Fréttablaðið - 31.07.2006, Blaðsíða 18

31. júlí 2006 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
AUGL†SINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA
Sögurnar, tölurnar, fólki›.
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður
Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Björgvin Guðmundsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á
FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING:
Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Hagstæðar ferðir á nokkra af okkar frábæru áfangastöðum í sólina í
ágúst. Kominn tími til að drífa sig úr rigningunni! Verð frá 44.590 kr.
Sumarleyfið er dýrmætur tími sem þú notar til að slaka á og njóta
lífsins með þeim sem eru þér kærastir.
Við vitum að þú vilt ódýrt, gott og fjölbreytt sumarleyfi og bjóðum því
nú á tilboði ferðir til Marmaris, Portúgal, Benidorm, Krít og Mallorca.
Plúsferðir · Lágmúla 4 · 105 Reykjavík · Sími 535 2100
www.plusferdir.is
Heitt TILBOÐ
44.590kr.
44.590kr.
44.590kr.
44.590kr.
44.590kr.
Portúgal
Brottfarir 22. og 29. ágúst
og 5., 12. og 19. september.
Netverð á mann miðað við
2-4 í íbúð á Elimar í 7 nætur.
Mallorca
Brottfarir 22. og 29. ágúst.
Netverð á mann miðað við 2-4
í íbúð á Pilari Playa í 7 nætur.
Benidorm
Brottfarir 22. og 29. ágúst.
Netverð á mann miðað við 2-4
í íbúð á Buenavista í 7 nætur.
Krít
Brottfarir 21. og 28. ágúst
og 4., 11. og 18. september.
Netverð á mann miðað við
2-4 í íbúð á Malou í 7 nætur.
Marmaris
Brottfarir 22. og 29. áúgst.
Netverð á mann miðað við
2-3 í herbergi á Fidan í 7 nætur.
Læknar eru ávísun á lukku
Íslendingar hafa ávallt mælst meðal
hamingjusömustu þjóða í könnunum
sem gerðar eru á vegum háskólans í
Leicester. Sú var tíðin að við trónuðum
efst á þeim lista en vermum nú fjórða
sætið og Danir það efsta. Adrian White,
prófessor við háskólann í Leicester,
sagði könnunina leiða í ljós að auðæfi
væru ekki ávísun á hamingju heldur
skipti aðgengi að heilsugæslu mestu
máli. Ætli það sé þess vegna sem svo
margir sæki í læknanám? Það hlýtur
að vera gott hlutskipti að fylla fólk
hamingju bara með því að láta það vita
að maður sé innan seilingar.
Albanía er ekki innan tuttugu efstu og
kemur það kannski ekki svo á óvart
en þar í landi brugðust menn hart við
þegar skandínavískar konur lágu þar
berbrjósta á baðströnd. Svona viðbrögð
kunna ekki góðri lukku að stýra.
Ómar Ragnarsson efstur á Norður-
landi vestra
Það er ýmislegt hægt að lesa úr
listunum yfir skattgreiðendur. Þó er
eitt og annað þar sem gæti ruglað
menn í ríminu. Til dæmis greiðir
Ómar Ragnarsson hæstu opinberu
gjöld á Norðurlandi vestra. Það er
ekki endurkoma Sumargleðinnar eða
umfjöllun um Kárahnjúka sem hefur
neitt með þau útgjöld að gera enda er
um að ræða Ómar Ragnarsson lækni
frá Blönduósi. Af tíu efstu á listanum
þar eru fimm læknar. Þar er líka aðeins
ein kona meðal tíu efstu rétt eins og
á Vestfjörðum. Þeir sem vilja frekari
upplýsingar gætu þurft að hrista af sér
nokkra unga sjálfstæðismenn.
Að rugla neytendur í ríminu
Osta- og smjörsalan og Mjólka heyja nú
harða markaðsbaráttu um fetaostinn
og ganga ýmsar ásakanir á báða bóga.
Magnús Ólafsson, forstjóri Osta- og
smjörsölunnar, ásakar Mjólkumenn um
að reyna að rugla neytendur í ríminu
með því að selja fetaost sinn í umbúð-
um sem eru mjög áþekkar þeirra. Ólafur
Magnússon, framkvæmdastjóri Mjólku,
segir vera að íhuga að kæra Osta- og
smjörsöluna fyrir að nota orðið Feta á
umbúðum sínum en það er beygingar-
mynd orðsins Feti sem er lögformlega
skráð vörumerki Mjólku.
Það er svo spurning
hvort landinn fái í
náinni framtíð að kaupa
hinn gríska fetaost hér á
landi í stað þess að
láta rugla sig í rím-
inu með þessum
látum.
jse@frettabladid.is
Síðasta grein vakti meiri viðbrögð
en vanalega. Ég birti þar lista yfir
forsetningar framan við staðar-
nöfn landsins og bað fólk að
leiðrétta þær sem rangar væru.
Flestir leiðréttu villu mína um
Norðfjörð. Það á að segja „í Nes-
kaupstað“ og „á Norðfirði“ en ekki
öfugt. Að auki hafði ég ritað tvö s í
kaupstað. Þó var þetta eini staður-
inn sem ég hringdi sérstaklega í
og breytti réttu í rangt eftir sam-
tal við lögregluna í Fjarðabyggð.
