Tíminn - 30.09.1979, Síða 23

Sunnjudagur 30. september 1979
23
M-Mi'iii
Kristinn Ágúst Friðfinnsson:
VIÐHORF
Jöfnuöur
Samvinna
Lýðrœði
Umræðurum hugmyndaf ræði stjórnmálaflokka hafa veriö nokkr-
ar síöustu misseri. Þeim greinaflokki, sem hér er ýtt úr vör er ætlaö
aö fjalla um hugmyndafræði Framsóknarflokksins. Ég mun m.a.
taka til meöferðar grundvöll hugmýndafræöi flokksins gera grein
fyrir stefnu flokksins i einstökum málaflokkum og hvernig dægur-
málastefnan er grundvölluö á kjarna hugmyndafræöinnar. Hvers
konar flokkur er Framsóknarflokkurinn? Hvert er hlutverk flokks-
ins i Islenskum stjórnmálum? Hvernig þjóöfélagi vill hann koma á
fót? Þetta eruþær grundvallarspurningar, sem reynt mun veröa aö
svara. Þaö skal þó skýrt tekiö fram aö greinarnar munu f.o.f. lýsa
persónulegum skilningi minum á grundvelli stefnunnar. Greinar
þessarberþvf aö taka sem innlegg iumræöu. Hver og einn hlýtur aö
hafa sinn eigin háttá þvi aö ttilka og tjá. Enginn einn túlkunarmáti
er hinn eini réttiog tilveran er ekki einungis svört og hvft.
Ný viðhorf
Vafalitiö eru flestir tilbúnir til
aö skrifa undir þá staöhæfingu
aö hugmyndafræöileg umræöa
sé á öllum tlmum nauösynleg.
En hvers vegna er svo mikib
rætt um þetta einmitt nú þessi
misseri? Er umræöan nauösyn-
legri I dag en I gær? Llklega
stöndum viö frammi fyrir þvi,
aö endurskoöa og endurmeta
lifsviöhorf okkar i dag. TrUin á
hagvaxtarstefnuna viröist ekki
hafa haft raunverulega aukna
hagsæld og hamingju i för meö
sér, fórnirnar hafa veriö of
miklar á altari auödýrkunar-
innar. Þarfir mannsins hafa
oröiö aukáatriöi en blindur hag-
vöxtur aöalatriöi. Frammi fyrir
þessu stendur hinn vestræni
heimur I dag. Endurmat á llfs-
viöhorfum er þvi rökrétt af-
leiöing þessa. Hver er sú kenn-
ing, sem svarar spurningum
dagsins I dag á raunhæfan hátt?
Maöurinn ber ábyrgö i striöandi
heimi. Lifsskoöun mín grund-
vallast á þessu. Og Ut frá þess-
ari grundvallarsetningu mun ég
leitast vib aö vinna Ur viðfangs-
efni þessara þátta.
Stefnur og straumar 18. og 19.
aldar og þær stjórnmálastefnur,
sem þær aldir ólu af sén
kapitalismi og sóslalismi, eiga
ekki viö til úrlausnar vanda-
mála á 20. öld. Gagnvart þeirri
staöreynd erum viö aö vakna,
aö visuá mismeövitaöan hátt. A
sama hátt hefur þaö sáralitiö
gildi aö vitna til gamalla sigra,
gamalla afreka. Slik verkarétt-
læting er dramb og leiöir til
stöönunar. Nýjar aöstæöur hafa
I för meö sér nýtt gildismat, ný
vandamál kalla á ný Urræöi.
Skoöun og skilningur á lifsgæö-
um breytist og lifsviöhorfiö
mótast af þvi. Dæmi um slika
breytingu á lifsviöhorfi er
minnkandi trú á gildi hagvaxt-
ar, sem ábur var minnst á, og
vantrú á gildi þeirra lifsþæg-
inda, sem hagvöxturinn leiöir af
sér. Gömul gildiog gæöi erusett
innan gæsalappa. Jafnframt
vex áhugi manna á hinu
upprunalega og náttúrulega.
Ahugi á óspilltri náttúru og
menningararfi þjóöarinnar tek-
ur kipp og endurmat á innihaldi
lýöræöis- og jafnréttishugtak-
anna fer fram og svo mætti
lengi telja. Stjómmálafbkkur,
sem ætlar sér a ö dafna hlýtur aö
veravakandi fyrir þessum nýju
aöstæöum, eöa eins og einn af
forystumönnum ungra fram-
sóknarmanna oröaöi þaö fyrir
nokkrum árum, ,,aö gera hin
nýju lifsviöhorf aö rikjandi hug-
sjón okkar tíma”.
Hugmyndafræði og
dægurmálastefna
Hannes Jónsson, félags-
fræöingur segir m.a. i riti sinu
Framsóknarstef nan:
„Viö lýöræöislegar aöstæöur
skipta fjögur meginatriöi mestu
um fylgi stjórnmálaflokka. Þau
eru grundvallarstefnur þeirra
eöa hugmyndafræbi, dægur-
málastefnanvarðandi Urlausnir
vandamála llöandi stundar, vin-
sældir og litriki forystumanna
flokksins og áhrifamáttur Ut-
breiöslu- og fræöslustarfsem-
innar”. (bls. 7).
