Tíminn - 11.11.1979, Blaðsíða 21

21
fÍHSÍIHl
„Reykvíkingar eru
hræddir við al-
gjöra uppstokkun ”
segir Páli Sigurðsson ráðuneytisstjóri i heilbrigðisráðuneytinu,
en Reykvikingar standa nú á þeim timamótum, að þeir þurfa að
fara að velja og hafna. Ástæðan: Það á að fara að skipuleggja
heilbrigðisþjónustuna með tilliti til nýrra laga.
Frumheilsugæslan i Reykjavík kom nokkuötil umræöu
ísíðasta sunnudagsblaöi Tímans í viðtali viö Leif Dungal
lækni. Kom fram í máli Leifs, aö uppbygging frum-
heilsugæslukerfis í Reykjavík heföi gengið illa og bæjar-
vaktin sem slík væri úrelt og fólki erfið. Taldi Leifur
brýnt, —og sagöistþá tala fyrirmunn margra lækna, að
ekki mætti hjá líða aöendurverkja traust manna á frum-
heilsugæslukerfinu, m.a. meö því aö veita aukna og
samfellda þjónustu á heilsugæslustöövum. Undanskiliö í
máli Lefis var þaö, að á þann hátt einan yröi dregið úr
sérfræðingayfirbyggingunni, en nú tröllríður þaö
sjúkrasamlagskerfinu, hve mikið er leitaö til sérfræð-
ing að nauðsynjalausu.
Var þaöálit Leifs m.a., aö mæðraskoöun og ungbarna-
eftirlit ættu heima inni á heilsugæslustöðvum.
• Páll Sigurftsson ráftuneytisstjóri: „Telaöhin almenna læknaþjónusta
veröi ekki skipulögö fyrr en heilsugæslustöövar veröa komnar i gagn-
iö”. Timamynd: GE.
1 framhaldi af þessu leituöum
viö til Páls Sigurössonar ráöu-
neytisstjóra I heilbrigöisráöu-
neytinu, en álit hans er, aö eina
leiöin til þess aö koma á fót
heilsugæslustöövum i Reykjavik
sé aö byggja þær upp, án þess aö
heilsuverndarkerfiö raskist. Tel-
ur hann þaö enda vilja alls þorra
almennings.
„Hafa tvennt
að velja”
„Reykvikingar hafa um tvennt
aö velja, sagöi Páll. „Annars
vegar aö efla þaö kerfi, sem kom-
iö var á laggirnar, löngu áöur en
lög um heilbrigöisþjónustu tóku
gildi (1. jan. 1974) og felur í sér
auöveldan aögang aö sérfræöing-
um, uppbyggingu bráörar slysa-
þjónustu á Borgarspitalanum og
bæjarvaktina, eöa aö taka upp
alveg nýtt kerfi eins og lög um
heilbrigöisþjónustu bjóöa upp á. t
þeim lögum er gert ráö fyrir
margþættri þjónustu heilsu-
gæslustööva úti í hverfunum.
Ég tel, aö þaö sé talsvert deilt
um þaö enn i Reykjavik, hvort
fyrirkomulagiö eigi aö veröa ofan
á, enda kostnaöurinn viö bæöi
þjónustukerfin mjög likur. En ef
litiö er á forgangsverkefni
borgarstjórnar, kemur vilji
Reykvikinga ótvirætt i ljós. Þeir
vilja láta heilsugæslustöövar sitja
á hakanum meöan önnur þjón-
usta hefur forgang svo sem slysa-
deild Borgarspitalans og B-álma
Borgarspitalans, sem vista á
aldraöa sjúka. Heilsugæslustööin
I Breiöholti er þriöja i röö for-
gangsverkefna. Akureyri og
Reykjavik fylgjast aö aö þessu
leyti, aö I þeim sveitarfélögum er
ekki sami áhugi og hjá öörum
sveitarfélögum aö færa alla heil-
brigöisstarfsemi ásamt almennri
læknaþjónustu undir einn hatt.
