Tíminn - 12.07.1978, Blaðsíða 17

Mifivikudagur 12. jiili 1978
17
Halldór Halldórsson:
Athugasemd Samvmnu-
bankans út í hött
MEÐ grein þessari læt ég fylgja
skrá um 8 vlxla, sem Gufibjart-
ur Pálsson samþykkti, en Ólaf-
ur Finsen var útgefandiafi. Allir
féllu þessir vlxlar og allir voru
þeir afsagfiir. Þessaravlxla
„gleymdi” bankaráfi Sam-
vinnubankans aö geta I athuga-
semd sinni. ÞeSsi „gleymska”
er jafnframt góö vlsbending um
annaö, sem I athugasemdinnier
aö finna.
HalldórHalldórsson.
slappleikann neyöist ég til aö
svara þessum hópi manna, sem
aö athugasemdinni standa, en
visa aö ööru leyti til greina
minna i Dagblaöinu. Þriöja
greinin birtist sl. mánudag, lt-
arlegt svar birtist miövikudag
12. júll og fleiri greinar eiga eft-
ir aö fylgja I kjöifariö.
Feilnótur og
falskir hljómar
I fyrsta liö athugasemdar
hvern „umræddan” víxil og
sagt aö „sennilega” hafi hann
veriö afsagöur 7 sinnum. Mikiö
rétt. Hin vegar minnist banka-
ráfiifi ekki á hina átta.Þaö vill,
nefnilega þannig til, aö einmitt
þeir vixlar eru ekki fram-
lengingarvixlariUpphæö þeirra
nemur um 90 milljónum króna á
núgildi. Allir féllu þeir og allir
voru þeir afsagöir. Þetta sýna
bækur borgarfógeta.
— Svar víð athugasemd
bankaráðs Samvinnubankans
Otgáfudagur Upphæö Gjalddagi Afsögn
1. 03.10.62 140.0ÖÓ 03.12.62 05.12.62
2. 10.07.63 900.000 10.08.63 13.08.63
3. 31.07.63 300.000 28.08.63 30.08.63
4. 18.09.63 875.000 10.10.63 12.10.63
5. 19.09.63 600.000 28.11.63 30.11.63
6. 15.09.64 250.000 01.05.65 04.05.65
7. 29.06.65 685.000 26.08.65 28.08.66
8. 09.06.66 660.000 20.07.66 22.07.66
Bankaráö Samvinnubankans
hefur gert athugasemdir viö
tvær greinar, sem birzt hafa eft-
irmig iDagblaöinuum viöskipti
Guöbjarts Pálssonar heitins og
Samvinnubankans. Ég get þvi
miður ekki gert fyrirfram ráö
fyrir þvl, aö lesendur þessa
blaös hafi lesiö þessar greinar,
og þvl á ég erfitt um vik aö
draga fram allar þær firrur,
sem bankaráöiö fer með I at-
hugasemd sinni.
Kjarni greina minna, sem
birtust 26. júni og 3. júll, er sá,
aö viöskipti Guöbjarts og bank-
ans hafi veriö gruggug, svo
vægt sé til oröa tekiö. Þetta er
alþjóö raunar kunnugt.
1 greinum mlnum hef ég rennt
óyggjandi stoöum undir grun-
semdir manna um þessi viö-
skipti og niðurstaöan er sú, aö
bankastjórar og bankaráð Sam-
vinnubankans hafi algjörlega
brugöizt hlutverki sinu og beint
eöa óbeint stuölaö aö meintu
fjármálamisferli.
Ég hef varpaö fram til bank-
ans fjölda spurninga um þetta
mál, en f athugasemdinni er
engri þeirra svaraö.
Hins vegar er meö aumlegum
hætti snúiö út úr oröum mlnum
af litilli list. En þrátt fyrir
andi falsanlr”.
Bankaráöinu hefur þvf miöur
skotizt illa þarna, þvf I grein
minni tek ég skýrt fram, aö I
þessari tölu séu bæöi nýir vlxlar
og framlengingarvlxlar. I grein
minni stóö skýrum stöfum:
„Þess ber aö geta, aö meö eru
i þessari tölu bæöi nýir vixlar og
framlengingarvixlar”.
Þetta vildi ég, að kæmi skýrt
fram og þess vegna geröi ég
fleiri fyrirvara um þetta atriöi.
En þetta fór fram hjá banka-
ráöinu, hvort sem þaö hefur
veriö vísvitandi eöa ekki.