Siöan segir Hannes:
„... grundvallarstefnum ibin,
pólitiska hugmyndafræöin, sem
flokksstarfsemin og dægur-
málastefnan mótast af, sé og
hljóti jafnan aö vera á meöal
hinna varanlegu áhrifavalda
um styrkleika fltUcks meö þjóö-
inni. Af henni mótast viöhorfin
til Urlausnarefna liöandi stund-
ar. HUn setur svipmót sitt á for-
ingja, kjörna fulltrúa og fram-
veröi flokka og hún mótar hina
þjóöfélagslegu afstööuflokksins
og flokksmanna. 1 henni er aö
finna langtimamarkmiö flokks-
ins, visbendinguna um þaö,
hvernig þjóöfélagsþróunin skuli
vera, hverskonar þjdöfélag
skuli leitast viö aö byggja upp,
þegar flokkurinn hefur aöstööu
vegna meirihlutafylgis til þess
aö móta þjóöskipulagiö og vilja
rikisinsmeö löggjöf og stjórnar-
framkvæmdum”. (bls. 7)
Þetta er heila máliö. Hug-
myndafræöin og dægurmála-
stefnan eru undirstööur alls
stjórnmálastarfs og án sífelldr-
ar umræöu og umfjöllunar um
þessa tvo þætti og án þess aö
hafa hugfast hvers konar þjóö-
félag flokkurinn vill byggja upp
veröa úrlausnir á liöandi stundu
aöeins augnabliksúrlausnir.
lmynd flokksins i hugum al-
menningserfólginiþvi hvernig
þessum tveimur þáttum reiöir
af.
Hugmyndafræði —
Stjómmál
En hvaöerhugmyndafræöi og
hver eru tengsl hennar viö
stjórnmálastarfsemina? Hver
og einn hefur skoöun og skilning
á tilverunni, meövitab eöa
ómebvitaö. Skilningur og
skoöun mótast ööru fremur af
mismunandi félagslegri stööu
manna, margs konar hagsmun-
um, margbreytilegu uppeldi og
umhverfi, mismikilli vlösýni og
svo mætti lengi telja. Vafalítiö
eru þessir þættir samofnir og
samverkandi.
Afstaöa manna er sem sagt
mismunandi og skoöanir og
skilningur um leiö margs konar
á þvi, hvaö sé rétt og hvab
rangt, hvað æskilegt og hvaö
óæskilegt og hvernig mögulegt
er aö breyta hlutunum til hins
æskilega. Skilningurinn og
skoöunin auk trúar á réttmæti
þessara skoöana og skilnings
mynda ákveöna hugmynda-
fræöi, sem einstaklingar og —
undir vissum kringumstæöum
— samtök þeirra styöjast viö.
Trúin á réttmæti einnar hug-
myndafræöi fremur en annarr-
ar getur af sér breytileg viöhorf
til þeirrar starfsemi sem leitast
viö aö hafa áhrif á og/eða
stjórna málefnum samfélags-
ins: stjórnmála. Sameiginlegar
grundvallarhugmyndir verba til
þess aö menn mynda meö sér
samtök um eina eöa aöra starf-
semi, stjórnmálalega eöa
annars konar. Dæmi um hug-
myndafræði, sem flestír sætta
sig viö er inntak stjórnarskrár-
innar. HUn hefur aö geyma
ákvetaar grundvallarreglur,
sem samkomulag næst um aö
starfa eftir: tegund stjórn-
kerfis, mannréttindi o.s.frv.
Næsta grein mun fjalla um
grundvallarhugmyndafræöi
Framsóknarflokksinsog nokkur
atriöi er varöa stofnsögu hans.
Hugmyndafræði
og stjómmál
Brúnn hestur
tapaðist á Kjalar-
nesi. Mark oddfjöður
aftan hægra og biti
aftan vinstra.
Uppl. i sima: 26377
(Ottó) eða i Nausta-
nesi, Kjalamesi. (02)
BOSCH KYNNING
rafmagns-handverkfæri
KYNNIR HR. VOSER FRÁ BOSCH
I DAG KL.14-18
MEÐFERÐ BOSCH-HANDVERKFÆRA
Sýnt verður: „BLÁA LÍNAN" ' '
fyrir iðnaöarmenn
„GRÆNA LÍNAN"
fyrir áhugamenn
í VOLVOSALNUM, SUÐURLANDSBRAUT 16
Sýningargestum verður gefinn kostur á að taka
ókeypis þátt í happdrætti
10 VINNINGAR:
Bosch verkfæri Sjónvarpstæki
/
fLgunnai S4j£eiióáo-n Lf.
SUÐURLANDSBRAUT 16 - SÍMI 35200 - 105 REYKJAVlK