Tíminn - 08.12.1978, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 8. desember 1978
„ J? ,

-4
jbLA A
GJAFIR
tSf
' U
Handskornar trévörur.
Ódýr glerdýr.
Margar gerðir af saumakössum
og körfum.
Jóladúkar og efni í dúka.
Prjónagarn og mynstur.
Til
handavinnu.
, , cA <v>
xéjL*

$7
Pakkningar stórar og smáar.
Smyrnupúðar.
Áteiknuð punthandklæði og
vöggusett.
Saumaðar myndir til að fylla upp.
Komið og lítið á úrvalið.
HOF
INGÖLFSSTRÆTI 1
Sími 16764
o
Hjólbarðasólun, hjólbarðasala
og öll hjólbarða-þjónusta
Núer rétti timinn .til
að senda okkur
hjólbarða til
sólningar
Einum fyrirUggjandi
fit'star stœrAir
hjólbarda,
sólafla og
nýja
Mjög
gott
verð
Fljót og góð
þjónusta
PÓSTSENDUM UM LAND ALLT
VINNU
STOfAN
HF
Skiphott 35
105 REYKJAVlK
slmi 31055

Keflavík
Blaðbera vantar frá 1. desember n.k.
Upplýsingar hjá umboðsmanni i sima: 92-
1373.

Sólaöir
//rr^ HJÓLBARÐAR
TIL SD'LU
FLESTAR
STÆRÐIR
Á FÓLKSBlLA.
-Y//:' barðinn
ÁRMÚLA 7 SlMI 30501
m
::::::::::
m
:
a:
//

