Fréttablaðið - 13.01.2007, Síða 64

K
olbrún er heima
með veika dóttur
sína þegar blaða-
maður bankar upp
á. Viktoría Björt
fær að horfa á Lata-
bæ meðan viðtalið fer fram en
kemur fljótlega og kvartar yfir að
hljóðið vanti á sjónvarpið. Kol-
brún hækkar fyrir dóttur sína og
fylgist með viðbrögðum hennar til
að vita hversu mikið hún eigi að
hækka. Viktoría gefur merki um
að hún heyri nægilega vel og sest
ánægð í sófann.
„Ég fæddist með fulla heyrn,“
segir Kolbrún um leið og hún sest
niður til spjalls við blaðamann.
„Þegar ég var tveggja ára fékk ég
heilahimnubólgu og missti heyrn-
ina í kjölfarið,“ bætir hún við.
Fjögurra ára gömul fór hún til
Ameríku í kuðungsígræðslu. „Þá
var grætt í mig eitt rástæki og
eftir það gat ég heyrt eina tónteg-
und. Ég fór svo aftur í sams konar
ígræðslu þegar ég var þrettán ára
og fékk þá tuttugu rása tæki sem
var grætt í kuðunginn þannig að
núna heyri ég 22 tóna. Þeir sem
eru með eðlilega heyrn geta aftur
á móti heyrt milljónir eða millj-
arða ólíkra tóna,“ segir Kolbrún
en eftir aðgerðina getur hún heyrt
að litlum hluta en það fer eftir því
í hvaða tóni hljóðið er þannig að
táknmál er enn sem fyrr móður-
mál Kolbrúnar. Það er lítið mál að
spjalla við Kolbrúnu því hún heyr-
ir sumt sem sagt er en annað les
hún af vörum fólks.
Kolbrún fór í leikskóla fyrir
heyrnarlausa þegar hún var fjög-
urra ára en þaðan í Heyrnleys-
ingjaskólann þegar hún var sex
ára. „Eftir skóla var ég á skóla-
dagheimili til klukkan fimm. Þar
varð ég fyrir misnotkun af hendi
eins starfsmannsins og það varði í
raun frá því ég byrjaði og þangað
til ég var tíu ára gömul,“ segir
Kolbrún. „Þessi maður var að
vinna þar og það voru fleiri börn
sem lentu í þessu sama. Hann
hafði sjálfur verið í Heyrnleys-
ingjaskólanum og misnotaði þá
skólasystur sínar. Skólinn vissi af
því en gerði aldrei neitt í því. Síðan
fór hann að vinna á skóladagheim-
ilinu um það leyti sem ég byrjaði
þar og þá hélt hann þessu áfram
án þess að skólayfirvöld grunaði
neitt.“
Kolbrún segir manninn hafa
misnotað hana frá því að hún man
eftir sér á skóladagheimilinu. „Á
þessum tíma var ég svo lítil að ég
vissi ekki að þetta væri rangt. Það
var ekki fyrr en ég var tólf ára að
ég fór í kynfræðslu og fór þá að
sjá að þetta væri ekki rétt,“ segir
Kolbrún, en hún sagði engum frá
þessu á þeim tíma. „Maðurinn var
líka svo skemmtilegur og vinsæll.
Allir elskuðu hann og dáðu. Við
vorum öll svo ofsalega hrifin af
honum að ég áttaði mig ekki á því
að það sem hann gerði var rangt.“
Að lokum fór það svo að ein
stelpnanna á skóladagheimilinu
sagði frá misnotkuninni en þá
voru þær komnar á táningsaldur.
