Fréttablaðið - 31.07.2006, Blaðsíða 51

Fréttablaðið - 31.07.2006, Blaðsíða 51
MÁNUDAGUR 31. júlí 2006 17. ágúst - kl. 20:00 - laus sæti 18. ágúst - kl. 20:00 - laus sæti 24. ágúst - kl. 20:00 - laus sæti 25. ágúst - kl. 20:00 - laus sæti Partí í poka! Með sérhannaða vasa fyrir farsíma og MP3 spilara. Bæði tækin geta tengst innbyggðum hátölurum bakpokans. Verð fyrir Og1 viðskiptavini 7.900 kr. Verð fyrir eigendur Vodafone live! síma 9.900 kr. Almennt verð 12.900 kr. Nokia 6230i Tilboðsverð: 24.900 kr. Verð áður: 28.900 kr. Vodafone live! 20% afsláttur af öllum handfrjálsum búnaði Vantar þig síma? Án handa! menning@frettabladid.is ! Kl. 9.00Rögnvaldur Skúli Árnason sýnir málverk og teikningar í Gallerí Tukt, Pósthússtræti 3-5. Sýningin stendur yfir frá 22. júlí til 5. ágúst. Hið íslenska bókmennta- félag hefur séð um útgáfu Lærdómsritanna í eina þrjá áratugi en þau eru orðin 62 að tölu. Björn Þorsteinsson heimspekingur tók við sem meðritstjóri ritanna haust- ið 2005, en hann ritstýrði nýjustu útgáfu þeirra, Játningum Ágústínusar, sem Sigurbjörn Einarsson þýddi og ritaði inngang að ásamt fleirum. Lærdómsritin spanna vítt svið mennta og fróðleiks, allt frá fornöld til nútíma. Má þar nefna rit um hagfræði, heimspeki, guð- fræði, bókmenntir og listir, sagn- fræði, sálfræði, siðfræði, líffræði, eðlisfræði og umhverf- ismál. Sum eru líka fræg skáld- verk, full af lífsspeki og eru því í eðli sínu lærdómsrit í bestu merkingu þess orðs. Nýverið gaf Hið íslenska bók- menntafélag út kynningarrit á Lærdómsritunum í þeim tilgangi að gefa hugmynd um hið fjöl- breytta efni sem þar er að finna. „Lærdómsritin eru ein metnað- arfyllsta og virtasta ritröð sem gefin er út á Íslandi, en mikill fjöldi fræðirita og sígildra bók- menntaverka hefur verið þýddur af hinum ýmsum sérfræðingum hér á landi. Mörg ritanna hafa verið endurprentuð, sum allt að fimm sinnum, en það hlýtur að bera vitni um vinsældir bóka- flokksins. Lesendahópurinn er líka nokkuð breiður, enda er efni ritanna fjölbreytt og aðgengi- legt,“ segir Björn. „Markmiðið með útgáfu þeirra frá upphafi var að þau höfðuðu til þorra almennings sem þykir gaman að lesa góða fræðitexta á íslensku. Eins og ég bendi á í eftirmála Játninga Ágústínusar, þá er það rit gott dæmi um eðli Lærdómsritanna, því þau eru skrifuð á alþýðlegu máli og eru skemmtileg aflestr- ar. Játningar Ágústínusar er í aðra röndina ævisaga, en í hina er verið að takast á við grund- vallarspurningar, eins og um eðli tímans, hvernig guð skapaði heiminn og stöðu mannsins almennt í heiminum. Lærdóms- ritin fjalla um nær öll viðfangs- efni mannlegrar hugsunar, sem oftar en ekki hafa markað djúp spor í menningu og hugsunar- hátt Vesturlandabúa.“ Ritin ekki stofustáss Björn segir bókaflokka í anda Lærdómsritanna hafa þá náttúru að vekja upp söfnunarástríðu hjá fólki. „Margir vilja eiga sem flestar hilluraðir af ritunum en útlit þeirra er jafnframt sér- stakt. Helsta einkenni þeirra er látlaus og grípandi kápa, hönnuð af Hafsteini Guðmundssyni.