Tíminn - 01.12.1978, Blaðsíða 10

Tíminn - 01.12.1978, Blaðsíða 10
10 Föstudagur 1. desember 1978 I I 1 i 1 I I 1 Bændur sýna me þroska en þjóðin hefur átt að venjast hjá stétt- arsamtökum — 1 skýringum meb tillög- unum er m.a. taliö að þessar að- geröir eigi aö hamla gegn fækk- un bænda. Mörgum gæti nú dottiö f hug aö sérstök skatt- lagning hvetti bændur frekar til aö hætta búskap? — Já, kannski er eðlilegt aö svo sé álitið. En verði þessar aö- gerðir, eða aðrar svipaðar, ekki gerðar, mundi það leiða til þess að leggja þyrfti á verðjöfnunar- gjöld, sem kæmu miklu þyngra við smáu búin. Þaö mundi leiða til þess að margir smábændur yrðu að greiða svo stóran hluta af sinum tekjum i verðjöfnunar- gjöld, að þeir gætu hreinlega ekki lifað af þvi sem eftir væri. Þeir yrðu m.ö.o. sveltir út úr búskapnum. En með þvi að ivilna smærri búunum, þannig að taka af þeim lægstu gjöldin, á að koma i veg fyrir að slikt eigi sér staö. — Er þá ekki talið æskilegt aö búum fækki, eins og sumum er hugleikiö. — Nei, þvi þar sem erfiöast er aö búa og búum hefur fækkað mest á undanförnum árum, eru bændur orðnir svo fáir aö þeir eiga erfitt meö aö sinna nauð- synlegustu félagslegu verkum og jafnframt almennu félagslifi. Viða er þetta komið i algert lág- mark. En félagslif er einn þáttur mannlegra samskipta sem er nauðsynlegur til aö fólk geti unaö við sinn hlut. Allt að helmings tekju- munur milli landsvæða — 1 tiliögunum er talað um aögeröir til aöstoöar einstökum svæöum sem standi mjög illa. Hvaö er þá átt viö? — Svokölluö áætlunarnefnd, sem nú hefur starfaö i tvö ár, hefur kannaö ástandið i hinum einstöku héruöum og það kom i ljós að afskaplega mikill munur er á fjárhagslegri afkomu eftir byggðarlögum. Getur verið allt að helmingsmunur á tekjum bænda eftir sveitum, þar sem hún er best og verst. Nefndin hefur látið bera saman stærð bústofnsins, afurðir af honúm og til kostnaöinn á þeim svæð- um þar sem afkoman er lökust. Þá kemur I ljós aö einkum er tvennt sem veldur, annars vegar tiltölulega mikill kostnaö- ur i aökeyptum föngum, aðal- lega kjarnfóðri og áburði, en af- uröirnar eru aftur á móti tiltölu- lega litlar. Telur nefndin aö með aukinni súgþurrkun eöa vot- heysgerö i stærri stil, mætti stórminnka aðföngin, bæta fóðr- ið og þar með fá meiri afurðir meö minni tilkostnaöi eftir sama bústofn. — Er þá ekki um aö ræöa aö þetta séu svo haröbýlar sveitir aö ekki borgi sig aö halda þar uppi búskap? , — Nei, þaö geta veriö sæmi- legir landkostir á þessum stöö- um. Þetta á t.d. viö um Mýra- sýslu, sem er veðursæl. Þaö á viö um Dalasýslu, sem er mjög gott búskaparsvæöi almennt Gunnar Guöbjartsson, formaöur Stéttarsambands bænda. — síöari hluti viötals við Gunnar Guöbjartsson, formann Stéttarsam- bands bænda ars staðar og þvi þarf að leggja meir i og vanda betur til fóð- urverkunar heldur en menn af einhverjum ástæðum — kannski vegna fjárskorts — hafa gert. Verður þvi einkum og sér i lagi lögð áhersla á að bæta fóöur- verkunina, þannig að menn geti verkað heyrið jafnvel i vot- viðrasömu tiðarfari eins og oft er á þessum svæðum. Smjörfjöll hlaöast upp ööru hverju, aöallega vegna þess aö mjóikurframleiöslan er svo misjöfn eftir árstiöum, aö yfir sumariö hefst ekki undan aö framleiöa osta, sem eru mun seljaniegri fram- leiösluvara, úr þeirri mjólk sem er umfram neyslu. Meö jafnari framleiöslu mætti væntanlega koma i veg fyrir smjörfjöll í framtíð- séð. Einnig á þetta við um suð- austurhorn landsins