„Þá fór ég að hugsa að þó hann
væri rosalega skemmtilegur þá
væri þetta samt ekki rétt sem
hann gerði. Þá var ég komin í átt-
unda bekk og ákvað að kæra hann
líka,“ segir Kolbrún og rifjar upp
hversu mikið uppnám varð í skól-
anum. „Ég þoldi loks ekki meira
og flutti mig yfir í Háteigsskóla
eftir páskana þegar ég var í átt-
unda bekk og lauk grunnskólanum
þar.“
„Við vorum fyrst tvær sem kærð-
um en síðan bættust við þrjár
aðrar. Ég veit um eina í viðbót sem
lenti í honum en hún vildi ekki
kæra, þannig að það er líklegt að
við höfum verið enn fleiri sem
urðum fyrir ofbeldi frá honum,“
segir Kolbrún og bætir því við að
dómurinn sem maðurinn fékk hafi
verið heldur stuttur. „Hann var í
fangelsi í örfáa mánuði og var á
skilorði í einhvern tíma en hann
var bara dæmdur á framburði
þriggja okkar. Tvær þóttu ekki
nægilega trúverðugar.“ Kolbrún
segist ekki vita hvort hann hafi
fengið óvenju stuttan dóm vegna
þess að hann er heyrnarlaus, en
sjálfri finnst henni dómurinn hafa
verið í léttara lagi.
Þar sem samfélag heyrnar-
lausra er ekki mjög fjölmennt hér
á landi kemst Kolbrún ekki hjá því
að sjá manninn stöku sinnum.
„Hann hefur stundum komið á við-
burði hjá heyrnarlausum eins og
árshátíðir, bjórkvöld eða annað.
Við tölum þá ekki við hann og mér
finnst mjög óþægilegt að sjá hann.
Það er bara ekki í boði fyrir okkur
að hugsa um það og við verðum
bara að lifa með þessu það sem
eftir er. Ég er ekki sátt en verð að
lifa með þessu og hugsa ekki mikið
um þetta í dag. Þetta er bara búið
og gert þannig að það er ekkert
annað að gera en að halda áfram.“
Meðan Kolbrún var í Heyrnleys-
ingjaskólanum þjáðist hún af gríð-
arlegri kvíðaröskun án þess að
nokkur gerði sér grein fyrir af
hverju. „Ég var á sterkum kvíða-
stillandi lyfjum en var samt illa
haldin af kvíða. Ég kveið sérstak-
lega fyrir því að fara í skólann en
vissi ekki einu sinni sjálf af hverju
ég var svona kvíðin,“ segir Kol-
brún sem síðar áttaði sig á því
hvers vegna henni hafði liðið
svona illa. „Þegar ég var komin á
táningsaldur þjáðist ég af miklum
kvíða, þunglyndi og fleiru. Á tíma-
bili var ég meira að segja svo
slæm að ég gat ekki borðað þó ég
væri ekki beinlínis með átröskun-
arvandamál. Þetta skapaðist allt
af vanlíðan.“
Smám saman tók sig upp mikil
félagsfælni hjá Kolbrúnu og hún
lokaði sig algjörlega af. „Ég reyndi
oft að fyrirfara mér og skaða
sjálfa mig á þessum tíma. Ég
kveikti í mér, reyndi að hengja
mig, tók of stóra skammta af lyfj-
um og gerði svo margt sem mig
langar ekki til að muna eftir í dag.