“ Hann segir söfnunarástríðuna þó varla áráttukennda eins og þegar fólk safnar til dæmis frí- merkjum eða öðru í þeim dúr. „Ég held að það hljóti að vera óhugsandi að fólk sanki að sér þessum ritum í þeim tilgangi einum að nota þær sem stofu- spúss. Þeir sem eiga safn af rit- unum hafa lesið þær flestar eða alltént gluggað í þær. Þessar bækur draga mann til sín, enda er ekki of mikið af svona aðgengi- legu, fræðilegu efni á íslensku.“ Salan stöðug og jöfn Að sögn Björns er hugmyndin að útgáfu kynningarritsins að taka saman útgáfu allra Lærdómsrit- anna, svo fólk geti með tiltölu- lega litlum tilkostnaði áttað sig á því hvað þau geyma margbreyti- legt efni og mikið. „Lærdómsrit- in eru óvenjulegar bækur fyrir margra hluta sakir. Sem dæmi má nefna er hverju riti fylgt úr hlaði með ítarlegum formála þýðanda eða annars höfundar, ásamt skýringum við texta rits- ins. Þar er meðal annars greint frá höfundinum, útskýrð tilurð ritsins, úr hvaða menningar- heimi það er sprottið og í hvaða samhengi, auk þess sem leitast er við að gera grein fyrir áhrif- um þess á íslenska menningu og setja það að öðru leyti í sam- hengi við íslenskar aðstæður.“ Björn segir að ritin seljist jafnan vel, líka löngu eftir fyrstu útgáfu. „Salan á ritunum er stöðug og jöfn og því er ekki um árstíðarbundnar vinsældir að ræða. Nokkur ritanna, eins og Síðustu dagar Sókratesar, hafa selst í áratugi eða áratugaraðir. Afstæðiskenningin eftir Albert Einstein, í þýðingu Þorsteins Halldórssonar eðlisfræðings og nútímaverkið Saga tímans, eftir Stephen W. Hawking í þýðingu Guðmundar Arnlaugssonar, hafa einnig verið mjög vinsælar en sú síðarnefnda hefur verið prentuð þrisvar sinnum.“ Mikilvægt menningarhlutverk Björn segir Lærdómsritin hafa þá þýðingu fyrir Íslendinga að halda uppi og úti fræðilegri umræðu á íslensku. „Enn fremur þarf íslenskan að vera í stöðugri endurnýjun og hluti af því felst í að takast á við að þýða nýja texta og gamla, af því tagi sem Lær- dómsritin geyma. Það er ekki auðvelt verk en skilar miklu til baka til tungumálsins, því ef Íslendingar ætla að halda áfram að vera nútímaþjóð þá verðum við að geta orðað þær hugmyndir sem eru og hafa verið uppi. Þannig gegna Lærdómsritin jafnframt mikilvægu menn- ingarhlutverki,“ segir Björn að lokum. bryndisbjarna@frettabladid.is Lærdómsrit og lífsspeki Fyrsta samsýning gallerísins Art-Iceland.com var opnuð í Mublunni, Nýbýlavegi 18 í Kópavogi um helgina. Listafólk- ið Árni Rúnar Sverrisson, Helga Sigurðardóttir og Álfheiður Ólafsdóttir eiga verkin á sýn- ingunni sem ber yfirskriftina Orkuflæði. Milli 200-300 gestir heimsækja vefsvæði Art-Iceland daglega en þar leitast galleríið við að kynna Ísland frá ólíkum sjónarhornum og birtast þar greinar um mannlíf og listalíf hérlendis. Árni Rúnar Sverrisson er undir sterkum áhrifum frá lit- brigðum og formum frumgróð- urs jarðar en Álfheiður nálgast myndefni sitt með krafti og sterkum litatónum. Helga Sigurðardóttir slær á sína litastrengi með ákefð og ákveðnum stíl sem maður upplifir sem mikið tilfinningabál. Sýningin stendur til 30. september en þess má