.v.:.;.:
m

m
„Lifandi
saga
liðinna
atburða”
öldin okkar.
Minnisverö tiöindi 1961-1970.
Gils Guömundsson og Björn
Vignir Sigurpálsson tóku sam-
an.
240 blaöslöur. Iöunn 1978.
Þaövar snjöll hugmynd — og
framkvæmd — þegar bókaút-
gáfan Iöunn hóf aö gefa út
„Aldirnar” fyrir tæpum þrem
áratugum enda mun fágætt aö
bækur hljóti jafn skjóta og al-
menna hylli og raun v.arö á um
þau ritverk. öldin okkar I-II
minnisverö tlöindi 1901-1950 og
öldin sem leiö I-II minnisverö
tíöindi 1801-1900 uröu þegar I
staö feikilega vinsælar og llku
máli mun hafa gegnt um þær
„Aldir,” sem siöar bættust I
hópinn.
Nú eru þessar bækur teknar
aö nálgast tuginn og enn er far-
inn vegur. Nýlega hefur bókaút-
gáfan Iöunn sent frá sér níundu
„Oldina,” og fjallar sú bók um
áratuginn 1961-1970. Þessi ár
eru enn svo nálægt okkur aö
margir atburöirsem þá geröust
eru i fersku minni þess fólks
sem fariö var aö fylgjast meö
almæltum tlöindum um þaö
leyti sem sjöundi tugur hinnar
tuttugustu aldar gekk i garö.
Þaö er mannlegt aö þykja for-
tiö og framtiö merkilegri en nú-
tlminn. Roskinn maöur eöa
gamall sér hina „gömlu góöu
daga” „I mánasilfri” og barniö
hyggur aö flestur vandi muni
leysast þegar komiö er upp á
fulloröinsárin. („Þegar ég verö
stór, ætla ég aö...”) Oft skynj-
um viö þó og skiljum aö viö er-
um aö Úfa mikla atburöi, — aö
andartakiö sem er aö liöa er
stór, sögulegstund, stund sem á
eftir aö gnæfa upp Ur atburöum
ókominna ára. Nokkrir slikir
staöir eru i atburöarás áranna
1961-1970. Þannig voru t.d. for-
setakosningarnar 30. júni 1968
sögulegur atburöur og þaö mun
flestum hafa veriö ljóst, sem
tóku einhvern þátt i þeim
kosningum.
Á þessum árum var skammt á
miDi stórra atburöa aö þvi er
varöaöi þá menn sem sátu I
æöstu embættum lýöveldisins.
Ekki voru nema tvö ár liöin frá
hinum sögulegu forsetakosning-
um, þegar forsætisráöherra
landsins, Bjarni Benediktsson
eiginkona hans og dóttursonur
þeirra fórust i eldsvoöa á Þing-
völlum. Þeirsem þá voru komn-
ir til vits og ára munu naumast
gleyma þeim harmi sem Is-
lenska þjóöin var slegin viö
þann atburö.
Þannig voru þessi ár slöur en
svo viöburöasnauö, og þaö
skiptust á skin og skúrir eins og
jafnan á sér staö i llfi einstak-
linga og þjóöa. Og fleira eru
fréttir en stórtiöindi. Oldin okk-
ar 1961-1970 greinir frá fjöl-
mörgum atburöum, stórum og
smáum og satt aö segja sýnast
þeir ekki allir vera sérlega
„minnisverö tlöindi.” Þaö eru
auövitaö miklar fréttir fyrir
okkur íslendinga, þegar danska
Þjdöþingiö samþykkir endan-
lega afhendingu handritanna og
mikiU atburöur var þaö lfka,
þegar Islenska sjónvarpiö tók til
starfa haustiö 1966, en aftur á
móti eru þaö kannski ekki eins
miklar fréttir, þótt lslendingar
reyni aö reka marsvinavööu á
land,— án þess þó aö þaö takist,
— og drykkjulæti ungs fólks
þykja vlst varla frásagnarverö
lengur, en þó munu „hernaöar-
aögeröir” unglinga á Hreöa-
vatni um hvltasunnuhelgina
1964 hafa veriö meö þeim feikn-
um, aö ástæöa sé til aö geyma
þá atburöi á spjöldum sögunnar
ef þaö gæti oröiö einhverjum til
viövörunar.
Annars er þaö sannast aö
segja aö þótt frá mörgu sé sagt i
þessari bók og ekki öUu stór-
vægflegu, þá held ég aö ég hafi
ekki rekist á neitt, þar sem ekki
var annaö tveggja, merkUegt I
sjálfu sér, eöa haföi vakiö mikla
athygU á sinum tima ogátti þvi
heima meö „minnisveröum
tiöindum” áratugsins. Hitt er
auövitaö mál og þarf ekki um aö
ræöa aö endalaust er hægt aö
deila um þaö hvaö eigi aö taka
og hverju aö sleppa i sllkri bók
sem þessari.
Þar er áreiöanlega
hægra um aö tala en i aö kom-
ast, en ég get ekki betur séö en
aö þeir Gils Guömundsson al-
þingismaöur og Björn Vignir
Sigurpálsson blaöamaöur hafi
unniö verk sitt vel og samvisku-
samlega. Dagblööin eru vitan-
lega aöalheimildir þeirra en oft
hafa þeir þurft aö stytta og