Það er búið og gert en mér bara
leið svo rosalega illa og langaði til
að finna fyrir einhverju. Ég hafði
svo lengi verið tilfinningalega
dofin og man eiginlega ekkert
eftir þessum tveimur árum sem
ég var veik,“ segir Kolbrún og
bætir því við að vinirnir hafi
margir horfið á þessum tíma þó að
einhverjir hafi þó staðið við bakið
á henni. „Fjölskyldan mín stóð
alltaf á með mér í gegnum veik-
indin en ég lokaði á alla og var
bara vond við fólkið mitt. Ég vildi
bara fá að vera ein.“
Kolbrún var lögð inn á Barna- og
unglingageðdeild Landspítalans
þegar hún var sautján ára og
dvaldi þar í eitt ár. „Ég var útskrif-
uð þegar ég var átján ára enda var
ég þá ekki lengur barn. Ég fór að
vinna á Sólheimum um sumarið og
gekk alveg frábærlega. Síðan fór
ég í ferðalag til Finnlands og eftir
það fór allt í sama farið aftur,“
segir Kolbrún en hún var í kjölfar-
ið lögð inn á geðdeild 32-C á Land-
spítalanum. „Þar var ég lengi með
annan fótinn. Ég var inni kannski í
þrjá mánuði í einu og svo útskrif-
uð en alltaf lögð inn aftur. Svona
gekk þetta í ár og þá var ég endan-
lega útskrifuð þaðan.“
Eftir útskriftina af geðdeild
Landspítalans tók við endurhæf-
ing á deild 13 á Kleppsspítala, sem
er opin deild. „Ég hafði verið lokuð
inni meira og minna í tvö ár og
þurfti að læra að taka þátt í lífinu
aftur því ég kunni ekki lengur að
lifa,” segir Kolbrún og bætir því
við að hún viti ekki hvert þessi tvö
ár hafi farið því hún muni nánast
ekkert eftir þeim. „Ég var haldin
svo mikilli félagsfælni eftir alla
inniveruna að ég þorði ekki út en á
Kleppsspítala var mér hjálpað að
komast aftur út á meðal fólks.“
Þegar Kolbrún var útskrifuð af
Kleppsspítala flutti hún heim til
ömmu sinnar í skamman tíma áður
en hún fór á meðferðarstofnun í
Svíþjóð en hún hafði beðið eftir
plássi þar í tvö ár. „Þá var Viktoría
Björt laumufarþegi,“ segir Kol-
brún og hlær. „Þannig að ég var
bara úti í hálft ár og kom svo heim
og fór að búa með barnsföður
mínum.“
„Það má segja að allt frá fyrsta
degi meðgöngunnar hafi ég farið
að blómstra. Það hefur gengið vel
alveg síðan,“ segir Kolbrún en hún
hafði verið í sambandi við barns-
föður sinn um nokkurt skeið áður
en hún fór til Svíþjóðar. „Ég komst
ekki að því að ég var barnshafandi
fyrr en ég var komin til Svíþjóðar
og var þess vegna bara þar út með-
gönguna. Við bjuggum saman í
rúmt ár eftir að ég kom heim en
við Viktoría Björt erum búnar að
vera einar í rúmlega ár núna.“
Kolbrún segist hafa upplifað
smá bakslag eftir að hún og barns-
faðir hennar slitu samvistir en nú
sé hún orðin svo meðvituð og eigi
því auðveldara með að kljást við
erfiðleika en áður.
„Það gengur alveg rosalega vel
hjá mér í dag. Ég vinn rétt hjá
heimilinu mínu og Viktoría Björt
er í leikskóla hér í grenndinni líka
svo við getum gengið allt sem við
þurfum að fara. Á köflum er þetta
erfitt peningalega en það er ekk-
ert til að hafa áhyggjur af,“ segir
Kolbrún hin brattasta og horfir
björtum augum til framtíðar.
Verð að lifa
með þessu
Kolbrún Völkudóttir hefur verið heyrnarlaus
frá tveggja ára aldri. Hún gekk í gegnum ára-
langa meðferð á geðdeildum hér heima og í Sví-
þjóð eftir að hafa verið misnotuð af starfsmanni
dagvistar Heyrnleysingjaskólans um fimm ára
skeið. Í dag hefur hún náð sér vel á strik og lifir
hamingjuríku lífi ásamt tveggja ára dóttur sinni,
Viktoríu Björt. Sigríður Hjálmarsdóttir heimsótti
mæðgurnar í Kópavog og fékk að heyra sögu Kol-
brúnar.
Ég kveikti í mér, reyndi að hengja mig, tók of stóra
skammta af lyfjum og gerði svo margt sem mig langar
ekki til að muna eftir í dag.