geta að mikið verður um dýrðir í galleríinu á Menningarnótt, 19. ágúst næstkomandi, þegar galleríið fagnar árs- afmæli sínu. Þá mun hljóm- sveitin Hjónabandið kynna nýútkominn disk sinn og góðir gestir mæta á svæðið og kveða stemmur. Sýningin „Orkuflæði“ stend- ur til 30. september. Orkuflæði í Art-Iceland LÆRDÓMSRITIN KOMIN YFIR SEXTÍU Ein virtasta ritröð sem út kemur á íslensku. BJÖRN ÞORSTEINSSON HEIMSPEKINGUR FR ÉT TA B LA Ð IÐ /H Ö R Ð U R TILFINNINGABÁL OG KRAFTUR Verk eftir Helgu Sigurðardóttur sem tekur þátt í fyrstu samsýningu Art-Iceland. Sveinn Hannesson, fram- kvæmdastjóri Samtaka iðn- aðarins, segir mikilvægt að afnema vörugjöld af mat- vælum enda sé löngu ljóst að ómögulegt sé að stýra neyslu í gegnum skattkerf- ið. Hann segir ömurlegan tvískinnung ríkja í tollamál- um og telur landbúnaðinum holt að starfa í hefðbundnu samkeppnisumhverfi. Afnám vörugjalda af matvælum hefur lengi verið meðal helstu baráttumála Samtaka iðnaðarins. Í nýlegri skýrslu formanns mat- vælaverðsnefndar forsætisráð- herra eru færð rök fyrir ágæti niðurfellingar vörugjalda enda myndi þess bæði gæta í matar- reikningi heimilanna og hagræði hjá framleiðendum. Vörugjöld á matvæli hafa verið réttlætt með því að æskilegt sé að hafa háa skatta á matvörum sem taldar eru óhollusta og eru þau því stundum nefnd sykurskattur. Þannig hefur verið reynt að stýra neyslu fólks. Sveinn Hannesson blæs á það. „Rökin fyrir að verið sé að skatt- leggja óhollustu eru bara píp. Vörugjöld leggjast til dæmis á allar drykkjarvörur, hvort sem þær eru óhollar eða hollar.“ Máli sínu til stuðnings bendir hann á að te og sódavatn beri vörugjöld. „Fólk drekkur meira og meira sódavatn þrátt fyrir þennan okur- skatt, sem sýnir að þessi neyslu- stýring virkar ekki.“ Eina þjóðin innan OECD sem leggur vörugjöld á lúxusvörur Vörugjöld eru víða við lýði og leggjast nánast hvarvetna á fjóra flokka vara; áfengi, tóbak, bíla og eldsneyti. Sæmileg sátt ríkir um þá skipan mála, að sögn Sveins. Vörugjöld voru lögð á matvæli, sælgæti og gosdrykki í Finnlandi og Svíþjóð en þegar þjóðirnar gengu í Evrópusambandið voru þau afnumin. Norðmenn leggja vörugjöld á matvæli og Danir á sælgæti og gos. Á umliðnum árum hefur þeim vöruflokkum fækkað sem vörugjöld eru lögð á hérlend- is. Má þar nefna byggingarefni á borð við gler og steypustyrktar- járn. Hins vegar leggjast gjöldin enn á ýmis lagnaefni, gólfdúka, baðkör og klósett. „Við erum að líkindum eina þjóðin innan OECD sem leggur vörugjöld á slíkar lúx- usvörur,“ segir Sveinn og glottir. Vörugjöldin eru föst krónutala í fjölmörgum flokkum og nema frá 8 krónum upp í 400 krónur á kíló vöru. Þau leggjast á millistig viðskipta og ofan á þau bætast verslunarálagning og virðisauka- skattur. Fyrir vikið eru það sem kallað er ógagnsæ. „Þessi skattur er ósýnilegur neytendum og jafn- vel stjórnvöld furða sig á að ein- hver tiltekin vara sé dýrari hér en annars staðar en gleyma því að þau hafa lagt vörugjöld á vöruna. Þá mismuna gjöldin framleiðend- um og skekkja verðmyndun,“ segir Sveinn. Ótrúlegur og