Út frá þessari feilnótu spilar
svo ráöiö I slöari hluta fyrsta
liöar athugasemdarinnar og er
hljómurinn I samræmi viö þaö.
bankaráösins er láiö lita svo út,
sem ég kunni ekki aö gera
greinarmun á vbdi, sem tekinn
er I fyrsta skipti og framleng-
ingarvixli. Til grundvallar þess-
ari staöhæfingu er tekin setning
I grein minni, þar sem ég segi,
aö samanlögö upphæö vbda
Guöbjarts Pálssonar sem
féllu á Ölaf Finsen sem ábyrgö-
armann hafi verið röskar 320
miljónir króna. Bankinn tekur
þessa tölu til marks um þaö, aö
ég haldi þvi fram, aö Guöbjart-
ur hafi fengið meö þessum
föllnu vlxlum 320 milljónir út úr
bankanum, og séuþetta „vlsvit-
I annarri grein minni i Dag-
blaöinu fjallaöi ég um greinar-
gerö, sem bankaráö Samvinnu-
bankans sendi Morgunblaöinu I
febrúar I fyrra og lýsti yfir þvi,
aö ráöiö heföi fariö þar meö
ýmsar lygar.
Ein var sú, aö aðeins einn vfx-
ill Guöbjarts Pálssonar heföi
falliöá Olaf Finsensem ábyrgö-
armann. Ég sagöi, aö 15 vixlar
Guöbjarts heföu falliö á ólaf
sem ábyrgöarmann.Eins og ég
hef bent á átti ég bæöi viö nýja
vlxla og framlengingarvixla.
Fram hjá þvi starir bankaráöiö.
t svarinu er birt skrá um ein-
Bent á viðbótar-
blekkingu.
Þá er vert aö benda á tilraun
bankaráösins til aö slá ryki I
augun á fólki.
A skránni um „umræddan”
vixil, sem er sennilega sá víxill,
sem Ölafur Finsen varö aö
greiöa 556 þúsund krónur af, er
látiö sýnast, aö hann hafi I upp-
hafi numiö 1 milljón 465 þúsund
krónum, eöa 33 milljónum 695
þúsundum kr. á núgildi.. Þetta
er rangt. Vixillinn var hærri. Sá
vfxill, sem skráin hefst á er
framlengingarvlxill!
Þá er einnig vert aö benda á,
aö skránni lýkur, þar sem skuld
Guöbjarts af þessum eina víxli
nemur 875 þúsund krónum(120
milljónir 125 þúsund) Þar lætur
bankaráöiö staöar numiö og
getur aö engu hvernig af-
gangurinn var greiddur né
hvenær eöa hvort yfirleitt er bú-
iö aö greiöa þessa skuld.
Rétt er aö vekja athygli á enn
ööru: I þeirri greinargerö, sem
bankinn sendi Morgunblaöinu I
fyrra, sagöi, aö skuld Guöbjarts
viö Samvinnubankann vegna
vlxla, sem hann heföi sam-
þykkt, heföi numiö I árslok 1964,
380 þúsund krónum. Samkvæmt
framlengingarskránni, ' sem
birtist meö athugasemdinni hef-
ur þessi skuld numiö 875 þús-
undum króna — og þaö af þess-
um eina vlxli einvöröungu.
Þarna munar meira en helming
eöa 495 þúsund krónum.
Meö hálfkveönum visum ger-
ir bankaráöiö Samvinnubank-
ann tortryggilegan og vænti ég
þess, aö næst þegar þaö lætur
fara frá sér upplýsingar um
þessi mál, aö þá kynni þaö sér
betur bókhald bankans. Þá
kynni lika aö farasvo, aö þessir
merku menn yröu mér sam-
mála um, aö rlkissaksóknari
ætti aö fara ofan I þetta mál og
krefjast áframhaldandi rann-
sóknar.
Jóngeír H. Hlynason:
Rógur eða rann-
sóknablaðamennska
Nú fyrir nokkru hófst birting
greina eftir Halldór Halldórsson
iDagblaðinu um fjármálatengsl
Samvinnubankans og Guðbjarts
Pálssonar. Halldór hefur af
ýmsum veriö nefndur
rannsóknablaöamaöur og hefur
veriö talinn taka aöferöir stnar
frá Bandarikjunum þar sem
rannsóknarblaöamennska er
mjög þróuö og hefur dregiö
margt gruggugt fram I dags-
ljósiö, og er Watergate þar
þekktasta dæmiö.
En ekki viröist vandvirkni
veraeinkenni Halldórs, svo sem
flestra bandarlskra
rannsóknarblaöamanna er. Eöa
ef til vill er fávisi hans I þeim
málum, sem hann skrifar um,
svo mikil aö hann gerir þar þau
grundvallarmistök sem raun
ber vitni.