Ég hefði betur hringt í málfars-
lögregluna.
Þá benti Strandamaður á að
Djúpavík beygist ekki í „Djúpu-
vík.“ Víkin er kennd við djúpin
sem í henni eru. Sunnlendingur
sagði að þaðan færu menn „inn á“
hálendið. Þá sagðist kona fyrir
norðan einatt fara „til Húsavíkur“
og „til Akureyrar.“ Ég þakka
ábendingarnar.
En þá að grein vikunnar:
Bóndi skrifaði í blaðið og var
hissa á verðhækkunum verslana á
lambakjöti. Þær hafi ekki skilað
sér til hans. Kaupmaður svaraði
um hæl og benti á milliliði sem
höndla með kjötið á leið þess frá
búi í búð.
Bændur virðast ekki skilja
eigið kerfi. Kerfið sem þeir sitja
fastir í. Eins og flugur í neti. Því
er ekki furða að við hin eigum
stundum erfitt með að skilja það.
Íslenskur landbúnaður virkar
nær óskiljanlegur. Bóndi sýslar
með 200 fjár allan ársins hring,
fæðir það og hýsir, rýir og rekur,
og fær í staðinn 200-300 krónur
fyrir kjötkílóið einu sinni á ári. Ég
keypti síðasta lærið á Dalvík í
gær. Á 1.900 krónur kílóið. Og
lambakjötsmenn státa sig af því
að útlendingar borgi tvöfalt og
þrefalt meira. Fyrir ullarreifið
fær bóndinn fimmtíu kall ef hann
er heppinn. Heilsárs ullarvöxtur á
heiðum og í húsi gefur tuttugu
mínútur á stöðumæli í miðbæ
Reykjavíkur. Hvernig kemst þetta
fólk af? Fyrir nokkrum árum
dundu á okkur fréttir um fátækt í
stéttinni og sannarlega eru bænd-
ur engir skattakóngar. Samt
framleiða þeir „heimsins besta
lambakjöt,“ eins og auglýsingarn-
ar segja. Kaninn er meira að segja
búinn að uppgötva það, kallar
gúrmeti og heimtar meira.
Við okkur blasir mynd: Fátækt
fólk framleiðir lúxusvöru sem
eftirsótt er á heimsmarkaði. Kann-
ast lesendur við hana? Jú. Henni
svipar til ástandsins á Kúbu. Úr
sér gengið kerfi hefur haldið þjóð
í heljargreipum svo lengi sem
menn muna. Og yfir því trónir
léttgeggjaður leiðtoginn sem fyrir
löngu missti sambandið við veru-
leikann og lifir á ímyndinni einni.
En afurðin er eftirsótt: frægasti
smyglvarningur heims, Havana-
vindlar. Glaumgosar allra landa
borga svimandi fjárhæðir fyrir
kassann á meðan amma gamla
situr sveitt og tannlaus heima á
Kúbu og vefur tóbak fyrir dollara
á dag. Íslenska lambakjötið slær í
gegn á fremstu veitingahúsum
vestra á meðan frostbitnir bænd-
ur brjótast í fjárhús til að gefa á
garðann. Fyrir túkall á tímann.
Samanburðurinn gengur óþægi-
lega vel upp. Túristar flykkjast til
Kúbu af því það er svo krúttlegt
að sjá fólkið þar fast í fortíðinni,
svona sjarmerandi fátækt, á öllum
þessum gömlu bílum og spilandi
þessa gömlu tónlist. Hérlendis
flykkjast nýstöndugir borgarar í
sveit á sumrin, kaupa jarðir, túttur
og lopapeysu, þar til þeim líður
„alveg eins og afa gamla“ og njóta
þess að strita upp á gamla
móðinn.
Helst eiga bændur að vera
pikkfastir í gamla tímanum. Sumir
borgarbúar hafa enn ekki tekið
rúllubaggana í sátt. Helst eiga
bændur að heyja upp á gamla
lagið, svo notalegt að sjá heysátur
með yfirbreiðslu þegar brunað er
hjá í fína jeppanum. Ómeðvituð
ósk Íslendinga er sú að landbúnað-
urinn tæknivæðist ekki um of, fari
ekki of langt inn í nútímann, held-
ur standi eins og minnisvarði um
liðna tíð: síðasta vígi gamla
Íslands. Á sama hátt mun sumum
sárna þegar Kastró deyr og Kúba
verður rifin út úr krúttlegri
fortíðinni.
Til að ná að lifa af undir komm-
únismanum hefur kúbanska þjóð-
in þróað með sér hliðarhagkerfi,
knúið af bandaríkjadölum úr
vösum ferðamanna. Sumir lifa á
því að leigja út heimili sín og búa í
tjaldi árið um kring á meðan aðrir
hafa tjaldað yfir sál sína og leigja
út líkamann. Vændi mun vera
undirstöðuatvinnugrein á Kúbu. Á
sama hátt hefur íslenski bóndinn
reynt að bjarga sér þar sem hann
situr fastur í hálf-kommúnísku
kerfi fortíðar. Og rétt eins og á
Kúbu er stílað á túrismann. Bænd-
ur breyta jörðum sínum í golfvelli,
selja þær undir sumarhús, setja
upp leiktæki og húsdýragarða,
breyta fjósum og fjárhúsum í
hótel. Ferðaþjónusta bænda.
