Fréttablaðið - 31.07.2006, Page 21

Fréttablaðið - 31.07.2006, Page 21
MÁNUDAGUR 31. júlí 2006 3 Guðmundur Óli Scheving SKRIFAR UM MEINDÝR OG MEINDÝRAVARNIR Lesendum Fréttablaðsins er velkomið að senda fyrirspurn á netfangið gudmunduroli@simnet.is. Saga húsagerðar og byggingar- tækni í Reykjavík um hundrað ára skeið er aðgengileg á sýn- ingu í Árbæjarsafni. Ný sýning hefur verið sett upp í Árbæjarsafni sem vitnar um húsagerð í höfuðborginni á tíma- bilinu 1840-1940. Henni er skipt upp í þrjá hluta. Í fyrsta lagi hlaðin steinhús, en steinbærinn telst vera sérreykvísk húsagerð. Í öðrum hlutanum eru timbur- hús, einkum svokölluð sveitser- hús er voru reist þegar vélvæð- ing í timburiðnaði hafði hafið innreið sína. Þriðji hlutinn er tími steinsteypunnar, þar sem sjónum er beint að funkishúsun- um. Verkamannabústaðirnir við Hringbraut eru teknir sem dæmi því þegar þeir voru byggðir höfðu menn náð góðu valdi á notkun steinsteypunnar og járn- bindingu. Menntafélag byggingariðnað- arins stendur að sýningunni í félagi við Árbæjarsafn. Það hefur á stefnuskrá sinni að varð- veita hefðbundnar vinnuaðferðir og handverk. Hundrað ára saga bygginga í borginni Steinbærinn að Hrísateigi 6 er ein af ómetanlegum heimildum um sérreykvíska húsagerð. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA ��������������������������������� Faxafeni 5 • Reykjavík • Sími 588 8477 • betrabak@betrabak.is • www.betrabak.is Opið virka daga frá kl. 10-18 Lokað á laugardögum í júlí w w w .d es ig n. is © 20 06 ������������������������� ��������������������� �������������������������� ��������������������� ������������������������ ��������������������� ������������������������ ��������������������� ������������������������������� ���������������������� ��������������������������� ��������������������� ���������������� ��������������������� ������������������ ��������������������� ��������� ��������������������� �������� � ��������������������� ������������������������ ��������������������� ����������������������� ��������������������� Á vorin og fram á sumar, fer eftir árferði, má oft sjá margar teg- undir af flugum í hópi tvívængja (Diptera). Tvívængjur teljast fjöl- skipaðasti ættbálkur skordýra og eru um 60.000 þúsund tegundir í heiminum. Hér á landi telur hann um 270 tegundir. Hér verður fjall- að um nokkrar þessara tegunda, nokkurs konar „vorflugur“, sem svo eru nefndar vegna þess að þær eru sýnilegastar á þeim árstíma og fram á haust. Þær lifa við vötn og ár og við sjávarsíðuna. Vorflugur (Trichoptera) Á Íslandi hafa greinst 12 tegundir af vorflugum og þær finnast allvíða um landið. Fullorðnar vorflugur eru eins og smá fiðrildi. Lirfurnar lifa í ám og stöðuvötnum. Nokkrar tegundir vorflugna eru bæði í ám og stöðuvötnum en sumar eru þó eingöngu við ár og aðrar eingöngu í tjörnum eða stöðuvötnum. Vor- flugurnar hafa tvenn pör vængja og liggja þeir yfir afturbolinn líkt og þak á húsi. Klaktími flugnanna er afar breytilegur eftir tegundum. Þær verpa í botngróður og eggin eru hlaupkennd og föst saman og lím- ast við botngróðurinn. Vorflugur og lirfur þeirra eru afar mikilvæg fæða fyrir fiska. Útlit flugnanna er eins og teg- undirnar mjög breytilegt. Þó virðist sem gulbrúnn og móbrúnn litur sé samnefnari fyrir þær. Lirfur vor- flugna eru nokkuð merkilegar en þær búa til utan um sig hylki úr silki, sandkornum og gróðurleifum til að verja sig. Lirfuhylkin eru úr sand- kornum hjá þeim sem lifa í ám en úr gróður- leifum hjá þeim sem lifa í stöðuvötnum. Þær geta orðið allt að tveggja cm langar. Það er líka breytilegt hver fæða lirfanna er, sumar lifa á jurtaleifum en aðrar eru rándýr. Ekki eru þessar flugur samt greindar sem meindýr og er umfjöllun mín um þær eingöngu sem fróðleikur því mörgum er illa við þær og vilja helst ekki hafa þær í eða við híbýli sín. Hrossaflugan (Crane fly) Hrossaflugan (Tipula rufina) er nokkuð stór tvívængja af hrossa- fluguætt (Tipulidae). Hún er vel þekkt í V-Evrópu og mjög algeng í Bretlandi, en hefur ekki náð fótfestu í Skandinavíu. Tvívængum er skipt í tvo ættbálka, þ.e. mýflugur og flugur nefndar hálfflugur. Þrjár tegundir hrossa- flugna hafa greinst á Íslandi. Hrossafluga er af mýfluguætt og er oft sagt að hún sé stóra systir mýflugunnar. Undirtitill hennar er hrossafluguætt, en í þeim hópi má telja hrossaflugu (Tipula rufina), trippaflugu (Tipula marmorata) og kaplaflugu (Prionocera turci- ca). Mýflugur eru einmitt þekktar fyrir hina löngu fálmara, sér í lagi hjá karl- dýrum. Hrossaflugan er gulgrá að lit og er mjög mjó og þunn. Lirfan (Tipulidae) lifir í rökum jarðvegi og mosa, í leðju og votlendi og má sjá afturenda lirf- unnar standa upp úr vatninu. Hún nagar rætur í jarðvegi. Hrossaflugan sækist í að verpa í jarðveg þar sem hiti er til stað- ar. Þekktir varpstaðir eru í kring- um hveri sunnanlands en þær er þó að finna nær alls staðar. Lirfan leggst í vetrardvala en á vorin og allt sumarið skríður hún úr púpum sem fullvaxin fluga. Margir þekkja og hafa séð tilhugalíf hrossaflugna er þær hanga saman á afturendun- um. Hrossafluga er oft nefnd hesta- fluga. Ekki er ástæða til neinna aðgerða vegna hrossaflugurnar. Í næsta pistli verður fjallað um þangflugur og steinflugur. Heimildir: Upplýsingar og fróð- leikur um meindýr og varnir 2004. Hrossafluga, þangfluga, steinfluga, vorflugur

x

Fréttablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.