Tíminn - 16.02.1979, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 16. febrúar 1979
Sovétríkin og Bandaríkin
deila um sendiráðsmálin í
Afghanistan og íran
Bandaríkjamenn flytja bandaríska ríkis-
borgara frá íran
Washington — Moskva/Reuter — Walter Mondale
varaforseti Bandarikjanna mun samkvæmt ósk
Carters Bandaríkjaforseta flýta sér heim úr skiða-
leyfi til að taka við stjórn mála i Washington á
meðan Carter er i opinberri heimsókn i Mexikó.
Astæöa heimkvaöningar
Mondale er alvarlegt ástand
mála 1 Miöausturlöndum aö áliti
Bandarikjamanna sem hyggjast
á laugardaginn hefja fjöldflutn-
ing bandarlskra ríkisborgara frá
Iran. Einnig fer sambúöin viö
Sovétrlkin versnandi vegna
sendiráösmálanna, annars vegar
morösins á bandariska sendi-
herranum I Afghanistan og hins
vegar árásarinnar á bandarlska
sendiráöiö I Teheran, en Sovét-
menn telja aö Bandarikjastjórn
sé af fullkomnu ranglæti aö reyna
aö draga þá inn I málin.
Sendiherra Sovétrikjanna I
Bandarikjunum, Anatoly
Dobrynin, var I gær kallaöur á
fund I utanrlkisráöuneytinu
bandarlska og honum fengin
mótmæli viö afskiptum sovéskra
ráögjafa I Kabul er skipulagt hafi
árásir lögreglunnar þar I borg á
hótel þaö sem bandariska sendi-
herranum, Adolf Dubs, var haldiö
I glslingu, en hann var skotinn af
rænginjum slnum á meöan á
árásinni stóö.
Samkvæmt frásögn
bandarlskra stjórnarfulltrúa
höföu sovésku ráögjafarnir neitaö
Waldheim spáir slæmu ári 1979:
Efast um samkomulags-
vilja pjóðarleiðtoga
Sameinuðu þjóðirn-
ar/Reuter — Kurt Wald-
heim framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna
hélt i gær sinn fyrsta
blaðamannafund á árinu
og lét þá i ljós nokkrar
áhyggjur yfir þróun
heimsmála og spáði
einnig alvarlegri oliu-
kreppu á næstunni.
Sagöi Waldheim aö hver svo
sem stefna íransstjórnar yröi i
olluframleiöslumálum hefö:
framleiösla legiö niöri þar svc
lengi og ætti svo langt I land aö ní
fullum afköstum, aö von bráöai
hlyti alvarlegur olluskortur al
segja til sin I heiminum.
Waldheim spáöi slæmu ári I ár
hvaö tæki til alþjóöastjórnmála
og kvaö mörg vandamál óleyst og
ekki bjartar horfur á aö tækist
yfirleitt aö leysa þau. Gagnrýndi
hann aöildarrlki Sameinuöu þjóö-
anna fyrir skort á samningavilja
aö hafa samvinnu viö bandarlska
sendiráöiö og haft tilmæli Cyrus-
ar Vance utanrikisráöherra
Bandarlkjanna um aö fara aö öllu
meö gát aö engu.
Jody Powell, talsmaöur Hvlta
hússins, sagöi I gær aö mál þetta
mundi engin áhrif hafa á SALT-
viöræöur Bandrikjamanna og
Sovétmanna en þaö væri Ihalds-
sömum þingmönnum kærkomiö
sem staöfesting á þvi aö Sovét-
mönnum væri I engu aö treysta.
Tass fréttastofan I Sovétríkjun-
um sagöi ekki frá mótmælum
Bandarlkjastjórnar I gær en
greindi frá fréttunum I vestræn-
um blööum og sagöi aö þær væru
fullar af lygum og Sovétmenn
heföu hvergi nálægt þessu komiö.
Tass fréttatofan greindi hins
vegar frá árásinni á sendiráö
Bandarlkjanna I Teheran og
sagði þar um, aö atburöurinn
væri settur á sviö og til þess ætl-
aöur að gefa Bandarikjaher
ástæöu til afskipta i Iran. Var
þessum fréttaflutningi mótmælt
af hálfu bandariska sendiráösins I
Moskvu.
Eins og áöur greinir hafa
Bandarlkjamenn nú I hyggju aö
flytja bandarlska þegna I Iran á
brott og hafa þeir samiö viö
stjórnvöld I Tyrklandi um lend-
ingarleyfi og aöstööu þar fyrir
Mondale
fimm stórar þyrlur og sex
Herculesflutningavélar er notað-
ar verða I þessu skyni. Flutn-
ingarnir hefjast á laugardag og er
búist viö að minnsta kosti 1700
Bandarikjamenn af.7 þúsund I
landinu veröi fluttir á brott.
Tass fréttastofan hefur greint
frá þessum fyrirætlunum og bent
á möguleikann á að þessar vélar
veröi notaöar til að hafa afskipti
af Iransmálum. í Bandarlkjunum
var hins vegar haft eftir tals-
mönnum I utanrikisráöuneytinu
að Bandarfkjastjórn heföi aövar-
að Sovétstjórnina um þaö aö
senda þyrfti nokkuö af bandarisk-
um hergögnum til Iran til aö nota
viö brottflutning Bandarikja-
mannanna.
