Tíminn - 10.02.1978, Page 1

Efnahagsfrumvarp ríkisstj órnarinnar lagt fram:
SMJÐJ UVEGI 66
Kópavogi —• Sími 76-6ÖO
Miðar að óbreyttum kaup-
mætti ráðstöfunartekna
KEJ — „Hinn 1. marz 1978, 1. júnl
1978, 1. sept. 1978 og 1. des-1978
skulu veröbætur á laun hverju
sinni hækka sem svarar helmingi
þeirrar hækkunar veröbótavísi-
tölu og verðbótaauka, sem Kaup-
lagsnefnd reiknar samkvæmt
ákvæöum kjarasamninga,” segir
I frumvarpi rikisstjórnarinnar
um ráöstafanir iefnahagsmálum,
en frumvarp þetta var lagt fram
á Alþingi seint i gærkvöld.
Akvæöi þaö, sem vitnað er I hér
aö framan er meginákvæði frum-
varpsins til skeröingar á verðbót-
um á laun, en i því felst aö verö-
bætur á laun verða helmingi lægri
en aö öðrum kosti heföi orðið. A
móti kemur að i frumvarpinu eru
ýmis ákvæði, sem draga úr áhrif-
um þessarar kaupmáttarskerð-
ingar, einkuir fyrir þá lægst laun-
uðu. Þá er i f umvarpinu gert ráð
fyrir nokkuri i lækkunskatta, sem
rikissjóður Ætir sér aftur upp
með álagni gu skyldusparnaðar
á félög til samræmis við skyldu-
sparnað einstaklinga og með
lækkun rikisútgjalda.
Ennfremur er i frumvarpinu
gert ráð fyrir að frá og með 1.
þvi gert ráð fyrir, að verðbætur á
laun verði takmarkaðar nokkuö,
en hins vegar er gerðum kjara-
samningum ekki raskað að öðru
leyti. Rikisstjórnin gerði þegar á
s.l. ári grein fyrir þeirri skoðun
sinni, að áfangahækkanir og
verðbótaákvæðisamninga gengju
lengra en fært væri, ef fast væri
við hvort tveggja haldið. Þaö hef-
ur komið á daginn, að af hefur
hlotizt mikil verðbólga.”
,,Að öllu samanlögöu er það til-
gangur þessa frumvarps, ásamt
þeirri gengisbreytingu, sem til-
kynnt hefur verið, að tryggja
fulla atvinnu, draga úr veröbólgu
og treysta þau góðu lifskjör al-
mennings, sem náðust á siðast-
liðnu ári.
í frumvarpinu er lagt til, að
hamlað verði gegn vixlgangi
verðlags og launa með þvi aö
helminga þá hækkun veröbóta og
veröbótaauka sem koma ættu til
framkvæmda 1. marz, 1. júni, 1.
sept, og 1. des. n.k. skv. ákvæöum
kjarasamninga.
Þrátt fyrir takmörkun veröbóta
skv. 1. gr. frumv. er þó tryggt
.F<;anihald á bls. 6
Þingfundur stóötil miðnættis igærkvöld i neorideiia Alpingis. Frumvarp rikisstjórnarinnar um ráö-
stafanir I efnahagsmálum var þá lagt fram.
janúar 1979 skulu óbeinir skattar
ekki hafa áhrif á verðbótavlsitölu
eða verðbótaákvæði I kjarasamn-
ingum. Bætur almannatrygginga,
aðrar en fæðingarstyrkur skulu 1.
marz 1978, 1. júnl 1978 og 1. I kvæmt frumvarpinu og vörugjald
sqitember 1978 taka sömu hlut- mun lækka úr 18prósentum i 16%
fallshækkun og laun almennt i6. febrúar næstkomandi.
þessa daga. 1 greinargerð með frumvarpinu
Barnabætur munu hækka sam- | segir m.a.: ,,í frumvarpi þessuer
FISKIFHÆÐINGAH MÆLA MEÐ 270 ÞÚS. TN HÁMARKSAFLA 1978:
Ofnýting þorskstofnsins
erfiðasta vandamálið
segir í „grárri” skýrslu frá Hafrannsóknarstofnun
SJ — Astand ýmissa nytjafisk-
stofna á islandsmiðum er nú
meö þeim hætti, að strangt aö-
hald er nauðsynlegt meö
veiöunum. Við verðum aö gera
okkur grein fyrir þvi, hve mikla
veiði hinir ýmsu stofnar þola og
hagasóknI samræmi viö þaö. —
Svo segir I skýrslu Hafrann-
sóknastofnunar, Astand nytja-
stofna á íslandsmiðum og afla-
horfur 1978, sem sérfræöingar
hennar hafa nú sent frá sér.
Skýrsla þessi er nú ekki lengur
„svört” eins og sams konar
skýrsla fyrir fáum árum, heldur
„grá” eins og sjávarútvegsráö-
herra Matthias Bjarnason hefur
komizt að orði um hana.
Erfiðasta vandamálið nú er
ofnýting þorskstofnsins, segir i
skýrslunni, en veiðin á sl. ári fór
langtfram úrtillögum Hafrann-
sóknastofnunar og er heildar-
aflinn áætlaður um 340 þús.
tonn. Sérfræðingar stofnunar-
innar leggja til að þorskafli 1978
og 1979 fari ekki yfir 270 þús.
tonn hvort ár og er það 20 þús.
tonnum hærra en meðalþorsk-
veiði okkar sjálfra á árunum
1967-76, en heildarþorskaflinn
við landið á þessu timabili var
hinsvegar 391 þús. tonn að
meðaltali á ári.