ömurlegur tvískinnungur Upphaflega voru vörugjöld lögð á með bráðabirgðalögum árið 1975 sem sértækar aðgerðir í efnahags- málum. Síðar voru þau fest í sessi meðal annars með þeim rökum sem áður voru nefnd, að verið væri að beina neyslu fólks frá óhollum vörum. Sveinn veltir fyrir sér hvers vegna vörugjöld séu þá ekki líka lögð á saltar og feitar vörur. „Opinberir aðilar láta sér detta í hug að gera átak gegn off- itu og sjúkdómum með að skatt- leggja óhollustu. En hvað með salt? Það er allt í lagi að borða pínulítið salt en vafalaust óholt að borða heilan bauk. Á þá að skatt- leggja saltið sérstaklega?“ Spyr Sveinn og svarar sjálfum sér neit- andi. „Við skulum frekar upplýsa fólk um hvað er hóflegt í stað þess að stýra því með skattlagningu.“ En það eru ekki bara vörugjöld- in sem Sveinn og iðnrekendur gagnrýna þegar kemur að skatt- lagningu matvæla. Tollar, hvort sem þeir leggjast á vörur til hreinnar skattheimtu eða verndar innlendri framleiðslu, eru þyrnir í þeirra augum. „Við Íslendingar erum með ótrúlegan og ömurlegan tvískinn- ung í tollamálum. Við berjumst fyrir afnámi tolla og viljum frí- verslun með fisk en stöndum svo með þeim þjóðum sem berjast harðast gegn tollalækkunum á landbúnaðarvörum. Við höfum í raun geðklofna afstöðu til þessara mála og ég vorkenni þeim mönn- um sem þurfa að mæta á fundi í alþjóðlegum viðræðum með svona afstöðu,“ segir Sveinn. Geir H. Haarde forsætisráð- herra og Guðni Ágústsson land- búnaðarráðherra vildu hvorugur kveða upp úr um hvort rétt væri að lækka eða afnema verndartolla á landbúnaðarvörur þegar þeir tjáðu sig um skýrslu matvæla- verðsnefndar. Bentu þeir á að innan Alþjóða viðskiptastofnunar- innar stæðu yfir viðræður um þau mál og rangt væri að stíga nokkur skref í þeim efnum áður en niður- staða viðræðnanna lægi fyrir. Við- ræðurnar hafa nú runnið út í sand- inn og ekki von á niðurstöðum. Sveinn telur miður að ekki hafi samist um málið enda náist ekki umtalsverðar breytingar á vernd- artollum og niðurgreiðslum nema með alþjóðlegu samkomulagi. „Reynslan sýnir að hugmyndir um frelsi í viðskiptum og aukna samkeppni hafa ekki fæðst á Íslandi. Þessu hefur yfirleitt verið troðið uppá okkur í tengslum við alþjóðlega samninga.“ Landbúnaðurinn fórnarlamb vernd- arstefnu Breyting varð á högum iðnaðarins þegar Ísland varð aðili að EFTA. Tollvernd var þá afnumin og segist Sveinn ekki vilja sjá þann iðnað í dag sem hefði þróast áfram í skjóli tollverndar. „Ég held að sama gildi um landbúnaðinn. Hann þarf á þeim aga að halda sem samkeppn- in veitir.“ Og Sveinn gengur raunar lengra í að lýsa afstöðu sinni. „Ef ekki er hægt að halda úti landbúnaðarframleiðslu nema með stórkostlegum niðurgreiðsl- um eða tollamúrum þá eigum við að draga úr henni. það gilda engin sérstök lögmál í landbúnaði ólík öllum öðrum greinum í heiminum. Landbúnaðurinn er hins vegar fórnarlamb verndarstefnu stjórn- valda víða um lönd þar sem menn eru svo talsmenn hnattvæðingar og frelsis í viðskiptum í öllum öðrum greinum.“
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.