Tíminn - 19.09.1978, Blaðsíða 6

6
Þriöjudagur 19. september 1978
Otgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og- auglýsingar Siöumúla 15. Simi
86300.
Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verö i lausasölu kr. 100.00. Áskriftargjald kr. 2.000 á
mánuöi.
Biaöaprenth.f.
Lærdómsríkt fordæmi
Margt er það sem við íslendingar höfum lært af
Skandinövum, reyndar misjafnlega skynsamlegt en
sumt ágæt framfaramál. Fyrir skemmstu var okk-
ur sýnt athyglisvert fordæmi úr þessari átt um það
hvernig unnt er að bregðast af festu og samheldni
við efnahagslegum erfiðleikum.
Það fordæmi sem hér er átt við er sú ákvörðun
rikisstjórnar norska Verkamannaflokksins að setja
launum og verðlagi ramar skorður allt til ársloka
næsta árs.
Ekki er vist að menn hérlendis geri sér almennt
grein fyrir þvi hversu harkalegar og viðtækar að-
gerðir norsku rikisstjórnarinnar eru. Allir kjara-
samningar eru numdir úr gildi, allar umsamdar
hækkanir launa að engu gerðar allt næsta ár, samn-
ingalotunni á næsta ári aflýst og almenn verðstöðv-
un fyrirskipuð á sama timabili.
Með þessum hætti hyggst norska stjórningeta
mætt minnkandi þjóðartekjum og versnandi stöðu
þjóðarbúsins án þess að allt um koll keyri i óðá-
verðbólgu, stéttaátökum og gengishruni.
Þessar aðgerðir norsku rikisstjórnarinnar leiða
hugann að þeirri staðreynd að i þeim þjóðrikjum,
þar sem festa er mest i efnahagsmálum og lifskjör
hvað stöðugust ásamt góðum hag alþýðu, hefur
tekist að koma á svo sterku skipulagi kjaramála að
vinnufriði er ekki raskað nema i undantekningarat-
vikum svo að um muni. I þessum löndum öllum er
einnig, — og það er mjög athyglisvert, gert ráð fyrir
ákaflega viðtæku valdi rikisstjórnarinnar til þess að
gripa inn i gerða kjarasamninga og ákvarðanir um
verðlag eða fjárfestingu, þegar mikið þykir liggja
við. Auk Noregs má einkum nefna Holland i þessu
sambandi.
Ekki fer á milli mála að þær þjóðir sem hafa borið
gæfu til að koma kjaramálum sinum fyrir á friðleg-
an og skipulegan hátt hafa lifað við meiri stöðug-
leika og jafnari kjarabætur en hinar þar sem óró-
leiki, vinnustöðvanir og samsvarandi bráðabirgða-
aðgerðir i efnahagsmálum sýknt og heilagt setja
svip sinn á stjórnmál og þjóðlif.
Það hlýtur að vera augljóst að það er bráðnauð-
synlegt að koma einhverri slikri skynsamlegri skip-
an á þessi mál i eyriki úti i höfum þar sem aldrei er
á visan að róa um efnahag vegna aflabragða, við-
skiptakjara eða veðurfars.
Og það hlýtur enn fremur að vera augljóst að
aðeins með slikum hætti er unnt að veita láglauna-
fólkinu og þeim sem lifa við óvissar tekjur ein-
hverja tryggingu fyrir afkomuöryggi sinu.
Það er af þessum ástæðum og með hliðsjón af
reynslu þjóða eins og Norðmanna og Hollendinga til
dæmis sem Timinn hefur aftur og aftur á umliðnum
árum bent á nauðsyn þess að visitölukerfið verði
endurskoðað, ef ekki afnumið ,vegna þess að i þvi
felst meginhindrunin i vegi skynsamlegra vinnu-
bragða i þessum málum.
Og það er i þessu sama skyni sem Framsóknar-
flokkurinn hefur allt frá upphafi verðbólguþjóðfé-
lags 1942, barist fyrir heildarsamningum i stað
stjórnleysis á vinnumarkaði, viðmiðun við þjóðar-
hag og þjóðartekjur i stað sifellt verðminni krónu i
launaumslögin og stöðugum samráðum aðila
vinnumarkaðarins i opinberu kjaramálaráði.
