Tíminn - 16.12.1978, Blaðsíða 7

Laugardagur 16. desember 1978
7
Landbúnaöarráöherra:
ilþingí
Þýöingarmest að marka lang
tímastefnu í framleiðslumál-
um land-
búnaðarins
fóöurbætir ofnotaður
á fjölmörgum búum
Hér á eftir fara nokkrir kaflar
ur siöari hluta framsöguræöu
Steingrlms Hermanrtssonar
landbúnaöarráöherra, er hann
flutti fyrir frumvarpi til breyt-
inga á lögum um
Framleiösluráö landbúnaöar-
ins, veröskráningu, verömiölun
og sölu á landbúnaöarafuröum
o.fl. I gær birtust kaflar úr fyrri
hluta ræðunnar.
Aætlanagerð og stefnu-
mörkun
,,Ég tel þá rétt aö fara nokkr-
um oröum um frv. sjálft og gera
ekki slst grein fyrir þeim breyt.,
sem geröar hafa veriö frá tillög-
um 7 manna nefndarinnar.
I 1. gr. frv. er gert ráö fyrir
auknum verkefnum Fram-
leiösluráös, fyrst og fremst i
áætlanagerð og stefnumörkun
fram I tímann fyrir landbún-
aöarframleiösluna. Þar eru
ekki breytingar geröar á áliti 7
manna nefndar nema hvaö I 2.
og 5. gr. hefur veriö bætt inn
setningum, sem tengja starf-
semi Framleiðsluráös betur en
áöur var þeirri stefnu um mál-
efni landbúnaöarins, sem
Alþingi ákveöur hverju sinni,
eins og segir I 2. liö 1. gr. og er
svipaö oröalag I 5. liö þessarar
greinar. Visar þaö til þess, aö
ég tel nauösynlegt aö Alþingi
ákveöi stefnu I landbún-
aöarmálum og er undirbúning-
ur að tillögugerö um sllkt þegar
hafin. Geri ég ráö fyrir þvi, aö
þingsályktunartillaga veröi lögö
fram á Alþingi siöar I vetur.
Aðalefni frumvarpsins
Aöalefni þessa frv. felst I 2.
gr. þar eru þær heimildir, sem
fariö er fram á, aö
Framleiösluráöið fái til þess aö
hamla gegn umframframleiöslu
I landbúnaöi. 1 a-liö yröi veitt
heimild til aö ákveöa mismun-
andi verö á búvöru til framleiö-
enda. Þarna er bæöi um heimild
aö ræöa til þess aö ákveöa mis-
munandi útborgun á búvöru og
einnig aö ákveöa mismunandi
verö meö framleiðslugjaldi á
búvöru, eins og 7 manna nefndin
leggur til 1 tillögu sinni um
reglugerö, sem byggöist á þessu
ákvæöi. Eins og fram kemur I
fylgiriti meö frv., áliti 7 manna
nefndar, gerir nefndin ráö fyrir
þvi, aö 2% gjald veröi tekiö af
afuröum af 400 ærgilda
bússtærö og minni, siöan 4% af
401-600 ærgildum, 6% af 601-800
ærgildum og 8% þar yfir, en
hins vegar hjá framleiðendum
utan lögbýla verði framleiöslu-
gjaldiö 10%.
I b-lið þessa frv. er fariö fram
á heimild til aö leggja sérstakt
gjald á allt innflutt kjarnfóöur.
Þarna er sú breyting frá tillög-
um 7 manna nefndar aö fellt er
niöur ákvæöi, þess efnis aö þó
væri aöeins heimilt aö taka slikt
gjald af kjarnfóöri ef áætlanir
Framleiösluráös sýndu, aö út-
flutningsbætur nægöu ekki til
veröjöfnunar.
Ráðstöfun fjármagnsins
1 c-liö er ákvæði um ráöstöfun
fjármagnsins og er þaö I sam-
ræmi viö tillögur 7 manna
nefndar. Þó hefur þar veriö felld
út heimild til aö endurgreiöa
fóöurbætisgjaldiö aö hluta. Vil
ég beina þvl til landbúnaöar-
nefndar aö þaö þyrfti aö skoöa.
Má vera, aö rétt sé aö hafa slika
heimild þegar um sérstakar aö-
stæöur er aö ræða, t.d. kalár og
annaö, sem getur valdiö veru-
legum vandræöum á ákveönum
svæöum landsins.
Þá vil ég geta þess, aö inn i
frv. i c-liö hefur veriö sett
ákvæöi, sem segir: „Gjöld þessi
skulu ekki leiöa til hækkunar á
veröi búvöru, sem 6 manna
nefndin ákveöur, enda sé
fjármagninu ráðstafað aö öllu
leyti til framleiöenda búvöru”.
Almennt séö þá gerir c-liöur 2.
gr. ráö fyrir þvi, aö þeim
upphæöum sem innheimtast
veröi ráðstafaö til þess:
1. aö koma I veg fyrir óeölilega
tekjuskeröingu af þessum
ástæöum, sem vitanlega
veröur einhver.