Þorskstofninn er talinn hafa
minnkaðúr 2,6 millj. tonna árið
1955 i 1.2 millj. tonna árið 1978.
Hrygningarstofninum hefur
hrakað enn meira, — úr um 1
millj. tonna á árunum 1957-’59 i
180þús. tonn árið 1978. Meginor-
sakir minnkandi stofnstærðar
erulélegt ástand þorskstofnsins
við Grænland og aukin sókn i
smáfisk. Með útfærslu fiskveiði-
lögsögunnar, brotthvarfi út-
lendinga af miðunum, stækkun
möskva og lokun ýmissa upp-
eldissvæða timabundið eða til
langframa, hefur þó aftur dreg-
ið talsvert úr sókninni i smá-
þorskinn.
Tilgangur aflatakmörkunar
þeirrar, sem Hafrannsókna-
stofnun mælir með, er að
vernda uppvaxandi árganga
þorsksins og ef henni verður
framfýlgt er áætlaö að hrygn-
ingarstofninn verði kominn upp
i 400 þús. tonn i ársbyrjun 1980.
Þrátt fyrir þessar friðunarað-
gerðir er búizt við aö hrygn-
ingarstofninn minnki á ný árin
1981 og 1982, þegar lélegu ár-
gangarnir frá 1974 og 1975 verða
kynþroska. Argangurinn frá
1976 er hins vegar sterkur og
talið er nauðsynlegt að nota
hann til að byggja upp hrygn-
ingarstofninn.
Minnkuð sókn i 3 og 4 ára fisk
hefur leitt til betri nýtingar
þorskstofnsins. Þá benda nýj-
ustu rannsóknir til þess að ár-
gangar frá 1973, 1974 og 1975 séu
ivið sterkarien fyrstu athuganir
gáfu til kynna. Tillaga um há-
marksafla árið 1978 lækkar þvi
ekki meira frá tillögu Hafrann-
sóknastofnunarinnar I fyrra, en
raun ber vitni, þótt afli 1977 hafi
farið talsvertfram úr þeirri til-
lögu. Þó benda sérfræðingar
Hafrannsóknastofnunar á það,
að ef tillaga þeirra um 275 þús
tonna hámarksafla á sl. ári
hefði komið til framkvæmda
heföi hrygningarstofninn á
komandi vetrarvertið verið 50
þús. tonnum stærri en nú er bú-
izt við að hann sé, og hefði þá
mátt auka leyfilegan hámarks-
afla á næsta ár talsvert fram yf-
ir það, sem nú er lagt til.
Verði ekki farið að tillögum
Hafrannsóknastofnunar nú og
sókn verður óbreytt er áætlað,
að þorskaflinn 1978 verði 350
þús. tonn, árið 1979 verði aflinn
320 þús. tonn og árið 1980 340
þús. tonn. Það er þvi fyrirsjáan-
legt, að afli á næsta ári verður
ekki mikill, ef miðað er við afla
undanfarinna ára og verður
reyndar að fara aftur til ársins
1947 til aðfinna þetta lágarafla-
tölur. Munurinn á ástandinu þá
og nú er sá, að þá var litill floti
fiskiskipa að veiða úr stórum
stofni og þvi varð afli á sóknar-
einingu mikill. Nú eru aftur á
móti of mörg skip að veiða úr of
litlum stofni, þannig að nýting
flotans er óhagkvæm miöað við
stærð stofns.
ört minnkandi hrygningar-
stofn hefur leitt til vaxandi lik-
inda á þvi, að klak þorsksins
misfarist. Viðkoma þorsk-
stofnsins hefur verið mjög
sveiflukennd siðustu 4 árin eftir
að stofninn fór niður undir og
niður fyrir 200 þús. tonn. Litill
hrygningarstofn, samsettur af
tiltölulega fáum aldursflokkum,
kemur til hrygningar á tak-
mörkuðu tímabili og veltur þá á
miklu, að umhverfisaðstæður
séu hagstæðar einmitt þá.
Lagt er til i skýrslu Hafrann-
sóknastofnunar að gripiö verði
til skyndilokunar veiðisvæðis,ef
20% af afla (eftir fjölda) er und-
ir 58 sm fram til 1. júh', en 20%
af afla undir 62 sm það sem eftir
er ársins. Þetta eru svokölluö
viðmiðunarmörk, sem miða að
þvi, að veiða ekki meira en 18%
af þriggja og fjögurra ára fiski.
1 fyrra giltu þau viðmiðunar-
mörk, að gripið var til skyndi-
lokunar þegar 40% af fjölda
þorska i afla var undir 58 sm. 1.
júli 1977 var gertráð fyrir að ný
mörktækju gildi sem eölileg af-
leiðing af vexti viðmiðunarár-
gangsins (1973) á árinu. Sjávar-
útvegsráðuneytið ógilti hins
vegar nýju viðmiðunarmörkin,
og þvi giltu upprunalegu mörkin
allt áriö 1977.
Enn veiöa islendingar of mikið af þorski.