Fordæmi norsku rikisstjórnarinnar sem vinnur i
nánu samstarfi við launþegahreyfingarnar i Noregi
ætti að verða rikisstjórn ólafs Jóhannessonar og
reyndar öllum landsmönnum enn ein hvatningin til
þess að taka þessi mál til nýrrar athugunar og að-
gerða. JS.
Erlent yfirlit
Graflín Krísts?
FYRIR framan dómkirkj-
una i Turin á Italiu teygist biö-
röö meöfram veggjum,
tveggja húslengda löng. Inni i
kirkjunni þokast hundraö
manna flokkar pilagrima
framhjá skotheldum
sýningarkassa sem komiö er
fyrir fyrir ofan altariö. Inni i
kassanum logar á ljósi sem
varpar frá sér dulúöugum
bjarma. Sá hlutur sem heldur
athygli þeirra fanginni er 14
feta langur lindúkur, þar sem
mótar ógreinilega fyrir útlín-
um þess, sem viröist vera
krossfestur maöur. Klæöiö er
þekkt sem sveitadúkurinn
helgi i Turin og þaö er trú
margra aö hér séu komin sjálf
grafklæöi Jesú Krists, nafn-
kenndasti helgigripur i kristn-
inni, — og um leiö sá hlutur i
tengslum viö trúarbrögö sem
freistar visindamanna mest.
t minningu þess aö fjögur
hundruö ár eru nú liöin frá þvi
er dúkurinn fyrst kom til
Turin er hann nú almenningi
til sýnis,—I fyrsta sinn i 50ár.
Þann 7. október mun sýning-
unni ljúka og er þá gert ráö
fyrir aö meira en 3 milljónir
manna hafi séö helgigripinn.
Sem vænta má eru viöbrögö
athugenda misjöfn. „Ég fékk
aö lita ásýnd Krists,” fullyrti
spönsk nunna nýlega. ,,Þetta
er meiri endemis vitleysan,”
sagöi 18 ára franskur stúdent.
„Fyrir mér var þetta bara
eins og hver annar klæöisbUt-
ur.”
En meginúrskurðarins er
ekki aö vænta fyrr en sýning-
unni lýkur. Fáist samþykki
Anastasio Ballestrero erki-
biskups i Turin veröur flokki
sérfræöinga boöiö til borgar-
innar frá Samtökum
vefnaöarfræöinga og munu
þeir takast á hendur mjög ná-
kvæmar rannsóknir á hinu
forna en endingargóöa klæöi.
Meö ýmis tæki geimaldar aö
vopni munu þeir safna saman
upplýsingum sem þeir vona aö
loks muni svipta dularhulunni
af dúknum. Fyrri athuganir
hafa þegar eytt eölilegri van-
trú ýmissa visindamanna.
Kenneth Stevenson sem er I
hópi hinnar bandarisku
nefndar vefnaðarfræðinga
segir: ,,Sé byggt á þeim vis-
indalegugögnum sem enn eru
fyrir hendi ættu flestir okkar
aö geta fallist á aö þetta kynni
aö vera likklæöi Krists.”
Hvað hinn almenna athug-
anda varöar, þarf þaö aö sjá,
ekki aö vera hiö sama og aö
trúa. Sé litið á dúkinn meö
berum augum, er aö sjá á
dúknum tvær samhliöa rendur
af sviöablettum, —en þeir eru
eftir eld, sem næstum hafði
grandaö klæöinu á 16 öld, —
mynda sviöarendurnar
nokkurs konar umgjörð um
útlinur mannslikama á
klæðinu miöju. En eins og sá
maöur sagöi sem fyrstur ljós-
myndaöi klæðiö, en hann var
italskur lögfræöingur og
myndaöi þaö fyrir áttatiu ár-
um, — þá má likja dúknum
viö ljósmyndafilmu. Þegar
hann er myndaður kemur
fram mjög nákvæm „pósitív”
mynd i þeirri „negativu.”
