröið til nokk-
urs gagns. Þ.Þ.
Skástrikaða svæðið sýnir héruð þau I Eþiópiu og Kenýa,
sem eru byggð Sómölum

JS