og viöar. Fóðurverkunin er aðal- atriðið — En á þessum svæðum er votviörasamara en viöast ann- — Nú er lika talaö um ein- staka bændur — á annars góö- um svæöum —sem standi illa og þurfi því á aöstoð aö halda. Er þarna ekki bara um búskussa aö ræöa? — Þaö er til, skussar finnast i öllum stéttum lika bændastétt. Þaö er fóöuröflunin og fóöurverkunin sem skiptir höfuömáli um raunverulegar tekjur bænda af búum sinum. En oft er þetta vegna þess aö bændur hafa ekki haft fjárráö til kaupa á súgþurrkunartækjum — sem kosta hátt I tvær milljón- ir. Þetta geta verið harðdug- legir ungir menn, nýbúnir aö kaupa bústofn og vélar og þvi haft takmörkuð fjárráð. Með aðstoð við að koma upp súg- þurrkun gætu þeir stórbætt aö- stööu sina. — Er ekki hætta á aö svona aðstoö yröi misnotuö? — Jú, það er hugsanlegt, enda vill svo vera um marga góöa hluti. En þetta yrði háð mati sérfræöinga og engin aöstoö veitt nema að undangengnu mati og áætlanagerö um að- geröir. Þarf ekki að verða skriffinnskubákn — í tillögunum er iika ráögerð rekstraráætlun fyrir hvert býli I landinu. Er ekki hætta á aö um þetta verkefni skapist óskaplegt skriffinnskubákn? — Við álitum að ekki sé þörf á að gera þetta aö neinu bákni. Að meginhluta eru þær upplýsingar til sem leggja þarf til grund- vallar sjálfri áætlanagerðinni. Það er t.d. vitað um fasteigna- mat, skýrslur Búnaðarfélagsins og Stéttarsambandsins um jörö- ina sýna.hver húsakostur er, hvaö mikið ræktarlandið er, hver bústofn er á jörðinni og hvernig hann hefur breytst á undanförnum árum, og ótal- margt annað er til af opinberum upplýsingum. Þessu þarf bara aö safna saman og siöan eru fá- ein atriði, sem þarf að leggja mat á, t.d. lcgu jarðarinnar með tilliti til markaöar, og hvort framleiða beri frekar mjólkur- eða sauðfjárafurðir á jöröinni, þá með tilliti til hvort um hættu á ofbeit sé að ræða. Þetta þurfa kunnugir menn aö gera. Bændur hafa samþykkt tillögur i þessa átt — Reikniö þiö meö aö bændur XS veröi samvinnuþýöir, þegar SjS jafnvel veröur fariö aö segja þeim til um hvaöa bústofn þeir W eigi aö hafa? SSj — Ég tel engan vafa á þvi. Þaö er búið að samþykkja CsS ýmsar tillögur á bændafundum og aðalfundum samtaka okkar, Nn einmitt I þessa átt, á undanförn- SS um árum. Aðeins hefur staöið á SS framkvæmdinni. En með þeirri S8 tölvutækni sem nú er oröin, þar SX sem hægt er aö mata tölvu á öll- SS um þeim upplýsingum sem til eru, álitum við að miklu auð- sj§ veldara veröi að vinna þetta, W heldur en áöur hefur veriö álitið. §§ — Þá langar mig aö vikja aö xSJ þeim vanda sem veriö hefur vegna gifuriegs munar á xS} mjólkurframleiöslu eftir árstiö- SSJ um. Hvaö veröur reynt aö gera I SV þvl máli? » — A aðalfundi Stéttarsam- bandsins I sumar var þetta rætt 5» og samþykkt tillaga um aö !SS stjórnin beitti sér fyrir þvi aö !SS vetrarmjólkin verði greidd 20% XS hærra verði en sumarmjólkin, I SS þvi skyni að jafna þennan mun. SS En eins og þetta hefur veriö á SS undanförnum árum hefur mjólkin I júli verið 100-140% meiri en febrúarmjólkin. Þetta þýðir að búin þurfa að geta tekið á móti helmingi meira en minnsta magninu nemur. Væri hægt að jafna þetta mundi þaö hafa mikil áhrif bæði til að lækka vinnslukostnaðinn i mjólkurbúunum og draga úr þörf á aö stækka vinnslurými þeirra. Það væri hægt að vinna hagkvæmustu vörurnar og bæöi fjármagn og vinnuafl nýttist betur, við jafnari framleiöslu. Framhald á bls. 21.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.