Ruglast í
samlagningu
I greinargerð Bankaráös
Samvinnubankans I Timanum
þann 8.7. ’78 er sýnt fram á aö
skrif Halldórs eru staölausir
stafir og falla um sjálfa sig.Þær
firnaháu upphæöir sem Halldór
talar um aö bankinn hafi lánaö
Guöbjarti, kr. 8.653.700, breyt-
ast i aö Guöbjartur borgar til
bankanskr. 590.000 til lækkunar
á skuldum slnum. Eitthvaö hef-
ur Halldór ruglast I samlagn-
ingunni.
Þá kemur fram i greininni aö
Guöbjartur hafi átt felureikn-
inga. Aftur er þaö fáviska
Halldórs sem ræöur rtkjum. Ef
hann heföi kannaö máliö betur
þá heföi hann komist aö raun
um aö hér var ekki um neina
felureikninga aö ræöa. Þar kom
inn atriöi sem viröist vera alltof
flókiö fyrir Halldór, þ.e.
tölvuvinnsla á ávisunum.
Um kvittun Einars Agúst.s-
sonar er þaö aö segja aö
greiöslurnar af þessum tveim
skuldabréfum fóru rétta leiö, og
var þaö ekki fyrir mestu? Vera
má aöEinar hafi tekiö bréfsefni
sitt en ekki bankans 1 misgrip-
um. Ef ekki var um annaö aö
ræöa tel ég ásökun Halldórs
léttvæga.
Af ýmsum hvötum
Þá er komiö aö þeim þætti
sem Halldór Halldórsson ber á
borö fyrir fólk að hann sé aö
stunda, þ.e. rannsóknablaöa-
mennsku. Eg kalla þaö ekki
rannsóknablaöamennsku að
bera ósannindi á borö fyrir fólk.
Sllkt kallast rógur.
Sumir hafa ánægju af þvl aö
rægja menn. Sumir hafa ábata
af þvl, og aörir gera þaö af ein-
hverjum öörum hvötum. Aö
reyna aö tengja slik skrif rann-
sóknablaöamennsku er ósvífni
af versta tagi.
Þvl miður er Halldór Hall-
dórsson ekki sá eini, sem sllka
„rannsóknablaöamennsku”
stundar (ef rannsóknablaöa-
mennsku ætti aö kalla). Hátt-
virtur alþingismaöur Vilmund-
ur Gylfason hefur einnig
fengizt viö slik „rannsókna-
skrif”. Viröasthonumþvl miöur
oft mislagöar hendur og sann-
leikurinn ekki alltaf i hávegum
haföur. Einkenni skrifa hans er
aö slá fram ýmsum staöhæfing-
um og geta uppá ýmsu sem ekki
stenzt þegar nánar er athugaö. 1
grein einni I júnlmánuöi gefur
hann I skyn, aö Guömundur G.
Þórarinsson sé ekki aUur þar
sem hann er séöur. Hann sé
sennilega hálfvafasamur eftir
allt saman. Guömundur var
ekki lengi aö svara þessu kjaft-
æöi og afsanna lygar þær sem
komu fram I grein Vilmundar.
Var þar skjótt og vel viö brugö-
ið, enda hefur ekkert heyrzt um
þetta mál frá Vilmundi meira.
Þá voru skrif hans um Ólaf Jó-
hannesson og Klúbbinn afsönn-
uösvoaö ekki stendur þar nokk-
uö satt orö eftir.
Ástæða sölunnar
Þessiskrif hafa veriö nefnd af
ýmsum upphaf nýrrar, frjálsrar
blaðamennsku, þ.e. rannsókna-
blaöamennsku. En fólk er nú aö
komast á þá skoðun aö rann-
sóknablaðamennska sé ekkert
annaö en rógur um náungann.
Þaö er mjög sorglegt ef þaö er
rétt, þvi hennar hlutverk er allt
annað.
Ýmsir hafa gaman af aö
heyra eöa lesa róg um náung-
ann og ýmsir bera hann sjálf-
rátt eöa ósjálfrátt. Sú er ástæö-
an fyrir því aö slik skrif seljast
vel. En viö skulum muna eftir
sögunni um Gróu á Leiti og
muna hvaöa afleiöingar sögur
hennar höföu.
Þaö fólk sem ber róg er kallað
rógberar eða slefberar. Ég vona
þeirra vegna, sem stunda al-
vöru rannsóknablaöamennsku,
aö slíkt veröi ekki meö timanum
starfeheiti þeirra.
Jó ngei r H. H ly na son.
tslenzka og SíSlenzka
En þaö er fleira en bókhald,
sem þessir heiöursmenn veröa
aö hyggja aö. tslenzk málnotk-
un viröist ekki vera þeirra
sterka hliö. Bankaráö Sam-
vinnubankans veit ekki hvaö
þaö þýöir aö segja, aö vlxill
faÚi.