Waldheim ekki sérlega bjartsýnn.
og kvaö þaö oröiö algengt i seinni
tíö aö þjóöir væru ekki tilbúnar aö
semja um vandamál sln fyrr en
þaö væri oröið of seint og allt
komiðihnút. Ekki tilgreindi hann
nein riki en orörétt sagöi hann:
„Ég hef miklar áhyggjur af þvl
hvort yfirleitt sé pólitiskur vilji til
aö leysa vandamál meöal þjóöar-
leiötoga nú á tlmum”.
Sovétmenn vilja samvinnu
við Japani í Síberíu
Tokyo/Reuter — Sovétrikin
báöu I gær Japan um aöstoö og
samvinnu um vinnslu náttúru-
auölinda austast i Sovétrikj-
unum eöa Siberiu.
Ósk Sovétmanna kom fram á
þriggja daga fundi sérstakrar
japanskrar-sovéskrar efna-
hagssamvinnunefndar sem hóf
störf sin I gær I fýrsta sinn eftir
nokkurt hlé er varö þegar Jap-
anir undirrituöu vináttu- og
samvinnusáttmála viö Kina
þvert ofan I mótmæli Sovét-
stjórnarinnar.
Japanskur talsmaöur sagöi
fréttamönnum i gær aö sam-
vinna sú sem Sovétmenn æsktu
væri um sjö stór verkefni I
Slberi'u og þar á meöal kopar-
vinnslu, asbestvinnslu og
pappirs- og stálframleiöslu.
Ósk Sovétmanna gengur út á
aö selja Japönum framleiöslu
frá þessum fyrirtækjum á til-
tölulega hagstæöu veröi gegn
lánafyrirgreiöslu og tækniaö-
stoö.
Forsetl Tsad flúinn tíl Frakka
— uppreisnarmenn sækja á
Paris/Reuter — Forseti Tsad, Felix Malloum, virð-
ist hafa sagt af sér og hefur leitað skjóls hjá frönsku
setuliði i landinu hermdu áreiðanlegar heimildir i
gærkvöldi.
Af Malloum hefur tekið viö
hershöföingi aö nafni Wadal
Abdelkader Kamougue, fyrrver-
andi utanrlkisráöherra landsins,
og stjórnar nú vörninni gegn
uppreisnarmönnum á vegum
Hissene Habre forsætisráöherra.
Tsad er nýfrjálst rlki I Miö-
ERLENDAR FRETTIR
Umsjón:
Kjartan Jónasson
Afriku og íyrrverandi nýlenda
Frakka sem halda þar enn nokk-
urt setuliö. Atök hófust I landinu á
mánudaginn þegar stuönings-
menn Habre forsætisráðherra og
fyrrverandi skæruliöaleiötoga
gerðu árás á höll forsetans,
Malloum, og flugvöllinn I höfuö-
borginni N’Djamena.
Fylgismenn Habre viröast nú
enn sækja á I höfuðborginni og
vopnahlé, sem franska setuliöinu
tókst aö koma á I fyrradag, stóö
ekki nema nokkrar klukkustund-
ir. Á meöan vopnahléö stóö tókst
þó setuliöinu aö koma úr landi um
1000 frönskum ríkisborgurum er
dvöldu I Tsad.
Eins og áöur segir hefur
Malloum forseti nú leitað á náöir
setuliösins sem heldur sig á flug-
vellinum I N’Djamena. Sagöi
Valery Giscard Frakklandsfor-
seti á blaöamannafundi I gær aö
franska herliðiö heföi ekki og
mundi ekki skipta sér af átökun-
um I landinu.
Hermenn Frakka I landinu eru
um 2000 og voru þeir sendir þang-
aö I fyrra til aö hjálpa stjórnvöld-
um aö berjast viö skæruliöasam-
tök I landinu er nutu dyggilegs
stuönings Libýu. Leiötogi skæru-
liöanna þá var Habre sem slöan
yfirgaf samtökin og varö for-
sætisráöherra landsins. Siöan
hefur sletst upp á vinskap hans og
Malloum forseta og leiöir hann nú
aö nýju byltingaröfl I landinu.
Frakkar gáfu Tsad sjálfstæöi
áriö 1960 og I ræöu sinni I gær
sagöi Frakklandsforseti aö
einhverja pólitiska lausn þyrfti aö
finna I þessu samheldnislausa
rlki. Taldi hann aö best færi á þvl
aö stuöla aö nokkurri valddreif-
ingu I landinu þannig aö
uppreisnarmenn I noröur- og
suöurhlutum landsins fengju
meiri sjálfstjórn en nú er án þess
aö rikiseiningunni yröi sundraö.
Vletnamskir
flóttamenn
fá hæli á
mannlausum
eyjum
Jakarta/Reuter — Nokkur
vestræn riki hafa komið sér
saman um hagkvæma iausn tii
bráöabirgöa á þeim vanda er
til dæmis Thailand og Malasia
eiga viö aö etja og stafar af
flóttamannastraum frá Víet-
nam.
Hugmynd rlkjanna er að
gera nokkrar afskekktar og
mannlausar eyjar aö mót-
tökustöðum flóttamannanna
og þaöan væri slöan hægt aö
koma þeim áleiðis til fram-
tlöaraöseturs I rikjum er taka
vildu viö þeim. Hugmyndin er
ennfremur aö Sameinuöu
þjóðirnar kosti uppihald fólks-
ins á þessum eyjum.
Um þessar mundir eru
meira en 130 þúsund flótta-
menn frá Indóklna IThailandi,
um 52 þúsund i Malasiu og
nokkurþúsund á Filippseyjum
og I Indónesiu. Hafa rlki þessi
óbærilegan kostnaö af flótta-
mönnunum enda ekki efnuö.