Tíminn - 24.12.1978, Blaðsíða 8

8
Sunnudagur 24. desember 1978
Stafafura dr Skorradal (Ljósmynd Róbert)
gróður
og
garðar
Skagafirfti og einnig nokkuö Ur
HUnavatnssýslu, Þingeyjar-
sýslu o.s.frv. Fer framleiöslan
mjög vaxandi í Skorradal hófst
sala á jólatrjám 1967 og voru
seld 88 tré.AriB 1977 var salan
3414 tré og er áætluð talsvert
meiri i ár, jafnvel 4-5þUsund.
Einnig talsvert af grenigrein-
um. Hæstu islensku jólatrén
þaðan á markaði munu 5-6
metrar Það eru bæjarfélög og
oliufélög sem kaupa hin stóru
tré! Mikið af jólatrjám og
greinum fæst við nauðsynlega
grjsjun, en einnig er far® að
rækta sérstaka jólatrjálundi.
Eru sumir sBkir lundir, t.d. i
Skorradal, komnir I hringrás,
þ.e. það er gróðursett i þá að
nýju vorið eftir að höggvið var,
svo að alltaf verði til lundir með
jólatrjám. Verður þess varla Stafafurujólatré 1978 (Ljósmynd Róbert)
Ingólfur Davíðsson:
Fersk
jólanna
Fura heftir lengi verið notuð
tiismiða hér á landi, viðurinn
venjuiega fluttur inn frá
Norðurlöndum. Alloftrekurogá
fjörur væna furuboli austan um
haf. Um eöa fyrir siðustu alda-
mót var byrjað að rækta furu i
smáum stll hér á lani, þekkja
t.d. margir lundina á Grund i
Eyjafirði, Þingvöllum oc við
Rauðavatn Eftir strið var farið
að gera meira að ræktun furu
(og raunar fleiri barrtrjáa) og
þá aðallega skógarfuru, ein-
hverja algengustu trjátegund
Evrópu. En furulUs lék hana svo
illa að eftir 1960 var hætt viö
ræktu.n hennar. Fjallafuran
hefur staðist iúsina betur, en er
oft fremur stór runni en tré.
Samt hafa fjallafurugreinar
gefið skógræktinni talsveröar
tekjur t.d. greinar frá Þing-
völlum og lundinum viö Rauðá-
vatn. Bergfura er afbrigði af
fjallafuru og er venjulega
einstofna tré. Gefur norsk berg-
fura hér góöar vonir. Uppruna-
lega munu heimkynni fjallafuru
vera hálendi Mið- og Suður-
Evrópu. Hátt til fjalla þar verð-
ur hún aöeins runnið.
Undanfarin ár hefur
stafafurafrá Alaska verið gróð-
ursett hér langmest ailra iuru-
tegunda og virðist álitleg til
frambúöar víða um landið.
tré
1 siöasta þætti var vikið að
jólatrjám og jólagreinum. Skal
hér nokkru við bætt. Það eru
ekki mörg ár siöan farið var að
nota islensk jólatré og greinar
— greniogfuru — en nú er taliö
að framleiddur sé hér á landi
þriðjungur jólatrjánna. Lang-
mest kemur úr Skorradal en þar
næst Haukadal. Hallormsstaða-
skógur sér Austurlandi fyrir
jólatrjám og greinum — alla
leiö noröan frá Vopnafirði og
suður til Hornafjarðar. Nyrðra
kemur allmikið úr Eyjafiröi og
langt að biða að öll eða flestöll
jólatré verði framleidd hér á
landi. Nær öll innflutt jólatré
eru rauðgreni ræktað á Jót-
landsheiöum.
Siðustu árin hefur islensk
stafafura i vaxandi mæli rutt
sér til rúms sem jólatré en áður
var grenið einrátt. Stafafuran
er lagleg, en höfuðkostur
hennar sem jólatré er sá, að hún
fellir ekki barrið, en heldur
alveg sinum græna skrúða inni
á heimilunum, þó loftið þar sé
þurrt og heitt.
Sums staðar i Bandarikjunum
hefur furan lengi veriö algengt
jólatré, en á Norðurlöndum
rauögreni eins og hér. En þetta
er að breytast og fjallafuran
kemur I staðinn fyrir grenið.
Hún er nú I tisku fyrir jólatré
bæði i Danmörku og Þýskalan-
di. Það er fyrirhafnar-
minna fyrir marga Þjóðver ja aö
kaupa f jallafuru frá Danmörku,
heldur en að sækja hana upp í
fjalllendi sin. Jafnvel Svfar
sækja jóiatre' til Danmerkur.
