Tíminn - 08.12.1978, Blaðsíða 6

Tíminn - 08.12.1978, Blaðsíða 6
6 Föstudagur 8. desember 1978 r Ctgefandi Framsóknarflokkurinn Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurðsson. Auglýsinga- stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og augiýsingar Slðumiila 15. Sfmi 86300. — Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00: 86387. Verð i lausasölu kr. 125.00. Askriftargjald kr. 2.500.00 á mánuði. Blaðaprent ERLENT YFIRL1T Hvers vegna vígbúast Rússar af slíku kappi? Vinur er sá er til vamms segir Áratugum saman hefur hreyfing islenskra laun- þega goldið flokkspólitiskrar valdastreitu meðal forystuliðsins. Nefna mætti fjölmörg dæmi þess að flokkslegir hagsmunir hafi verið teknir fram yfir raunverulegan hag alþýðunnar sjálfrar. Allan þennan tima hefur verið reynt, — og allt of oft með árangri, — að beita verkalýðshreyfingunni fyrir flokkspólitiska vagna. Sumum stjórnmála- mönnum hefur þótt fint að skreyta sig með heitinu „verkalýðssinni” á kostnað launafólksins sjálfs, og undarlegir stjórnmálaflokkar þykjast vera „verkalýðsflokkar” meira að segja. Ef til vill hefur þessi misnotkun, þessi valda- streita og þessi uppskafningsháttur aldrei verið greinilegri en einmitt á þvi ári sem nú er að renna sitt siðasta skeið. Vafalaust er það rétt, að margir forystumenn verkalýðshreyfingarinnar hafa fengið að læra þungbæra lexiu nú á siðustu mánuðum, og er aðeins sanngirni að viðurkenna það. En munurinn i málflutningi og viðbrögðum þess- ara manna við sambærilegum efnahagsaðgerðum annars vegar á fyrra hluta ársins, hins vegar nú um þessar mundir, er svo mikill að hann stingur i augu. Hann er einfaldlega of greinilegur til þess að unnt sé að leiða hann hjá sér jafnvel þótt menn væru allir af vilja gerðir. Ýmislegt bendir til þess að fjöldamörgum laun- þegum sé nóg boðið. Þannig hefur nú nýlega komið fram tillaga i einu virðulegasta og sögurikasta launþegafélagi landsins um að það segi sig úr Alþýðusambandinu vegna háttalags forystunnar. í viðtali við Timann segir ritari Hins islenska prentarafélags svo um flokkspólitikina i forystu Alþýðusambandsins: „Mér finnst framkoma þessara manna, alveg sið- an i febrúar og til þessa dags, sýna okkur að það sé pólitikin sem algerlega ræður miðstjórn A.S.l.” Um stjórnarfarið i Alþýðusambandinu segir rit- ari Prentarafélagsins: „Þetta á allt að vera afar lýðræðislegt. En það er þvi miður þannig, að ef einhver sem er i forystu fyrir verkalýðsfélagi, er ekki i stjórnmálaflokki, þá er hann hreinlega útilokaður frá allri þátttöku innan stjórnar A.S.I., vegna þess að þeir treysta ekki mönnum sem ekki eru i pólitiskum flokkum og taka ekki flokkspólitiskar ákvarðanir. Þeir eru eiginlega bara núll i verkalýðshreyfingunni, eins og núna hef- ur sýnt sig.” Þessi orð segir einn af forystumönnum fjölmenns launþegafélags i landinu. Hér er þvi ekki verið að sverta verkalýðshreyfinguna, heldur er úr hópi launþeganna sjálfra bent á einn versta veikleika islensku verkalýðshreyfingarinnar. Það er greini- legt að verkalýðshreyfingin þarf mikið á sig að leggja ef hún vill endurheimta það traust og þá tiltrú fólksins sem hún hefur verið að glata. JS Árið 1973 markar söguleg þáttaskil Brésnjef og Nixon i Washington 1973 Ekki veit ég, né munt þil vita, hvers vegna Sovétrikin hafa veriö aö styrkja vopnabúnaB sinn án afláts i langan tima. Mikiö hefur veriö um þetta rætt og hugsaö og mörg fullyröing hefur sprottiö upp af likum og ágizkunum. Sumar þeirra sýn- ast þó ekki ótrúlegar. Margir fullyröa um þessar mundir aö takmarkiö sé aö komast á hliö viö eöa ná fram úr Bandarikjunum I hernaöar- mætti, til þess aö geta ráöiö niöurlögum þeirra einn góöan veöurdag. Vera kann aö nokkuö sé hæft iþessu. Ég fæ ekki betur séö en aö rétt sé aö Moskva hafi aukiö útgjöld sin til hernaöar, þegar i kjölfar hinnar geysilegu niöur- lægingar sem Kúbudeilan olli, þegar flugskeyti Sovétrikjanna sáust og voru mynduö, þegar veriö var aö flytja þau um Ermasund til heimahafnar i Sovétrikjunum. Hvaöa stórveldi heföi ekki leitt hugann aö þvl aö efla herstyrk sinn eftir slikan stór-hnekki 1 aimanna augsýn? Nei, ekki var aö undra aö þau gripu til sllks. En hér mun samt liggja meira aö baki en eitthvaö sem Washington hefur gert Moskvu- mönnum til ama. Ekki má reikna meö aö allt sem aörar þjóöir aöhafast þurfi aö miöa aö þvi aö gera Bandarikjunum sem flest til óþurftar. Bandarikja- mönnum hættir oft til þess aö ofmeta eigiö mikilvægi I augum annarra þjóöa. 