2. aö greiöa bændum fyrir aö
draga úr framleiöslunni og tel
ég þaö ákvæöi mjög
mikilvægt. Sú leiö hefur veriö
farin víöa erlendis og reynst
vel og tel ég sjálfsagt aö
reyna hana hér.
3. aö hluta til verðjöfnunar, ef
útflutningsbætur hrökkva
ekki til, sem tvimælalaust
veröur fyrstu árin, þvi nokk-
urn tima tekur aö snúa viö
þeirri þróun, sem veriö hefur
undanfarin ár I landbúnaöar-
framleiöslunni.
Þá er I þessari grein einnig
nefnt, aö nota megi hluta af
fjármagninu til þess aö jafna
flutningskostnaö á fóöurbæti
um landiö. Þetta tel ég
sanngirnismál ekki sist, þar
sem nokkur dráttur mun
veröa á þvl, aö grasköggla-
verksmiöjur veröi reistar
noröanlands.”
Ráöherra geröi þá grein fyrir
öörum hugmyndum sem
ræddar heföu veriö. Kvaö
hann þær allar hafa veriö
vandlega kannaöar af 7
manna nefnd.
Sumar af þeim hugmyndum
fælust i heimildum i frum-
varpinu, en annaö, einkum
fóöurbætisskömmtun, heföi
nefndin taliö mjög flókiö og'
vafasamt I framkvæmd.
Þrjú meginmarkmið
,,AÖ lokum vil ég leggja
áherslu á aö menn veröa aö
minnast þess aö landbúnaöur-
inn er aö sjálfsögöu ekki annað
en einn hlekkur I stórri keðju.
Fyrir hvern bónda I sveit, hygg
ég aö u.þ.b. þrir aörir hafi
atvinnu, bæöi viö aöföng land-
búnaöarins og aö sjálfsögöu
ekki sist og raunar fyrst og
fremst viö þann iönaö, sem á
landbúnaöinum byggir. Sumt af
Steingrlmur Hermannsson landbúnaöarráöherra flytur framsöguræöu sína fyrir frumvarpi til
laga um breytingu á lögum um Framleiösluráö landbúnaöarins, veröskráningu, verömiölun og
sölu á landbánaöarvörum o.fl.
Tlmamynd — Róbert
þeim iönaöi er meö þvl álitleg-
asta, sem viö höfum eins og t.d.
skinnaiönaöurinn og
ullariönaöurinn, þó skinna-
iönaöurinn beri þar liklega af,
eins og nú er En margt bendir til
þess aö islenska ullin eigi mikla
framtiö fyrir sér á ágætum
mörkúöum. Vitanlega veröur aö
skoöa þetta þegar stefnt er aö
samdrætti I grundvallar-
framleiöslunni.
Ég vil jafnframt segja, aö þaö
sem hér er lagt til eru nánast
fyrstu aðgeröir til þess aö snúa
þeirri langtímaþróun viö, sem
veriö hefur undanfarna áratugi.
Ég tel þýöingarmest I þessu
sambandi, aö marka hiö fyrsta
langtimastefnu i framleiöslu-
málum landbúnaöarins og
reyndar I landbúnaöarmálunum
' almennt. Ég tel þrjá þætti
mikilvægasta i þvl sambandi.
1. aö tryggja bændum tekjur,
sem eru sambærilegar yiö
þaö, sem aörar stéttir I þjóö-
félaginu hafa.
2. aö miöa framleiösluna sem
næst viö innanlandsþarfir, en
. taka þá jafnframt tillit til
þarfa þess iönaöar, sem á
landbúnaöinum byggir, en
einnig aö leggja áherslu á,
samfara sliku, aö auka fjöl-
breytni i landbúnaöarfram-
leiöslu.
3. aö tengja landbúnaöarstefn-
una þeirri byggöastefnu, sem
viö viljum fylgja.
Ég geri mér grein fyrir þvl, að
erfitt er aö ná þessum
markmiöum öllum. Hætt er viö
aö slikum aögeröum fylgi
einhver fækkun I bændastétt,
sem reyndar hefur veriö undan-
farin ár, en þá tel ég aö beita
veröi opinberum aögeröum til
þess aö koma i veg fyrir aö sú
fækkun veröi I sumum hinum
afskekktu byggöum, þar sem
strjálbýli er oröiö mikiö og
byggöin er i hættu og vaxandi
hættu viö hvert býli sem úr leik
fer. Þetta er ekki sföur mikiö
mál fyrir þéttbýliskjarnana á
slikum svæöum, sem byggja svo
mjög á sveitunum, sem I kring
eru. Þetta er þvl margþætt
vandamál og ég legg áherslu á,
áö ekki er eölilegt aö bænda-
Sparnaður í
fjármálakerfinu

Fjárhags— og viöskipta-
nefnd efri deildar Alþingis
hefur lagt fram svohijóöandi
tDIögu til þingsályktunar:
„Alþingi ályktar aö fela
rlkisstjórninni aö beita sér
fyrir sparnaöi I fjármála-
kerfinu. Stjórninni tU aöstoöar
viö framkvæmdina tilnefna
þingflokkarnir fimm menn I
nefnd, stjórnarflokkarnir hver
um sig einn mann, en stjórn-
arandstaöan tvo. Nefndin
skiptir meö sér verkum.