Fall vixils þýöir, aö hann hef-
ur ekki veriö greiddur á gjald-
daga eöa á fyrstu tveimur virku
dögum eftir gjalddaga. I fram-
haldi af þvi er vlxillinn venju-
legast afsagöur meö úrskuröi
fógeta.
Bankaráö Samvinnubankans
viröist hins vegar halda, ab faU
vixils tákni, aö ábyrgöarmaöur
hans, þ.e. útgefandi, hafi þurft
aö greiöa vbcilinn.
„Ólafur Finsen var útgefandi
aö einum vixli Guöbjarts, sem
féll á Ólaf sem ábyrgöarmann”,
segir bankaráöiö og útleggur I
næstu setningu þannig:
„þ.e.a.s. sem ólafur varö aö
greiöa.”
Þetta þarfnast ekki nánari
skýringar. Þeir, sem tala Is-
lenzku skilja útúrsnúning bank-
ans. Þeir, sem tala SlSlenzku
kunna aö vera á ööru máli.
2. Annar liöur athugasemdar-
innar fjallar um tvo reikninga
Guöbjarts I Samvinnubank-
anum. 1 fyrrnefndri Morgun-
blaösgreinargerö Samvinnu-
bankaráös Ifyrra kom fram, aö
Guöbjartur heföi haft hlaupa-
reikninga 313 og 2421 Samvinnu-
bankanum. Þar var hvergi
minnzt á 3131 og 2429. Nú upp-
lýsir bankaráöiö, aö vegna
tæknivæöingar I bankanum 1967
hafi reikningsnúmerum Guö-
bjarts veriö breytt og tölu-
stöfunum 1 og 9 bætt aftan viö
gömlu reikningsnúmerin. Ég
hef kallaö 3131 og 2429 felu-
reikninga vegna þess, aö banka-
ráöinu láöist aö geta um þá I
fyrra, 10 árum eftir breyting-
una. Þeirra var ekki getið af
ásettu ráöi.
Þaö er augljóst, aö ég hef riðið
bankaráöinu hnút enda rekur
sig eitt á annars horn I athuga-
semdinni.
Einkaviðskipti Einars
og Guðbjarts
3. Og er þá komiö aö þriöja liö
athugasemdarinnar. 1 fyrstu
Dagblaösgrein minni staöhæföi
ég, aö Guöbjartur Pálsson og
Einar Agústsson, utanrlkisráö-
herra, heföu átt einkaviöskipti
saman. Þessu til staöfestingar
birtiég eiginhandarbréf Einars,
þar sem hann viöurkennir
persónulegaaö hafa móttekiB úr
hendi Guöbjarts skuldabréf aö
upphæö 500 þúsund eöa 4 1/2
milljón króna á núgildi. Bréfiö
var ritaö á persónulegt bréfs-
efni einstaklingsins, Einars
Agústssonar.
Bankaráöiö segir: „Þaö er
rétt aö kvittun Einars ber þaö
ekki meö sér aö Einar hafi tekiö
viö þessum skuldabréfum fyrir
hönd Samvinnubankans, en
hinsvegar er þaö staöreynd aö
þannig var þaö I raun og veru.”
Hér stendur staöhæfing gegn
staöhæfingu. Hins vegar ættu aö
vera hæg heimatökin hjá
bankaráöinu aö sýna, aö svona
hafi þaö veriö „I raun og veru”.
Eftir þaö, sem á undan er
gengiö get ég þvi miöur ekki
tekiö oröin tóm gild. Bankaráöiö
hefur oröiö uppvíst aö lygum,
hálflygum og útúrsnúnlngum.
Hér eftir hlýt ég aö tortryggja
þessa menn og orö þeirra.
Hins vegar hafa þeir gefiö
mér frjálsar hendur, þvi
athugasemdinni lýkur á þeim
oröum, aö bankaráöiö „ætlar
sér ekki aö standa I frekari
blaöaskrifum um þetta mál”.
Þannig þurfa þeir ekki aö segja
ósatt á opinberum véttvangi um
mál þetta framar.
Þó er freistandi aö túlka boö-
aöa þögn bankaráösins sem
staöfestingu máls mfns, en ég
vil fara varlega I slika túlkun,
þvl af öllu er augljóst, að hvert
einasta efnisatriöi, hver einasta
spurning I greinunum tveimur,
sem bankaráöiö viröist hafa les-
iö, hafa farið þvi fyrir ofan höf-
uö og neöan fætur.
Halldór Halldórsson