Akureyringar hafa gefiö Fjórö-
ungssjúkrahúsinu forgang meö
viöbyggingu, en heilsugæslustöö-
in er látin biöa. Aörir staöir, þar
sem verið er að byggja viö
sjúkrahús svo sem Neskaups-
staöur og Isafjöröur hafa lagt
megináherslu á heilsugæslustöð.
Enda lita sveitarfélögin yfirleitt
svo á, aö þau fái ekki starfsfólk,
fyrr en þau hafa skapað heildar-
aöstööu.
„Fólk er orðið
sérfræðing
sérfræðiþjónustunni
vant”
Þú heldur þvi fast fram, aö
Reykvikingar séu á móti sam-
felldri heilsugæslu. En hver eru
rökin?
Já, ég held, aö meginþorri ibúa
Reykjavikur sé sæmilega ánægö-
ur meö kerfiö eins og þaö er. A-
kveönir þættir i heilsugæslunni
hafa veriö leystir mjög vel og fólk
veit, hverju það sleppir en ekki
hvaö þaö hreppir meö breyttu
fyrirkomulagi. Heimilislækna-
kerfiö hefur t.d. boöiö upp á góöan
aögang aö sérfræöiþjónustu og i
Reykjavik er fólk oröiö vant aö
geta leitaö til sérfræöinga. Ef
heilsugæslustöövar tækju alfariö
yfir, er ekki vist, aö aögangur aö
sérfræöingum yröi eins greiöur.
Þarna gætir ákveöinnar ihalds-
semi.
Einnig er fólk hrætt viö aö
missa sinn lækni, sem þaö hefur
tengst gegnum árin, ef algjör
uppstokkun tæki viö i heimilis-
læknakerfinu og hverfalæknar á
heilsugæslustöövum kæmu alfar-
iö til.
Nú vill svo til, aö fólk sem nýtur
heilsugæslustööva svosem I Arbæ
og i Breiöholti er alsælt meö þá
þjónustu. Er jafnvel komin upp sú
staöa, aö Reykvikingum finnst
þeim mismunaö hvaö snertir al-
menna læknaþjónustu. 6 — 7 þús-
und manns i Reykjavik hafa eng-
an heimilislækni. Hvaö vilt þú
segja um þetta atriöi?
Þaö er rétt, aö þaö hefur ekki
tekist aö skipuleggja hina al-
mennu læknisþjónustu og ég tel,
aö hún veröi ekki skipulögö, fyrr
en heilsugæslustöövar veröi
komnar i gagniö. Ég er búinn aö
tala um heilsugæslustöövar allt
siöan áriö 1960, en undirtektirnar
hafa ekki verið meiri en svo.
Meirihlutanum finnst kerfiö
nefnilega harla gott eins og ég
sagöi hér áöan.
En ég vil taka fram, aö þessi
mál eru alls ekki afgreidd af hálfu
borgarinnar og alls ekki btíiö aö
ákveöa, hver framvindan veröur.
Nokkur hreyfing komst á þessi
mál alveg nýlega. En þá komu
hingað i heilbrigðisráöuneytið,
formaöur heilbrigöismálaráös
borgarinar og borgarlæknir, og
fóru fram á það, aö sett yröi á
laggirnar nefnd, sem tæki þessi
skipulagsmál til sérstakrar
athugunar.
Frá minu sjónarmiði séö munu
þeir, sem fara með málefni
borgarinnar byggja á þeim
grunni, sem geröur hefur veriö
meö heilsuverndarstarfinu og
slysaþjónustunni. En ég á ekki
von á þvi, aö byrjaö veröi aö
brjóta niður þá, starfsemi, sem
fyrir hendi er i trausti þess aö
hægt sé aö byggja upp aöra betri.