Markmiöiö er veruleg
fækkun starfsmanna rikis-
banka, Framkvæmdastofiiun-
ar rlkisins og opinberra sjóöa
og sammftdar aögeröir til
sparnaöar og hagkvæmari
rekstrar, þ.á.m. sameining
fjármálastofiiana og skoröur
viö óhóflegum byggingum.”
Grdnargerö meö tillögunni
hljóöar svo:
„Naumast veröur um þaö
deilt, aö ofvöxtur hefur hlaup-
iö I fjármálakerfiö. Samhliöa
hefur þaö oröiö sifellt van-
máttugra að leysa þau verk-
efni, sem peningastofnunum
eru ætluö i nútimaþjóöfélagi.
Tilraunir, sem geröar hafa
veriö til endurbóta, hafa einna
helst oröiö til aö flækja mál
slfellt meir og torvelda úr-
lausnir. Stóraukiö sarfsliö
hefúr sist orðið til bóta. Ljóst
ætti aö vera, aö sjálít mun
kerfiö ekki snúast gegn þess-
ari framvindu. Ohjákvæmlegt
er þvl, aö Alþingi taki I taum-
ana. Þvler tillaga þessi nú
flutt.”
! nefndinni eiga sæti:
Eyjólfur K.Jónsson (S), Jón
Helgason (F), Geir Gunnars-
son (Ab), Agúst Einarssori
(A), Jón G.Sólnes (S), KarlSt.
Guönason (A) og Olafur
R.Grimsson (Ab) .
stéttin ein beri þær byröar, sem
þessu fylgja.
Ottekt á búskaparaðstöðu
1 þessu sambandi tel ég jafn-
framt, aö fljótlega þurfi aö
grlpa til annarra aögeröa, sem
hamla gegn framleiösluaukn-
ingu. Ýmsar tillögur þessu aö
lútandi eru I áliti 7 manna
nefndar, sem fylgir frv., i 8 liö-
um Sumar þær tillögur eru
þegar i athugun hjá landbún-
aöarráöuneyti eins og t.d. sú
fyrsta, aö gera úttekt á
búskaparaöstööu um landiö,
sem 7 manna nefndin telur vera
grundvallaratriöi til þess aö
skipuleggja megi landbúnaöar-
framleiösluna og ná þeirri lang-
timastefnu, sem ég hef nefnt.
Einnig eru þar tillögur um
aukna fjölbreytni I landbúnaö-
arframleiöslunni, sem eru I at-
hugun. Ég mun fljótlega kalla
sérfræöinga til aö skoöa þær. Þá
eru þar einnig tillögur um
breytingar á styrkjakerfi og
lánareglum stofnlánadeildar.
Þetta er tvímælalaust mjög
mikilvægt. Þessa þætti, svo og
raunar fjölmarga aðra, eins og
starfsemi Rannsóknarstofnunar
landbúnaöaríns, Búnaöarfélags
tslands og fleiri veröur aö sjálf-
sögöu aö samræma þeirri lang-
timastefnu, sem viö viljum hafa
á sviöi landbúnaöarins.
Ég hef þvi undirbúiö frv. um
nokkrar breytingar á þvl
styrkjakerfi, sem nú er,þar sem
fariö veröur fram á heimild til
aö nota þaö fjármagn til aö ná
slikum markmiöum, sem ég
nefndi áöan. Ahersla veröur
lögö á aö draga úr ráöstöfun
sliks fjármagns i landbúnaöi
þar sem um framleiösluaukn-
ingu yröi aö ræöa.
Þannig eru þaö fjölmargar
aögeröir, sem þessu veröa aö
fylgja. Þetta er fyrsta viöleitnin
til aö snúa viö margra áratuga-
þróun, eins og ég hef margnefnt.
Mjög er mikilvægt, aö þessar
heimildir fáist skjótt. Ég leyfi
mér þvl aö fara fram á þaö viö
þá nefnd sem fær máliö til meö-
feröar, aö hún hraöi sinum
störfum. Ég legg á þaö rika
áherslu, aö þær heimildir, sem
fariö er fram á veröi samþykkt-
ar fyrir áramótin. Kveöja verö-
ur saman fulltrúafund Stéttar-
sambands bænda og yröi þaö
gert strax eftir áramót til aö
ákveöa útfærslu og fram-
kvæmd, þeirra heimilda sem
hér er farið fram á.