Miklar stækkanir á „nega-
tivum”myndum, sem eru til
sýnis i hliöarsal I kirkjunni
sýna mynd af karlmanni um
þaö bil fimm feta og ellefu
þumlunga háum. Liggur hann
sem hann hvilist meö hendur i
skauti og fætur krosslagða viö
ökla. Hann er skeggjaöur og
er sitt hár hans hnýtt á þann
hátt sem geröist meöal
Gyöinga á bibliutimum.
Hinir furöulega nákvæmu
liffræöilegu þættir i myndinni
hafa lengi vakiö furöu læknis-
fróöra. Andlitið og likaminn
eru mörkuö sárum og undum í
furöugóöu samræmi viö þaö
sem frá er greint i guöspjöll-
unum um pislargöngu og
krossfestingu Jesú Krists.
Bakið er þakið rákum, sem
bent gætu til högga eftir róm-
verska svipu. Báöaraxlir bera
hruflur eftir þunga byröi svo
sem kross. tJlfnliöir og fætur
eru klofnir og milli fimmta og
siöttarifbeinsins markar fyrir
sári sem verið gæti eftir lensu.
Kristsásýndin á klæöinu.
E!nn er eitt sem greinir mann-
inn á klæðinu frá hverjum
öðrum glæpamanni sem
Rómverjar krossfestu en þaö
eru blóöblettir I hári og á enni
sem gætu hafa komið undan
þyrnikrónunni.
„Likaminn undir
klæðinu”
Rannsóknir hafa þegar
visaö á bug augljósustu
skýringunni á myndinni i
klæðinusem sé þeirri að þarna
sé að sjá brellu einhvers
miöaldamálara. Efnafræðing-
um hefur ekki tekist aö greina
minnstu merki um lit. Enn
fremur þyrfti sá svindlari ekki
aðeins aö hafa verið prýöilega
aö sér I liffærafræöi og sjúk-
dómafræði heldur heföi hann
og þurft aö kunna skil á undir-
stööuatriðum ljósmyndunar,
fimm öldum áöur en mynda-
vélin var upp fundin. Enn
fremur hafa nýjar athuganir
meö myndgreiningartæki frá
bandarisku geimferðastofn-
uninni leitti ljós aö mynstriö i
dúknum veitir upplýsingar um
manninn sem þar sést I „þri-
vidd” og er þaö árangur sem
hvorki listmálun né venjuleg
ljósmyndatækni getur náð.
Það er tæknilega ómöguiegt
samkvæmt rannsóknum okk-
ar aö svindlari hafi getaö
komið fullkominni þríviöri
mynd niður á klæöiö,” segir
Stevenson. „Þvi veröum við
að ætla aö maöur hafi legiö
undir dúknum.”
Meginspurningar sem
dúkurinn vekur eru: hve
gamall erhann? Hvaðan kom
hann? Og hiö áleitnasta af öll-
um spurningunum: Hvernig
þrykktist myndin i dúkinn?
Areiðanlegar sagnir votta, að
klæöið var fyrst haft til synis á
fjórtándu öld í Frakklandi, af
öreiga ekkju manns nokkurs
sem hét Geoffrey de Charny.
Það var þó fljótlega lagt til
hliðar eftir að biskup einn full-
yrti, aö þaö gæti ekki veriö
ekta, þar sem ekki væri um
þaö getiö I guöspjöllum.
A siðari árum hafa ná-
kvæmar athuganir á efni
klæöisins leitt til aö þaö er tal-
ið ofið i Miö-Austurlöndum á
dögum Krists. Eftir niu ára
rannsóknir á kuski sem numiö
var úr klæðinu fann svissneski
glæpamálasérfræöingurinn
Max Frei i þvi frævisagnir,
likar þvi sem aðeins er aö
finna á Dauöahafssvæöinu i
Palestinu. „Sé klæöiö ekta
sem ég held aö þaö sé ætti það
aö vera um það bil 2000 ára
gamalt,” sagði Frei.