„Bæjarvaktin hefur
sínar björtu hliðar”
Bæjarvaktin hefur fengiö á sig
gagnrýni fyrir samhengisleysi i
þjónustunni. Hvaö finnst þér um
þessa þjónustu sem slika?
Vatklæknakerfiö er gott aö þvi
leyti, aö fólk er visst á þvi aö geta
fengiö lækni heim, — sem er
meira en hægt er aö segja um
borgir almennt i heiminum Ég
held, aö hvergi I Bandarlkjunum
sé þessi þjónusta fyrir hendi og
ekki viöa á Bretlandi eöa á
Noröurlöndunum, þar sem fólk
veröur yfirleitt aö leita á göngu-
deildir spitalanna, jafnvel þótt
þaö sé bráðveikt.
Nú má búast viö, aö vaktlæknir,
sem ekkert þekkir til sjúklinga
sinna notfæri sér oftar en þörf
kreföi spitalainnlagnir. Er þaö
ekki dýrt spaug?
Sú staöreynd, hve auövelt er
fyrir heimilislækni og vaktlækni
aö leggja fólk inn á spitala, hefur I
för meö sér, aö þjónustan getur
oröiö dýrari. En hún er ekki lak-
ari fyrir bragöiö. Ef viö litum á
tölur i þessu sambandi þá er
helmingur af öllum innlögnum á
Borgarspitalann bráöatilfelli og
bráöasjúklingar á Landspitalan-
um eru 35 — 40%
Læknir sem þekkti sjúklinga,
notfæröi sér sjálfsagt ekki
spltalainnlagnir i öllum þessum
tilfellum, en vaktlæknar notfæra
sérekkioftþennanrétt.ef litiö er
á meöaltal. Þaö hefur komiö I
ljós, aö vaktlæknir leggur inn á
spítala aöeins 10% af þeim, sem
hann vitjar. — Ég vil taka fram,
aö sömu vandamál kæmu upp hjá
læknum á heilsugæslusgöövum.
Viö gætum tekiö dæmi um 6
lækna, sem bæru sameiginlega á-
byrgö á 9 — 12 þúsund manns.
Þeir myndu ekki þekkja alla
sjúklinga sina persónulega.
„Læknar láta ekki
að stjórn frekar
en aðrir”
En svo aö viö vikjum nú aö sið-
ustu aö miklu stærra vandamáli i
heilbrigðiskerfi landsins, sem eru
læknamál i dreifbýli. Er alveg úr
vegi aö skylda iækna til þess aö
taka aö sér störf úti I dreifbýli?
1 tiö fyrrverandi heilbrigöis-
málaráöherra var lögum um
skyldutlma læknakandidata
breytt úr þremur i sex mánuöi.
Þessi breyting olli mikilli mót-
stööu meöal kanditdata og kom I
ljós, aö enn erfiðara var aö
manna einmenningshéruöin en
áöur. Þaö viröist ekki frekar vera
hægt aö stjórna læknum en öörum
i þessu þjóöfélagi. Og ég hef ekki
trú á aö læknavandamál I dreif-
býli veröi leyst meö þvingunaraö-
geröum. Þá yröu ýmsar aörar
stéttir aö sæta sömu reglum.
Eigendur
F ord bifreiða
Við bendum á eftirfarandi atriði sem vert er
að íhuga fyrir veturinn:
Mótorstillingar með fullkomnustu
mælitækjum og þjálfuðum starfskröftum.
Hjólastillingar og hjólajafnvægi,
ný og fullkomin tæki.
(Til ath. þegar skipt er yfir á vetrarhjólbarða.)
Rafmagnsviðgerðir:
Mæling á rafkerfi og viðgerð á
rafölum, ræsum, o.fl.
Hemlastillingar, hemlaviðgerðir.
■jaji jjjj'j.i
Ford eigendum er bent á að panta tíma
fyrir reglulegar 5 og 10 þús. km. skoðanir,
samkvæmt leiðbeiningum í eftirlitsbókum
sem fylgja öllum Fordbílum.