Kúba selur dætur sínar. Ísland
selur nætur sínar.
Og yfir öllu ríkir leiðtoginn:
léttgeggjaður forngripur sem vér
grínistar höfum óvart hæpað upp
úr hófi fram svo hann er orðinn
vinsælasti stjórnmálamaður
landsins. Samt er hann maðurinn
sem engu vill breyta, sem ríkir
eins og konungur yfir fátækt
bænda og lifir á ímyndinni einni.
Guðni Ágústsson er Kastró og
íslenskur landbúnaður er Kúba.
Gagnvart þeirri staðreynd er
Geir H. Haarde jafn ráðalaus og
Bush gagnvart félaga Fídel.
Íslenskir bændur búa á Kúbu
Í DAG
LANDBÚNAÐUR
HALLGRÍMUR
HELGASON
Túristar flykkjast til Kúbu af
því það er svo krúttlegt að
sjá fólkið þar fast í fortíðinni,
svona sjarmerandi fátækt, á
öllum þessum gömlu bílum og
spilandi þessa gömlu tónlist.
Það er fagnaðarefni að utanríkisráðherra hefur lýst yfir stuðn-ingi við afstöðu helstu Evrópuríkja til árása Ísraelsmanna í Líbanon. Ástandið er hörmulegt. Alþjóðasamfélagið situr van-
máttugt hjá þegar Bandaríkjamenn veita þegjandi samþykki fyrir
því að gengið sé milli bols og höfuðs á skæruliðum Hizbollah.
Niðurstaðan er sú að Ísraelsmenn fara fram með offorsi og
drepa fjöldann allan af óbreyttum borgurum á leið sinni að þessu
markmiði sínu. Leið Ísraelsmanna er siðlaus. Hún skeytir engu um
saklaust fólk. Hún er fordæmanleg á sama hátt og dráp öfgamús-
lima á saklausum borgurum í skæruliðaárásum.
Bretar hafa komið sér í sérstaka stöðu á alþjóðavettvangi sem
einhvers konar sáttasemjarar milli Evrópu og Bandaríkjamanna.
Íslendingar drógu taum Bandaríkjanna í aðdraganda Íraksstríðs-
ins. Það voru mistök.
Afstaða til stórra deilumála á heimsvísu markast af tveimur
þáttum. Annars vegar hagsmunum og hins vegar siðferðilegri sýn
á heiminn með þá grundvallarspurningu á vörunum: Fyrir hvað
viljum við standa?
Við erum friðelskandi þjóð sem viljum standa vörð um frelsi og
mannréttindi. Þetta ætti að vera útgangspunktur afstöðu okkar á
alþjóðavettvangi. Án slíkrar meginreglu eigum við ekkert erindi
í stofnanir á borð við Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna. Ef við
eigum þá eitthvert erindi þangað yfirleitt.
Við erum meðal ríkustu þjóða heims og það er algjörlega óverj-
andi ef slík þjóð tekur ákvarðanir um afstöðu til meginspurninga
út frá sérhagsmunum.
Ísrael er stríðshrjáð land og skilningur og langlundargeð er á
margan hátt skiljanlegt í afstöðu til atburða og aðgerða fyrir botni
Miðjarðarhafs. Ísrael hefur hins vegar fyrir löngu gengið á lag
samviskubits Vesturlanda vegna óhæfuverka nasista í stríðinu og
illri meðferð á gyðingum í gegnum söguna. Það er ekki endalaust
hægt að sækja sér athafnarými óhæfuverka til sögunnar.
Túlkun Ísraels á afstöðu Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna þar
sem Bandaríkin beittu neitunarvaldi er hörmuleg. Íslendingar
eiga að hafa skýra afstöðu til þess að tafarlaust verði komið á
vopnahléi í Líbanon. Sú krafa snýst um að Ísrael skeytir ekki um
almenna borgara í aðgerðum sínum. Ísrael brýtur mannréttindi á
saklausu fólki. Slíkt er óverjandi og ber að fordæma. Því minni
stuðning á alþjóðavettvangi sem slíkt hefur, því erfiðara verður að
halda út í slíkar herferðir gegn saklausu fólki. Mótstaðan mun líka
gera Bandaríkjunum sífellt erfiðara fyrir að halda kíkinum við
blinda augað þegar óhæfuverk þjóða sem þeir styðja eiga í hlut.
SJÓNARMIÐ
HAFLIÐI HELGASON
Alþjóðasamfélagið verður að ná tökum á
ástandinu í Líbanon.
Við eigum að taka
siðferðisafstöðu
Afstaða til stórra deilumála á heimsvísu markast af
tveimur þáttum. Annars vegar hagsmunum og hins
vegar siðferðilegri sýn á heiminn með þá grundvallar-
spurningu á vörunum: Fyrir hvað viljum við standa?