1 þessu sambandi (þaö er aö segja hvaö Moskva hyggist fyrir meö vopn sin) varö mér star- sýnt á fullyröingu I nýlegri út- gáfu af Economist. Þar var rætt um hina „stórfelldu áætlun Sovétrikjanna um byggingu flugskeyta, sem hafizt heföi 1973”. Hvers vegna 1973? Hvaö mátti veröa til þess aö valda sliku átaki viö byggingu flug- skeyta, einmitt þaö ár? Höföu Bandarikjamenn gert eitthvaö sérstakt af sér einmitt þaö áriö? Nei. Ekki 1973. Meginviöburö- urinn þá var skyndiárás Egypta til þess aö endurheimta töpuö. lönd Araba. En eitthvaö skeöi áriö áöur, sem hlaut aö hafa valdiö miklum ótta meöal Sovétmanna. 1972 var áriö, þeg- ar Richard Nixon kom öllum 1 opna skjöldu meö þvi aö til- kynna aö hann ætlaöi til Peking og þangaö fór hann reyndar. Sögur um vigbúnaö á landa- mærum Sovétrikjanna og Kina eru einkar áhugaveröur. Frá 1963 — 1966 skipuöu Sovétrikin 17 deildum á kinversku landa- mærin”. Hin mikla menningar- bylting” braust út i Kina 1965 og varö höfuö viöfangsefni Kin- verja næstu fjögur árin. Sovét- rikin minnkuöu nú liösafla sinn á landamærunum niöur i 15 deildir. En áriö 1968 tóku Rauöu varö- liöarnir aö berja ekki einungis á klnverskum „afturhaldsmönn- um”, heldur lika sovéskum diplómötum, beint fyrir framan sovéska sendiráöiö. Og landa- mæraárekstrar áttu sér staö. Ariö 1969 efldu Sovétrikin liös- styrk sinn á landamærunum upp I 21 deild. Þaö ár varö og atvikiö viö Ussuri fljót, þar sem miklir skarar kinverskra og sovéskra deilda áttust viö. 1970 jókst fjöldi sovéskra herdeilda og varö nú 30, 1972 44 og 1973 45 deildir. Sú hefur talan veriö upp frá þvi. Þannig varö 1973 þaö ár, þeg- ar Sovétrikin komu sér upp meira liöi á landamærum Kina, en þau höföu á aö skipa á þeim landamærum, sem lágu aö rikj- um NATO I Evrópu. 1973 varö einnig áriö, þegar Sovétrikin juku byggingu kjarnorkuflug- skeyta. Kinverjar geröu hina fyrstu árangursriku tilraun slna meö kjarnavopn áriö 1964. Menning- arbyltingin ári seinna dró hins vegar huga þeirra fuilkomlega frá utanrikismálunum. Enn steyptu Bandarikin sér á bóla- kaf I striöiö I Vietnam I mars 1965 og áttu I þvi fram til 1972. Þannig var Kina meö innan- rikisvandamál sin og Bandarik- in meö striö sitt I Vietnam, ekki neitt sérlega skeinuhætt Sovét- rikjunum um þær mundir. Bæöi voru „úr leik”. En hér varö snögg breyting á 1972. Bandarikin drógu sig út úr striöinu i Vietnam og gátu aö nýju fariö aö huga aö stööum á borö viö Evrópu og Miö-Austur- lönd. Ótti Kina viö Bandarikin hvarf meö heimsókn Nixons. Landiö gat nú einbeitt sér aö Sovétmönnunum á landamær- um sinum. Kjarnorkuvopna- framleiösla þess haföi nú náö þvi marki aö hægt var aö fram- leiöa meöal-langdræg flug- skeyti, sem náö gátu til margra mikilvægra borga i Sovétrikjun- um. Þannig varö 1973 þaö ár, þeg- ar Moskva þurfti aö hafa á sér gætur jafnt I austri og vestri, varö aö gera sér grein fyrir þeim möguleika aö þau kynnu aö veröa stórlega á eftir I vlg- búnaöi, þegar saman kynni aö renna hernaöarafl Bandarikj- anna, Vestur-Evrópu, írans og Kina. Þetta er hiö skuggalega sam- safn möguleika, sem Moskva veröur aö horfast I augu viö. Yröi rás viöburöanna slik, væri komiö fram ofurefli, sem færi langt fram úr þeim styrk, sem Moskva hefur nú og getur gert sér nokkra von um aö öölast. Hér kynni aö vera aö leita hluta aö ástæöu þess aö Sovétrikin vigbúast af svo hatramlegu kappi. (AM þýddi úr The Christian Science Monitor) Brésnjef I hópi rússneskra hershöföingja

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.