Jólagreinar sem inn eru fluttar
haldast lenglendaerþar um þin
(eðalgreni) aö ræða, fallega
tegund en dýra 175 sm til
tveggja metra tré um 20 þúsund-
krónur. Furan er mun ódýrari
og rauðgreniö ódýrast endá
endist það langstytst. Einnig
eru á markaöi eftirlikingar úr
plasti, settar saman úr nokkr-
um hlutum. Þau eru alldýr og
munu varla seljast mjög mikið,
þvi að flestir kjósa heldur
lifandi tré. Islensku jólatrén
hefa vaxiö hægt og eru fremur
þéttvaxin.
Jafnan er eitthvað skraut
hengt á jólatrén. Sumir hylja
þau að mestu með englahári,
glitræmum o.fl., en flestir
skreyta þau ekki meira en svo
aö sjálft tréð njóti sín. Það er þá
aöalprýöin og á að vera þaö.
Fyrrum voru litil allavega lit
kerti sett á jólatréö og gáfu
kertaljósin þvi lif og lit. En nú
eru venjulega notaðar raf-
magnsperusamstæöur i stað
kertanna. Það er öryggisráð-
stöfun.þviað trénverða eldfim,
er þau taka að þorna. Margir
láta jólatrén standa á fæti sem
vatn er i og endast þau þá öllu
lengur en ella. Sjálfsagt er að
hafá vatn I fötu og votan klút við
hendina, þegar kveikt er á jóla-
tré. Furan fellir ekki barmálar-
nar og fer vel á þvi aö setja
furuna út ( tré og greinar) og
skoröa þar til prýðis eftir jólin.
Græn furan lifgar þá garðinn
allan veturinn.
Litum á myndirnar. Þarna
sjáið þið flata sýprisgrein
(Tuju), ffnlega og endingar-
góða. A annarri mynd sést
þrekleg stafafuraúr Skorradal.
A þriðju myndinni heldur undir-
ritaður á jólatrénu sinu, þrýst-
inni stafafuru. Róbert ljós-
myndari Timans tók furu-
Sýprusviðargreln
myndirnar. Fyrri helming jóla-
föstu var snjólaust með öllu i
Reykjavik. En snjór var óvenju
mikill um skeiö nokkru áður.
Snjórinn hlifði jörðinni svo jafn-
vel fáein skrautblóm hjörðu I
görðum hér syðra, og einstaka
fifill brosti móti sól.
Fyrir allmörgum árum var
sagt frá þvi i ffétt um að Norð-
firðingar hafisótt blóm út I garð
á aöfangadag. Mun slikt fátitt á
íslandi.Meðan við systkinin
vorum lítil skreytti pabbi jafjiar
jóiatréð og fengum við ekki að
sjá það fyrr en á aöfangadags-
kvöld, en þá var hrifning okkar
mikil. Stórar hagl kringlur voru
hengdar á tréð og epli, kökur og
körfur með rúsinum, kandis,
fikjum o.fl. auk jólaskrautsins.
Ekki var smakkað á þessu fyrr
en búið var að ganga kringum
jólatréö, horfa á kertin loga
góða stund og syngja. Jólagjafir
voru fáar og helst eitthvaö
fatnaðarkyns og þá heimaunn-
ið.
í Danmörku var meira um
jólagjafir ogvar-eim raðaðund-
ir tréð á gólfið. Forvitin börnin
vildu auðvitað fá þær sem fyrst,
helst strax, en nei, eða eins og
Danir sögðu „Först skal træet
vises, sidenkan det soises”. b.e.
horfa skyldi fyrst á jólatréö um
stund, ganga kringum það og
syngja.Lesinn var huslestur hjá
okkur, en sjaldan gengið til
aftam söngs.enda löng leið til
kirkju.
AB loknum jólum var tréö sett
niöur I kjallara og geymt þar til
gamlaárskvölds en þá var
kveikt á því aftur. Kerti létum
við krakkarnir brenna á rúm-
stólpunum langt fram á nótt,
eftir að slökkt hafði verið á
trénu og oliulampanum. Kýrnar
voru mjólkaðar við lýsislampa
— eöa týruljós. Týran var glss
eða flaska sem tappa með röri I
gegnum var stungið 1, en
kveikurinn lá i gegnum rörið
(eða pipuna) niður i olluna.
Heldur voru týruljósin dauf og
sist betri en gömlu lýsislampar-
nir. Þeir gátu gefið allgóða birtu
ef ljósmetið, þ.e. lýsið, var gott
og kveikurinn i lagi. En vitan-
lega voru oliulamparnir mikil
framför. Þeir héldu velli nokkra
áratugi, en hlutu svo að þoka
fyrir rafmagnsljósunum. Lýsis-
lampinn eða kolan lýsti þjóðinni
i þúsund ár.
„Ljósið kolunnar lék um
Snorra, lýsti sagnheim feðra
vorra.” '
Ljósadýrð og skreytingar
fylgja jólunum og lifga i
skammdeginu, minna okkur á
að nú fer dagur að lengjast
aftur. Skreytingu sem hér er
birt mynd af, gerti Jóna á af-
geiðslu Timans.