þjappa saman einkum þegar
um er aö ræöa stór mál sem
kannski var fjallaö um I mörg-
um blööum svo dögum eöa vik-
um skipti. Máliö á bókinni er
yfirleitt alls staöar gott, en ekki
get ég þó sætt mig viö oröiö
„gjaldþroti” i merkingunni
„gjaldþrota maöur.” A blas. 160
i öldinni okkar er svolátandi
fyrirsögn: „Gjaldþroti læsti
borgarfógeta inni,” (sém vitan-
lega er fáheyröur atburöur!).
Ég veit aö til er oröiö „gjald-
þoli,” og finnst þaö satt aö segja
ekki fallegt en þó er „gjald-
þroti” hálfuverra. Er ekki hægt
aö finna eitthvert skárra orö i
staöinn? Hvaö segja nýyröa-
smiöir?
Þegar birt eru I bók „minnis-
verö tiöindi” ára sem eru jafn
skammt undan og áratugurinn
1961-1970,er auövitaö hætta á aö
þaö veröi ekki gert svo öllum
liki, vegna þess hve stutt er
siöan atburöirnir geröust. A
hinn bóginn ætti aö vera tiltölu-
lega auövelt aöganga úr skugga
um hvaö raunverulega átti sér
staö og hafa siöan þaö sem
sannara reynist. Þaö á ekki aö
þurfa aö vera mikiö um villur i
þvíllku riti. En hins skyldu
menn lfka minnast aö slikar
bækur sem „Aldirnar” eruekki
beinhörö sagnfræöi i strangasta
skilningi heldur miklu fremur
„lifandi saga liöinna atburöa i
máli og myndum.”
lupphafi þessa máls var sagt
aö þaö hafi veriö snjöll hug-
mynd aö hefja Utgáfu „Ald-
anna.” Nú má ljúka þessum lin-
um meö þvi aö segja: Fram-
kvæmd þessa mikla verkefnis
hefur tekist svo vel aö bókaút-
gáfunni Iöunnier öldungis óhætt
aö halda áfram á sömu braut.
—vs
Líf og
list
Leon-
ardós
Wallace, R. og ritstjórn Time —
Lifebókaútgáfunnar: Llf oglist
Leonardós da Vmci. 1452-1519.
Þorsteinn Thorarensen þýddi.
Fjölvaútgáfan, Rvlk. 1978.
Time — Lifeútgáfan
bandariska hefur um langt
skeiö ástundaö aö gefa út stóra
bókaflokka. Nokkrir hafa veriö
gefnir út á i'slenzku og má þar
nefna bækur um lönd og þjóöir
sem AB gaf út fyrir notócrum
árum. Nú hefur Fjölvaútgáfan
tekiö aö gefa út bækur
Time-Life um listamenn og
listamannaævir og hafa þegar
verið gefnar út þrjár bækur i
þessum flokki. Sú siöasta er hér
til umfjöllunar, bókin um lif og
list .italska snillingsins
Leonardós da Vinci, mannsins,
sem Mediciættin í Flórenz gat
ekkinotaöogRómarpáfar varla
heldur, enhlaut uppheföslna aö
mestu vestur I Frakklandi og á
vegum Sforzaættarinnar i Mila-
nó.
I bókinni er ævihlaup
Lenoardós rakiö eftir þvi sem
heimildir eru fyrir. Hann nam
málaralist, höggmyndalist og
bronzmyndagerö I Flórenz, en
þegar honum þótti Medicimenn
taka aöra fram yfir sig hélt
hanntil Mllanó, þar sem heimili
hans stóö i 17 ár. Siöan var hann
áflakkium ttallu ogFrakkland,
naut hylli margra frægra
manna og var um skeiö I slag-
togi meö hinum illræmda Ces-
are Borgia. Oll er frásögnin af
lifshlaupi Leonardós lifleg og
skemmtileg og svo einföld aö
aflri gerö, aö allir hljóta að hafa
ánægju af þeim lestri, hvort.
sem þeir unna listum eöa ekki.
Og áhugamenn um listir fá
llka eitthvaö fyrir sig. 1 bókinni
er greinilega sagt frá öllum
helztu verkum Leonardós en
mest rúm er eölilega helgaö
frægustu verkum hans, Mónu
LIsu og Kvöldmáltiöinni. Þær
myndir eru sýndar frá öllum
sjónarhornum og jafnframt
birtar myndir af eftirlikingum
og myndum, sem orðið hafa til
fyrir áhrif þessara stórverka
Leonardós. Er kaflinn um
Kvöldmáltiðina, söguhennar og
áhrif einstaklega fróölegur og
skemmtilegur.
Rækilega er og greint frá hug-
vitsmanninum Leonardó da
Vind, en hann var alla ævi aö
fást viö teikningar og hugmynd-
ir aö aðskiljanlegustu tækjum,
teiknaöi m.a. frummyndir af
vélum, sem ekki voru „fundnar
upp” fyrr en i iönbyltingunni.
Myndefni þessarar bókar er
mjög skemmtilega valiö og
margar litmyndir prýöa hana.
Þýöing Þorsteins Thorarensen
er liölega gerð og þægileg
aflestrar. Bókin er sett og brotin
um hér heima, en prentuö á
Spáni. Er sú vinna öll vel af
hendi leyst.
Jón Þ. Þór.
bókmenntir