„Sannfærandi svip-
mót”
Rannsóknir Freis veita
stuðning kenningu um
uppruna dúksins sem enski
sagnfræöingurinn og blaða-
maöurinn Ian Wilson hefur
sett fram i nýútkominni bók
sinni „The Shroud og Turin.”
Þar telur hann aö klæöið kunni
aö vera hiö nafnkennda
„Mandylion” undarlegur dúk-
ursem fylgjendur „Austrænu-
rétttrúnaöarkirkjunnar” hafa
lengi trúaö aö á mætti sjá
svipmót Krists. Wilson getur
sér þess til aö dúkurinn hafi
upprunalega verið fluttur af
einhverjum lærisveini Krists
tilEdessa, — sem nú er borgin
Urfa, i Aantolianhéraði I
Tyrklandi, —nokkru fyrir áriö
50 eftir Krist. Hafi þaö veriö
gjöf til hins kristna konungs
borgarinnar. Eftir aö borgin
féll heiðingjum i hendur hvarf
dúkurinn þar til á 6. öld, þegar
hann fannst i hellisskúta i
borgarmúrnum og hlaut
„Mandylion”-nafniö. Arið 944
var farið með hann til
Konstantinópel, þar sem hann
var látinn i safn keisarans.
Wilson álitur aö menn á
þessum tima hafi ekki gert sér
ljóst aö á dúknum mætti sjá
mann í fullri stærö, þvi hann
var þannig saman brotinn, aö
andlitið eitt sást. Hafi ásýndin
ein þvi veriö fest I ramma og
búiöskrautlegaum hanaogenn
telur Wilson aö ástæöa þess
hve margar myndir af Kristi
eftir 6 öld likist hver annarri
sé sú aö þær séu allar geröar
meö „Mandylion”-dúkinn i
huga sem hvarf á þrettándu
öld. Þegar Wilson rekur sögu
dúksins áfram, telur hann að
hann hafi veriö fluttur til
Frakklands af Musterisridd-
ara sem veriö hafi forfaðir
Geoffrey de Charby hvers
ekkja siöar haföi hann
skamma hriö til sýnis. Loks
var þaö áriö 1453 aö dúknum
var fyrir komið I Húsinu
Savoy, þar sem hann hefur
verið geymdur siöan.
Geisla-kraftur
Eina örugga leiöin fyrir vls-
indamenn til þess að aldurs-
greina dúkinn er að beita við
hann kolefnis-14 aöferöinni en
sliku hafa kirkjuleg yfirvöld
hafnað til þessa, þar sem slikt
mundi valda skemmdum á of
stórum hluta dúksins. Banda-
riskir visindamenn hafa nú
gengiö frá aöferö til
kolefnisprófunar, sem ekki
mundi krefjast nema fimm
millimetra agnar af dúknum.
A meöan hafa aörir visinda-
menn lagt fjölmargar óskir
fyrir erkibiskupinn I Turin.
Suma þeirra langar til aö
skoöa dúkinn i rafeinda-
smásjá sem haftgetur upp á 3
efnum i einu mannshári og
væri tilgangurinn sá aö ganga
endanlega úr skugga um að
ekki væri um nein litarefni aö
ræða. Neutrónuprófun ætti aö
geta greint hvort mannsblóö
væri á dúknum. Ennfremur
vonast visindamenn til aö geta
gert á dúknum geislaathugan-
ir og athuganir á bakhliö
dúksins meö margbrotnum
smásjám.
Spurninginer auövitað fyrst
og fremst sú, hvernig þessi
mannsmynd hafi mótast á
dúknum. Þar sem engri ann-
arri skýringu er til aö dreifa
hafa margir visindamenn full-
yrt aö þar hljóti einhver
geislunarkraftur aö hafa verið
aö verki. Hitaorku-efna-
fræöingurinn Ray Rogers hjá
Los Alamos rannsóknarstofn-
uninni einn af um það bil 30
sérfræðingum frá Banda-
Framhald á bls. 19.